Рақам 1
Дар асоси нақша 1
Намуди ҳуҷҷат Қонун
Ном бо забони тоҷикӣ Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш"
Ном бо забони русӣ Закон Республики Таджикистан "О физической культуре и спорте"
Варианти пешинаи матни лоиҳаи санади меъёрии ҳуқуқӣ (тоҷ)

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ТАРБИЯИ ҶИСМОНӢ ВА ВАРЗИШ

(Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825)

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ, иҷтимоию иқтисодӣ ва таъмини фаъолиятро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар ва танзим менамояд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӣ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

- тарбияи ҷисмонӣ - қисми таркибии фарҳанг ва соҳаи фаъолияти иҷтимоӣ буда, аз маҷмӯи арзишҳои маънавӣ ва моддии дар ҷомеа бавуҷудомада ва истифодашаванда иборат аст, ки ба таҳкими саломатӣ, инкишофи қобилияти ҷисмонии инсон, инчунин тарғиби тарзи ҳаёти солим равона гардидааст (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- варзиш - як рукни тарбияи ҷисмонӣ буда, дар шакли таҷрибаи махсуси омодагии инсон ба мусобиқот ва фаъолияти мусобиқавӣ ба мақсади ба даст овардани натиҷаҳои варзишӣ ташаккул ёфтааст;

- варзиши оммавӣ - қисми таркибии варзиш, ки ба тарбияи ҷисмонӣ ва ташаккули шаҳрвандон бо роҳи гузаронидани чорабиниҳои оммавии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ равона карда шудааст;

- варзиши ҳаваскорона - ҳаракати оммавии бисёрҷабҳаи варзишӣ ҳамчун ҷузъи таркибии соҳаи тарбияи ҷисмонии шаҳрвандон ва дарёфти варзишгарони ояндадору боистеъдод дар намудҳои гуногуни варзиш мебошад;

- варзиши касбӣ - фаъолияти касбии варзишии шахси воқеӣ ва ё ҳуқуқие, ки дар мусобиқаҳои варзишӣ бо мақсади ба даст овардани натиҷаҳои баланди варзишӣ ва гирифтани фоида иштирок менамояд;

- ҳаракати тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ - шакли ҳаракати иҷтимоие, ки ҳадафи он аз мусоидат ба боло бурдани сатҳи тарбияи ҷисмонии аҳолӣ, фаъолияти ҳадафноки ташкилотҳои давлатӣ ва ҷамъияти, шаҳрвандон оид ба рушди тарбияи ҷисмони ва варзиш иборат мебошад;

- ҳаракати олимпии Тоҷикистон - қисми таркибии ҳаракати байналмилалии олимпӣ, ки ҳадафи он рушди варзиш ҳамчун яке аз воситаҳои ноил гардидан ба такомули ҷисмонӣ ва маънавии инсон, таҳкими ҳамкориҳои байналмилалии варзишӣ мебошад;

- ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш - шахси ҳуқуқӣ новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ, ки дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш фаъолият менамоянд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- федератсияи (иттифоқҳои, ассотсиатсияҳои) варзишӣ -ташкилоти, ҷамъиятӣ, ки ҳадафи он инкишофи як ё якчанд намудҳои варзиш, таблиғи онҳо, гузаронидани чорабиниҳои варзишӣ ва тайёр намудани варзишгарони дастаҳои мунтахаб мебошад;

- варзишгар - шахси воқеӣ, ки мунтазам бо намудҳои интихобкардаи варзиш машғул буда, дар мусобиқаҳои варзишӣ иштирок менамояд;

- варзишгари ҳаваскор - варзишгаре, ки мунтазам бо намуди интихобкардаи варзиш ё машқҳои ҷисмонӣ машғул буда, дар мусобиқаҳои варзишӣ ихтиёран иштирок менамояд ё дараҷаҳои меъёриро мувофиқи талаботи Таснифи ягонаи варзишӣ ва ё маҷмӯи меъёрҳои ҷумҳуриявии "Тарбияи ҷисмонӣ ва солимӣ" иҷро мекунад;

- варзишгари касбӣ - варзишгаре, ки машғулият дар варзиш барояш фаъолияти асосӣ буда, мутобиқи қарордод барои омодагӣ ба мусобиқаҳои варзишӣ ва иштирок дар онҳо музд ва дигар мукофоти пулӣ мегирад;

- варзишгари дараҷаи олӣ - варзишгаре, ки мунтазам ба ягон намуди варзиш машғул буда, дар мусобиқаҳои варзишии ҷумҳуриявӣ ва байналмилалӣ ба таври доимӣ иштирок менамояд, мутобиқи талаботи Таснифи ягонаи варзишӣ на поёнтар аз дараҷаи "Устоди варзиши Ҷумҳурии Тоҷикистон" унвон дорад;

- мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш (минбаъд - мақомоти ваколатдори давлатӣ) - мақоми иҷроияи марказии ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки вазифаи идоракунии давлатӣ ва ҳамоҳангсозии фаъолиятро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш амалӣ менамояд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- намудҳои варзиши миллӣ - қисми таркибии тарбияи ҷисмонӣ, ки таърихан дар шакли фаъолияти мусобиқавӣ ба вуҷуд омада, аз намудҳои гуногуни машқҳои ҷисмонӣ ва бозиҳои ба худ хоси халқӣ бо қоида ва тарзи махсуси ташкилии фаъолии ҷисмонӣ иборат аст (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ - мусобиқаҳо аз рӯи намудҳои гуногуни варзиш дар байни варзишгарон (тимҳо) бо иштироки намояндагони на камтар аз панҷ давлат (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- меъёрҳои варзишии "Тарбияи ҷисмонӣ ва солимӣ" - маҷмӯи меъёрҳо ва барномаҳое, ки асоси тарбияи ҷисмонии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳисоб мераванд;

- Таснифи ягонаи варзишӣ - ҳуҷҷати барномавию меъёрие, ки меъёрҳо, талабот, шартҳо ва тартиби додани дараҷаҳо ва унвонҳои варзиширо муқаррар менамояд;

- иншоотҳои варзишӣ (иншоотҳои варзишию солимгардонӣ, варзишӣ ва варзишӣ-техникӣ) - сохтмонҳои махсус биношуда ва таҷҳизотонидашуда, биноҳо, маҷмааҳои тарбияи ҷисмонию варзишӣ, иншоот, ки барои гузаронидани машғулиятҳои тарбияи ҷисмонию варзишӣ ва чорабиниҳои варзишию намоишӣ муқаррар гардидаанд.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон эътироф кардааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Принсипҳои асосии қонунгузорӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

Қонунунгузорӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ба принсипҳои зерин асос меёбад:

- масъулияти мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилотҳо, ҳамчунин шахсони масъули вобаста ба таъмини ҳуқуқи шаҳрвандон барои машғулият ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- ягонагии асосҳои меъёрии ҳуқуқии тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- кафолати хуқуқӣ барои машғул шудан ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, инчунин дастрас будани он ба ҳамаи гурӯҳҳои аҳолӣ (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- бехатарии ташкил ва гузаронидани машғулиятҳои таълимию машқӣ ва чорабиниҳои варзишӣ;

- эҳтиром ва риояи ӯҳдадориҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;

- мусоидат ба рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар байни гурӯҳҳои аз нигоҳи иҷтимоӣ мӯҳтоҷи аҳолӣ (шахсони имкониятҳои ҷисмонӣ ва рӯҳияшон маҳдуд, маъюбон, кӯдакони ятим, кӯдакон аз оилаҳои камбизоат ва ғайра) (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- ба варзиш ҷалб кардани ҷавононе, ки дар ҳолатҳои душвори зиндагӣ қарор доранд, инчунин пешгирии ҳодисаҳои номатлуби иҷтимоӣ, аз ҷумла нашъамандӣ, майзадагӣ ва ҷинояткорӣ дар байни ҷавонон (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- ҳамкории мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ бо федератсияҳои варзишӣ.

БОБИ 2. ТАШКИЛИ ФАЪОЛИЯТ ДАР СОҲАИ ТАРБИЯИ ҶИСМОНӣ ВА ВАРЗИШ

Моддаи 4. Субъектҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

Ба субъектҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дохил мешаванд:

- мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;

- мақомоти ваколатдори маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;

- ташкилртҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, аз ҷумла клубҳои варзишӣ (клубҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, варзишӣ-техникӣ, варзиш ва солимгардонӣ);

- Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон;

- федератсияҳои (иттифоқҳои, ассотсиатсияҳои) варзишӣ;

- муассисаҳои таълимӣ ва муассисаҳои илмии соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;

- мактабҳои варзишии кӯдакону наврасон, клубҳои тайёрии ҷисмонии кӯдакону наврасон, мактабҳои техникӣ - варзишии кӯдакону наврасон, мактабҳои махсуси кӯдакону наврасони захираи олимпӣ, мактабҳои захираҳои олимпӣ, мактабҳои маҳорати олии варзишӣ, марказҳои тайёрии варзишӣ, марказҳои тайёрии олимпӣ;

- ҷамъиятҳои ихтиёрии варзишии иттифоқҳои касаба;

- шаҳрвандоне, ки ба тарбияи ҷисмонӣ машғуланд, варзишгарон, доварони варзиш, ҳамчунин мураббиён ва дигар мутахассисони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш.

Моддаи 5. Роҳбарӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

Роҳбарӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз мақомоти зерин иборат аст:

- Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;

- мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак, ва деҳот (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- ташкилотҳои ҷамъиятӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш.

Моддаи 6. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:

- пешбурди сиёсати давлатиро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш таъмин менамояд;

- ба кори мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш роҳбарӣ намуда, фаъолияти онро назорат мекунад;

- барномаҳои давлатӣ ва байналмилалии соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро таҳия ва татбиқи онҳоро аз ҷиҳати моддию техникӣ ва молиявӣ таъмин менамояд;

- ташаббусҳои ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро барои татбиқи амалиётҳои воридотию содиротӣ, амалӣ кардани барномаву лоиҳаҳо дар соҳаи фаъолияти иқтисодии хориҷӣ, гузаронидани мусобиқаҳои варзишӣ, чорабиниҳои варзишию намоишӣ ва ҷамъомадҳои таълимию машқӣ дастгирӣ менамояд;

- барои ҳавасмандгардонии ғолибон ва ҷоизадорони мусобиқаҳои байналмилалӣ (Бозиҳои олимпӣ, Чемпионати ҷаҳон, Чемпионати Осиё, Бозиҳои осиёӣ, Ҷоми ҷаҳон) мукофотҳо муайян карда, шакл, андоза ва тартиби додани онҳоро муқаррар менамояд;

- дигар фаъолиятҳоро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст, амалӣ менамояд.

Моддаи 7. Салоҳияти мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

Мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825):

- сиёсати давлатиро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш таъмин менамояд;

- дар таҳияи лоиҳаи барномаҳои давлатӣ ва байналмилалии соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш иштирок намуда, онҳоро ба баррасии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд;

- якҷоя бо ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ барномаҳои ҳадафноки тарбияи варзишгарони Тоҷикистонро ба Бозиҳои олимпӣ ва дигар мусобиқаҳои байналмилалӣ таҳия ва таъмин менамояд;

- фаъолияти ташкилоту муассисаҳо, иттиҳодияҳои ҷамъиятии соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро, новобаста аз мансубияти идорӣ ва шакли моликияташон, ҳамоҳанг месозад;

- Низомномаи мақомоти ваколатдори давлатиро мутобиқи тартиби муқарраргардида, таҳия намуда, онро барои тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод мекунад (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- аз рӯи намудҳои варзиш мусобиқаҳои ҷумҳуриявӣ ва байналмилалиро ташкил мекунад ва мегузаронад (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- фаъолияти илмӣ-таҳқиқотиро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ташкил ва ҳамоҳанг карда, натиҷаҳои онро дар амалияи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҷорӣ менамояд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- назорати манъи истифодаи маводҳои барангезандаю нерӯафзо (допинг)-ро дар варзиш амалӣ менамояд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- ба инкишофи намудҳои варзиши миллӣ мусоидат менамояд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- ҳайати дастаҳои мунтахаби кишварро аз рӯи намудҳои варзиш бо пешниҳоди федератсияи марбута тасдиқ ва омодагии онҳоро барои иштирок дар мусобиқаҳои байналмилалӣ таъмин менамояд;

- меъёрҳои варзиширо барои муайян намудани сатҳи инкишофи ҷисмонии табақаҳои гуногуни аҳолӣ таҳия ва тасдиқ менамояд;

- бозомӯзӣ, такмили ихтисос ва аттестатсияи кадрҳои соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро ташкил ва таъмин менамояд;

- дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон марказҳои тайёрии варзишӣ, муассисаҳои таълимӣ ва ташкилотҳои илмию таҳқиқотии марбут ба соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро таъсис медиҳад;

- табъу нашри адабиёти илмӣ, методӣ ва оммавиро доир ба масъалаҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ташкил менамояд;

- унвонҳои "Устоди варзиши Ҷумҳурии Тоҷикистон", "Устоди шоистаи варзиши Ҷумҳурии Тоҷикистон", "Устоди варзиши дараҷаи байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон", "Гроссмейстер", "Мураббии шоистаи Ҷумҳурии Тоҷикистон"-ро муқаррар ва ба онҳо сарфароз мегардонад;

- дигар фаъолиятҳоро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд.

Моддаи 8. Салоҳияти мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

Мақомоти маҳаллии ҳокимиятӣ давлатӣ дар доираи салоҳияташонсиёсати давлатиро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар маҳал татбиқ менамоянд:

- ба рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар маҳалли худ роҳбарӣ менамоянд;

- барномаҳои маҳаллии рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро бо дарназардошти хусусиятҳои иҷтимоӣ, фарҳангӣ, миллӣ, демографӣ ва ғайра таҳия тасдиқ ва амалӣ мегардонанд;

- аз ҳисоби буҷети маҳаллӣ рушду инкишофи соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро маблағгузорӣ менамоянд;

- ба таъсис ва фаъолияти ташкилотҳо ва муассисаҳои соҳаи тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзиш мусоидат менамоянд;

- ба инкишофи намудҳои варзиши миллӣ мусоидат менамоянд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- дар истеҳсоли молҳои зарурати тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш мусоидат менамоянд;

- дар байни шаҳрвандон барои супоридани меъёрҳои варзишии "Тарбияи-ҷисмонй ва солимӣ" корҳои ташкилиро ба роҳ монда, дар ҷойи зист ва истироҳати шаҳрвандон барои рушди ҳаракати тарбияи ҷисмонӣ ва варзиши ҳаваскорона шароити мусоид фароҳам меоранд;

- мактабҳои давлатии варзишии кӯдакону наврасон, муассисаҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиширо дар мувофиқа бо мақомоти ваколатдори давлатӣ таъсис дода, тибқи нишондодҳои дурнамои рушди иқтисодию иҷтимоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва нақшаҳои рушди иҷтимоии маҳалли дахлдор маблағгузорӣ менамоянд ва бо заминаи зарурии таълимӣ ва моддиву техникӣ таъмин месозанд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- машғулиятҳои иловагии тарбияи ҷисмонӣ ва варзиширо дар мактабҳои таҳсилоти умумӣ ва муассисаҳои томактабӣ маблағгузорӣ менамоянд;

- дигар фаъолиятҳоро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамоянд.

Моддаи 9. Иштироки мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи тандурустӣ дар рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

Мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи тандурустӣ:

- тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро ҳамчун воситаи таҳкими саломатӣ, пешгирӣ ва табобати бемориҳо истифода менамояд;

- вазъ ва ҷараёни инкишофи ҷисмонии гурӯҳҳои мухталифи иҷтимоии аҳолиро таҳлил карда, ба мақомоти идораи давлатии дахлдор таклифҳо пешниҳод менамояд;

- назорати тиббии шахсонеро, ки бо тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш машғуланд, дар асоси шартномаи дутарафа бо мақомоти ваколатдори давлатӣ анҷом медиҳад (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- барои ба дастаи мунтахаб расондани хизмати тиббӣ дар ҷараёни омодагӣ ба мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ дар асоси шартномаи дутарафа мусоидат менамояд;

- омодагӣ, бозомӯзӣ, такмили ихтисос ва аттестатсияи мутахассисони тандурустиро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ба роҳ мемонад;

- мутобиқи низомномаи амалкунанда дар ташкили чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ, солимгардонӣ ва варзишӣ дар муассисаҳои томактабӣ ва таълимӣ иштирок менамояд;

- дигар фаъолиятҳоро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд.

Моддаи 10. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ

1. Тартиби таъсис, фаъолият, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ монда мешавад.

2. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ мутобиқи оинномаҳои худ корҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзиширо бо шаҳрвандон ба роҳ монда, тайёрии захираҳои варзиширо амалӣ менамоянд.

3. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ барои ҳимоя ва таҳкими саломатии варзишгарон ва дигар шахсоне, ки дар мусобиқаҳои варзишӣ ва ҷараёни машқҳои варзишӣ иштирок менамоянд, шароит муҳайё сохта, барои машқи варзишгарон заминаҳои муносиб фароҳам меоранд, ҳамчунин барои ба даст овардани натиҷаҳои баланди варзишӣ мусоидат мекунанд.

4. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ метавонанд ба иттиҳодияҳои байналмилалии варзишӣ дохил шаванд, мутобиқи мақоми аъзои иттиҳодияҳои байналмилалии варзишӣ ҳуқуқ ба даст оваранд ва ӯхдадориҳоро иҷро намоянд, агар чунин ҳуқуқу ӯҳдадориҳо ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолифат надошта бошанд.

Моддаи 11. Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон

1. Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон ҳамчун ташкилоти ҷамъиятӣ аз ҷониби Кумитаи байналмилалии олимпӣ эътироф шуда, ҳаракати олимпии Тоҷикистонро сарварӣ менамояд ва фаъолияти худро дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, Хартияи олимпии Кумитаи байналмилалии олимпӣ ва оинномаи худ амалӣ менамояд.

2. Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон аз манфиатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳаракати байналмилалии олимпӣ ва дар тамоми чорабиниҳое, ки аз ҷониби Кумитаи байналмилалии олимпӣ ё таҳти сарпарастии он баргузор мегарданд, намояндагӣ менамояд.

3. Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон якҷоя бо мақомоти ваколатдори давлатӣ дар тайёр кардан ва гузаронидани сиёсати ягонаи давлатӣ дар рушди варзиш ва комёбиҳои варзиши олӣ иштирок менамояд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

4. Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон якҷоя бо мақомоти ваколатдори давлатӣ дар асоси шартномаи тарафайн варзишгарони ҷумҳуриро барои бозиҳои олимпӣ ва дигар мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ тайёр мекунад ва иштироки онҳоро таъмин менамояд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

5. Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон мутобиқи Хартияи олимпии Кумитаи байналмилалии олимпӣ ҷиҳати ҳимояи ҳуқуқи муаллифии Кумитаи байналмилалии олимпӣ барои истифода аз рамзҳои олимпӣ, шиор, парчам, суруди олимпӣ ва унвонҳои "Олимпиада" "Олимпӣ" дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон чораҳо меандешад.

6. Мутобиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалӣ Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон фаъолияти федератсияҳоро аз рӯи намудҳои варзиши олимпӣ ҳамоҳанг сохта, аз манфиатҳои онҳо дар арсаи байналмилалии варзишӣ намояндагӣ мекунад.

Моддаи 12. Федератсияҳои (иттифоқҳои, ассотсиатсияҳои) варзишӣ аз рӯи намудҳои варзиш

1. Федератсияҳои варзишӣ як шакли иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ мебошанд. Шакли ташкилӣ ва ҳуқуқии федератсияҳои варзишӣ ташкилоти ҷамъиятӣ маҳсуб мешавад.

2. Федератсияҳои варзишӣ мутобиқи муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд аз рӯи намудҳои варзише, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф шудаанд, ташкил ва ба қайд гирифта шаванд.

3. Федератсияҳои варзишӣ тибқи муқаррароти Қонуни мазкур ҳуқуқ доранд:

- дар таҳияи нақшаҳои тақвимии чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ иштирок намоянд;

- чорабиниҳои расмии тарбияи ҷисмонӣ ва варзиширо баргузор кунанд;

- омодагии дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба роҳ монанд;

- кӯмакҳои молӣ ва дигар кӯмакҳоеро, ки барои рушди намудҳои муайяни варзиш равона шудаанд, тибқи муқаррароти муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, дастрас кунанд; - ҳуқуқҳои дигарро амалӣ созанд.

4. Федератсияҳо аз рӯи намудҳои варзиш, ки ба ҳайати ташкилотҳои варзишии байналмилалӣ шомиланд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд мақоми федератсияи миллиро аз рӯи намудҳои варзиш дарёфт намоянд.

5. Федератсияҳо аз рӯи намудҳои варзиш якҷоя бо мақомоти ваколатдори давлатӣ, Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон дар таҳия ва амалӣ сохтани сиесати ягонаи давлатӣ дар рушди намудҳои варзиш иштирок намуда, фаъолияти дигарро мутобиқи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ мемонанд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

6. Тартиби таъсис, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии федератсияҳои варзишӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

Моддаи 13. Клубҳои варзишӣ

1. Клубҳои варзишӣ новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, таъсис дода мешаванд ва, фаъолият мекунанд. Клубҳои варзишӣ аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ метавонанд таъсис дода шаванд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

2. Ба фаъолияти клубҳои варзишӣ мақомоти маҳаллии ҳоқимияти давлатӣ ва худидоракунии шаҳрак ва деҳот метавонанд бо роҳҳои зерин мусоидат намоянд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825):

- сохтмон, тармим ва бозсозии иншоотҳои варзишӣ;

- таъмини таҷҳизоти варзишӣ ва дигар кӯмакҳо.

3. Клубҳои варзишӣ фаъолияти худро бо маблагҳои худӣ ва дигар манбаъҳое, ки қонунгузорӣ манъ накардааст, амалӣ менамоянд.

Моддаи 14. Ҳуқуқ ва вазифаҳои шаҳрвандон дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

1. Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, қатъи назар аз миллат, нажод, ҷинс, забон, эътиқоди динӣ, мавқеи сиёсӣ, вазъи иҷтимоӣ, таҳсил, молу мулк ва синну сол барои машғул шудан ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш (аз ҷумла варзиш ҳамчун ихтисос), муттаҳид гардидан дар ташкилотҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ, иштирок дар идоракунии ҳаракати тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҳуқуқ доранд.

2. Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд дар мавриди ҳифзу таҳкими саломатӣ, инкишофи ҷисмонии худ кӯшиш намуда, барои ҷалби аҳолӣ дар маҳалли зист, ҷои кору таҳсил ба машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ мусоидат ва тарзи ҳаёти солимро таблиғ намоянд.

3. Падару модар, васиёну парасторон ё шахсони онҳоро ивазкунанда вазифадоранд, ки барои инкишофи ҳамаҷонибаи ҷисмонӣ ва таҳкими саломатии кӯдакон дар оила ғамхорӣ ва барои ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш машғул шудани онҳо шароити мусоид фароҳам оваранд.

Моддаи 15. Таблиғи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

1. Мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, тандурустӣ, маориф, ҳамчунин воситаҳои ахбори омма, ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ шакл ва тарзҳои таблиғи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро дар байни гурӯҳҳои аз нигоҳи синну сол, касб ва вазъи иҷтимоӣ гуногуни аҳолӣ муайян менамоянд ва аҳамияти иҷтимоии тарбияи ҷисмонӣ, нақши он дар солимгардонии миллат, дар мубориза бар зидди ҳодисаҳои номатлуби иҷтимоӣ, аз ҷумла кашидани тамоку, нашъамандӣ, майзадагӣ, инчунин пешгирии ҷинояткорӣ дар байни ноболиғон ва ғайраро шарҳ медиҳанд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

2. Воситаҳои ахбори омма барои дар байни аҳолӣ ба вуҷуд овардани талабот ба машғулият дар машқҳои ҷисмонӣ мусоидат намуда, шавқу рағбати аҳолиро дар бахши беҳдошти саломатӣ, тиб, реҷаи хӯрок, ташкили меҳнат ва истироҳат боло мебаранд, барои оммавӣ гардонидани маҷмӯи машқҳои ҷисмонӣ мусоидат менамоянд, таваҷҷӯҳи ташкилотҳои давлатӣ ва аҳли ҷомеаро ба ин масъалаҳо ҷалб мекунанд ва оид ба вазъи намудҳои варзиш дар ҷумҳурӣ маълумот медиҳанд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

3. Ҳангоми намоиши барномаҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишӣ таблиғи истифодаи бераҳмию зӯроварӣ, таҳқири шаъни инсон, таблиғи моддаҳои барагезандаю нерӯафзо (допингӣ), ки ба саломатии инсон зарароваранд, манъ аст (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

4. Ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ намоиши барномаҳоро вобаста ба тарбияи ҷисмонӣ, солимгардонӣ ва варзишӣ бо дарназардошти афзалиятнокии онҳо таъмин менамоянд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

БОБИ 3. ТАРБИЯИ ҶИСМОНӣ ВА ВАРЗИШ ДАР ТАШКИЛОТҲО ВА МАҲАЛЛИ ЗИСТ

Моддаи 16. Тарбияи ҷисмонии кӯдакони синни томактабӣ

1. Тарбияи ҷисмонии кӯдакони синни томактабӣ дар ҷараёни ба барномаи тарбияи ҷисмонии муассисаҳои таълимии томактабӣ ворид намудани машғулиятҳои ройгони тарбияи ҷисмонӣ, ки на камтар аз ҳашт соат дар як моҳ мебошад, амалӣ карда мешавад.

2. Дар муассисаҳои таълимии томактабӣ шароити зарурии моддию таълимӣ ташкил карда мешавад.

3. Тарбияи ҷисмонии кӯдакон дар муассисаҳои таълимии томактабӣ ҳатмӣ буда, тибқи барномаҳои илмии асоснок ва талаботи беҳдоштию саломатӣ ба роҳ монда мешавад.

Моддаи 17. Тарбияи ҷисмонӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, таҳсилоти ибтидоии касбӣ ва таҳсилоти миёнаи касбӣ

1. Тарбияи ҷисмонӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, таҳсилоти ибтидоии касбӣ ва таҳсилоти миёнаи касбӣ як бахши муҳими системаи мунтазами таълим ба шумор рафта, мутобиқи стандартҳои давлатии таълим, нақшаҳои таълимӣ ва барномаҳо аз ҷониби мутахассисон гузаронида мешавад.

2. Муассисаҳои таълимӣ мустақилона, бо дарназардошти шароити маҳал ва завқу хоҳиши хонандагон навъҳои машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ, воситаҳои он, намудҳои варзиш, ҳаракати фаъол, тарз ва давомнокии машғулиятҳои таълимиро дар асоси стандартҳои давлатии таълим ва меъёрҳои тайёрии ҷисмонӣ муайян менамоянд.

3. Муассисаҳои таълимӣ бо ҷалби мактабҳои варзишии кӯдакону наврасон ва федератсияҳои варзишӣ корҳои беруназдарсии тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзиширо анҷом медиҳанд.

4. Хонандагони саломатиашон заиф ва гирифтори иллати ҷисмонӣ дар гурӯҳҳои махсуси тиббӣ ва гурӯҳҳои муолиҷавии тарбияи ҷисмонӣ дар асоси барномаҳои таҳияшуда машғулият мегузаронанд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

5. Омадагии ҷисмонии ҷавонони синни тодаъватӣ ва синни даъвати ба хизмати аскарӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣтаҳсилоти ибтидоии касбӣ ва таҳсилоти миёнаи касбӣ дар асоси нақшаҳои таълимӣ ва меъёрҳои таълимӣ ба роҳ монда мешавад.

Моддаи 18. Тарбияи ҷисмонӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ

1. Тарбияи ҷисмонӣ барои донишҷӯёни муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ ҳатмӣ мебошад.

2. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш якҷоя бо маъмурияти муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ барои ба даст овардани малакаҳои зарурии варзишӣ, мутобиқи меъёрҳои муқарраргардидаи риояи асосҳои беҳдоштӣ - саломатӣ дар ҳолати хуби варзишӣ нигоҳ доштани бадан, шароит фароҳам меоваранд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

Моддаи 19. Муассисаҳои таълимии таҳсилоти иловагии тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишӣ

1. Ба машғулиятҳои мунтазами тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҷалб намудани кӯдакону наврасон, фароҳам овардани шароит барои такомули ҷисмонии онҳо аз ҷониби мактабҳои варзишӣ, бахшҳо, клубҳои варзишӣ ва дигар муассисаҳои таълимии таҳсилоти иловагӣ ва беруназдарсии тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишие, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода мешаванд, амалӣ мегардад.

2. Ҳамоҳангсозии фаъолияти муассисаҳои таълимии таҳсилоти иловагӣ ва беруназдарсии тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишӣ аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи маориф ва мақомоти ваколатдори давлатӣ ба роҳ монда мешавад (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

Моддаи 20. Тарбияи ҷисмонӣ дар ташкилотҳои давлатӣ ва ғайридавлатӣ

1. Ташкилотҳои давлатӣ ва ғайридавлатӣ вазифадоранд:

- тарбияи ҷисмонии шаҳрвандонро ҳамчун сиёсати муҳими давлатӣ ҳисобида, бо иштироки мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, иттифоқҳои касаба, ташкилотҳои ҷавонон ва дигар ташкилотҳо барномаҳои давлатии рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро амалӣ намоянд ва дар асоси он якҷоя бо сохтори тарбияи ҷисмонӣ ва варзиши мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ барномаҳои инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишии худро таҳия намоянд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825);

- тибқи тартиботи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон системаи ягонаи ҳифзи саломатиро, ки он хадамоти тандурустӣ, ҳифзи меҳнат, иншооти солимгардонии тарбияи ҷисмонӣ ва варзиширо муттаҳид месозад, таъсис диҳанд.

2. Тартиби ташкили заминаи моддию техникӣ, истифодаи он, таъмини мутахассисон барои ташкили машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар ташкилотҳои давлатӣ ва ғайридавлатӣ дар асоси шартномаҳои коллективӣ, барномаҳои инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, ки тибқи тартиби муқарраршуда таҳия гардидаанд, муайян карда мешавад.

Моддаи 21. Тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар маҳалли зист ва ҷойҳои фароғати оммавӣ

1. Фароҳам овардани шароит барои машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишии шаҳрвандон дар маҳалли зист ва ҷойҳои фароғати оммавй мутобиқи барномаҳои маҳаллии инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ба роҳ монда мешавад.

2. Ташкил ва фароҳам овардани замина барои машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишии шаҳрвандон дар маҳалли зист, боғҳои фарҳангу истироҳат, дигар мавзеъҳои фароғатии оммавии аҳолӣ ба зиммаи мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, ки дар навбати худ ба инкишофи ҳаракати мустақили тарбияи ҷисмонӣ дар маҳалли зист ва фароғати аҳолӣ мусоидат намуда, барои машғулиятҳои оилавӣ ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш шароит фароҳам меоранд, гузошта мешавад.

Моддаи 22. Тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ дар осоишгоҳҳо, истироҳатгоҳҳо ва бунгоҳҳои туристиву кӯҳнавардӣ

1. Маъмурияти осоишгоҳҳо, истироҳатгоҳҳо ва бунгоҳҳои туристию кӯҳнавардӣ барои гузаронидани машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар байни истироҳаткунандагон заминаи моддию техникӣ ва дигар шароитҳои мусоид фароҳам меоранд.

2. Маъмурияти осоишгоҳҳо, истироҳатгоҳҳо ва бунгоҳҳои туристию кӯҳнавардӣ барои таҳкими саломатии истироҳаткунандагон, пешгирӣ ва муолиҷаи бемориҳо вазифадоранд аз машқҳои ҷисмонӣ ва дигар воситаҳои тарбияи ҷисмонӣ истифода намоянд.

Моддаи 23. Тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш барои маъюбон

1. Ҳадаф аз инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш барои маъюбон ҳамгароии иҷтимоӣ ва офияти ҷисмонии онҳо мебошад. Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ таъсиси иншооти махсуси тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзиширо барои маъюбон таъмин намуда, барои машғулияти онҳо ба тарбияи ҷисмонӣ дар иншооти варзишии мавриди истифодаи умум дигар шароитҳоро фароҳам меоранд.

2. Ташкили машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ дар низоми ҳифзи саломатии маъюбон (аз ҷумла кӯдакони дорои имконоти маҳдуди инкишоф), тарбияи кадрҳо, таъминоти тиббию методӣ ва назорати тиббиро мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаҳои маориф, тандурустӣ, ҳифзи иҷтимоӣ, тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз ҳисоби буҷети давлатӣ амалӣ месозанд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

3. Мақомоти ваколатдори давлатӣ, Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон, ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ якҷоя бо иттиҳодияҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишии маъюбон чорабиниҳои варзишӣ ва солимгардонӣ, аз ҷумла мусобиқаҳои ҷумҳуриявӣ ва байналмилалиро ташкил менамоянд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

Моддаи 24. Омодагии ҷисмонӣ ва варзишӣ дар Қувваҳои Мусаллаҳ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқ

1. Омодагии ҷисмонӣ ва варзишӣ дар Қувваҳои Мусаллаҳ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқи Ҷумҳурии Тоҷикистон яке аз машғулиятҳои асосии тайёрии ҳарбӣ, қисми ҷудонопазири таълими ҳарбӣ ва тарбияи ҳайати шахсӣ ба шумор меравад.

2. Ҳайати роҳбарикунандаи сохторҳои низомӣ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқ вазифадоранд, ки барои машғулиятҳои ҳарбию амалии намудҳои варзиш, яккаҳарбҳои варзишӣ, омодагии кӯҳнавардии ҳайати шахсии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар воҳидҳои низомӣ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқи Ҷумҳурии Тоҷикистон шароити зарурӣ фароҳам оваранд.

3. Омодагии ҷисмонию варзишӣ, ташкил, идоракунӣ ва маблағгузории он мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

Моддаи 25. Риояи меъёру қоидаҳои бехатари ҳангоми гузаронидани машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, мусобиқаҳо ва чорабиниҳои варзишӣ

1. Кормандони ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш вазифадоранд дар рафти машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, мусобиқаҳо ва чорабиниҳои варзишӣ меъёрҳо ва қоидаҳои бехатариро риоя кунанд. Маъмурияти иншооти тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишӣ мавзеи гузаронидани машғулият ва мусобиқаҳоро мутобиқи қоидаҳои техникаи бехатарӣ ва меъёрҳои беҳдоштӣ, ки аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ тасдиқ шудааст, бо таҷҳизоти техникии зарурӣ таъмин менамояд. Барои расонидани зиён ба саломатии шаҳрвамдон тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мутахассисони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҷавобгар мебошанд.

2. Машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ, варзишӣ ва мусобиқаҳои варзишӣ бояд бе расонидани зиён ба саломатӣ, шаъну шарафи иштирокчиён ва тамошобинон гузаронида шавад.

БОБИ 4. ВАРЗИШИ ДАСТОВАРДҲОИ ОЛИӣ

Моддаи 26. Варзиши дастовардҳои олӣ, тарбияи варзишгарони дараҷаи олӣ

1. Варзиши дастовардҳои олӣ барои дарёфти натиҷаҳои баланди варзишӣ ва ба даст овардани нишондиҳандаи олӣ равона шудааст.

2. Мақомоти давлатӣ барои варзишгарон ва мураббиёне, ки натиҷаҳои баланди варзишӣ ба даст овардаанд ва ё дар боло бурдани нуфузи устувори байналмилалии Тоҷикистон мусоидат намудаанд, шароити зарурӣ фароҳам меоварад.

3. Тарбияи варзшигарони дараҷаи олӣ аз ҷониби муассисаҳои таълимии махсус (мактабҳои захираи олимпӣ, интернатҳои варзишӣ, мактабҳои маҳорати олии варзишӣ, марказҳои тайёрии олимпӣ ва ғайра) ба роҳ монда мешавад, ки тартиби фаъолияти онҳоро мақомоти ваколатдори давлатӣ муқаррар менамояд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

4. Мақомоти ваколатдори давлатӣ бо мақсади фароҳам овардани шароити мусоид ба аъзои дастаҳои мунтахаби варзишӣ барои ба ҳам пайвастани машғулиятҳои варзишӣ бо таълим, фаъолияти меҳнатӣ ва хизмати ҳарбӣ метавонад бо муассисаҳо, ташкилотҳо ва қисмҳои ҳарбие, ки дар онҳо варзишгарон кору таҳсил мекунанд ё хизмати ҳарбиро адо менамоянд, шартномаҳои дахлдор ба имзо расонад (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

Моддаи 27. Мактабҳои варзишӣ ва мактабҳои захираи олимпӣ

1. Мактабҳои варзиши ҳамчун муассисаи таълимии таҳсилоти иловагӣ мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон ,Дар бораи маориф, аз ҷониби мақомоти иҷроияи маҳалиии ҳокимияти давлатӣ, ташкилотҳои иттифоқҳои касаба ва дигар ташкилотҳо, ҳамчунин аз ҷониби шаҳрвандон, тибқи нишондиҳандаҳои дурнамои рушди иҷтимоию иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода мешаванд.

2. Мақтабҳои захираи олимпӣ дар асоси қарори мақомоти ваколатдори давлатӣ таъсис дода мешаванд ва метавонанд дар ихтиёри мақомоти ваколатдори давлатӣ қарор дошта бошанд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

3. Мактабҳои маҳорати олии варзишӣ ва марказҳои тайёрии олимпӣ дар асоси қарори мақомоти ваколатдори давлатӣ бо дарназардошти пешниҳоди федератсияҳои намудҳои варзиш, тибқи нишондиҳандаҳои дурнамои рушди иҷтимоию иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, таъсис дода мешаванд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

4. Давлат барои таҳкими заминаҳои моддию техникии мавҷуда ва таъсиси заминаҳои нави моддию техникии мактабҳои варзиши ва мактабҳои захираҳои олимпӣ, бо мақсади ҳалли вазифаҳои мавҷудбуда, шароит фароҳам меорад. Чунин заминаҳо иборатанд аз:

- заминаҳои асосии таълимию машқии варзишӣ вобаста ба самти мактабҳои варзишӣ ва мактабҳои захираҳои олимпӣ (варзишгоҳҳои таълимӣ бо пайроҳа барои давидан, майдонҳои футбол, толорҳои варзишӣ ва дигар иншоот);

- лагерҳои варзишию солимгардонӣ, ҳавзҳои шиноварӣ, номгӯи асбобу таҷҳизоти варзишӣ барои мактабҳои варзишӣ ва мактабҳои варзишии захираҳои олимпӣ, хобгоҳҳо, ошхона барои мактабҳои захираҳои олимпӣ ва мактабҳои маҳорати олии варзишӣ, мутобиқи меъёрҳое, ки аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ тасдиқ гардидаанд, бояд ҷавобгӯ бошанд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

5. Маблағузории мактабҳои варзишӣ ва мактабҳои захираҳои олимпӣ, тибқи нишондиҳандаҳои дурнамои рушди иҷтимоию иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар ихтиёри мақомоти ваколатдори давлатӣ қарор доранд, аз ҷумла маблағгузорӣ барои иштироки онҳо дар мусобиқаҳои варзишии ҷумҳуриявӣ ва байналмилалӣ, аз ҳисоби воситаҳои буҷетии сатҳи дахлдор, муассисон ва дигар сарчашмаҳое, ки қонунгузорӣ манъ накардааст, анҷом дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825)

Моддаи 28. Дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи намудҳои гуногуни варзиш

1. Дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон - ҳайати варзишгарон, мураббиён, олимон (муҳаққиқон), дигар мутахассисони ташкилотҳои тарбияи ҷисмонию варзишӣ ва тиббӣ, ки қисми таркибии федератсия оид ба намудҳои гуногуни варзиш мебошанд, бо мақсади тайёри ва иштирок дар мусобиқаҳои байналмилалӣ зери Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода мешаванд.

2. Дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи пешниҳоди федератсияҳои варзишӣ дар асоси озмун ташкил карда мешаванд. Варзишгароне, ки меъёрҳои махсусро иҷро менамоянд, ба ҳайати асосӣ ва захиравии дастаҳои мунтахаб шомил мегарданд. Аъзои дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки меъёрҳои муқарраршударо иҷро накардаанд ва ӯхдадориҳои худро сарфи назар намудаанд, аз ҳайати дастаҳои мунтахаб хориҷ карда мешаванд.

3. Ҳайати дастаҳои мунтахаб ҳар сол аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ ва Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон дар асоси пешниҳоди федератсияҳои намудҳои варзиш тасдиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

4. Маблағгузории дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон, иштироки онҳо дар мусобиқаҳо аз ҳисоби маблағҳои буҷети дахлдор ва дигар сарчашмаҳое, ки қонунгузорӣ манъ накардааст, метавонад амалӣ карда шавад.

Моддаи 29. Варзиши касбӣ

1. Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд ба варзиши касбӣ ба сифати варзишгар, мураббӣ ё довар машғул шаванд.

2. Тартиби таъсис ва шартҳои фаъолияти федератсияҳо, клубҳо ва ташкилотҳои дигари касбӣ, тартиби машғул шудан ба варзиши касбӣ, бастани шартномаҳо, қарордодҳо ва шаклҳои дигари сабти муносибатҳои меҳнатӣ бо варзишгарону доварон мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, низомномаҳо ва санадҳои ҳуқуқии ташкилотҳои байналмилалии варзишӣ муайян карда мешавад.

3. Талаботҳои тахассусӣ (дараҷавӣ) ба касби варзишгар, мураббӣ ва довар аз рӯи намудҳои варзиш аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ муайян карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

Моддаи 30. Усулҳо ва тарзу воситаҳое, ки дар варзиш манъ мебошанд

1. Ҳангоми машғулиятҳои варзишӣ барои истифода аз воситаҳое, ки аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ ва ташкилотҳои варзишии байналмилалӣ манъ гардидаанд, роҳ дода намешавад (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

2. Варзишгаре, ки барои ноил шудан ба дастовардҳои баланди варзишӣ маводи барангезандаю нерӯафзо (допингӣ) ва дигар воситаҳои аз ҷониби Кумитаи байналмилалии олимпӣ ва ташкилотҳои марбутаи варзишии байналмилалӣ манъгардидаро истифода менамояд, аз иштирок дар мусобиқа маҳрум карда мешавад.

3. Шахсоне, ки ба паҳншавӣ ё истифодаи маводи барангезандаю нерӯафзо (допинг) ва ё дигар воситаҳои манъгардида дидаю дониста мусоидат менамоянд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

БОБИ 5. ФАЪОЛИЯТИ ИқТИСОДӣ ДАР СОҲАИ ТАРБИЯИ ҶИСМОНӣ ВА ВАРЗИШ

Моддаи 31. Маблағгузории тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

1. Маблағгузории тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз ҳисоби буҷети давлатӣ ва дигар манбаъҳое, ки қонун манъ накардааст, амалӣ карда мешавад. Манбаҳои, маблағгузории тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, ҳамчунин аз даромадҳо ва маблағҳои зерин иборат мебошанд:

- даромадҳо аз фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти хоҷагидорӣ;

- маблағҳт аз хтзматрасонии тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзиши пулакӣ барои аҳолӣ;

- маблағҳо аз баргузор намудани лотереяҳои варзишӣ тибқи тартиби муқарраргардида;

- хайрияҳои ихтиёрии аҳолӣ;

- ҳақи узвияти аъзои ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ;

- маблағҳои хазинаҳои махсус аз рӯи намудҳои варзиш;

- даромадҳо аз ҳисоби гузаронидани чорабиниҳои варзишию намоишӣ, дастгирии саҳмгузорон;

- пардохтҳои ташкилотҳо барои истифода аз рамзу нишонаҳои варзишӣ;

- сармоягузории хориҷӣ ва маблағҳои хазинаҳои байналмилалӣ;

- саҳмгузории ташкилотҳои байналмилалӣ ва дигар пардохтҳои қонунӣ (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

2. Дастгирии давлатии соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар асоси барномаҳои давлатӣ ва маҳаллии рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш амалӣ карда мешавад.

Моддаи 32. Иншоотҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишӣ

1. Иншоотҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ, варзишӣ ва варзишию техникӣ ба таъиноти ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ ҷудо мешаванд ва метавонанд ба мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилотҳои тарбияи ҷисмонию варзишӣ, иттифоқҳои касаба, ҷавонон, дигар ташкилотҳо ва шахсони воқеӣ тааллуқ дошта бошанд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

2. Давлат дар маблағгузории сохтмон, таҷдид ва ба истифода додани иншоотҳои варзишӣ иштирок мекунад, барои сохтан ва нигоҳдории онҳо дар асоси шартнома ва ҳамкорӣ дигар ташкилотҳоро ҷалб менамояд.

3. Бунёди ҳамаи навъҳои муассисаҳои нави таълимӣ бе сохтани иншоотҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишӣ, ҳамчунин барҳам додани иншоотҳои мавҷудае, ки моликияти ҷумҳуриявӣ ва ё коммуналӣ мебошанд, то замоне ки дар маҳалли мазкур иншоотҳои ба онҳо монанд сохта нашаванд, манъ аст.

4. Меъёрҳои таъмини минтақаҳои истиқоматӣ бо иншоотҳои варзишӣ дар асоси меъёрҳо ва усулҳои шаҳрсозӣ муайян карда мешавад. Нигоҳдории иншооти варзишии маҳалли зисти шаҳрвандон, аз ҷумла таъмири иншоотҳо, ташкили чорабиниҳои оммавии варзишӣ, пардохти музди меҳнати кормандони ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, ки бо сокинони маҳаллаҳо машғулият мегузаронанд, мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи санадҳои ҳуқуқии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ амалӣ карда мешавад. Чорабиниҳои зикргардида метавонанд, ҳамчунин аз ҳисоби фондҳои ғайрибуҷетии инкишрфи шаҳру ноҳияҳо, хайрияҳои ихтиёрии ташкилотҳое, ки иншооти варзишии худро надоранд, шахсони воқеӣ ва дигар сарчашмаҳое, ки қонунгузорӣ манъ накардааст, маблағгузорӣ шаванд.

5. Ба ихтиёри муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти миёнаи касбӣ ва таҳсилоти олии касбӣ, мактабҳои маҳорати олии варзишӣ, марказҳои тайёрии олимпӣ, интернатҳои варзишӣ, мактабҳои захираҳои олимпӣ, мактабҳои варзишии кӯдакону наврасон ва дигар мактабҳои варзишӣ барои ҳуқуқи идораи оперативии биноҳо, иншоотҳои варзишӣ, амвол, таҷҳизот ва дигар амволи зарурии таъиноти иҷтимоӣ, фарҳангӣ ва таъиноти дигар барои истифодаи доимӣ вобаста карда мешаванд. Истифодаи иншооти варзишӣ, мутобиқи таъиноти бевосита, танҳо ба мақсади гузаронидани чорабиниҳои варзишию намоишӣ ва дигар чорабиниҳои фарҳангӣ иҷозат дода мешавад.

6. Маблағҳои аз иҷораи биноҳо ва майдонҳо, ғайр аз иншоотҳои буҷетӣ, бадастомада, ки хангоми амалӣ намудани фаъолияти асосӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш истифода бурда намешаванд, аз ҷониби ташкилотҳое, ки дар ихтиёри онҳо қарор доранд, танҳо ба хотири пӯшонидани хароҷоти вобаста ба ташкил ва гузаронидани машғулиятҳо дар мактабҳои варзишӣ ва гурӯҳҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ, нигаҳдорӣ, таъмир ва инкишофи заминаи моддию техникии иншоотҳои варзишӣ алоқаманд сарф карда мешаванд.

7. Пойгоҳҳои варзишие, ки маркази омодагии дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шумор меравад, аз ҳисоби маблағҳои буҷети ҷумҳуриявӣ ва дигар манбъҳое, ки қонун манъ накардааст, таъмин карда мешаванд.

8. Мақомоти ваколатдори давлатӣ ва мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд ҳақи иштирок дар мусобиқаҳои варзишӣ, иҷораи иншоотҳои варзишиеро, ки моликияти онҳо мебошанд ва фурӯши абонентҳоро барои истифодаи чунин иншоотҳо ба шаҳрвандон танзим намоянд, барои ройгон гузаронидани машғулиятҳои варзишӣ ва ё бар асоси имтиёзҳо барои кӯдакони синни томактабӣ ва кӯдакони аз оилаҳои камбизоат ва серфарзанд, ҳамчунин барои хонандагони муассисаҳои таълимӣ, нафақахӯрон, маъюбон иҷозат диҳанд ва дар ҳолати зарурат ҷуброни иншооти варзишии дахлдорро аз ҳисоби буҷёти маҳаллӣ ва е дигар сарчашмаҳое, ки қонун манъ накардааст, пешбинӣ намоянд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

Моддаи 33. Заминаҳои дар ихтиёри иншооти тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ, варзишӣ ва иншоотҳои дигари фароғатию солимгардонӣ қарордошта

(Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825)

1. Қитъаҳои заминн дар ихтиёри иншоотҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ, варзишӣ ва иншоотҳои дигарӣ фароғатию солимгардонӣ қарордошта, аз ҷумла иншоотҳои гуногуни варзишии ҳамвор ба заминҳои барои фароғат таъингардида тааллуқ доранд.

2. Тартиби ҷудо кардан ва ба истифода додани заминҳои мазкурро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд

3. Қитъаҳои замин барои сохтмони иншоотҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ, варзишӣ ва фароғатӣ дар асоси тавсияи мақомоти ваколатдори давлатӣ ҷудо карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

Моддаи 34. Сертификатсияи маҳсулот ва хизматрасонӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

Мақомоти ваколатдори давлатӣ сертификатсияи ҳатмии маҳсулот ва хизматрасониро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш мутобиқи қонунгузорӣ ба роҳ мемонад ва амалӣ менамояд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

БОБИ 6. ФАЪОЛИЯТИ МЕҲНАТӣ, ТАРБИЯИ КАДРҲО, КАФОЛАТҲОИ ИҷТИМОӣ

Моддаи 35. Фаъолияти меҳнатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

1. Муносибатҳои меҳнатии кормандони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба меҳнат танзим карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

2. Ба фаъолияти меҳнатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш шахсоне роҳ дода мешаванд, ки дорои тахассуси касбӣ, варзишӣ ва унвонҳои варзишии муқаррарнамудаи қонунгузорӣ мебошанд. Номгӯи вазифаҳои чунин кормандонро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

3. Ба доварии мусобиқоти варзишӣ ва гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ шахсоне роҳ дода мешаванд, ки дар доварӣ омодагии лозима доранд ва дар ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз тайёрии махсус гузаштаанд ва ҳамчун довари намуди варзиш, тибқи тартиботи муқарраргардида аз аттестатсия гузаштаанд.

4. Вобаста аз таҳсилот, собиқаи корӣ ва сатҳи омодагии касбӣ дараҷаи тахассусии кормандони ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш муайян карда мешавад, ки тартиби додани онро санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим менамоянд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

5. Кормандони ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш шаҳрвандонро, новобаста аз синну сол, ба машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ ҷалб месозанд, ба афзоиши теъдоди аҳолӣ дар гурӯҳҳои варзишӣ ва бахшҳою дастаҳо аз рӯи машғулият дар намудҳои варзиш мусоидат менамоянд, корҳои мушаххаси тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва омӯзгорию варзиширо ташкил медиҳанд, ҳамчун ташаббускори ҷорӣ намудани гимнастикаи истеҳсолӣ дар реҷаи меҳнатӣ баромад мекунанд, тарбияи варзишгарони дараҷаҳои олиро таъмин месозанд, дар шаҳрвандони ба тарбияи ҷисмонӣ машғулбуда ва варзишгарон чунин сифатҳоро, аз қабили мавқеи ахлоқии шаҳрвандӣ, ватанпарастӣ, маҳорати меҳнатӣ, риояи интизом ва қоидаҳои мусобиқаҳои варзишӣ, ташаккул медиҳанд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

6. Барои фаъолияти бомуваффақият ва пурмаҳсул дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тадбирҳои ҳавасмандгардонӣ истифода бурда мешаванд ва барои ба таври зарурӣ иҷро накардани вазифаҳое, ки ба зиммаи корманди масъул гузошта шудааст, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба меҳнат чораҳои интизомӣ андешида мешавад (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

7. Барои фаъолияти собиқадор ва пурмаҳсул дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, кормандони ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҳуқуқ доранд бо нишонҳо ва унвонҳои фахрӣ, аз ҷумла унвони "Корманди шоистаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш" ва дигар ҷоизаву мукофотҳои давлатӣ сарфароз гардонида шаванд. Кормандони ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш бо нишон ва унвонҳои фахрӣ, ки мутобиқан аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ ва Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон таъсис дода шудаанд, метавонанд сарфароз гарданд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

Моддаи 36. Ташкили таҳқиқоти илмӣ

Роҳбарии умумӣ ба таҳқиқоти илмӣ ва муайян кардани проблемаҳои асосиро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш мақомоти ваколатдор амалӣ менамояд. Барои татбиқи ин вазифаҳо ҳайати кормандон аз ҳисоби олимону омӯзгорон, мураббиён, ҳайати кормандоне, ки ба корҳои таҳқиқотӣ ва илмӣ майл доранд, ҷалб карда мешаванд. Мақомоти ваколатдори давлатӣ дар якҷоягӣ бо Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон барномаҳои таҳқиқоти илмиро доир ба проблемаҳои тарбияи ҷисмонии аҳолӣ ва инкишофи варзиши дастовардҳои олӣ, аз ҷумла омода намудани дастаҳои мунтахаб аз рӯи намудҳои варзиш ба Бозиҳои олимпӣ ва дигар мусобиқаҳои байналмилалӣ таҳия ва тасдиқ менамояд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

БОБИ 7. МУқРРАРОТИ ХОТИМАВӣ

Моддаи 37. Робитаҳои байналмилалии варзишии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Мақомоти ваколатдори давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар ҳамкориҳои байналмилалӣ оид ба масъалаҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш иштирок менамоянд ва мутобиқи тартиби муайяннамудаи қонунгузорӣ барои гузаронидани чорабиниҳои муштараки варзишию солимгардонӣ, вохӯриҳо ва мусобиқаҳо ҳуқуқ доранд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

2. Мақомоти ваколатдори давлатӣ, Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон, ташкилотҳои варзишие, ки аз тарафи ташкилотҳои байналмилалии дахлдор аз рӯи намудҳои варзиш эътироф шудаанд, аз манфиатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ташкилотҳои байналмилалии варзишӣ, ҳамчунин дар чорабиниҳои дигари варзишӣ, ки аз ҷониби ташкилотҳои варзишии байналмилалӣ ба роҳ монда мешаванд, намояндагӣ мекунанд (Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825).

Моддаи 38. Ҳуқуқҳои шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

Шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон зиндагӣ мекунанд, аз тамоми ҳуқуқҳои дар Қонуни мазкур пешбинигардида барои машғул шудан ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш бархӯрдоранд, ба истиснои ҳуқуқи дар мусобиқаҳои байналмилалӣ баромад намудан дар ҳайати дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи намудҳои варзиш.

Моддаи 39. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои вайрон кардани муқаррароти Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 40. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 15 майи соли 1997 "Дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 1997, №9, мод. 108, соли 2001, №4 мод. 161) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 41. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. Раҳмонов

аз 5 марти соли 2007 № 243

ш. Душанбе

Варианти пешинаи матни лоиҳаи санади меъёрии ҳуқуқӣ (рус)

ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН

О ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЕ И СПОРТЕ

(в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825)

Настоящий Закон устанавливает и регулирует правовые, организационные, социально - экономические основы и обеспечение деятельности в области физической культуры и спорта в Республике Таджикистан (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).

ГЛАВА 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

- физическая культура - составная часть культуры и сферы социальной деятельности, состоящая из комплекса духовных и материальных ценностей, созданных и используемых обществом, направленная на укрепление здоровья, развитие физических способностей человека, а также пропаганду здорового образа жизни (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- спорт - одна из основ физической культуры, сложившаяся в форме специальной практики подготовки человека к соревнованиям и соревновательной деятельности с целью достижения спортивных результатов;

- массовый спорт - составная часть спорта, направленная на физическое воспитание и развитие граждан путем проведения физкультурных и спортивных массовых мероприятий;

- любительский спорт - многогранное, массовое спортивное движение, как органическая часть системы физического воспитания граждан и выявления перспективных и талантливых спортсменов в различных видах спорта;

- профессиональный спорт - профессиональная спортивная деятельность физического, либо юридического лица, участвующих в спортивных соревнованиях, с целью достижения высоких спортивных результатов и получения прибыли;

- физкультурное спортивное движение - форма социального движения, целью которой является содействие повышению уровня физической культуры населения, целенаправленной деятельности государственных и общественных организаций, граждан по развитию физической культуры и спорта;

- олимпийское движение Таджикистана - составная часть международного олимпийского движения, целью которого является развитие спорта, как одного из средств достижения физического и духовного совершенства человека, укрепления международного спортивного сотрудничества;

- физкультурно-спортивная организация - юридические лица, независимо от организационно-правовых форм, осуществляющие деятельность в области физической культуры и спорта (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- спортивная федерация (союзы, ассоциации) - общественная организация, целями которой являются развитие одного или нескольких видов спорта, их пропаганда, проведение спортивных мероприятий и подготовка спортсменов сборных команд;

- спортсмен - физическое лицо, систематически занимающееся избранным видом спорта и выступающее на спортивных соревнованиях;

- спортсмен - любитель - спортсмен, систематически занимающийся избранным видом спорта или физическими упражнениями, принимающий добровольное участие в спортивных соревнованиях или выполнивший разрядные нормативы согласно требованиям Единой спортивной классификации или республиканским нормативам комплекса "Физическая культура и здоровье";

- спортсмен - профессионал - спортсмен, для которого занятие спортом является основным видом деятельности и который получает в соответствии с контрактом заработную плату и иное денежное вознаграждение за подготовку к спортивным соревнованиям и участие в них;

- спортсмен высокого класса - спортсмен, систематически занимающийся каким - либо видом спорта, регулярно выступающий на республиканских и международных спортивных соревнованиях, имеющий спортивное звание не ниже звания "Мастер спорта Республики Таджикистан" согласно требованиям Единой спортивной классификации;

- уполномоченный орган в области физической культуры и спорта (далее - уполномоченный государственный орган) - центральный исполнительный орган государственной власти Республики Таджикистан, осуществляющий функции государственного управления и координации деятельности в области физической культуры и спорта (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- национальные виды спорта - исторически сложившаяся составная часть физической культуры в форме соревновательной деятельности, состоящая из различных видов физических упражнений и специфических народных игр с особыми правилами и организационными способами физической активности (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- международные спортивные соревнования - соревнования по различным видам спорта среди спортсменов (команд) с участием представителей не менее пяти государств (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- спортивные нормативы "Физкультура и здоровье" - совокупность нормативов и программ, которые считаются основой физического воспитания граждан Республики Таджикистан;

- Единая спортивная классификация - программно-нормативный документ, устанавливающий нормы, требования, условия и порядок присвоения спортивных разрядов и званий;

- спортивные сооружения (физкультурно-оздоровительные, спортивные и спортивно-технические сооружения) - специально созданные и оборудованные строения, здания, физкультурно-спортивные комплексы, сооружения, предназначенные для проведения физкультурно-спортивных занятий, спортивных и спортивно-зрелищных мероприятий.

Статья 2. Законодательство Республики Таджикистан о физической культуре и спорте

Законодательство Республики Таджикистан о физической культуре и спорте основано на Конституции Республики Таджикистан и состоит из настоящего Закона, других нормативных правовых актов Республики Таджикистан, а также международных правовых актов, признанных Таджикистаном.

Статья 3. Основные принципы законодательства о физической культуре и спорте

Законодательство о физической культуре и спорте основывается на следующих принципах:

- ответственность органов государственной власти, местных органов государственной власти, органов самоуправления посёлков и сёл, организаций, а также ответственных лиц за обеспечение права граждан на занятие физической культурой и спортом (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- единство нормативной правовой базы физической культуры и спорта, на территории Республики Таджикистан;

- гарантия прав на занятие физической культурой и спортом и их доступность для всех категорий населения;

- безопасность организации и проведения учебно-тренировочных занятий и спортивных мероприятий;

- уважение и соблюдение международных обязательств Республики Таджикистан в области физической культуры и спорта;

- содействие развитию физической культуры и спорта среди социально незащищенных групп населения (лица с ограниченными физическими и психическими возможностями, инвалиды, дети - сироты, дети из малоимущих семей и т.д.) (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- привлечение к спорту молодёжи, находящейся в трудной жизненной ситуации, а также предупреждение негативных социальных явлений, в том числе наркомании, алкоголизма и преступности среди молодёжи (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- взаимодействие уполномоченного государственного органа в области физической культуры и спорта, местных органов государственной власти со спортивными федерациями.

ГЛАВА 2. ОРГАНИЗАЦИЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В ОБЛАСТИ ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЫ И СПОРТА

Статья 4. Субъекты физической культуры и спорта

К субъектам физической культуры и спорта относятся:

- уполномоченный государственный орган в области физической культуры и спорта;

- местный уполномоченный орган государственной власти в области физической культуры и спорта;

- физкультурно-спортивные организации, в том числе спортивные (физкультурно-спортивные, спортивно-технические, спортивно-оздоровительные) клубы;

- Национальный олимпийский комитет Таджикистана;

- спортивные федерации (союзы, ассоциации);

- образовательные научные учреждения области физической культуры и спорта;

- детско-юношеские спортивные школы, детско-юношеские клубы физической подготовки, детско-юношеские спортивно-технические школы, специализированные детско-юношеские школы олимпийского резерва, школы олимпийского резерва, школы высшего спортивного мастерства, центры спортивной подготовки, центры олимпийской подготовки;

- добровольные спортивные общества профессиональных союзов;

- граждане, занимающиеся физической культурой, спортсмены, спортивные судьи, а также тренеры и иные специалисты в области физической культуры и спорта.

Статья 5. Руководство в сфере физической культуры и спорта

Руководство в сфере физической культуры и спорта состоит из следующих органов:

- Правительство Республики Таджикистан;

- уполномоченный государственный орган в сфере физической культуры и спорта;

- уполномоченный государственный орган в сфере здравоохранения (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- местные органы государственной власти и органы самоуправления посёлков и сёл (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- общественные организации в области физической культуры и спорта.

Статья 6. Компетенция Правительства Республики Таджикистана в сфере физической культуры и спорта

Правительство Республики Таджикистан:

- осуществляет государственную политику в области физической культуры и спорта;

- контролирует и руководит деятельностью уполномоченного государственного органа в области физической культуры и спорта (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- разрабатывает государственные и международные программы развития физической культуры и спорта и обеспечивает их реализацию с материально-технической и финансовой стороны;

- поддерживает инициативу физкультурно - спортивных организаций в осуществлении ими экспортно-импортных операций, реализации программ и проектов в области внешнеэкономической деятельности, проведении соревнований и спортивно-зрелищных мероприятий, учебно-тренировочных сборов;

- предусматривает премии для поощрения чемпионов и призеров международных спортивных соревнований (Олимпийских игр, Чемпионатов мира, Чемпионатов Азии, Азиатских игр, Кубка мира) и определяет форму, сумму и порядок вознаграждения;

- осуществляет иную деятельность, предусмотренную законодательством Республики Таджикистан.

Статья 7. Компетенция государственного уполномоченного органа в сфере физической культуры и спорта

Государственный уполномоченный орган в сфере физической культуры и спорта (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825):

- осуществляет государственную политику в области физической культуры и спорта;

- участвует в разработке проектов государственных и международных программ развития физической культуры и спорта и представляет их для утверждения в Правительство Республики Таджикистан;

- совместно с физкультурно-спортивными общественными организациями разрабатывает и обеспечивает выполнение целевых программ подготовки спортсменов Таджикистана к Олимпийским играм и другим международным соревнованиям;

- координирует деятельность организаций, учреждений и общественных объединений в сфере физической культуры и спорта, независимо от их ведомственной подчиненности и форм собственности;

- разрабатывает в соответствии с установленным порядком Положение уполномоченного государственного органа и представляет для утверждения в Правительство Республики Таджикистан (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- организовывает и проводит республиканские и международные соревнования по видам спорта (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- организовывает и координирует научно-исследовательскую деятельность в области физической культуры и спорта, осуществляет ее практическую реализацию в физкультурной и спортивной деятельности (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- осуществляет антидопинговый контроль в спорте (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- содействует развитию национальных видов спорта (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- утверждает состав сборных команд страны по видам спорта по предложениям соответствующей федерации и обеспечивает их подготовку к участию в спортивных международных соревнованиях;

- разрабатывает и утверждает спортивные нормативы для определения уровня физического развития различных категорий населения;

- организовывает и обеспечивает подготовку, повышение квалификации и аттестацию физкультурно-спортивных кадров;

- создает по согласованию с Правительством Республики Таджикистан центры спортивной подготовки, образовательные учреждения и научно-исследовательские организации в области физической культуры и спорта;

- организует издание научной, методической и популярной литературы по проблемам физической культуры и спорта;

- устанавливает и присваивает звания "Мастер спорта Республики Таджикистан", "Заслуженный мастер спорта Республики Таджикистан", "Мастер спорта международного класса", "Гроссмейстер" и "Заслуженный тренер Республики Таджикистан";

- осуществляют иную деятельность в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

Статья 8. Компетенция местных органов государственной власти в сфере физической культуры и спорта

Местные органы государственной власти в пределах своей компетенции:

- осуществляют государственную политику в области физической культуры и спорта на своей территории;

- осуществляют руководство развитием физической культуры и спорта на своей территории;

- разрабатывают, утверждают и реализуют местные программы развития физической культуры и спорта с учетом социальных, культурных, национальных, демографических и других особенностей;

- финансируют из местного бюджета развитие физической культуры и спорта;

- содействуют развитию национальных видов спорта (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- содействуют созданию и деятельности физкультурно-оздоровительных и спортивных организаций и учреждений;

- оказывают содействие производству товаров физкультурно-спортивного назначения;

- организовывают работу среди граждан по сдаче спортивных нормативов "Физкультура и здоровье", создают по месту жительства и отдыха граждан условия для развития самодеятельного физкультурно-спортивного движения;

- в соответствии с перспективой социально-экономического развития Республики Таджикистан и планом социального развития соответствующей местности по согласованию с уполномоченным государственным органом создают и финансируют государственные детско-юношеские спортивные школы и физкультурно-спортивные учреждения, обеспечивая их необходимой учебной и материально-технической базой (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- финансируют дополнительные физкультурно-спортивные занятия в общеобразовательных школах, дошкольных учреждениях;

- осуществляют иную деятельность в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

Статья 9. Участие уполномоченного государственного органа в сфере здравоохранения и развитии физической культуры и спорта

Уполномоченный государственный орган в сфере здравоохранения:

- использует физическую культуру и спорт как средство укрепления здоровья, профилактики и лечения заболеваний;

- проводит анализ состояния и динамики физического развития различных социальных групп населения и вносит предложения в соответствующие органы государственного управления;

- на основе двустороннего договора с уполномоченным государственным органом осуществляет врачебный контроль за лицами, занимающимися физической культурой и спортом (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- на основе двустороннего договора содействует медицинскому обеспечению при подготовке сборных команд к международным спортивным соревнованиям;

- осуществляет подготовку, переподготовку, повышение квалификации и аттестацию специалистов здравоохранения в области физической культуры и спорта;

- согласно действующему положению принимает участие в организации физкультурно-оздоровительных и спортивных мероприятий в детских дошкольных учреждениях и учебных заведениях;

- осуществляют иную деятельность в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

Статья 10. Организации физической культуры и спорта

  1. Порядок образования, деятельности, реорганизации и ликвидации физкультурно-спортивных организаций регулируется законодательством Республики Таджикистан.
  2. Организации физической культуры и спорта в соответствии со своими уставами организуют физкультурно-оздоровительную и спортивную работу с гражданами и осуществляют подготовку спортивных резервов.
  3. Физкультурно-спортивные организации создают условия, гарантирующие охрану и укрепление здоровья спортсменов и иных лиц, участвующих в спортивных соревнованиях и тренировочном процессе, обеспечивают спортсменам наиболее комфортные условия для тренировок, а также содействуют им в достижении высоких спортивных результатов.
  4. Физкультурно-спортивные организации могут вступать в международные спортивные объединения, приобретать права и нести ответственность в соответствии со статусом членов спортивных международных объединений, если такие права и обязанности не противоречат законодательству Республики Таджикистан.

Статья 11. Национальный олимпийский комитет Таджикистана

  1. Национальный олимпийский комитет Таджикистана, являясь общественной организацией, признанной Международным олимпийским комитетом, возглавляет олимпийское движение Таджикистана и осуществляет свою деятельность в соответствии с законодательством Республики Таджикистан, Олимпийской Хартией Международного олимпийского комитета и своим уставом.
  2. Национальный олимпийский комитет Таджикистана представляет интересы Республики Таджикистан в Международном олимпийском движении и на всех мероприятиях, проводимых Международным олимпийским комитетом или под его патронажам.
  3. Национальный олимпийский комитет Таджикистана, совместно с уполномоченным государтсвенным органом участвует в разработке и проведении единой государственной политики развития спорта и достижений высшего спорта (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).
  4. Национальный олимпийский комитет Таджикистана совместно с уполномоченным государственным органом на основе двусторонних договоров осуществляет подготовку и обеспечение спортсменов республики для участия в олимпийских играх и других спортивных международных мероприятиях (вв редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).
  5. Национальный олимпийский комитет Таджикистана в соответствии с Олимпийской Хартией Международного олимпийского комитета, осуществляет меры по юридической защите прав собственности Международного олимпийского комитета на использование олимпийских символов, девиза, флага, гимна, наименований "Олимпиада", "Олимпийский" на территории Республики Таджикистан.
  6. В соответствии с международными правовыми актами Национальный олимпийский комитет Таджикистана координирует деятельность федераций по олимпийским видам спорта и представляет их интересы на международной спортивной арене.

Статья 12. Спортивные федерации (союзы, ассоциации) по видам спорта

  1. Спортивные федерации являются формой общественного объединения. Организационно-правовой формой спортивной федерации является общественная организация.
  2. Спортивные федерации могут создаваться и регистрироваться в установленном законодательством Республики Таджикистан порядке по видам спорта, признанным в Республике Таджикистан.
  3. Спортивные федерации в установленном настоящим Законом порядке вправе:

- принимать участие в разработке календарных планов физкультурных и спортивных мероприятий;

- проводить официальные физкультурные и спортивные мероприятия;

- осуществлять подготовку сборных команд Республики Таджикистан;

- получать финансовую и иную помощь, предоставленную для развития определенных видов спорта, в порядке, предусмотренном законодательством Республики Таджикистан;

- осуществлять иные права.

  1. Федерации по видам спорта, входящей в состав международных спортивных организаций, может быть присвоен статус национальной федерации по видам спорта в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
  2. Федерации по видам спорта совместно с уполномоченным государственным органом, Национальным олимпийским комитетом Таджикистана, участвуют в разработке и проведении единой государственной политики развития видов спорта и осуществляют иную деятельность в соответствии с настоящим Законом и иными нормативными правовыми актами Республики Таджикистан (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).
  3. Порядок создания, реорганизации и ликвидации спортивных федераций определяется законодательством Республики Таджикистан.

Статья 13. Спортивные клубы

  1. Спортивные клубы создаются и действуют независимо от организационно-правовых форм в соответствии с законодательством Республики Таджикистан. Спортивные клубы могут создаваться физическими и юридическими лицами (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).
  2. Спортивным клубам может быть оказано содействие местными органами государственной власти и органами самоуправления посёлков и сёл путем (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825):

- строительства, ремонта и реконструкции спортивных сооружений;

- обеспечения спортивным оборудованием и оказания иной поддержки.

  1. Спортивные клубы осуществляют свою деятельность за счет собственных средств и иных источников, не запрещенных законодательством.

Статья 14. Права и обязанности граждан в сфере физической культуры и спорта

  1. Граждане Республики Таджикистан, независимо от национальности, расы, языка, вероисповедания, политических убеждений, социального и имущественного положения, образования и возраста имеют право на занятие физической культурой и спортом (в том числе спортом как профессией), объединенные в организации физкультурно-оздоровительной и спортивной направленности и участие в управлении физкультурно-спортивным движением.
  2. Граждане Республики Таджикистан должны заботиться о сохранении и укреплении своего здоровья, физическом совершенствовании, способствовать вовлечению занятиями физической культурой и спортом населения по месту жительства, работы, учебы и пропагандировать здоровый образ жизни.
  3. Родители, опекуны, попечители или заменяющие их лица обязаны, заботится о всестороннем физическом развитии и укреплении здоровья детей в семье, создавать им необходимые условия для занятия физической культурой и спортом.

Статья 15. Пропаганда физической культуры и спорта

  1. Государственные уполномоченные органы в области физической культуры и спорта, органы здравоохранения, образования, а также средства массовой информации, физкультурные и спортивные организации определяют формы и методы пропаганды физической культуры и спорта среди различных возрастных, профессиональных и социальных групп населения, добиваются разъяснения социальной значимости физического воспитания, его роли в оздоровлении нации, в борьбе с негативными социальными явлениями, в том числе курением табака, наркоманией, алкоголизмом, а также пресечения преступности среди несовершеннолетних и т.д. (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);
  2. Средства массовой информации содействуют формированию у населения потребности в занятиях физическими упражнениями, повышении интереса населения к знаниям в области гигиены, медицины, режима питания, организации труда и отдыха, популяризации комплексов физических упражнений, привлекают внимание государственных организаций и общественности к указанным проблемам, информируют о состоянии видов спорта в республике (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).
  3. Во время физкультурно-оздоровительных и спортивных программ не допускается пропаганда культа жестокости и насилия, унижения человеческого достоинства, использования запрещенных нормативными актами симуляторов и допингов, носящих вред здоровью человека.
  4. Организации по телевидению и радиовещанию обеспечивают в приоритетном порядке трансляцию программ физкультурно-оздоровительной и спортивной направленности.

ГЛАВА 3. ФИЗКУЛЬТУРА И СПОРТ В ОРГАНИЗАЦИЯХ И ПО МЕСТУ ЖИТЕЛЬСТВА

Статья 16. Физическое воспитание детей дошкольного возраста

  1. Физическое воспитание детей дошкольного возраста осуществляется в процессе включенных в программу физического воспитания в дошкольных образовательных учреждениях бесплатных учебных занятий по физической культуре не менее восьми часов в месяц.
  2. В дошкольных образовательных учреждениях создаются необходимые материальные и учебные условия.
  3. Физическое воспитание детей в дошкольных учреждениях является обязательным и осуществляется в соответствии с научно-обоснованными программами и санитарно-гигиеническими требованиями.

Статья 17. Физическое воспитание в образовательных учреждениях общего образования, начального профессионального образования и в образовательных учреждениях среднего профессионального образования

  1. Физическое воспитание в общеобразовательных учреждениях, общеобразовательных учреждениях начального профессионального образования и в образовательных учреждениях среднего профессионального образования является важнейшей частью системы непрерывного образования и проводится специалистами в соответствии с государственными образовательными стандартами, учебными планами и программами.
  2. Учебные заведения с учетом местных условий и интересов обучающихся самостоятельно определяют формы занятий физической культурой, средства занятий, виды спорта и двигательной активности, методы и продолжительность учебных занятий на основе государственных образовательных стандартов и нормативов физической подготовленности.
  3. Учебные заведения проводят внеучебную физкультурно-оздоровительную и спортивную работу с привлечением к ней детско-юношеских спортивных школ и спортивных федераций.
  4. Учащиеся с ослабленным здоровьем и недостатками физического развития занимаются в специальных медицинских группах и группах лечебной физической культуры на основе специально разрабатываемых программ по физическому воспитанию.
  5. Физическая подготовка молодежи допризывного и призывного к военной службе возрастов проводится в учреждениях, обеспечивающих получение общего образования, начального профессионального образования и среднего профессионального образования в соответствии с учебными планами и образовательными стандартами.

Статья 18. Физическое воспитание в учреждениях высшего профессионального образования

  1. Физическое воспитание является обязательным для студентов учреждений высшего профессионального образования.
  2. Организации физической культуры и спорта совместно с администрацией учреждений высшего профессионального образования создают условия для достижения необходимых спортивных навыков в соответствии с установленными нормативами основ гигиены и поддержки своего организма.

Статья 19. Физкультурно-оздоровительные и спортивные учреждения дополнительного образования

  1. Вовлечение детей и молодежи в регулярные физкультурно-спортивные занятия и обеспечение условий для их физического совершенствования осуществляют спортивные школы, секции, клубы, другие учреждения дополнительного образования и внеучебные физкультурно-оздоровительные и спортивные организации, создаваемые в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
  2. Координацию работы учреждений дополнительного образования и внеучебных физкультурно-оздоровительных и спортивных организаций осуществляет уполномоченный государственный орган в сфере образования и уполномоченный государственный орган (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).

Статья 20. Физическая культура в государственных и негосударственных организациях

  1. Государственные и негосударственные организации обязаны:

- рассматривать физическое воспитание граждан как важнейшую специальную политику государства и при участии органов самоуправления посёлков и сёл, организаций физической культуры и спорта, профсоюзных, молодежных и иных организаций реализуют государственные программы развития физической культуры и спорта и на их основе совместно со структурами местных органов государственной власти по физкультуре и спорту разрабатывают свои программы развития физической культуры и спорта (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825);

- в порядке, предусмотренном законодательством Республики Таджикистан, создают единую систему охраны здоровья, которая объединяет службы здравоохранения, охраны труда, оздоровительные объекты физической культуры и спорта.

  1. Порядок создания материально-технической базы, её использование, обеспечение специалистами для организации физкультурно-спортивных занятий в государственных и негосударственных организациях определяется на основе коллективных договоров, программ развития физической культуры и спорта, разработанных в установленном порядке.

Статья 21. Физическая культура и спорт по месту жительства и в местах массового отдыха

  1. Создание условий для занятий физической культурой и спортом граждан по месту жительства и в местах массового отдыха осуществляется в соответствии с местными программами развития физической культуры и спорта.
  2. Организация и создание условий для занятий физической культурой и спортом по месту жительства, в парках культуры и отдыха, в других местах массового отдыха населения возлагаются на местные исполнительные органы государственной власти, которые в свою очередь способствуют развитию самостоятельного физкультурного движения по месту жительства и отдыха граждан создают условия для семейных занятий физической культурой и спортом.

Статья 22. Физкультурно-оздоровительная работа в санаторнокурортных учреждениях,домах отдыха, туристических и альпинистских базах

  1. Администрации санаторно-курортных учреждений домов отдыха, туристических и альпинистских баз создают материальную базу физической культуры и другие необходимые условия для проведения физкультурно-спортивных занятий среди отдыхающих.
  2. Администрации санаторно-курортных учреждений, домов отдыха, туристических и альпинистских баз обязаны использовать физические упражнения, иные компоненты физической культуры для укрепления здоровья отдыхающих, профилактики и лечения заболеваний.

Статья 23. Физическая культура и спорт для инвалидов

  1. Целью развития физической культуры и спорта для инвалидов является их социальная интеграция и физическая реабилитация. Местные исполнительные органы государственной власти обеспечивают создание специальных физкультурно-оздоровительных, спортивных сооружений для инвалидов и создают им другие условия для занятий физической культурой и спортом на сооружениях общего пользования.
  2. Организация занятий физической культурой и спортом в системе охраны здоровья инвалидов (в том числе детей с ограниченными возможностями развития), подготовка кадров, медицинско-методическое обеспечение и медицинский контроль осуществляются уполномоченными государственными органами в сферах образования, здравоохранения, социального обеспечения, физической культуры и спорта за счет государственного бюджета (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).
  3. Уполномоченный государственный орган, Национальный олимпийский комитет Таджикистана, организации по физической культуре и cпорту совместно с физкультурно - спортивными объединениями инвалидов организуют для инвалидов проведение оздоровительных и спортивных мероприятий, включая республиканские и международные соревнования (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).

Статья 24. Физическая подготовка и спорт в Вооруженных силах и правоохранительных органах

  1. Физическая подготовка в Вооруженных силах и правоохранительных органах Республики Таджикистан является одним из основных предметов боевой подготовки, неотъемлемой частью воинского обучения и воспитания личного состава.
  2. Руководящий состав военных структур и правоохранительных органов обязаны создавать условия для занятий военно-прикладными видами спорта, спортивными единоборствами, горной подготовки личного состава Вооруженных сил, других военных формирований и правоохранительных органов Республики Таджикистан.
  3. Организация физической подготовки, управление ею и ее финансирование осуществляются в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

Статья 25. Соблюдение норм и правил безопасности при проведении занятий физической культурой и спортом, спортивных соревнований и мероприятий

  1. Работники сферы физической культуры и спорта обязаны соблюдать нормы и правила безопасности при проведении занятий по физической культуре и спорту, спортивных соревнований и мероприятий. Администрация физкультурно-оздоровительных и спортивных сооружений обеспечивает надлежащим техническим оборудованием места проведения занятий и соревнований в соответствии с правилами техники безопасности и санитарно-гигиеническими нормами, утвержденными уполномоченными государственными органами. Специалисты физической культуры и спорта несут ответственность за причиненный вред здоровью граждан в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
  2. Занятия по физической культуре, спорту и спортивные соревнования должны проводиться без ущерба здоровью, чести и достоинству их участников и зрителей.

ГЛАВА 4. СПОРТ ВЫСШИХ ДОСТИЖЕНИЙ

Статья 26. Спорт высших достижений, подготовка спортсменов высокого класса

  1. Спорт высших достижений направлен на достижение высоких спортивных результатов, установление рекордов.
  2. Государственные органы создают необходимые условия для спортсменов, тренеров, которые достигли высоких спортивных результатов или содействуют повышению международного авторитета Таджикистана.
  3. Подготовка спортсменов высокого класса осуществляется специализированными и образовательными учреждениями (школы олимпийского резерва, спортивные интернаты, школы высшего спортивного мастерства, центры олимпийской подготовки и другие), порядок работы которых устанавливается уполномоченным государственным органом (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).
  4. Уполномоченный государственный орган в целях создания необходимых условий членам сборных спортивных команд для сочетания занятий спортом с обучением, трудовой деятельностью и воинской службой могут заключать соответствующие договоры с учреждениями, организациями и воинскими частями, где работают, обучаются или проходят военную службу спортсмены (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).

Статья 27. Спортивные школы и школы олимпийского резерва

  1. Спортивные школы - как учреждения дополнительного образования создаются в соответствии с Законом Республики Таджикистан "Об образовании" местными исполнительными органами государственной власти, профсоюзными и другими организациями, а также гражданами в соответствии с перспективами социально-экономического развития Республики Таджикистан.
  2. Школы олимпийского резерва создаются на основе решений уполномоченного государственного органа и могут находится в ведении уполномоченного государственного органа (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).
  3. Школы высшего спортивного мастерства и центры олимпийской подготовки создаются на основании решений уполномоченного государственного органа и с учетом предложений федерации по видам спорта в соответствии с перспективами социально-экономического развития Республики Таджикистан (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).
  4. Государство создаёт условия для укрепления существующей материально-технической базы и создания новой материально-технической базы спортивных школ и школ олимпийского резерва в целях решения стоящих перед ними задач. Такая база состоит из:

- основных спортивных учебно-тренировочных баз по профилю спортивной школы и школ олимпийского резерва (учебный стадион с беговыми дорожками и футбольным полем, спортивные залы и другие объекты);

- спортивно-оздоровительных лагерей, бассейнов, типового набора спортивного инвентаря и оборудования для спортивных школ и школ олимпийского резерва, общежития, столовой для школ олимпийского резерва и школ высшего спортивного мастерства в соответствии с нормативами, утвержденными уполномоченным государственным органом (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).

  1. Финансирование спортивных школ и школ олимпийского резерва в соответствии с перспективами социально-экономического развития Республики Таджикистан, которые находятся в ведение уполномоченного государственного органа, в том числе финансирование их участия в республиканских и международных соревнованиях, осуществляется за счет средств бюджетов соответствующих уровней, учредителей и других, не запрещенных законодательством источников (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).

Статья 28. Сборные команды Республики Таджикистан по различным видам спорта

  1. Сборные команды Республики Таджикистан - коллективы спортсменов, тренеров, ученых (исследователей), других специалистов физкультурно-спортивных и медицинских организаций, являющиеся составной частью федерации по различным видам спорта, создаются в целях подготовки и участия в международных соревнования под Государственным флагом Республики Таджикистан.
  2. Сборные команды Республики Таджикистан формируются с учетом предложений спортивных федераций на конкурсной основе. Спортсмены, выполнившие специальные нормативы, включаются в основной и резервный состав сборных команд. Члены сборных команд Республики Таджикистан, не выполняющие установленных нормативов и нарушающие свои обязанности, отчисляются из сборных команд.
  3. Состав сборных команд ежегодно утверждается уполномоченным государственным органом и Национальным олимпийским комитетом Таджикистана по представлению федераций по видам спорта (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).
  4. Финансирование сборных команд Республики Таджикистан, их участие в соревнованиях, может осуществляться за счет средств соответствующих бюджетов и других, не запрещенных законодательством источников.

Статья 29. Профессиональный спорт

  1. Граждане Республики Таджикистан имеют право заниматься профессиональным спортом в качестве спортсмена, тренера или судьи.
  2. Порядок создания и условия функционирования федераций, клубов, иных профессиональных организаций, порядок занятия профессиональным спортом, заключения договоров, контрактов и других форм трудовых отношений со спортсменами и судьями определяются законодательством Республики Таджикистан, положениями и иными правовыми актами международных спортивных организаций.
  3. Квалификационные требования к профессиям спортсмена, тренера и судьи по видам спорта определяются уполномоченным государственныи органом (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).

Статья 30. Приемы, способы и средства, запрещенные в спорте

  1. Не допускается использование при занятиях спортом средств, запрещенных уполномоченным государственым органом и международными спортивными организациями (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).
  2. Спортсмен, использующий для достижения высокого спортивного результата стимуляторы, допинговые вещества, иные запрещенные Международным олимпийским комитетом и иными соответствующими международными спортивными организациями средства, дисквалифицируется.
  3. Лица, умышленно способствующие распространению или применению стимуляторов, допинговых веществ и иных запрещенных средств, привлекаются к ответственности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).

ГЛАВА 5. ЭКОНОМИЧЕСКАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ В ОБЛАСТИ ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЫ И СПОРТА

Статья 31. Финансирование физической культуры и спорта

  1. Финансирование физической культуры и спорта осуществляется за счет государственного бюджета и других источников, не запрещенных законом. Источниками финансирования и доходов физической культуры и спорта также являются:

- доходы от предпринимательской и иной хозяйственной деятельности;

- средства от оказанных физкультурно-спортивных платных и оздоровительных услуг населению;

- средства от проведения в установленном порядке спортивных лотерей;

- добровольные взносы населения;

- членские взносы участников общественных физкультурно-спортивных организаций;

- средства специальных фондов по видам спорта;

- доходы от проведения спортивно-зрелищных мероприятий, спонсорская поддержка;

- отчисления организаций за использование спортивной символики, эмблем;

- иностранные инвестиции и средства международных фондов;

- поступления от международных организаций и другое законное финансирование.

  1. Государственная поддержка физической культуры и спорта осуществляется в соответствии с государственными и местными программами развитии физической культуры и спорта.

Статья 32. Физкультурно-оздоровительные и спортивные сооружения

  1. Физкультурно - оздоровительные, спортивные и спортивнотехнические сооружения подразделяются на республиканского и местного назначения и могут принадлежать органам государственной власти, самоуправления посёлков и сёл, физкультурно-спортивным профсоюзным и молодежным организациям, иным организациям, а также физическим лицам (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).
  2. Государство принимает участие в финансировании строительства, реконструкции и эксплуатации спортивных сооружений, привлекает к их созданию и содержанию на условиях договоров и кооперации иные организации.
  3. Не допускается строительство новых образовательных учреждений всех типов без физкультурно-оздоровительных и спортивных сооружений, а также ликвидация имеющихся сооружений, находящихся в республиканской или коммунальной собственности, пока на данной территории не будет созданы равнозначные сооружения.
  4. Нормативы обеспеченности жилых районов спортивными сооружениями определяются на основе градостроительных норм и правил. Содержание спортивных сооружений по месту жительства граждан, в том числе ремонт сооружений, организация спортивных массовых мероприятий, оплата труда работников физкультурно-спортивных организаций,проводящих занятия с жителями махалы, осуществляется в порядке, определенном правовыми актами местных органов государственной власти. Указанные мероприятия могут финансироваться также за счет внебюджетных фондов развития городов и районов, добровольных взносов организаций, не имеющих своих спортивных сооружений, физических лиц и других, не запрещенных законом источников.
  5. За государственными образовательными учреждениями среднего и высшего профессионального образования, школами высшего спортивного мастерства, центрами олимпийской подготовки, спортивными интернатами, школами олимпийского резерва, детско-юношескими и другими спортивными школами закрепляются на право оперативного управления здания, спортивные сооружения, имущество, оборудование и другое необходимое имущество социального, культурного и иного назначения, в постоянное пользование. Спортивные сооружения разрешаются использовать только по прямому назначению - в целях, связанных с проведением культурных и иных спортивно- зрелищных мероприятий.
  6. Средства от сдачи в аренду помещений и площадей, кроме бюджетных объектов, не используемых при осуществлении основной деятельности в области физической культуру и спорта, расходуются организациями, на балансе которых они находятся, исключительно на покрытие затрат, связанных с организацией и проведением занятий в спортивных школах и физкультурно-оздоровительных группах, содержанием, ремонтом и развитием материально-технической базы спортивных сооружений.
  7. Спортивные базы, которые являются центрами подготовки сборных команд Республики Таджикистан, содержатся за счет средств республиканского бюджета и других, не запрещенных законом источников.
  8. Уполномоченный государственный орган и местные исполнительные органы государственной власти в соответствии с законодательством Республики Таджикистан могут регулировать цены за посещение спортивных соревнований, аренду спортивных сооружений, находящихся в их собственности, продажу абонентов гражданам на пользование такими сооружениями, разрешить проводить на спортивных сооружениях занятия бесплатно или на льготных условиях для детей дошкольного возраста, детей из малообеспеченных и многодетных семей, а также для обучающихся в образовательных учреждениях, пенсионеров, инвалидов и, в случае необходимости, предусматривать компенсацию соответствующим спортивным сооружениям за счет местных бюджетов или других, не запрещенных законом источников (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).

Статья 33. Земли, занятые под физкультурно-оздоровительные, спортивные и другие рекреационно-оздоровительные сооружения

(в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825)

  1. Земельные участки, занятие под физкультурно-оздоровительные, спортивные и другие рекреационно-оздоровительные сооружения, включая различные плоскостные спортивные сооружения, относятся к землям рекреационного назначения.
  2. Порядок выделения и использования указанных земель определяется законодательством Республике Таджикистан.
  3. Предоставления земельных участков для строительства физкультурно-оздоровительных, спортивных и рекреационных сооружений производится с учетом рекомендаций уполномоченного государственного органа (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).

Статья 34. Сертификация продукции и услуг в сфере физической культуры и спорта

Уполномоченный государственный орган проводит и осуществляет обязательную сертификацию продукции и услуг в области физической культуры и спорта в соответствии с законодательством (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).

ГЛАВА 6. ТРУДОВАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ, ПОДГОТОВКА КАДРОВ, СОЦИАЛЬНЫЕ ГАРАНТИИ

Статья 35. Трудовая деятельность в сфере физической культуры и спорта

  1. Трудовые отношения работников в области физической культуры и спорта регулируются законодательством о труде Республики Таджикистан (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).
  2. К трудовой деятельности в области физической культуры и спорта допускаются лица, имеющие установленную законодательством спортивную, профессиональную квалификацию и спортивные звания Перечень должностей таких работников устанавливается Правительством Республики Таджикистан.
  3. К судейству спортивными соревнованиями и проведению физкультурно- оздоровительных мероприятий допускаются лица, имеющие соответствующую судейскую подготовку и прошедшие специальную подготовку в физкультурно-спортивных организациях, а также аттестованные в установленном порядке как судьи по видам спорта.
  4. В зависимости от образования, стажа работы, уровня профессиональной подготовки работникам физкультурно-спортивных организаций устанавливаются квалификационные категории, порядок присвоения которых регулируются нормативными правовыми актами Правительства Республики Таджикистан (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).
  5. Работники физкультурно-спортивных организаций приобщают граждан, независимо от возраста, к занятиям физической культурой и спортом, способствуют увеличению количества занимающихся в спортивных группах, секциях и командах по видам спорта, организуют конкретную физкультурно-оздоровительную и спортивно-педагогическую работу, выступают инициатором внедрения производственной гимнастики в режиме труда, обеспечивают подготовку спортсменов высших разрядов, формируют у граждан, занимающихся физической культурой и спортсменов такие качества, как нравственная гражданская позиция, патриотизм, умение трудиться, соблюдать дисциплину и правила спортивных соревнований.
  6. За успешную и плодотворную деятельность в области физической культуры и спорта применяются меры поощрения, а за ненадлежащее исполнение возложенных на работника обязанностей - дисциплинарные взыскания, в соответствии с закодательством о труде Республики Таджикистан (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).
  7. 3a многолетнюю и плодотворную деятельность в области физической культуры и спорта работники физкультурно-спортивных организаций имеют право на награждение знаками отличия и присвоение почетных званий, в том числе звания "Заслуженный работник физической культуры и спорта", другими наградами и иным формам поощрения. Работники физкультурно-спортивных организаций могут награждаться знаками и почетными званиями, которые учреждены соответственно государственным уполномоченным государственным органом и Национальным олимпийским комитетом Таджикистана (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).

Статья 36. Организация научных исследований

Общее руководство научными исследованиями и определение главных проблем в области физической культуры и спорта осуществляет уполномоченный государственный орган. Для осуществления этих задач привлекается профессорско-преподавательский, тренерский состав и состав работников, имеющих склонности к исследовательской и научной работе. Уполномоченный государственный орган совместно с Национальным олимпийским комитетом Таджикистана разрабатывают и утверждают программы научных исследований по проблемам физического воспитания населения и развития спорта высших достижений, в том числе подготовки сборных команд по видам спорта к Олимпийским играм и другим международным соревнованиям (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).

ГЛАВА 7. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 37. Международные спортивные связи Республики Таджикистан

  1. Уполномоченный государственный орган, местные органы государственной власти и физкультурно-спортивные общественные организации участвуют в международном сотрудничестве по вопросам физической культуре и спорта, имеют право проводить совместные спортивно-оздоровительные мероприятия, встречи, матчи в порядке установленном законодательством (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).
  2. Уполномоченный государственный орган, Национальный олимпийский комитет, спортивные организации, признанные соответствующими международными спортивными организациями по видам спорта представляют интересы Республики Таджикистан в международных спортивных организациях, а также в спортивных и иных мероприятиях, проводимых международными спортивными организациями (в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825).

Статья 38. Права иностранных граждан и лиц без гражданства в сфере физической культуры и спорта

Иностранные граждане и лица без гражданства, проживающие на территории Республики Таджикистан, пользуются правами на занятий физической культурой и спортом в полном объеме, предусмотренном настоящим Законом, за исключением права выступать в составах сборной национальной команды Республики Таджикистан по видам спорта в международных соревнованиях.

Статья 39. Ответственность за нарушение настоящего Закона

Физические и юридические лица за нарушение настоящего Закона привлекаются к ответственности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

Статья 40. О признании утратившим силу Закон Республики Таджикистан "О физической культуре и спорте"

Признать утратившим силу Закон Республики Таджикистан от 15 мая 1997 года "О физической культуре и спорте" (Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан, 1997 г., №9 , ст. 108; 2001 г., №4,ст.161).

Статья 41. Порядок введения в действие настоящего Закона

Настоящий Закон ввести в действие после его официального опубликования.

Президент

Республики Таджикистан                              Э.Рахмонов

г.Душанбе,

 5 марта 2007 года, № 243

ПОСТАНОВЛЕНИЕ МАДЖЛИСИ НАМОЯНДАГОН МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН

О принятии Закона Республики Таджикистан "О физической культуре и спорте"

Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан постановляет:

Принять Закон Республики Таджикистан "О физической культуре и спорте".

Председатель

Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли

Республики Таджикистан                                   С.Хайруллоев

г. Душанбе, 20 декабря 2006 года N 429

ПОСТАНОВЛЕНИЕ МАДЖЛИСИ МИЛЛИ МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН

О Законе Республики Таджикистан "О физической культуре и спорте"

Рассмотрев Закон Республики Таджикистан "О физической культуре и спорте", Маджлиси милли Маджлиси Оли Республики Таджикистан постановляет:

Одобрить Закон Республики Таджикистан "О физической культуре и спорте".

Председатель

Маджлиси милли Маджлиси Оли

Республики Таджикистан                              М.Убайдуллоев

г.Душанбе, 22 февраля 2007 года №285

 

Матни лоиҳаи санади меъёрии ҳуқуқӣ (тоҷ)

Лоиҳа

 

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

 

ДАР БОРАИ ТАРБИЯИ ҶИСМОНӢ ВА ВАРЗИШ

 

190.020.010.

 

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ, иҷтимоию иқтисодӣ ва таъмини фаъолиятро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.

 

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

 

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

 

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

- агентҳои варзишӣ – шахсони воқеӣ ё ҳуқуқие, ки тавассути иҷрои амалиётҳои ҳуқуқӣ ва дигар фаъолият барои бо кор таъмин кардани варзишгар ва мураббӣ дар клуби касбии варзишӣ мусоидат менамоянд;

- барномаи рушди намуди варзиш - барномае, ки тибқи тартиби муқаррарнамудаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз тарафи федератсияи варзишии умумиҷумҳуриявӣ оид ба намуд (намудҳо)-и варзиш ба муҳлати чор сол (даври олимпӣ ва паралимпӣ) таҳия гардида, мақсад, вазифа, чорабиниҳо ва нишондиҳандаҳои рушди мақсадноки фаъолияти федератсияи варзишии умумиҷумҳуриявиро оид ба инкишофи намуди дахлдори варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд;

- бозиҳои умумиҷаҳонии махсуси олимпӣ – мусобиқаҳои байналмилалии зимистона ва тобистонаи варзишӣ, ки байни варзишгарони маъюби бо имконияти маҳдуди зеҳнӣ гузаронида мешаванд;

- бозиҳои олимпӣ – мусобиқаҳои варзишӣ дар намудҳои инфиродӣ ва даставии олимпии варзиш, ки дар чор сол як маротиба байни варзишгарони панҷ қитъаи ҷаҳон таҳти сарпарастии Кумитаи байналмилалии олимпӣ гузаронида мешаванд;

- бозиҳои паралимпӣ – мусобиқаҳои байналмилалии зимистона ва тобистона, ки дар чор сол як маротиба байни варзишгарони маъюб бо осеби аъзои такяву ҳаракаткунанда ва аъзои босира таҳти сарпарастии Кумитаи байналмилалии паралимпӣ гузаронида мешаванд;

- бозиҳои сурдлимпӣ – мусобиқаҳои байналмилалии зимистона ва тобистона, ки байни варзишгарони маъюб бо иллати аъзои сомеа (шунавоӣ) гузаронида мешаванд;

- варзиш – як рукни тарбияи ҷисмонӣ, соҳаи фаъолияти иҷтимоӣ-фарҳангӣ, ки дар шакли таҷрибаи махсуси омодагии инсон ба мусобиқаҳо ва фаъолияти мусобиқавӣ бо мақсади ба даст овардани натиҷаҳои варзишӣ ташаккул ёфтааст;

- варзишгар – шахси воқеӣ, ки ба таври низомнок ба намуди ё намудҳои интихобкардаи варзиш машғул шуда, мунтазам маҳорати варзишии худро баланд мебардорад ва дар чорабиниҳои варзишӣ иштирок мекунад;

- варзишгари касбӣ – шахси воқеӣ, ки машғул шудан ба варзиши касбӣ барояш фаъолияти асосӣ буда, дар соҳаи варзиши касбӣ шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ бастааст, барои омодагӣ ба мусобиқаҳои варзишӣ, иштирок дар онҳо ва натиҷаҳои нишондода тибқи тартиби муқарраргардида музди меҳнат ва дигар мукофотпулиҳо мегирад;

- варзишгарони маъюб – шахсони воқеӣ, ки дар натиҷаи нуқсёбии саломатӣ бо коҳиши устувори вазифаҳои организм аз беморӣ, ҷароҳат, иллати ҷисмонӣ ва зеҳнӣ боиси маҳдуд шудани фаъолияти ҳаётӣ гардидааст ва ба намуди ё намудҳои дастраси варзиш мунтазам машғул шуда, дар чорабиниҳои варзишӣ иштирок мекунанд;

- варзишгарони маҳорати олӣ – варзишгарони аъзои дастаи мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба намуди варзиш, ки дар мусобиқаҳои варзишӣ бо мақсади ба даст овардани натиҷаҳои баланди варзишӣ баромад менамоянд ва дорои унвони варзишии на паст аз “Устоди варзиши Ҷумҳурии Тоҷикистон” мебошанд;

- варзиши дастоварди олӣ – қисми варзиш, ки барои аз ҷониби варзишгарон ба даст овардани натиҷаҳои баланди варзишӣ дар мусобиқаҳои расмии ҷумҳуриявии варзишӣ ва мусобиқаҳои расмии байналмилалии варзишӣ равона гардидааст;

- варзиши донишҷӯён – қисми варзиш, ки ба тарбияи ҷисмонӣ ва тайёрии ҷисмонии таълимгирандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи касбӣ ва олии касбӣ, тайёр намудани онҳо ба иштирок ва иштирокашон дар чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, аз ҷумла, чорабиниҳои расмии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ равона гардидааст;

- варзиши касбӣ – қисми варзиш, ки барои ташкил ва гузаронидани мусобиқаҳои касбии варзишӣ равона гардидааст, аз ҷумла, фаъолияти касбии варзишии шахси воқеӣ ё шахси ҳуқуқӣ, ки дар мусобиқаҳои варзишӣ бо мақсади ба даст овардани натиҷаҳои баланди варзишӣ ва гирифтани фоида иштирок мекунад;

- варзиши кӯдакон ва наврасон – қисми варзиш, ки ба тайёрии варзишии шаҳрвандони ноболиғ дар муассисаҳои тайёрии варзишӣ, инчунин, ба иштироки ин шаҳрвандон дар мусобиқаҳои варзишӣ равона гардидааст, ки варзишгарони то синни ҳаждаҳсола ё дигар синну соли бо ҳамин мақсадҳо дар стандартҳои давлатии тайёрии варзишӣ пешбинигардида иштирокдорони асосӣ мебошанд;

- варзиши мактабӣ – қисми варзиш, ки ба тарбияи ҷисмонӣ ва тайёрии ҷисмонии таълимгирандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, тайёр намудани онҳо ба иштирок ва иштирокашон дар чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, аз ҷумла, чорабиниҳои расмии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ равона гардидааст;

- варзиши оммавӣ – қисми варзиш оид ба тарбияи ҷисмонӣ, солимгардонӣ, инкишоф ва ҷалби аҳолӣ ба машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, ки ба тарбияи ҷисмонӣ ва ташаккули ҷисмонии шаҳрвандон тавассути гузаронидани машғулиятҳои муташаккилона ва ё мустақилона, инчунин, иштирок дар чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва чорабиниҳои оммавии варзишӣ равона гардидааст;

- дастаҳои мунтахаби варзишии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба намудҳои варзиш (минбаъд – дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон) – коллективи варзишгарони мансуб ба гурӯҳҳои гуногуни синну солӣ, мураббиён, олимон, табибон ва дигар мутахассисон дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш барои тайёрӣ ба мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ ва иштирок дар онҳо аз номи Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- дисквалификатсия (маҳрумкунонӣ)-и варзишӣ – ҷазои варзишӣ дар намуди маҳрум кардани варзишгар, мураббӣ, довари варзишӣ, табиби варзишӣ ва дигар мутахассисони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз иштирок дар мусобиқаҳои варзишӣ ва ё аз фаъолияти касбии меҳнатӣ мутобиқи салоҳияти муқаррарнамудаи федератсияи байналмилалии варзишӣ оид ба намуди дахлдори варзиш аз тарафи федератсияи умумиҷумҳуриявии варзишӣ оид ба намуд (намудҳо)-и варзиш ё лигаи дахлдори касбии варзишӣ барои истифодаи маводи барангезандаю неруафзо (допинг), вайрон кардани қоидаи намуди варзиш, низомномаи мусобиқаи варзишӣ, қоидаи зиддидопингӣ, меъёр ва талаботи тасдиқнамудаи ташкилотҳои байналмилалии варзишӣ, федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ оид ба намуд (намудҳо)-и варзиш, лигаи дахлдори касбии варзишӣ, дигар ташкилкунандагони мусобиқаҳои варзишӣ ва ё барои вайрон кардани Қоидаҳои одоби варзишгар, мураббӣ, довар ва дигар кормандони соҳаи варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- довари варзишӣ – шахси воқеӣ, ки тайёрии махсусро гузашта, соҳиби дараҷаи дахлдори тахассусӣ гаштааст ва аз ҷониби ташкилкунандаи мусобиқаи варзишӣ барои таъмин намудани риояи қоидаҳои намуди варзиш ва низомномаҳо оид ба мусобиқаи варзишӣ ваколатдор гардидааст;

- захираи варзишӣ – шахсоне, ки барои ба даст овардани натиҷаҳои баланди варзишӣ иқтидор доранд ва тайёрии варзиширо бо мақсади дохил намудани онҳо ба ҳайати дастаҳои мунтахаби варзишӣ, аз ҷумла, дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон мегузаранд;

- иншооти варзишӣ – объекти муҳандисӣ-бинокорӣ, сохтмонҳои махсусбиношуда ва таҷҳизонидашуда, ки барои гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва ё чорабиниҳои варзишӣ пешбинӣ гардидаанд ва дорои қитъаи фазоӣ-ҳудудӣ мебошанд;

- клуби касбии варзишӣ – шахси ҳуқуқие, ки иштирокдори мусобиқаи касбии варзишӣ мебошад ё тибқи тартиби муқаррарнамудаи ташкилкунандаи мусобиқаи касбии варзишӣ оид ба иштирок дар чунин мусобиқа дархост намудааст;

- клубҳо ва толорҳои варзишӣ – ташкилотҳое, ки новобаста аз шакли ташкилӣ–ҳуқуқӣ, моликият, тобеияти идоравӣ ва мансубияти соҳавӣ аз ҷониби шахси воқеӣ ва ё ҳуқуқӣ таъсис дода шуда, барои гузаронидани машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ, чорабиниҳои варзишӣ ва ё солимгардонӣ пешбинӣ гардидаанд;

- лигаи касбии варзишӣ – шахси ҳуқуқӣ, ки дар шакли ташкилӣ-ҳуқуқии муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода шуда, мақсади асосии фаъолияти он ташкил ва ё гузаронидани мусобиқаҳои касбии варзишӣ мебошад;

- маводи барангезандаю неруафзо (допинг) – омехтаҳои кимиёвӣ (маҳлулҳо, доруворӣ), усулҳо ва дигар воситаҳо, ки ба руйхати манъкардаи Ташкилоти умумиҷаҳонии зиддиопингӣ ва Стандарти байналмилалии ташкилоти умумиҷаҳонии зиддидопингӣ ворид карда шудаанд, ки истифода ё кӯшиши истифодаи он боиси дисквалификатсия (маҳрумкунонӣ)-и варзишӣ мегардад;

- мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш – мақоми иҷроияи марказии ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки функсияҳои махсуси иҷроиявӣ ва дигар функсияҳои дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш муқарраргардидаро анҷом медиҳад;

- мураббӣ – шахси воқеии дорои таҳсилоти миёнаи касбӣ ё олии касбии соҳавӣ, ки чорабиниҳои таълимӣ-машқӣ, тарбияи ҷисмонӣ-оммавӣ ва варзишӣ мегузаронад, тарбияи ҷисмонӣ ва тайёрии варзишии варзишгаронро ба мусобиқаҳои варзишӣ амалӣ мекунад, инчунин, фаъолияти мусобиқавии онҳоро барои ба даст овардани натиҷаҳои варзишӣ роҳбарӣ менамояд;

- мусобиқаи варзишӣ – зӯрозмоӣ (сабқат), ки байни варзишгарон ё дастаи варзишгарон оид ба намудҳои гуногуни варзиш (низомҳои варзишӣ) бо мақсади муайян намудани беҳтарин иштирокдори зӯрозмоӣ (сабқат), тибқи низомномаи тасдиқшудаи мусобиқаи варзишӣ гузаронида мешавад;

- мусобиқаҳои касбии варзишӣ – мусобиқаҳои варзишӣ аз рӯи намудҳои даставии бозиҳои варзишӣ, ки иштирок дар онҳо барои ба даст овардани фоида равона гардида, яке аз шартҳои рухсат додани варзишгар ин мавҷуд будани муносибатҳои меҳнатӣ бо клуби дахлдори касбии варзишӣ мебошад. Дар дигар намудҳои варзиш мусобиқаҳои касбии варзишӣ мусобиқаҳои варзишие мебошанд, ки иштирок дар онҳо барои ба даст овардани фоида равона гардида, ба чунин сифат аз ҷониби ташкилкунандагони он мутобиқи низомномаҳои мусобиқаҳои варзишӣ муайян карда шудаанд;

- намуди варзиш – қисми варзиш, ки нишонаҳои фарқкунандаи он муҳити машғулият, асбобу анҷоми варзишии истифодашаванда (бе дарназардошти воситаҳои ҳифз), таҷҳизот ва қоидаҳои тибқи талаботи муқаррарнамудаи қонунгузорӣ тасдиқгардида мебошад;

- намуди ғайриолимпии варзиш– намуди варзиш, ки ба барномаи бозиҳои олимпӣ ва бозиҳои паралимпӣ ворид нагардидааст, дар ҷомеаи ҷаҳони варзиш рушду инкишоф ёфта, аз ҷониби федератсияҳои байналмилалии варзишӣ роҳбарӣ карда мешавад;

- намуди олимпии варзиш – намуди варзиш, ки ба барномаи бозиҳои олимпӣ ворид гардида, аз ҷониби Кумитаи байналмилалии олимпӣ мутобиқи Хартияи олимпӣ эътироф карда шудааст;

- намуди паралимпии варзиш – намуди варзиш, ки ба барномаи бозиҳои паралимпӣ ворид гардида, аз ҷониби Кумитаи байналмилалии паралимпӣ мутобиқи Маҷмӯаи қоидаҳои Кумитаи байналмилалии паралимпӣ эътироф карда шудааст;

- намудҳои миллии варзиш – намудҳои варзиш, ки таърихан дар гурӯҳҳои нажодии аҳолӣ ҳамчун шакли фаъолияти мусобиқавӣ ба вуҷуд омадааст, хусусияти иҷтимоӣ-фарҳангӣ дорад ва дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон инкишоф ёфтааст;

- намудҳои варзиши ҳарбӣ-амалӣ ва хизматӣ-амалӣ – намудҳои варзиш, ки асоси онҳоро амалиётҳои махсус (аз ҷумла, усулҳо)-и алоқаманд бо иҷрои уҳдадориҳои хизматии хизматчиёни ҳарбӣ ва кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, инчунин, тайёр намудани шаҳрвандони синни тодаъватӣ ва даъватӣ ба хизмати ҳарбӣ ташкил дода, дар доираи фаъолияти як ё якчанд мақомоти дахлдори давлатӣ инкишоф меёбанд;

- низомҳои варзишӣ – қисми намуди варзиш, ки дорои аломатҳои фарқкунанда буда, дар худ як ё якчанд намудҳо, барномаҳои мусобиқаҳои варзиширо дар бар мегирад;

- низомномаи мусобиқаи варзишӣ – ҳуҷҷат, ки намуди мусобиқаи варзишӣ, замон, макон, тартиб, қоида ва шартҳои гузаронидани онро муайян менамояд;

- объектҳои варзишӣ – объектҳои молу мулки ғайриманқул ё маҷмааи молу мулки ғайриманқул, ки барои гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ-солимгардонӣ ва ё чорабиниҳои варзишӣ пешбинӣ гардидааст, аз ҷумла, биноҳо, маҷмааҳо ва дигар иншооти тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ, варзишӣ ва варзишӣ–техникӣ;

- рамзи чорабинии тарбияи ҷисмонӣ ё чорабинии варзишӣ – парчам, нишон, суруд, шиор, номи расмӣ, тамғаи молӣ ва воситаҳои дигари фардикунонии чорабинии тарбияи ҷисмонӣ ё чорабинии варзишӣ, инчунин, объектҳои ҳуқуқи моликияти зеҳнӣ, дигар аломатҳо ва ё объектҳое, ки ташкилкунандагони чорабинии тарбияи ҷисмонӣ ё чорабиниҳои варзишӣ барои чорабиниҳои мазкур таҳия намудаанд;

- тайёрии ҷисмонӣ – раванде, ки ба инкишоф додани сифатҳои ҷисмонӣ, қобилияти (аз ҷумла, малака ва маҳорати) шахс бо дарназардошти намуди фаъолияти ӯ ва хусусияти иҷтимоӣ–демографӣ равона гардидааст;

- нақшаи ягонаи тақвимии чорабиниҳои оммавию варзишӣ, омодагию солимгардонӣ ва иштироки варзишгарон дар мусобиқаҳои байналмилалӣ (минбаъд – нақшаи ягонаи тақвимии чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ) – ҳуҷҷати муайянкунандаи номгӯи ҳарсолаи мусобиқаҳои сатҳи байналмилалӣ, ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ, инчунин, чорабиниҳо оид ба тайёрӣ ва иштироки варзишгарон ва дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мусобиқаҳои варзишӣ;

- тамошобинон – шахсони воқеӣ, ки дар макони гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ қарор дошта, иштирокдори он намебошанд ва бо дигар тарзу воситаҳо дар гузаронидани чорабинии мазкур, аз ҷумла, дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ва бехатарии ҷамъиятӣ ҳангоми гузаронидани ин мусобиқа вобаста нагардидаанд;

- тарбияи ҷисмонӣ – қисми таркибии фарҳанг, соҳаи фаъолияти инъикоскунандаи маҷмӯи арзишҳо, меъёр ва донишҳои дар ҷомеа бавуҷудомада ва истифодашавандае, ки ба таҳкими саломатӣ, инкишофи қобилияти ҷисмонӣ ва зеҳнии инсон, такмили ҳаракати фаъоли ӯ ва ташаккули тарзи ҳаёти солим, инчунин, мутобиқати иҷтимоӣ бо роҳи тарбияи ҷисмонӣ, тайёрии ҷисмонӣ ва инкишофи ҷисмонӣ равона гардидааст;

- ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ – шахсони ҳуқуқӣ, иттиҳодияҳои шахси ҳуқуқӣ (ассотсиатсияҳо ва иттифоқҳо), ки новобаста аз шакли ташкилӣ-ҳуқуқӣ фаъолиятро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ба сифати фаъолияти асосӣ амалӣ менамоянд. Муқаррароти Қонуни мазкур, ки фаъолияти ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишро танзим менамоянд, мутобиқан нисбати соҳибкорони инфиродие, ки дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш фаъолият менамоянд татбиқ карда мешавад;

- федератсияи (иттифоқи, ассотсиатсияи) варзишӣ (минбаъд - федератсияи варзишӣ) – ташкилоти ҷамъиятии ғайритиҷоратие, ки дар асоси аъзогӣ ва бо мақсади инкишоф додани як ё якчанд намудҳои варзиш, ташвиқу таблиғи онҳо, ташкил, гузаронидани чорабиниҳои варзишӣ ва тайёр намудани варзишгарон – аъзои дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода шудааст;

- федератсияи умумиҷумҳуриявии варзишӣ – ташкилоти ҷамъиятии ғайритиҷоратӣ оид ба намуд (намудҳо)-и варзиш, ки дар асоси аъзогӣ таъсис ёфта, аз аккредитатсияи давлатӣ гузаштааст ва мақсади он инкишоф додани як ё якчанд намудҳои варзиш дар ҳудуди ҷумҳурӣ, таблиғу ташвиқи онҳо, ташкил ва гузаронидани чорабиниҳои варзишӣ, тайёр намудани варзишгарони аъзои дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад;

- ҳайати намояндагони варзишии Ҷумҳурии Тоҷикистон – аъзои дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон, намояндагони ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ, федератсияҳои варзишӣ, Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон, Кумитаи паралимпии Тоҷикистон, шахсони мансабдори мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ва дигар мақомоти ҳокимияти давлатӣ, ки дар бозиҳои олимпӣ, бозиҳои паралимпӣ ва дигар чорабиниҳои байналмилалии варзишӣ Ҷумҳурии Тоҷикистонро муаррифӣ ва ё ҳуқуқу манфиатҳои қонунии варзишгарони тоҷикро дар давраи гузаронидани чорабиниҳои байналмилалии варзишӣ таъмин менамоянд;

- чорабиниҳои варзишӣ – мусобиқаҳои варзишӣ, инчунин, ҷамъомадҳои машқӣ–варзишӣ, чорабиниҳои машқӣ, ки дар худ қисмҳои назариявӣ ва ташкилиро дар бар мегиранд ва дигар чорабиниҳо оид ба тайёрӣ ба мусобиқаҳои варзишӣ бо иштироки варзишгарон иборат аст;

- чорабиниҳои расмии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ – чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва чорабиниҳои варзишие, ки дар нақшаи ягонаи тақвимии чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ ворид карда шудаанд;

- шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ дар соҳаи варзиши касбӣ – созиши байни варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ ва клуби касбии варзишӣ, ки тибқи он варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ уҳдадор мешаванд шахсан функсияҳои меҳнатии муқаррарнамудаи шартнома (қарордод)-и мазкурро иҷро намуда, барои ба даст овардани натиҷаҳои баланди варзишӣ кӯшиш намоянд, клуби касбии варзишӣ бошад, уҳдадор мегардад барои ҳамин кор ба варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ дар ҳаҷми пурра ва сари вақт музди меҳнат диҳад ва шароити меҳнатиро, ки Кодекси меҳнат, санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва созишномаҳои тарафҳо пешбинӣ намудаанд, таъмин кунад.

 

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

 

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин, санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

 

Моддаи 3. Принсипҳои асосии қонунгузорӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

 

Қонунгузорӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ба принсипҳои зерин асос меёбад:

- риояи ҳуқуқ ва озодиҳои инсон ва шаҳрванд, таъмини ҳуқуқи ҳар шахс ба дастрасии озод ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, ҳамчун шарти зарурии ташаккули қобилияти ҷисмонӣ, маънавӣ ва равонии шахс;

- ягонагии асосҳои меъёрии ҳуқуқии соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- таъмини бехатарии ҳаёт ва саломатии шахсоне, ки ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш машғуланд, инчунин, иштирокдорон ва тамошобинони чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ;

- эҳтиром ва риояи уҳдадориву шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;

- муқаррар намудани кафолати давлатии ҳуқуқи шаҳрвандон дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;

- манъи ҳар гуна табъиз ва зӯроварӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, инчунин, таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаи мусобиқаҳои варзишӣ;

- таъмини рақобати озод ҳангоми гузаронидани мусобиқаҳои варзишӣ ва интихоби номзадҳо барои иштирок дар мусобиқаҳои сатҳи байналмилалӣ;

- ба солимгардонии шахс ва ҷомеа равона гардидани тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, ба варзиш ҷалб кардани ҷавононе, ки дар ҳолатҳои душвори зиндагӣ қарор доранд, инчунин, пешгирии ҳодисаҳои номатлуби иҷтимоӣ, аз ҷумла, нашъамандӣ, майзадагӣ ва ҷинояткорӣ дар байни ҷавонон;

- мусоидат намудан ба инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиши маъюбон, шахсони имконияташон маҳдуд ва гурӯҳи дигари аҳолии ба ҳифзи иҷтимоӣ эҳтиёҷманд;

- фароҳам овардани шароити мусоид ба варзишгарони маҳорати олӣ ва захираҳои варзишӣ, ҳифз ва таҳкими саломатии варзишгарон, таъминоти тиббии онҳо;

- мусоидат намудан ба инкишофи намудҳои варзиш ва қисмҳои таркибии он, аз ҷумла, намуди варзиши олимпӣ, намуди варзиши паралимпӣ, намудҳои варзиши миллӣ, варзиши оммавӣ, варзиши кӯдакон ва наврасон;

- ҳамкории мутақобилаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ва дигар субъектҳои соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;

- афзалиятнокии намудҳои варзиши миллӣ ва варзиши олимпӣ, ки Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ муаррифӣ менамоянд.

 
Моддаи 4. Кафолати давлатии ҳуқуқи шаҳрвандон дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

 

  1. Давлат ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, қатъи назар аз миллат, нажод, ҷинс, забон, эътиқоди динӣ, мавқеи сиёсӣ, вазъи иҷтимоӣ, таҳсил ва молу мулк, ҳуқуқи машғул шудан ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро кафолат медиҳад.
  2. Ҳуқуқи шаҳрвандон ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш мумкин аст аз рӯи синну сол, вазъи саломатӣ ва нишонаҳои дигар танҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдуд карда шавад.
  3. Давлат инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, ҳаракати олимпӣ, паралимпӣ, сурдлимпӣ, ҳаракати махсуси олимпиро дастгирӣ карда, чорабиниҳоро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, аз ҷумла, чорабиниҳо оид ба тайёр намудани варзишгарон ба бозиҳои олимпӣ, паралимпӣ, бозиҳои сурдлимпӣ, бозиҳои умумиҷаҳонии махсуси олимпӣ ва дигар мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ, инчунин, иштироки онҳоро дар чунин мусобиқаҳои варзишӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маблағгузорӣ менамояд.
  4. Давлат ғолибон ва ҷоизадорони бозиҳои олимпӣ, паралимпӣ, бозиҳои сурдлимпӣ, бозиҳои умумиҷаҳонии махсуси олимпӣ, чемпионати ҷаҳон оид ба намуди варзиши олимпӣ ва дигар варзишгарони маҳорати олӣ, инчунин, варзишгарони наврасу ҷавони умедбахшро дастгирӣ намуда, бо мақсади ҳавасмандгардонии онҳо мукофотҳо ва ё стипендияҳо муқаррар менамояд.
  5. Давлат оммавияти тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро таъмин намуда, ба ташкил ва рушди инфрасохтори соҳаи варзишии ҷавобгӯ ба стандартҳои байналмилалӣ ва мустаҳкам намудани заминаи моддию техникии тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш мусоидат мекунад.
  6. Давлат ба кӯдакони ятиму бепарастор, маъюбон ва шахсони имконияташон маҳдуд барои дастрасии озоди онҳо ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш шароит фароҳам меорад.
  7. Давлат таъминоти тиббӣ, барқарорсозии саломатӣ, хизматрасонии тиббии варзишгарони маъюб, варзишгарони маҳорати олӣ, варзишгарони касбӣ ва варзишгарони аъзои дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистонро ҳангоми осеб дидан ва ё беморӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон кафолат медиҳад.
  8. Давлат бо мақсади рушди соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҳамоҳангсозии фаъолияти вазорату идораҳо, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро таъмин менамояд.

 

БОБИ 2. СУБЪЕКТҲОИ ТАРБИЯИ ҶИСМОНӢ ВА ВАРЗИШ, ҲУҚУҚ ВА УҲДАДОРИҲОИ ОНҲО

 

Моддаи 5. Субъектҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон

 

Ба субъектҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дохил мешаванд:

- Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;

- мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот;

- ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, аз ҷумла, клубҳо ва толорҳои варзишӣ (ҳамчунин, клубҳои касбии варзишӣ, клубҳои тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ, клубҳо ва толорҳои варзишии хусусӣ), иттиҳодияҳои клубҳои тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ, муассисаҳои тайёрии варзишӣ, лигаҳои касбии варзишӣ, лигаи варзишии донишҷӯён, инчунин, ташкилотҳои ҷамъиятӣ-давлатии ташкилкунандаи мусобиқаҳо оид ба намудҳои варзиши ҳарбӣ–амалӣ ва хизматӣ-амалӣ;

- Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон;

- Кумитаи паралимпии Тоҷикистон;

- Олимпиадаи махсуси Тоҷикистон;

- федератсияҳои варзишӣ;

- муассисаҳои таълимӣ ва илмӣ, ки дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш фаъолият менамоянд;

- мақомоти давлатӣ, ки инкишофи намудҳои варзиши ҳарбӣ–амалӣ ва хизматӣ–амалиро роҳбарӣ менамоянд;

- шаҳрвандоне, ки ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш машғуланд, варзишгарон ва гурӯҳҳои онҳо (дастаҳои варзишӣ), тамошобинон, мураббиён, доварони варзишӣ, методистон, варзишгар–дастурдиҳанда ва мутахассисони дигар дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;

- агентҳои варзишӣ.

 

Моддаи 6. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

 

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:

- роҳбарӣ ва пешбурди сиёсати давлатиро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш амалӣ менамояд;

- дурнамоҳо, консепсияҳо, стратегияҳо, барномаҳои давлатӣ ва байналмилалии рушди соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро тасдиқ карда, онҳоро аз ҷиҳати моддию техникӣ ва молиявӣ таъмин менамояд;

- дар ташкил ва гузаронидани бозиҳои олимпӣ, бозиҳои паралимпӣ, чемпионат ва ҷоми ҷаҳон, универсиадаи умумиҷаҳонӣ, бозиҳои Осиё, дигар мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон мусоидат менамояд;

- қоидаҳои таъминоти бехатарӣ ҳангоми гузаронидани мусобиқаҳои расмии варзишӣ, қоидаҳои рафтори тамошобинон ҳангоми гузаронидани мусобиқаҳои расмии варзишӣ, низомнома оид ба аккредитатсияи давлатии федератсияҳои варзишӣ, низомномаи меъёрҳои миллии тарбияи ҷисмонии аҳолиро тасдиқ менамояд;

- ташаббусҳои ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзиширо барои татбиқи амалиётҳои воридотию содиротӣ, амалӣ кардани барномаву лоиҳаҳо дар соҳаи фаъолияти иқтисодии хориҷӣ, гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, ҷамъомадҳои машқӣ-варзишӣ дастгирӣ менамояд;

- барои ҳавасмандгардонии ғолибон ва ҷоизадорони мусобиқаҳои бонуфузи байналмилалӣ мукофотҳо, стипендияҳо, мукофотҳои давлатӣ, ҷоизаҳо ва дигар шаклҳои ҳавасмандгардониро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш муайян карда, шакл, андоза ва тартиби додани онҳоро муқаррар менамояд;

- дигар фаъолиятҳоро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст, амалӣ менамояд.

 

Моддаи 7. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

 

Ба ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дохил мешаванд:

- роҳбарӣ ва амалӣ намудани сиёсати давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;

- таҳия ва амалисозии барномаҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин, барномаҳои мақсадноки тарбияи варзишгарони Тоҷикистон ба бозиҳои олимпӣ ва дигар мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ, барномаҳо ва нақшаҳои машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ барои гурӯҳҳои гуногуни аҳолӣ;

- таҳияи лоиҳаҳои санадҳои меъёрии ҳуқуқии танзимкунандаи масъалаҳои рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва тасдиқи онҳо дар доираи ваколати худ;

- муайян намудани намудҳои афзалиятноки варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоти давлатӣ, ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзиши, ташкилоту муассисаҳо, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ новобаста аз шакли ташкилӣ-ҳуқуқӣ, мансубияти идоравӣ ва шакли моликият дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;

- тасдиқи тартиби гузаштани варзишгар аз як ташкилоти тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ ба дигар ташкилоти тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ;

- баррасӣ ва ҳалли масъалаҳои таъмин ва ҷобаҷогузории мутахассисон, муайян кардани мазмун, тартиби такмили ихтисос ва бозомӯзии мутахассисони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ ташкил ва амалӣ кардани тайёрии касбӣ, бозомӯзӣ, такмили ихтисос ва аттестатсияи мураббиён ва дигар кормандону мутахассисони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;

- иштирок дар ташкили бозиҳои олимпӣ, чемпионатҳо ва ҷомҳои ҷаҳон, чемпионатҳо ва ҷомҳои Осиё, универсиадаҳои умумиҷаҳонӣ, дигар мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин, ташкил ва гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишии гуногун;

- таҳия ва татбиқи низоми чораҳо оид ба пешгирии ҳуқуқвайронкунӣ, нашъамандӣ, истифодаи тамоку, майзадагӣ ва дигар намудҳои вобастагӣ дар байни аҳолӣ тавассути воситаҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, инчунин, амалӣ намудани назорати зиддидопингӣ дар варзиш;

- мусоидат намудан ба инкишофи намудҳои варзиш, аз ҷумла, варзиши миллӣ, варзиши кӯдакон ва наврасон, варзиши маъюбон, варзиши дастоварди олӣ ва варзиши касбӣ;

- муқаррар ва тасдиқ намудани талаботҳо ба таъмини тайёрии захираи варзишӣ барои дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- тасдиқи ҳайати дастаҳои мунтахаб ва ҳайати намояндагони варзишии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ташкил ва амалӣ намудани тайёрӣ ва иштироки онҳо дар чорабиниҳои байналмилалии варзишӣ, амалӣ намудани таъминоти моддӣ-техникӣ, илмӣ-методӣ, тиббӣ-биологӣ ва зиддидопингии дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- додани розигии хаттӣ ба варзишгарон, дастаи варзишӣ ва дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои иштирок дар чорабиниҳои байналмилалии варзишӣ;

- ташкили фаъолияти таҳқиқотӣ–илмӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, ҷорӣ кардани натиҷаи таҳқиқоти илмӣ дар амалияи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф ташкил ва амалӣ намудани табъу нашри адабиёти илмӣ, методӣ ва оммавӣ оид ба масъалаҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;

- пеш бурдани феҳристи ягонаи федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ, феҳристи намудҳои варзиш ва феҳристи ягонаи рекордҳои варзишӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- таҳия ва тасдиқи Низомнома оид ба унвонҳои фахрии варзишӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, Низомнома оид ба дараҷаҳои тахассусии варзишӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, Низомнома оид ба таснифоти ягонаи варзишӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Таснифоти ягонаи варзишӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин, сарфароз гардонидан бо дараҷа ва унвонҳои варзишӣ ва унвонҳои фахрии варзишӣ;

- ташкили сохтмон ва азнавсозии иншооти варзишӣ, муқаррар намудани талабот ба таҷҳизот, лавозимот ва асбобу анҷоми варзишие, ки дар чорабиниҳои варзишӣ истифода мешаванд;

- дар ҳолатҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии танзими соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш маҳдуд намудани ҳуқуқи иштирок дар мусобиқаҳои варзишӣ, чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ;

- дар ҳамкории мутақобила бо мақомоти дахлдори давлатӣ ва ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ омода намудани маълумотҳои оморӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;

- тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ намудани ваколатҳои дигар.

 

Моддаи 8. Ваколатҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

 

Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимиятӣ давлатӣ дорои ваколатҳои зерин мебошанд:

- амалӣ намудани сиёсати давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш мусоидат намудан ба рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар маҳал;

- муайян намудани вазифа ва самтҳои асосии рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, тасдиқ ва амалӣ кардани барномаҳои маҳаллии рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш бо дарназардошти хусусиятҳои иҷтимоӣ, фарҳангӣ, миллӣ, демографӣ ва дигар хусусиятҳо;

- маблағгузории соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз ҳисоби буҷети маҳаллӣ ва аз ҳисоби дигар сарчашмаҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст;

- ташаккул додани фондҳои рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз ҳисоби сарчашмаҳои ғайрибуҷетӣ;

- мусоидат ба фаъолияти ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, барои таъсис, таъмир ва барқарорсозии иншооти варзишӣ, истеҳсол намудани молҳои таъиноти тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ;

- инкишофи намудҳои гуногуни варзиш, аз ҷумла, намудҳои варзиши миллӣ, варзиши оммавӣ ва варзиши дастоварди олӣ;

- бо иҷозати мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ташкил ва гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ;

- дар байни шаҳрвандон ба роҳ мондани корҳои ташкилӣ оид ба супоридани меъёрҳои миллии тарбияи ҷисмонии аҳолӣ, фароҳам овардани шароити мусоид дар маҳалли зист ва ҷойҳои фароғатии оммавӣ барои рушди варзиши оммавӣ, ҳаракати тарбияи ҷисмонӣ ва варзиши ҳаваскорона;

- тибқи нишондодҳои дурнамои рушди иқтисодию иҷтимоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва нақшаҳои рушди иҷтимоии маҳал дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш таъсиси муассисаҳои тайёрии варзишӣ, маблағгузорӣ ва таъмин намудани онҳо бо заминаҳои моддиву техникии зарурӣ;

- маблағгузории машғулиятҳои иловагии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ дар муассисаҳои таълимии томактабӣ ва муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ;

- мусодат намудан дар ташкил ва таъминоти дастаҳои мунтахаби варзишии ҳудудӣ, иштирок намудан дар таъмини тайёрии захираи варзишӣ барои дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- мусоидат намудан дар рушду инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиши маъюбон ва шахсони имконияташон маҳдуд, инчунин, таъминоти тиббии варзишгарони маъюб, маҳорати олӣ ва лаёқатманди муассисаҳои тайёрии варзишӣ бо шартҳои имтиёзноки муқарраргардида;

- амалӣ намудани ваколатҳои дигар тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

 

Моддаи 9. Ваколатҳои мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

 

Мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот дорои ваколатҳои зерин мебошад:

- дар ташкил ва таъминоти дастаҳои мунтахаби варзишии ҳудудӣ мусоидат менамоянд;

- бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои таъсис, таъмир ва бозсозии иншооти варзишӣ мусоидат менамоянд;

- дар ташкил ва гузаронидани чорабиниҳои расмии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва мусобиқаҳои варзишӣ иштирок менамоянд;

- ба фаъолияти субъектҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиши ҳудуди дахлдор мусоидат менамоянд;

- тибқи тартиби муқарраршуда ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишии дар ҳудуди шаҳраку деҳот ҷойгиршуда ва ташаббусҳои шаҳрвандонро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дастгирӣ менамоянд;

- ба рушди намудҳои варзиш, аз ҷумла, намудҳои миллии варзиш, варзиши оммавӣ, варзиши маъюбон ва шахсони имконияташон маҳдуд мусоидат менамоянд;

- дигар ваколатҳоро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст, амалӣ менамоянд.

 

Моддаи 10. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ

  1. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ, метавонанд ташкилоти тиҷоратӣ ва ғайритиҷоратӣ бошанд. Таъсис, фаъолият, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ монда мешаванд.
  2. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ–варзишии хусусӣ, аз ҷумла клубҳо ва толорҳои варзишии хусусӣ, новобаста аз шакли ташкилӣ-ҳуқуқӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо дарназардошти иҷрои шартҳои зерин таъсис дода мешаванд ва фаъолият менамоянд:

- доштани заминаҳои моддӣ-техникии хусусӣ ё ба иҷора гирифташуда, аз ҷумла иншоот, таҷҳизот ва дигар асбобу анҷоми варзишӣ, ки барои гузаронидани машғулияҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва раванди машқӣ - варзишӣ зарур мебошанд;

- мавҷуд будани мутахассисони соҳавӣ ва мураббиёни дорои таҳсилоти миёнаи касбӣ ё олии касбӣ;

- мавҷуд будани системаи таъмини бехатарӣ, расонидани ёрии тиббӣ ва дигар кӯмакҳо ҳангоми ҷароҳат бардоштан, беморӣ ва дар дигар ҳолатҳо;

- хулосаи мусбии мақомоти назорати давлатии санитарию эпидемиологӣ ва оташнишонӣ дар бораи мувофиқ будани биноҳо ва таҷҳизотҳо ба талаботи муқарраргардида;

- мавҷуд будани ҳуҷҷатҳои зарурӣ (нусхаи ҳуҷҷати тасдиқкунандаи бақайдгирии шахси ҳуқуқӣ ё соҳибкори инфиродӣ, барномаҳои таълимии дахлдор барои амалӣ намудани фаъолият.

  1. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ мутобиқи оинномаҳои худ корҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзиширо бо шаҳрвандон ташкил карда, тайёрии захираҳои варзиширо амалӣ менамоянд.
  2. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ дар ташкили корҳо оид ба инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар байни табақаҳои гуногуни аҳолӣ иштирок мекунанд, барои ҳифз ва таҳкими саломатии варзишгарон ва дигар иштирокдорони чорабиниҳои варзишӣ шароит фароҳам меоранд, ба варзишгарон, мураббиён ва дигар мутахассисон шароити заруриро барои машқу тамрин ва фаъолият таъмин менамоянд, инчунин, бо тарзу воситаҳои дигар барои рушди варзиши дастоварди олӣ ва ноил гардидани ин шахсон ба натиҷаҳои баланди варзишӣ мусоидат менамоянд.
  3. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ метавонанд дар асоси шартнома аъзои иттиҳодияҳои байналмилалии варзишӣ бошанд, мутобиқи мақоми аъзои иттиҳодияҳои байналмилалии варзишӣ ҳуқуқ ба даст оваранд ва уҳдадориҳоро иҷро намоянд, агар чунин ҳуқуқу уҳдадориҳо ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолифат надошта бошанд.

 

Моддаи 11. Клубҳо ва толорҳои варзишӣ

 

  1. Фаъолияти клубҳо ва толорҳои варзишӣ ба хизматрасонии тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва хизматрасонии варзишӣ, тамрин ва тайёрии варзишии варзишгарон ва дигар шаҳрвандон равона гардидааст.
  2. Клубҳо ва толорҳои варзишӣ, новобаста аз шакли ташкилӣ-ҳуқуқӣ, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода мешаванд ва фаъолият менамоянд.
  3. Клубҳо ва толорҳои варзишӣ метавонанд аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ё ҳуқуқӣ тибқи тартиби муқарраргардида дар намуди клубҳо ва толорҳои варзишии хусусӣ, клубҳои тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ дар маҳалли зист, ҷойи кор, клубҳои касбии варзишӣ ва дигар клубҳои варзишӣ ва толорҳои варзишӣ таъсис дода шаванд.
  4. Ҳолати ҳуқуқии клубҳои варзишии муассисаҳои таълимӣ, муассисаҳои тайёрии варзишӣ ва клубҳои сохторҳои низомӣ тартиби фаъолият ва шакли ташкилӣ–ҳуқуқии онҳо мутобиқи Қонуни мазкур ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.
  5. Клубҳо ва толорҳои варзишӣ барои ташкили раванди машқӣ-варзишӣ ва мусобиқаҳои варзишӣ, пеш аз ҳама дар самти варзиши кӯдакон, наврасон ва донишҷӯён имконият фароҳам оварда, оид ба ташаккул додани сифатҳои баланди шаҳрвандӣ ва маънавӣ-ахлоқии аъзои клуб ва толори варзишӣ корҳои мақсаднокро анҷом медиҳанд. Фаъолияти онҳо бояд ба сиёсати давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, ки Қонуни мазкур пешбинӣ намудааст, ҷавобгӯ бошад.
  6. Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, сохтори маҳаллии мақомоти марказии ҳокимияти иҷроия тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ ба клубҳо ва толорҳои варзишии давлатӣ бо роҳҳои зерин мусоидат менамоянд:
  • таъсис, таъмир, азнавсозии иншооти варзишӣ ва объектҳои дигари варзишӣ;
  • барои истифодаи беподош ё иҷораи дарозмуддат бо шартҳои имтиёзнок додани бино ва иншооте, ки моликияти давлатӣ мебошад;
  • таъмин намудан бо асбобу анҷом ва таҷҳизоти варзишӣ;
  • намуди дигари кумакҳо тибқи тартиб ва ҳолатҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.
  1. Клубҳо ва толорҳои варзишӣ фаъолияти худро бо маблағҳои худӣ ва сарчашмаҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, амалӣ менамоянд.

 

Моддаи 12. Лигаи касбии варзишӣ

 

  1. Лигаи касбии варзишӣ ҳуқуқ дорад бо розигии федератсияи умумиҷумҳуриявии варзишӣ оид ба намуди дахлдори варзиш мусобиқаҳои расмии касбии варзиширо гузаронад.
  2. Изҳори розигӣ барои гузаронидани мусобиқаҳои касбии варзишии ҷумҳуриявӣ аз ҷониби лигаҳои касбии варзишӣ бо роҳи қабул намудани қарори дахлдори мақомоти идоракунии дастаҷамъии доимоамалкунандаи федератсияи умумиҷумҳуриявии варзишӣ оид ба намуди дахлдори варзиш ба амал бароварда мешавад.
  3. Лигаи касбии варзишӣ ҳуқуқ дорад ҳам клубҳои касбии варзишии ҷумҳуриявӣ ва ҳам клубҳои касбии варзишии хориҷиро муттаҳид намояд. Қабули клуби касбии варзишӣ ба лигаи касбии варзишии амалкунанда дар асоси қарори лигаи дахлдори касбии варзишӣ амалӣ карда мешавад.
  4. Лигаҳои касбии варзишӣ бо мақсади гузаронидани мусобиқаҳои дахлдори касбии варзишӣ ҳуқуқ доранд, омори маълумотро оид ба варзишгарони дахлдор пеш баранд ва ҳуҷҷати тасдиқкунандаи тааллуқ доштани варзишгарро ба клубҳои касбии варзишӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намоянд, инчунин, ҳуқуқҳои дигарро мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ намоянд.
  5. Лигаи касбии варзишии муттаҳидкунандаи ҳам клубҳои касбии варзишии ҷумҳуриявӣ ва ҳам клубҳои касбии варзишии хориҷӣ, ҳуқуқ дорад бо розигии федератсияи умумиҷумҳуриявии варзишӣ, инчунин, бо розигии федератсияи дахлдори байналмилалии варзишӣ, ки федератсияи дахлдори умумиҷумҳуриявии варзишӣ аъзои он мебошад ё бо шарти гирифтани розигӣ аз федератсияҳои дахлдори варзишии давлатҳои хориҷӣ, ки клубҳои дахлдори касбии варзишии хориҷӣ ба онҳо тааллуқ доранд, оид ба иштироки ин клубҳо дар мусобиқаҳои касбии варзишии байналмилалӣ, ки ба нақшаи ягонаи тақвимии чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ ворид карда шудаанд, ташкилкунандаи мусобиқаҳои мазкур бошад.

 

Моддаи 13. Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон

 

  1. Ҳаракати олимпии Тоҷикистон қисми таркибии ҳаракати байналмилалии олимпӣ буда, мақсади он тарғибу ташвиқ, ҷорӣ кардани принсипҳои ҳаракати олимпӣ, мусоидат кардан ба рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, таҳкими ҳамкориҳои байналмилалии варзишӣ, иштирок дар бозиҳои олимпӣ ва дигар чорабиниҳои байналмилалӣ, ки аз тарафи Кумитаи байналмилалии олимпӣ, ассотсиатсияҳои қитъавии кумитаҳои миллии олимпӣ гузаронида мешаванд, ба шумор меравад.
  2. Ҳаракати олимпии Тоҷикистон аз ҷониби Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон – ташкилоти ҷамъиятӣ роҳбарӣ карда мешавад, ки фаъолияти худро мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, Хартияи олимпии Кумитаи байналмилалии олимпӣ ва дар асоси эътирофи Кумитаи байналмилалии олимпӣ, инчунин, оинномаи худ ба роҳ мемонад.
  3. Давлат ҳаракати олимпиро эътироф ва дастгирӣ карда, барои татбиқи мақсадҳои оинномавии Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон ҳаматарафа мусоидат менамояд.
  4. Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон манфиатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар ҳаракати байналмилалии олимпӣ ва дар тамоми чорабиниҳое, ки аз ҷониби Кумитаи байналмилалии олимпӣ ё таҳти сарпарастии он баргузор мегарданд, намояндагӣ мекунад.
  5. Ба Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон ҳуқуқи истисноии истифодаи нишон ва парчами Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон, номи хусусӣ ва номи расмии «Дастаи олимпии Тоҷикистон» тааллуқ дорад. Аз ҷониби шахсони сеюм бо мақсади тиҷоратӣ ва рекламавӣ истифода намудани номҳои мазкур ва калимаву ибораҳои дар асоси он сохташуда танҳо дар асоси созиши дар шакли хаттӣ бо Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон басташуда амалӣ карда мешавад, ба истиснои ҳолатҳои истифодаи номҳои мазкур ва калимаву ибораҳои дар асоси он сохташуда бо мақсади иттилоотрасонӣ ё ҳангоми амалӣ намудани ҳуқуқи мазкур аз ҷониби шахсони сеюме, ки ҳуқуқ доранд маълумотро оид ба бозиҳои олимпӣ ва дигар чорабиниҳои байналмилалии варзишӣ, ки Кумитаи байналмилалии олимпӣ, ассотсиатсияҳои қитъавии кумитаҳои миллии олимпӣ мегузаронанд, дар воситаҳои ахбори омма инъикос намоянд.
  6. Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон мутобиқи Хартияи олимпии Кумитаи байналмилалии олимпӣ оид ба ҳимояи ҳуқуқи истифодаи рамзҳои олимпӣ, шиор, парчам ва суруд, номгӯи «Бозиҳои олимпӣ» ва «Олимпиада», ки ба Кумитаи байналмилалии олимпӣ тааллуқ доранд, дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон чораҳо меандешад.
  7. Баромади дастаҳои мунтахаб ва дастаҳои олимпии Тоҷикистон дар бозиҳои олимпӣ ва дигар чорабиниҳои байналмилалии варзишӣ, ки Кумитаи байналмилалии олимпӣ, ассотсиатсияҳои қитъавии кумитаҳои миллии олимпӣ мегузаронанд, зери Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.
  8. Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон ваколатҳои худро вобаста ба инкишофи варзиши дастоварди олӣ ва варзиши оммавӣ, инчунин, оид ба таъмини сатҳи зарурии тайёрии варзишгарони Ҷумҳурии Тоҷикистон барои иштирок дар бозиҳои олимпӣ ва дигар чорабиниҳои байналмилалӣ, ки Кумитаи байналмилалии олимпӣ, ассотсиатсияҳои қитъавии кумитаҳои миллии олимпӣ мегузаронанд, дар ҳамкорӣ бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ва федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ амалӣ менамояд.
  9. Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон фаъолияти худро бо маблағҳои худӣ ва сарчашмаҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, амалӣ менамояд.
  10. Мақомоти ҳокимияти давлатӣ ба инкишофи ҳаракати олимпӣ ва таҳкими заминаҳои моддию техникии Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон мусоидат менамоянд.

 

Моддаи 14. Кумитаи паралимпии Тоҷикистон. Олимпиадаи махсуси Тоҷикистон

 

  1. Ҳаракати паралимпии Тоҷикистон ва Олимпиадаи махсуси Тоҷикистон қисми таркибии мутобиқан ҳаракати байналмилалии паралимпӣ ва олимпиадаи махсуси байналмилалӣ буда, мақсади он мусоидат кардан ба рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиши маъюбон ва шахсони имконияташон маҳдуд, таҳкими ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи мазкур, иштирок дар бозиҳои паралимпӣ, бозиҳои умумиҷаҳонии махсуси олимпӣ ба шумор мераванд.
  2. Ҳаракати паралимпии Тоҷикистон ва олимпиадаи махсуси Тоҷикистон аз ҷониби Кумитаи паралимпии Тоҷикистон ва Олимпиадаи махсуси Тоҷикистон– ташкилотҳои ҷамъиятӣ, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, оинномаҳои ташкилотҳои дахлдори байналмилалии варзишӣ ва дар асоси эътирофи ташкилотҳои байналмилалии варзишӣ, инчунин, оинномаҳои худ фаъолият менамоянд, роҳбарӣ карда мешавад.
  3. Кумитаи паралимпии Тоҷикистон ва Олимпиадаи махсуси Тоҷикистон дастаи паралимпии Тоҷикистон ва дастаи олимпиадаи махсуси Тоҷикистонро мутобиқан дар бозиҳои паралимпӣ ва бозиҳои умумиҷаҳонии махсуси олимпӣ, дигар чорабиниҳои байналмилалии варзишӣ, ки таҳти сарпарастии Кумитаи байналмилалии паралимпӣ ва Олимпиадаи махсуси байналмилалӣ гузаронида мешаванд, инчунин, дар мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилоту муассисаҳои давлатӣ ва ташкилотҳои байналмилалии варзишӣ намояндагӣ мекунанд.
  4. Кумитаи паралимпии Тоҷикистон ҷиҳати рушди намуди паралимпии варзиш ҳамаҷониба мусоидат мекунад.
  5. Кумитаи паралимпии Тоҷикистон ва Олипиалаи махсуси Тоҷикистон фаъолияти худро бо маблағҳои худӣ ва сарчашмаҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, амалӣ менамоянд.

 

Моддаи 15. Федератсияҳои варзишӣ

 

  1. Федератсияҳои варзишӣ як шакли иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ мебошанд. Шакли ташкилӣ-ҳуқуқии федератсияҳои варзишӣ ташкилоти ҷамъиятӣ мебошад.
  2. Таъсис, фаъолият, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии федератсияҳои варзишӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо дарназардошти хусусиятҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур амалӣ карда мешавад.
  3. Федератсияҳои варзишӣ оид ба намуди варзиши олимпӣ ва намуди варзиши ғайриолимпӣ (ба истиснои федерасияҳои варзишӣ оид ба намуди миллии варзиш) аз номи Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд аъзои ташкилоти байналмилалии варзишие бошанд, ки онҳоро Кумитаи байналмилалии олимпӣ ва Шӯрои олимпии Осиё эътироф кардаанд.
  4. Дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон танҳо як ташкилоти ҷамъиятӣ ба сифати федератсияи варзишии умумиҷумҳуриявӣ оид ба як намуди варзиш аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз аккредитатсияи давлатӣ гузаронида мешавад. Тартиб, шарт ва қоидаҳои гузаронидани аккредитатсияи давлатии федератсияҳои варзиширо барои ба онҳо додани мақоми федератсияи умумиҷумҳуриявии варзишӣ Низомнома оид ба аккредитатсияи давлатии федератсияҳои варзишӣ муайян менамояд.
  5. Федератсияҳои варзишӣ мутобиқи муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад аз рӯи намудҳои варзише, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф гардидаанд, ташкил ва ба қайд гирифта шаванд.
  6. Баъд аз гузаштани аккредитатсияи давлатӣ, федератсияи умумиҷумҳуриявии варзишӣ ба феҳристи ягонаи федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ дохил карда мешавад.
  7. Роҳбари федератсияи умумиҷумҳуриявии варзишӣ мутобиқи оинномаи он аз доираи шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб карда мешавад.
  8. Федератсияҳои варзишӣ дорои ҳуқуқҳои зерин мебошанд:

- оид ба намудҳои дахлдори варзиш мусобиқаҳои варзишӣ ва чорабиниҳои расмии варзишӣ ташкил намоянд ва гузаронанд;

- варзишгарон, мураббиён ва доварони варзиширо оид ба намудҳои дахлдори варзиш интихоб карда, ба ташкилоти байналмилалии варзишӣ барои сарфароз гардонидан бо унвон ва дараҷаи тахассусӣ пешниҳод менамояд;

- ба иштироки варзишгароне, ки мутобиқи меъёрҳои ташкилотҳои байналмилалии варзишии гузаронандаи мусобиқаҳои варзишӣ дар ҳайати дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи иштирок карданро надоранд, маҳдудият муқаррар карда, рӯйхати варзишгарони мазкурро барои тасдиқ ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш пешниҳод намоянд;

- тибқи тартиби пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон кумакҳои молиявӣ ва кумакҳои дигареро, ки барои рушди намудҳои дахлдори варзиш, аз ҷумла, барои амалӣ намудани чорабиниҳо оид ба инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш равона шудаанд, дастрас намоянд;

- ба сифати варзишгарон, мураббиён ва дигар мутахассисони тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрвандро ҷалб намоянд;

- дигар ҳуқуқҳои пешбининамудани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро амалӣ намоянд.

  1. Федератсияҳои варзишӣ уҳдадоранд:

- намудҳои дахлдори варзишро инкишоф диҳанд ва тарғиб намоянд;

- қоидаҳои намудҳои дахлдори варзишро бо дарназардошти қоидаҳои тасдиқнамудаи федератсияҳои байналмилалии варзишӣ таҳия намоянд;

- барномаҳои маҷмуии мақсаднок оид ба намудҳои варзиш ва нақшаҳои инфиродии тайёрии варзишгарони дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистонро таҳия намоянд;

- тибқи тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистонро барои иштирок дар мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ ташкил ва тайёр намоянд, иштироки онҳоро дар мусобиқаҳои мазкур ва аз ҷониби онҳо ба даст овардани натиҷаҳои баланди варзиширо мутобиқи барномаҳои рушди намудҳои варзиш таъмин намоянд, инчунин, ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии варзишгарон ҳимоя намоянд;

- тибқи тартиби муқаррарнамуда талабот ва меъёрҳои намудҳои дахлдори варзишро бо мақсади ворид кардани онҳо ба Таснифоти ягонаи варзишӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия намоянд;

- доварони варзиширо оид ба намуди варзиш тайёр намоянд;

- барномаи рушди намуди варзишро таҳия карда, барои тасдиқ ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш пешниҳод намоянд;

- дар пешгирии допинг дар варзиш ва мубориза бо он иштирок намоянд, инчунин, ба шаклҳои гуногуни табъиз ва зӯроварӣ дар варзиш муқобилат нишон диҳанд;

- дисквалификатсия (маҳрумкунонӣ)-и варзиширо дар асос ва барои иҷрои қарори ташкилоти дахлдори зиддидопингӣ татбиқ карда, ба таври ҳатмӣ оид ба ҷазоҳои татбиқнамуда мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро хабардор намоянд;

- ба таври мунтазам мусобиқаҳои варзишии кӯдакону наврасонро оид ба намуди ё намудҳои варзишии рушдёбанда ташкил намоянд ва ё гузаронанд;

- дар шакли хаттӣ на дертар аз 10 рӯз мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро дар бораи гузаронидани маҷлиси навбатии мақомоти роҳбарикунандаи федератсияи варзишӣ огоҳ намоянд;

- ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҳар моҳ оид ба фаъолияти худ, гузаронидани ҳар як чорабинии варзишӣ, иштирок дар ҳар як чорабинии байналмилалии варзишӣ ҳисобот ва барои рушди намудҳои мазкур таклифҳо пешниҳод намоянд;

- барои сафарбарнамоии варзишгарон ҷиҳати иштирок дар чорабиниҳои байналмилалии варзишӣ аз мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш розигии хаттӣ гиранд;

- барои варзишгарон, мураббиён, доварони варзишӣ ва дигар мутахассисони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар намуди ё намудҳои варзишии рушдёбанда мунтазам семинарҳои илмӣ-методӣ ё чорабиниҳо гузаронанд;

- дигар уҳдадориҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва оинномаи онҳо пешбинӣ намудааст, иҷро намоянд.

  1. Интихоби роҳбарият ва ё мақомоти роҳбарикунандаи федератсияҳои варзишӣ оид ба намуд (намудҳо)-и варзиш, ки ба барномаи бозиҳои олимпӣ ва паралимпӣ ворид гардидаанд, дар чор сол як маротиба гузаронида мешавад. Дар баробари ин, чунин интихоб бояд на дертар аз шаш моҳи баъди рӯзи ба охир расидани мувофиқан бозиҳои тобистонаи олимпӣ ва бозиҳои тобистонаи паралимпӣ гузаронида шавад.

 

Моддаи 16. Довари варзишӣ

 

  1. Тартиби ташкили доварӣ дар мусобиқаҳои варзишӣ, аз ҷумла, мусобиқаҳои байналмилалии варзиширо мутобиқи талаботҳои байналмилалии варзишӣ оид ба намуди варзиш ташкилкунандагони чунин мусобиқаҳои варзишӣ муқаррар менамоянд.
  2. Довариро дар мусобиқаҳои варзишӣ танҳо довари варзишӣ, ки соҳиби ҳуҷҷати тасдиқкунанда буда, тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон соҳиби дараҷаи дахлдори тахассусӣ гаштааст, амалӣ менамояд.
  3. Доварони варзишӣ ҳуқуқ доранд:

- иштирок дар доварии чорабиниҳои оммавӣ-варзишӣ, мусобиқаҳои варзишӣ;

- таъмини бехатарии худ ҳангоми гузаронидани чорабиниҳои оммавӣ-варзишӣ ё чорабиниҳои варзишӣ;

- гирифтани ҳаққи доварӣ барои амалӣ намудани доварӣ дар чорабиниҳои оммавӣ-варзишӣ, мусобиқаҳои варзишӣ;

- баланд бардоштани дараҷаи тахассус тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- бастани шартномаи фаъолияти варзишӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ;

- амалӣ намудани ҳуқуқҳои дигар мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

  1. Доварони варзишӣ уҳдадоранд:

- қоидаҳои мусобиқаҳои варзиширо оид ба намудҳои варзиш донанд ва риояи онҳоро ҳангоми доварии мусобиқаҳои варзишӣ таъмин намоянд;

- фаъолиятро мутобиқи низомномаи гузаронидани чорабинии оммавӣ-варзишӣ, низомномаи мусобиқаи варзишӣ амалӣ намоянд;

- довариро тахассуснок ва холисона амалӣ намоянд, хатоиҳое, ки боиси нодуруст нишон додани натиҷаҳои чорабиниҳои оммавӣ-варзишӣ, мусобиқаҳои варзишӣ мегарданд, истисно кунанд;

- дар доираи ҳуқуқ ва уҳдадориҳои пешбининамудаи қоидаҳои мусобиқаҳои варзишӣ оид ба намуди варзиш, саривақт ва бо касбияти баланд масъалаҳое, ки дар раванди чорабиниҳои оммавӣ-варзишӣ, мусобиқаҳои варзишӣ ба вуҷуд меоянд, ҳал намуда, баргузории чорабиниҳои оммавӣ-варзишӣ, мусобиқаҳои варзиширо дар сатҳи баланди ташкилӣ таъмин намоянд;

- талаботи қоидаҳои таъминоти бехатариро ҳангоми гузаронидани мусобиқаҳои расмии варзишӣ риоя намоянд;

- уҳдадориҳои доварони варзиширо оид ба либоси махсуси доварӣ, ки низомномаи мусобиқаи варзишӣ муқаррар кардааст, амалӣ намоянд;

- истифодаи маҳсулоти тамоку, нӯшокиҳои мадҳушкунанда, истеъмоли воситаҳои нашъадор ва моддаҳои психотропӣ, маводи доруворӣ ва маводи дигаре, ки ба воситаҳои нашъадор мансуб намебошанд ва хусусияти ба вуҷуд овардани вобастагии руҳию ҷисмониро доранд, ҳангоми доварӣ намудан дар чорабиниҳои оммавӣ-варзишӣ, мусобиқаҳои варзишӣ истисно намоянд;

- рақобати бовиҷдононаи варзиширо тарғиб намоянд;

- меъёрҳои Қонуни мазкур ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин, қоидаҳои одоби варзишгар, мураббӣ, довар ва кормандони дигари соҳаи варзишро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон риоя намоянд;

- уҳдадориҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро иҷро намоянд.

 

Моддаи 17. Агентҳои варзишӣ

 

  1. Фаъолияти агентҳои варзишӣ мутобиқи Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, инчунин, меъёрҳои тасдиқнамудаи федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ, лигаҳои касбии варзишӣ ва бо дарназардошти талаботи федератсияҳои байналмилалии варзишӣ оид ба намудҳои дахлдори варзиш ба роҳ монда мешавад.
  2. Агентҳои варзишӣ ҳуқуқ доранд:

- бо варзишгарон, мураббиён ва клубҳои касбии варзишӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шартнома банданд;

- барои ҳалли баҳсҳо, ки вобаста ба амалӣ намудани фаъолият ба вуҷуд омадаанд ба мақомоти дахлдори ваколатдори давлатӣ муроҷиат намоянд;

- ҳуқуқҳои дигарро мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ намоянд.

  1. Агентҳои варзишӣ уҳдадоранд:

- ҳангоми амалӣ намудани фаъолияти агентӣ қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро риоя намоянд;

- ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии варзишгар, мураббӣ ё клуби касбии варзишӣ бовиҷдонона ҳимоя кунанд;

- дар бозиҳои қиморӣ дар идораҳои букмекерӣ ва кассаҳои тотализатор бо роҳи бастани гарав вобаста ба мусобиқаҳои варзишӣ оид ба намуд (намудҳо)-и варзиш, ки дар онҳо фаъолияти агентиро анҷом медиҳанд, иштирок накунанд;

- меъёрҳои одобро дар соҳаи варзиш риоя намоянд;

- уҳдадориҳои дигарро мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро намоянд.

  1. Бо мақсади ҳимояи ҳуқуқу манфиатҳои қонунии варзишгарон ва мураббиён, пешгирии суиистифода ҳангоми бо кор таъминнамоӣ ба клубҳои касбии варзишӣ, инчунин, баланд бардоштани сифати хизматрасонии агентӣ мутобиқи қонунгузорӣ аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тартиби умумии фаъолияти агентҳои варзишӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.
  2. Мусоидати агентҳои варзишӣ барои бокортаъминкунии варзишгарони то синни 16 сола ба клубҳои касбии варзишӣ дар асоси созишнома, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон баста шудааст, ройгон амалӣ карда мешаванд.

 

Моддаи 18. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои варзишгарон

 

  1. Варзишгарон ҳуқуқ доранд ба:

- интихоби намудҳои варзиш;

- иштирок намудан дар мусобиқаҳои варзишӣ аз рӯи намудҳои интихобнамудаи варзиш тибқи тартиби муқаррарнамудаи қоидаҳои ин намудҳои варзиш ва низомномаҳои мусобиқаҳои варзишӣ;

- дохил шудан ба ҳайатҳои дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон бо шарти ҷавобгӯ будан ба талаботи муқаррарнамудаи Қонуни мазкур;

- гирифтани дараҷаҳои варзишӣ ва унвонҳои варзишӣ ҳангоми иҷро намудани меъёр ва талаботи Таснифоти ягонаи варзишӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- бастани шартномаҳо (қарордодҳо)-и меҳнатӣ, шартномаи фаъолияти варзишӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва бо дарназардошти хусусиятҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур;

- мусоидатнамоии федератсияи варзишӣ оид ба намудҳои интихобнамудаи варзиш ҷиҳати ҳимояи ҳуқуқу манфиатҳои қонунии варзишгарон дар ташкилотҳои байналмилалии варзишӣ;

- амалӣ намудани ҳуқуқҳои дигар мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

  1. Варзишгарон уҳдадоранд:

- матн ва оҳанги Суруди миллии Ҷумҳурии Тоҷикистонро донанд ва ба муқаддасоти миллӣ эҳтиром гузоранд;

- қоидаҳои бехатариро ҳангоми иштирок дар чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, ҷамъомадҳои машқӣ-варзишӣ ва ҳангоми қарор доштан дар объектҳои варзишӣ риоя намоянд;

- тартиб ва қоидаҳои намудҳои варзишро риоя кунанд;

- низомномаҳои чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва мусобиқаҳои варзиширо, ки дар онҳо иштирок менамоянд ва талаботи ташкилкунандагони чорабиниҳо ва мусобиқаҳои мазкурро риоя намоянд;

- қоидаҳои муқарраргардидаи зиддидопингиро риоя кунанд, инчунин, аз истифодаи маводи барагезандаю неруафзо (допинг) худдорӣ намоянд;

- тартиби муқаррарнамудаи гузаштан аз назорати ҳатмии допингиро риоя кунанд ва мутобиқи қоидаҳои зиддидопингӣ оид ба маҳалли ҷойгиршавии худ маълумоти дақиқ пешниҳод намоянд;

- қоидаҳои беҳдоштию гигиенӣ, талаботи тиббиро риоя намуда, мунтазам аз муоинаи тиббӣ гузаранд;

- аз бозӣ дар идораҳои букмекерӣ ва кассаи тотализатор бо роҳи бастани гарав вобаста ба мусобиқаҳои расмии варзишӣ оид ба намуди ё намудҳои варзиш, ки дар он мусобиқаҳои дахлдори расмии варзишӣ иштирок мекунанд, худдорӣ намоянд;

- меъёрҳои Қонуни мазкур ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин, қоидаҳои одоби варзишгар, мураббӣ, довар ва дигар кормандони соҳаи варзишро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон риоя намоянд;

- уҳдадориҳои дигарро мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро намоянд.

 

БОБИ 3. ТАРБИЯИ ҶИСМОНӢ ВА ВАРЗИШ ДАР СОҲАИ МАОРИФ, ТАНДУРУСТӢ, ДАР ТАШКИЛОТҲО, ҶОЙИ КОР ВА МАҲАЛИ ЗИСТИ ШАҲРВАНДОН. ВАРЗИШИ МАЪЮБОН

 

Моддаи 19. Тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар соҳаи маориф

 

  1. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф бо дарназардошти имкониятҳои воқеии соҳа, иншоот ва толорҳои варзишии муассисаҳои таълимӣ ба таълимгирандагон шароити зарурӣ ва имкониятҳои машғул шудан ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро фароҳам меорад.
  2. Муассисаҳои таълимӣ иштироки таълимгирандагонро дар чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ, аз ҷумла, универсиадаи умумиҷаҳонӣ ва мусобиқаҳои расмии варзишӣ таъмин менамояд.
  3. Муассисаҳои таълимии соҳаи маориф бо дарназардошти шароити маҳаллӣ ва шавқу рағбати таълимгирандагон шаклҳои машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ, воситаҳои тарбияи ҷисмонӣ, намудҳои варзиш ва қобилияти ҳаракатнокӣ, усулҳо ва давомнокии мушғулиятҳои тарбияи ҷисмониро дар асоси стандартҳои давлатии таҳсилот ва стандартҳои давлатии тайёрии варзишӣ муайян менамоянд.
  4. Тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар муассисаҳои таълимӣ аз инҳо иборат аст:

- ташкил ва гузаронидани машғулиятҳои ҳатмии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ дар доираи барномаҳои асосии таълимӣ, инчунин, машғулиятҳои иловагии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ дар доираи барномаҳои иловагии таълимӣ;

- фароҳам овардани шароит, аз ҷумла, таъмин намудани асбобу анҷом ва таҷҳизоти варзишӣ барои гузаронидани чорабиниҳои маҷмӯӣ оид ба тайёрии ҷисмонӣ-варзишии таълимгирандагон;

- ташаккул додани маҳорати варзишии таълимгирандагон бо дарназардошти қобилияти инфиродӣ ва вазъи саломатӣ, фароҳам овардани шароит барои ҷалби таълимгирандагон ба машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ;

- гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ дар вақти фориғ аз машғулиятҳои таълимӣ;

- ташаккул додани муносибати пурмасъули падару модар ва шахсони онҳоро ивазкунанда вобаста ба таҳкими саломатӣ ва тарбияи ҷисмонии фарзандон;

- омӯзиши ҳарсолаи ҳолати тайёрии ҷисмонӣ ва инкишофи ҷисмонии таълимгирандагон;

- мусоидат кардан дар ташкил ва гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, инчунин, ба иштироки таълимгирандагон дар мусобиқаҳои варзишӣ;

- мусоидат намудан ба рушду инкишоф ва оммавигардонии варзиши кӯдакон ва наврасон, варзиши мактабӣ ва варзиши донишҷӯён;

- иштироки таълимгирандагон дар чорабиниҳои байналмилалии варзишӣ, аз ҷумла, дар универсиадаи умумиҷаҳонӣ ва мусобиқаҳои расмии варзишӣ.

  1. Бо мақсади ҷалби таълимгирандагон ба машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, инкишоф ва оммавигардонии варзиши мактабӣ, варзиши донишҷӯён дар муассисаҳои таълимӣ клубҳо, бахшҳо, гурӯҳҳои махсусгардонидашудаи варзишӣ ва лигаҳои варзишӣ ташкил карда мешаванд, ки шахси ҳуқуқӣ набуда, дар асоси оинномаи муассисаи таълимӣ фаъолият менамоянд.
  2. Муассисаҳои таълимӣ дар ҳамкорӣ бо муассисаҳои тайёрии варзишӣ метавонанд дар заминаи таълимию машқии худ барои хонандагони лаёқатманд ва маҳорати хуби варзишидошта дар доираи имкониятҳои воқеии молиявӣ гурӯҳҳои махсусро оид ба намудҳои  варзиши олимпӣ таъсис диҳанд.
  3. Фаъолияти чунин клубҳо, бахшҳо, гурӯҳҳои махсусгардонидашудаи варзишӣ ва лигаҳои варзишии соҳаи маориф тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал бароварда мешавад.
  4. Тартиби ташкил ва гузаронидани чорабиниҳои варзишии лигаҳои варзишии мактабӣ ва лигаи донишҷӯён аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

 

Моддаи 20. Тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар муассисаҳои таълимии томактабӣ

 

  1. Тарбияи ҷисмонӣ дар муассисаҳои таълимии томактабӣ бо мақсади таҳкими саломатӣ, инкишофи қобилияти ҳаракатнокӣ, шавқу рағбат ва тарбияи ҷисмонии кӯдакони синни томактабӣ ба роҳ монда мешавад.
  2. Тарбияи ҷисмонии кӯдакони синни томактабӣ дар шакли ташаккули талаботи кӯдакон ба тарбияи ҷисмонӣ ва тарзи ҳаёти солим дар раванди ба барномаи тарбияи ҷисмонӣ дар муассисаҳои таълимии томактабӣ ворид намудани машғулиятҳои ройгони тарбияи ҷисмонӣ, ки на камтар аз ҳашт соат дар як моҳ пешбинӣ мегардад, амалӣ карда мешавад.
  3. Дар муассисаҳои таълимии томактабӣ шароити зарурии моддию таълимӣ барои тарбияи ҷисмонӣ ва тайёрии варзиши кӯдакон фароҳам оварда мешавад.
  4. Тарбияи ҷисмонии кӯдакон дар муассисаҳои таълимии томактабӣ ҳатмӣ буда, тибқи барномаҳои илмии асоснок ва талаботи беҳдоштию саломатӣ ба роҳ монда мешавад.
  5. Дар муассисаҳои таълимии томактабӣ аз ҳисоби маблағҳои дахлдори буҷети маҳаллӣ мумкин аст машғулиятҳои иловагии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ ташкил карда шаванд.
  6. Дар муассисаҳои таълимии томактабӣ ба ғайр аз барномаҳои тасдиқгардида бо аризаи падару модар ва ё шахсони онҳоро ивазкунанда дар асоси ҳисоби хоҷагӣ ва шартнома гурӯҳҳои варзишию солимгардонӣ таъсис дода мешаванд.
  7. Муассисаҳои таълимии томактабӣ барои рушду инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиши кӯдакони синни томактабӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон хизматрасонии иловагӣ мерасонанд.

 

Моддаи 21. Тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ

 

  1. Тарбияи ҷисмонӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ як қисми муҳими низоми мунтазами таълим ба шумор рафта, мутобиқи стандартҳои давлатии таҳсилот, стандартҳои давлатии тайёрии варзишӣ, нақша ва барномаҳои таълимӣ аз ҷониби мутахассисон татбиқ карда мешавад.
  2. Муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ бо дарназардошти шароити маҳал ва завқи таълимгирандагон, шаклҳои машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ, воситаҳои машғулиятҳо, намудҳои варзиш ва қобилияти ҳаракатнокӣ, тарз ва давомнокии машғулиятҳои таълимӣ муайян мекунанд, ки дар асоси нақшаву барномаҳои таълимӣ бояд на кам аз ду соат дар як ҳафта бошад. Ҳамчунин, бо ҷалб ва дастгирии ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ корҳои беруназдарсии тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзиширо анҷом медиҳанд.
  3. Муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ соле на камтар аз як маротиба сатҳи тайёрии ҷисмонии таълимгирандагонро баҳогузорӣ карда, вобаста ба он ҳисоботи дахлдорро ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш пешниҳод менамоянд.
  4. Таълимгирандагони дорои лаёқати баланди варзишӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатии соҳаи маориф берун аз вақти таълимӣ, тайёрии варзиширо дар иншооти варзишии муассисаҳои таълимӣ мегузаранд.
  5. Мақомоти дахлдори давлатӣ заминаҳои моддию техникии тарбияи ҷисмонӣ ва варзиширо дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ таъмин менамоянд.
  6. Таълимгирандагони саломатиашон заиф ва дорои иллати инкишофи ҷисмонӣ дар гурӯҳҳои махсуси тиббӣ ва гурӯҳҳои муолиҷавии тарбияи ҷисмонӣ дар асоси барномаҳои махсус таҳия ва тасдиқшуда оид ба тарбияи ҷисмонӣ машғулият мегузаранд.

 

Моддаи 22. Тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ

 

  1. Тарбияи ҷисмонӣ барои донишҷӯёни муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ як қисми муҳими низоми таълим ба шумор рафта, мутобиқи стандартҳои давлатии таҳсилот, стандартҳои давлатии тайёрии варзишӣ, нақша ва барномаҳои таълимӣ аз ҷониби мутахассисон татбиқ карда мешавад.
  2. Маъмурияти муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ якҷо бо ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ барои ба даст овардани малакаҳои зарурии варзишӣ, мутобиқи меъёрҳои муқарраргардидаи риояи асосҳои беҳдоштӣ-саломатӣ дар ҳолати хуби варзишӣ нигоҳ доштани бадан шароит фароҳам меоранд.
  3. Муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ соле на камтар аз як маротиба санҷиши иҷрои меъёрҳои санҷишии меъёрҳои миллии тарбияи ҷисмонии аҳолӣ ва иҷрои меъёрҳои дигари давлатиро гузаронида, сатҳи тайёрии ҷисмонии таълимгирандагонро баҳогузорӣ карда, вобаста ба он ҳисоботи дахлдорро ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш пешниҳод менамоянд.

 

Моддаи 23. Муассисаҳои таҳсилоти иловагии тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишӣ

 

  1. Ба машғулиятҳои мунтазами тарбияи ҷисмонию варзишӣ ҷалб намудани кӯдакон ва наврасону ҷавонон ва таъмини шароит барои такомули ҷисмонии онҳо аз ҷониби мактабҳои варзишӣ, бахшҳо, клубҳои варзишӣ, дигар муассисаҳои тайёрии варзишӣ, муассисаҳои таҳсилоти иловагӣ ва ташкилотҳои беруназдарсии тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишие, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода мешаванд, амалӣ мегардад.
  2. Фаъолияти муассисаҳои таҳсилоти иловагии варзишӣ мувофиқи талаботи стандартҳои давлатии тайёрии варзишӣ ва барномаҳои тайёрии варзишӣ амалӣ карда мешавад. Ба муассисаҳои таҳсилоти иловагии варзишӣ, дигар ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ танҳо дар сурати татбиқ намудани барнома ва нақшаи таълимӣ ва додани ҳуҷҷатҳои намунаи давлатӣ дар бораи таҳсилот аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф ва илм иҷозатнома барои пешбурди фаъолияти таълимӣ дода мешавад.
  3. Тарбияи ҷисмонӣ ва тайёрии варзишӣ дар муассисаҳои таҳсилоти иловагӣ ва муассисаҳои тайёрии варзишӣ ба принсипҳои интихоби ихтиёрии намуди муассиса ва майлу хоҳиши таълимгиранда асос ёфта, бе маҳдудият барои тамоми шахсон пешниҳод карда мешавад.
  4. Ҳамоҳангсозии фаъолияти муассисаҳои тайёрии варзишӣ ва муассисаҳои таълимии таҳсилоти иловагӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ба роҳ монда мешавад.

 

Моддаи 24. Тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар ташкилотҳои давлатӣ ва ғайридавлатӣ

 

  1. Ташкилотҳои давлатӣ ва ғайридавлатӣ уҳдадоранд:

- тарбияи ҷисмонии шаҳрвандонро ҳамчун сиёсати муҳими иҷтимоии давлатӣ ҳисобида, бо иштироки мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, иттифоқҳои касаба, ташкилотҳои ҷавонон ва ташкилотҳои дигар барномаҳои давлатии рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро амалӣ карда, дар асоси он якҷо бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш барномаҳои инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишии худро таҳия намоянд;

- тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон низоми ягонаи ҳифзи саломатиро, ки он хизматрасонии тандурустӣ, ҳифзи меҳнат, иншооти варзиширо муттаҳид месозад, таъсис диҳанд.

  1. Тартиби ташкили заминаҳои моддию техникӣ, истифодаи он, таъмини мутахассисон барои ташкили машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ дар ташкилотҳои давлатӣ ва ғайридавлатӣ дар асоси шартномаҳои коллективӣ, барномаҳои инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, ки тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ таҳия гардидаанд, муайян карда мешавад.

 

Моддаи 25. Тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар соҳаи тандурустӣ

 

Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ дар доираи ваколати худ:

- тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро ҳамчун воситаи таҳкими саломатӣ, пешгирӣ ва табобати бемориҳо истифода менамояд;

- барои барқароркунӣ ва солимгардонии варзишгар вобаста ба ҳолати саломатии ӯ чораҳои зарурӣ меандешад;

- вазъ ва ҷараёни инкишофи ҷисмонии гурӯҳҳои мухталифи иҷтимоии аҳолиро таҳлил карда, ба мақоми идоракунии давлатии дахлдор таклифҳо пешниҳод менамояд;

- тибқи тартиби муқарраргардида барқароргоҳҳои тиббии варзиширо таъсис медиҳад ва онҳоро бо мутахассисони баландихтисоси соҳаи тандурустӣ таъмин менамояд;

- тибқи тартиби муқарраргардида назорати тиббии шахсонеро, ки бо тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш машғуланд, анҷом медиҳад;

- вазъи саломатии варзишгаронро назорат карда, пеши роҳи ҳар гуна беморӣ ва латхӯриро гирифта, бо восита ва усулҳои ҳангоми машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш истифодашаванда саломатии онҳоро барқарор мекунад;

- дар таъмини кӯмаки тиббии захираи варзишӣ ва дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон мунтазам иштирок менамояд;

- барои тайёр кардани табибони варзишӣ чораҳои зарурӣ меандешад, аттестатсияи онҳоро мегузаронад ва такмили ихтисоси мутахассисони тандурустиро оид ба масъалаҳои пешгирӣ ва табобати бемориҳо дар байни варзишгарон ба роҳ мемонад;

- ҳангоми ташкил ва баргузории чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ, солимгардонӣ ва варзишӣ иштирок менамояд ва ҳангоми зарурат ёрии аввали тиббӣ мерасонад;

- ваколатҳои дигарро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд.

 

Моддаи 26. Иштироки мақомоти корҳои дохилӣ дар раванди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

 

  1. Мақомоти корҳои дохилӣ дар асоси дархости субъектҳои соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тартиботи ҷамъиятӣ ва бехатариро ҳангоми гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва мусобиқаҳои варзишӣ таъмин менамоянд.
  2. Дар ҳолати вайрон намудани тартиботи ҷамъиятӣ ва бехатарӣ дар чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва мусобиқаҳои варзишӣ мақомоти корҳои дохилӣ дар доираи ваколати худ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбати вайронкунандагони тартиботи ҷамъиятӣ чораҳои қонунӣ меандешанд.
  3. Ҷалби кормандони мақомоти корҳои дохилӣ барои таъмини тартиботи ҷамъиятӣ ҳангоми баргузор намудани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва мусобиқаҳои варзишии ғайридавлатӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ дар асоси шартнома ба роҳ монда мешавад.

 

Моддаи 27. Омодагии ҷисмонӣ ва варзиш дар Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, воҳидҳои дигари ҳарбӣ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқ. Тайёр намудани шаҳрвандон ба ҳифзи Ватан

 

  1. Тайёрии ҷисмонии хизматчиёни ҳарбӣ ва кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ бо мақсади иҷрои бомуваффақи уҳдадориҳои хизматии онҳо дар асоси барномаҳои тайёрии ҷисмонӣ, ки аз ҷониби мақомоти дахлдор тасдиқ шудааст, амалӣ карда мешавад.
  2. Ҳайати роҳбарикунандаи сохторҳои ҳарбӣ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқ уҳдадоранд, ки барои машғулиятҳои намудҳои варзиши ҳарбӣ-амалӣ ва хизматӣ-амалӣ, намудҳои техникӣ ва амалии варзиш, яккаҳарбҳои варзишӣ ва омодагии кӯҳнавардии ҳайати шахсии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, воҳидҳои дигари ҳарбӣ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқи Ҷумҳурии Тоҷикистон шароити зарурӣ фароҳам оваранд.
  3. Дар назди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, воҳидҳои дигари ҳарбӣ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқи Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади омода намудани шаҳрвандон ба ҳифзи Ватан, ҷалб намудани хизматчиёни ҳарбӣ ва кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ба машғулиятҳои мунтазами тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш клубҳои варзишӣ, ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ таъсис дода шуда, фаъолият менамоянд, ки намудҳои ҳарбӣ-амалӣ, хизматӣ-амалиро инкишоф дода, аз рӯи ин намудҳои варзиш варзишгаронро барои иштирок дар мусобиқаҳои маҳаллӣ, ҷумҳуриявӣ ва байналмилалии варзишӣ тайёр менамоянд.
  4. Такмили ихтисос, бозомӯзӣ ва аттестатсияи кадрҳо, мураббиён ва дигар мутахассисони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш оид ба намудҳои ҳарбӣ-амалӣ, хизматӣ-амалӣ аз ҷониби иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва клубҳои варзишии назди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, воҳидҳои дигари ҳарбӣ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал бароварда мешавад.
  5. Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, воҳидҳои дигари ҳарбӣ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дастаҳои мунтахаби варзиширо оид ба намудҳои варзиши ҳарбӣ-амалӣ ва хизматӣ-амалӣ ташкил намуда, тайёрии захираи варзиширо барои дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба дигар намудҳои варзиш барои иштирок дар чорабиниҳои маҳаллӣ, ҷумҳуриявӣ ва байналмилалии варзишӣ ташкил ва таъмин менамоянд.
  6. Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, воҳидҳои дигари ҳарбӣ ҷиҳати дар чорабиниҳои расмии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ ва мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ иштирок кардани хизматчиёни ҳарбие, ки аъзои дастаи мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд, мусоидат менамоянд.
  7. Тақвими ягонаи чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, инчунин, барномаҳои рушди намудҳои ҳарбӣ-амалӣ ва хизматӣ-амалӣ, аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ, ки ин намудҳои варзишро инкишоф медиҳанд, дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тасдиқ карда мешаванд.
  8. Роҳбарии тайёрии ҷисмонии ҷавонон ба хизмати ҳарбӣ ва назорати тайёрии онҳоро мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар якҷоягӣ бо мақомоти маҳаллии идоракунии маориф ва сохторҳои маҳаллии мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш амалӣ месозанд.
  9. Барномаҳои тайёрии ҷисмонии шаҳрвандони синну соли то даъватшаванда ва даъватшаванда ба хизмати ҳарбӣ, номгӯи намудҳои варзиш, ки ба таъмини тайёрии мазкур равона гардидаанд, аз ҷониби мақоме, ки татбиқи сиёсати давлатиро дар соҳаи мудофиа амалӣ менамояд, муайян карда мешавад.
  10. Шаҳрвандони синну соли то даъватшаванда ва даъватшаванда ба хизмати ҳарбӣ ҳуқуқ доранд дар иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, муассисаҳои таълимӣ, толорҳои варзишӣ ва сексияҳо, сарфи назар аз тобеияти идоравии онҳо, бо намудҳои варзиши ҳарбӣ-амалӣ машғул шаванд. Тайёрии ҷисмонии шаҳрвандон ба ҳифзи Ватан дар асоси шартнома байни мақомоти дахлдор, ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, ташкилотҳои варзишӣ-техникии мудофиа амалӣ мегардад.

 

Моддаи 28. Тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар ҷойи кор, маҳали зист ва ҷойҳои фароғатии шаҳрвандон

 

  1. Корфармо дар ҷойи кор барои инкишофи ҷисмонӣ ва солимгардонии кормандон тамоми шароити заруриро фароҳам меорад.
  2. Таъмин намудан бо заминаҳои моддию техникӣ, истифодаи он, маблағгузорӣ, таъмин ва ташкили машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва солимгардонии инфиродӣ ва дастаҷамъонаи кормандон бо шартномаҳои коллективӣ ва ё қарори мақомоти идоракунии ташкилот муайян карда мешавад.
  3. Дар коллективҳои меҳнатӣ мумкин аст дар асоси ихтиёрӣ ва принсипи соҳавӣ иттиҳодияҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишии идоравии муттаҳидкунандаи шахсони воқеӣ ба машғулиятҳои варзишӣ таъсис дода шаванд. Шакли ташкилӣ-ҳуқуқии иттиҳодияҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ ва тартиби фаъолияти онҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.
  4. Ташкил ва фароҳам овардани шароит барои машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, аз ҷумла, сохта ба истифода додани иншооти варзишӣ, ташкили кори клуб ва бахшҳои варзишӣ дар маҳалли зист, боғҳои фарҳангу истироҳат, мавзеъҳои дигари фароғати оммавии аҳолӣ, инчунин, ташкил ва гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишӣ ба зиммаи мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, ки дар навбати худ ба инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар маҳалли зист ва ҷойҳои фароғатии шаҳрвандон мусоидат менамоянд, гузошта мешавад.
  5. Мақомоти давлатӣ, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар соҳаи банақшагирии шаҳрсозии рушди ҳудудҳо, маҳалҳои аҳолинишин бо мақсади рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш уҳдадоранд, сохтмони майдончаҳои варзишӣ ва ё бо дарназардошти шароити маҳал яке аз намудҳои иншооти варзиширо пешбинӣ намоянд.
  6. Маъмурияти муассисаҳои табобатию истироҳатӣ, истироҳатгоҳҳо ва бунгоҳҳои сайёҳӣ ва кӯҳнавардӣ заминаҳои моддӣ-техникии тарбияи ҷисмонӣ ва шароитҳои дигари заруриро барои гузаронидани машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ фароҳам оварда, уҳдадоранд дар раванди табобат ва истироҳати шаҳрвандон бо мақсади таҳкими саломатии онҳо, пешгирӣ ва муолиҷаи бемориҳои истироҳаткунандагон аз воситаҳои дигар истифода намоянд.
  7. Дар муассисаҳои табобатию истироҳатӣ, истироҳатгоҳҳо ва бунгоҳҳои сайёҳӣ ва кӯҳнавардӣ чорабиниҳои инфиродӣ, оилавии тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишӣ ташкил карда мешаванд.

 

Моддаи 29. Варзиши маъюбон

 

  1. Ҳадаф аз инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш барои маъюбон ва шахсони имконияташон маҳдуд ҳамгироии иҷтимоӣ ва тавонбахшии ҷисмонӣ ва барқарорсозии қобилияти онҳо мебошад.
  2. Тавонбахшии ҷисмонӣ ва ҳифзи иҷтимоии варзишгарони маъюб ва шахсони имконияташон маҳдуд бо истифодаи усулҳои мутобиқгардонидаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ дар марказҳои барқароркунӣ, клубҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишии маъюбон ва ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ амалӣ карда мешаванд.
  3. Варзиши маъюбон / варзиши мутобиқ ба ҳамгироии иҷтимоӣ ва тавонбахшии варзишгарони маъюб ва шахсони имконияташон маҳдуд равона карда мешавад.
  4. Инкишоф додани варзиши маъюбон ва шахсони имконияташон маҳдуд ба принсипҳои афзалиятнокӣ, вусъатдиҳии оммавӣ ва дастрасии машғулиятҳои варзишӣ асос меёбад.
  5. Барои варзишгарони маъюб ва шахсони имконияташон маҳдуд, ки дар муассисаҳои дахлдори таълимӣ таҳсил менамоянд, машғулиятҳо бо истифодаи воситаҳои мутобиқгардонидаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, бо дарназардошти қобилияти инфиродӣ ва вазъи саломатии ин таълимгирандагон ташкил карда мешаванд.
  6. Варзишгарони маъюб дар доираи имкониятҳои инфиродӣ аз тамоми ҳуқуқ ва уҳдадориҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода менамоянд. Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ таъсиси иншооти махсуси тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзиширо барои варзишгарони маъюб таъмин намуда, барои машғулияти тарбияи ҷисмонӣ ва варзишии онҳо дар иншооти истифодаи умум шароитҳои дигарро фароҳам меоранд.
  7. Раванди машқӣ-варзишӣ, зинаҳои тайёрии варзишӣ дар ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ барои варзишгарони маъюб дар асоси барномаҳо оид ба намудҳои варзиш, ки ташкилотҳои дахлдори ҷамъиятӣ оид ба намуди варзиши паралимпӣ, сурдлимпӣ ва олимпиадаи махсус таҳия ва мақоми ваколдатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тасдиқ намудааст, амалӣ карда мешавад.
  8. Ташкили машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ дар низоми ҳифзи саломатии маъюбон ва шахсони имконияташон маҳдуд, аз ҷумла, кӯдакони имконияташон маҳдуд, тайёрии кадрҳо, таъминоти тиббӣ-методӣ ва назорати тиббиро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, маориф ва илм ва мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз ҳисоби буҷети давлатӣ амалӣ месозанд.
  9. Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, Кумитаи паралимпии Тоҷикистон якҷо бо ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ ва федератсияҳои варзишии маъюбон рушду инкишофи варзиши маъюбон ва шахсони имконияташон маҳдудро таъмин карда, чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиширо бо иштироки варзишгарони маъюб ва шахсони имконияташон маҳдуд ташкил намуда, барои таъсиси муассисаҳои тайёрии варзишӣ барои тавонбахшӣ ва ҳифзи иҷтимоии варзишгарони маъюб ва шахсони имконияташон маҳдуд мусоидат карда, барои тайёрӣ ва иштироки дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон байни маъюбон дар мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ, аз ҷумла, дар бозиҳои паралимпӣ, бозиҳои сурдлимпӣ ва бозиҳои умумиҷаҳонии махсуси олимпӣ шароити заруриро таъмин менамоянд.

 

БОБИ 4. ТАШКИЛИ ФАЪОЛИЯТ ДАР СОҲАИ

ТАРБИЯИ ҶИСМОНӢ ВА ВАРЗИШ

 

Моддаи 30. Ташкил ва гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ

 

  1. Дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон тамоми чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ бо иҷозати мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ва сохторҳои маҳаллии он гузаронида мешаванд.
  2. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тартиби ташкил ва гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла, шарт ва тартиби додани ҷубронпулиҳоро ба доварони варзишӣ, тартиби пардохти хароҷоти сафарҳои варзишгарон ба мусобиқаҳои варзишӣ ва ҷамъомадҳои машқӣ-варзишӣ, пардохти арзиши хӯрока, асбобу анҷом ва таҷҳизоти варзишӣ, либоси варзишӣ ва расмӣ, ки онҳо барои иштирок дар мусобиқаҳои варзишӣ мегиранд, муайян ва тасдиқ менамояд.
  3. Ташкилкунандагони чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва ё мусобиқаҳои варзишӣ барои ташкил ва гузаронидани чорабиниҳои мазкур масъул буда, ҳуқуқ доранд ин чорабиниҳоро боз доранд, қатъ кунанд ва натиҷаҳои онҳоро тасдиқ намоянд. Инчунин, ҳангоми гузаронидани мусобиқаҳои расмии варзишӣ якҷо бо моликон, истифодабарандагони объектҳои варзишӣ чораҳои тартиботи ҷамъиятӣ ва бехатарии ҷамъиятиро мутобиқи Қонуни мазкур ва қоидаҳои таъминоти бехатарӣ ҳангоми гузаронидани мусобиқаҳои расмии варзишӣ таъмин менамоянд.
  4. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои тамошобинон ҳангоми гузаронидани мусобиқаҳои варзишӣ мутобиқи Қонуни мазкур ва қоидаҳои рафтори тамошобинон ҳангоми гузаронидани мусобиқаҳои расмии варзишӣ муқаррар карда мешаванд.
  5. Макони гузаронидани мусобиқаҳои расмии варзишӣ, ки ба талаботи қоидаҳои таъминоти бехатарӣ ҳангоми гузаронидани мусобиқаҳои расмии варзишӣ ҷавобгӯ намебошанд, барои гузаронидани чунин мусобиқаҳо аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ва мақомоти дигари дахлдори давлатӣ иҷозат дода намешавад.
  6. Ба ташкилкунандагони чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ё мусобиқаҳои варзишӣ ҳуқуқҳои истисноии истифодаи ном ва рамзи чорабинии тарбияи ҷисмонӣ ё чорабинии варзишӣ тааллуқ дорад. Ҳуқуқи ҷой додани рекламаи маҳсулот, кор ва хизматрасонӣ дар макони гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, инчунин, ҳуқуқи муайян кардани истеҳсолкунандагони либоси варзишӣ, таҷҳизот ва анҷоми варзишии дар чорабинии тарбияи ҷисмонӣ ё чорабинии варзишӣ истифодашаванда танҳо ба ташкилкунандагони чорабинии мазкур тааллуқ дорад.
  7. Аз ҷониби шахсони сеюм истифодаи ном ва ё рамзи чорабинии тарбияи ҷисмонӣ ё чорабинии варзишӣ дар асоси созиши бо ташкилкунандагони чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва ё мусобиқаҳои варзишӣ дар шакли хаттӣ басташуда амалӣ карда мешавад, ба истиснои истифода бурдани номи мазкур ва ибораҳои дар асоси он сохташуда бо мақсади иттилоотӣ ё вобаста ба амалӣ намудани ҳуқуқҳои мазкур аз ҷониби шахсони сеюме, ки ҳуқуқ доранд чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва ё чорабиниҳои варзиширо дар воситаҳои ахбори омма пахш намоянд. Дар воситаҳои ахбори омма бояд номи аниқ ва таҳрифнашудаи чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ё чорабиниҳои варзишӣ, ки ташкилкунандагон тасдиқ намудаанд, истифода карда шавад ва ин гуна номҳо реклама ба ҳисоб намераванд.
  8. Чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва чорабиниҳои варзишии вилоятӣ, шаҳрӣ ва ноҳиявӣ дар мувофиқа бо сохторҳои дахлдори маҳаллии мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш гузаронида мешаванд.
  9. Ташкил намудани чорабиниҳои расмии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ (ба истиснои чорабиниҳо оид ба намуди варзиши ҳарбӣ–амалӣ  ва хизматӣ–амалӣ) танҳо бо шарти ба ҳайати ташкилкунандагони он ворид намудани намояндаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш иҷозат дода мешавад.
  10. Чорабиниҳои байналмилалии варзишӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон танҳо бо шарти мувофиқа намудани қарор оид ба гузаронидани онҳо бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатие, ки гузаронидани чунин чорабиниҳои байналмилалии варзишӣ дар ҳудуди он ба нақша гирифта шудааст, гузаронида мешаванд.
  11. Тартиби баргузории чорабиниҳои варзишӣ оид ба намуди яккаҳарбҳои шарқии варзишӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тасдиқ карда мешавад.
  12. Ташкилкунандагони мусобиқаҳои варзишӣ мутобиқи талаботи қонунгузорӣ ва бо дарназардошти қоидаҳои намудҳои дахлдори варзиш, ҳуқуқ доранд намудҳои ҷазоҳои варзишӣ, аз ҷумла, дисквалификатсия (маҳрумкунонӣ)-и варзишӣ, тартиби татбиқ ва боздоштани онҳо, тартиби ташкил ва фаъолияти мақоми (шахсони) татбиқкунандаи ҷазоҳои варзиширо муайян намоянд.
  13. Қоидаҳои одоби варзишгар, мураббӣ, довари варзишӣ ва кормандони дигари соҳаи варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тасдиқ карда мешаванд.
  14. Моликон – истифодабарандагони объектҳои варзишӣ якҷо бо ташкилкунандагони мусобиқаҳои расмии варзишӣ уҳдадоранд:

- низоми гузаргоҳ ва низоми дохилиобъектиро дар макони гузаронидани мусобиқаҳои расмии варзишӣ дар давоми баргузории онҳо ташкил намоянд;

- дар тамошобинон мавҷуд будани билетҳои воридшавӣ ё ҳуҷҷатҳои онҳоро ивазкунандаро ҳангоми ворид шудан ба макони гузаронидани мусобиқаҳои расмии варзишӣ назорат намоянд;

- ба тамошобинон ва дигар иштирокдорони мусобиқаҳои расмии варзишӣ оид ба зарурияти риоя намудани қоидаҳои рафтори тамошобинон ҳангоми гузаронидани мусобиқаҳои расмии варзишӣ, инчунин, вобаста ба амал кардани онҳо ҳангоми ба вуҷуд омадани хатар ё ҳолатҳои ғайричашмдошт иттилоъ диҳанд;

- ба тамошобинон ва иштирокдорони мусобиқаҳои расмии варзишӣ оид ба қатъ намудани чунин мусобиқаҳо, ташкил кардани таҳвили тамошобинон ва иштирокдорон ҳангоми ба вуҷуд омадани хатар ё рух додани ҳолатҳои ғайричашмдошт иттилоъ диҳанд;

- уҳдадориҳои дигари муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро иҷро намоянд.

  1. Моликон, истифодабарандагони объектҳои варзишӣ макони гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиширо мутобиқи талаботи дастурҳои техникӣ, меъёрҳо, қоидаҳо ва талаботи муқаррарнамудаи мақомоти давлатии санҷиш (назорат), қоидаҳои беҳдоштӣ бо таҷҳизоти техникӣ таъмин менамоянд.

 

Моддаи 31. Таблиғи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

 

  1. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, тандурустӣ, маориф ва илм, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, муассисаҳои тайёрии варзишӣ, ҳамчунин воситаҳои ахбори омма шакл ва усулҳои таблиғи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро дар байни гурӯҳҳои гуногуни аҳолӣ аз нигоҳи синну сол, касб ва гурӯҳҳои иҷтимоии аҳолӣ муайян намуда, аҳамияти иҷтимоии тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, нақши он дар солимгардонии миллат, дар мубориза бар зидди ҳодисаҳои номатлуби иҷтимоӣ, аз ҷумла, истифодаи маҳсулоти тамоку, нашъамандӣ, майзадагӣ, инчунин, пешгирии ҷинояткорӣ дар байни кӯдакону наврасон ва шаҳрвандони дигар шарҳ медиҳанд.
  2. Воситаҳои ахбори омма тавассути барномаҳои варзишӣ барои инкишофи варзиши оммавӣ ва дар байни аҳолӣ ба вуҷуд овардани талабот ба машғулият дар машқҳои ҷисмонӣ мусоидат намуда, шавқу рағбати аҳолиро дар бахши беҳдошти саломатӣ боло мебаранд, барои оммавӣ гардонидани маҷмӯи машқҳои ҷисмонӣ мусоидат менамоянд, таваҷҷуҳи ташкилотҳои давлатӣ ва аҳли ҷомеаро ба ин масъалаҳо ҷалб мекунанд ва оид ба вазъи варзиш дар ҷумҳурӣ маълумот медиҳанд.
  3. Ҳангоми намоиши барномаҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишӣ, таблиғи маводи барангезандаю неруафзо (допинг) роҳ дода намешавад.
  4. Ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ бо мақсади оммавигардонии варзиш барномаҳои варзишӣ таҳия намуда, намоиши барномаҳои самти тарбияи ҷисмонӣ, солимгардонӣ ва варзишдоштаро бо дарназардошти афзалиятнокии онҳо таъмин менамоянд.

 

Моддаи 32. Ҳуқуқ ва вазифаҳои шаҳрвандон дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

 

  1. Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрвандии дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат дошта ҳуқуқ доранд ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш машғул шаванд, узви иттиҳодияҳои ҷамъиятии соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш бошанд, инчунин, аз объектҳои варзишӣ истифода намоянд.
  2. Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрвандии дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат дошта ҳуқуқ доранд намуд (намудҳо)-и варзишро интихоб намоянд, дар муассисаҳои тайёрии варзишӣ ва ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш машғул шаванд, инчунин, дар чорабиниҳои варзишӣ иштирок намоянд.
  3. Падару модар ва шахсони онҳоро ивазкунанда вазифадоранд, ки тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон баҳри инкишофи ҳамаҷонибаи ҷисмонӣ ва таҳкими саломатии кӯдакон дар оила ғамхорӣ намуда, барои ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш машғул шудани онҳо шароити мусоид фароҳам оваранд.

 

Моддаи 33. Таъмини рақобати бовиҷдонона дар алоқамандӣ бо ташкил ва гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва мусобиқаҳои варзишӣ

 

  1. Ҳангоми ташкил ва гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва мусобиқаҳои варзишӣ роҳ додан ба рақобати бевиҷдонона манъ аст.
  2. Шахсоне, ки ба рақобати бевиҷдонона дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, аз ҷумла, ҳангоми ташкил ва гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва ё чорабиниҳои варзишӣ роҳ додаанд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгар мебошанд.

 

Моддаи 34. Низомномаи чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва мусобиқаҳои варзишӣ

 

  1. Бо мақсади ба танзим даровардани ҷараёни баргузории чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва мусобиқаҳои варзишӣ, аз ҷониби ташкилкунандаи он низомнома оид ба ин чорабинии тарбияи ҷисмонӣ ё мусобиқаи варзишӣ дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тасдиқ карда мешавад.
  2. Тартиби умумии таҳия ва тасдиқи низомномаҳо оид ба чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва мусобиқаҳои варзишӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тасдиқ карда мешавад.
  3. Аъзоҳаққӣ ҷиҳати иштирок дар чорабиниҳои варзишӣ дар асоси ҷадвали нархнома, ки аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатии зиддиинҳисорӣ дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тасдиқ гардидааст, муқаррар карда мешавад.
  4. Мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ мувофиқи низомномаҳои мусобиқаҳои варзишӣ, ки аз ҷониби федератсияҳои варзишӣ оид ба намуд (намудҳо)-и варзиш дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш таҳия гардидааст, гузаронида мешаванд.
  5. Тартиби умумии таҳия ва тасдиқи низомномаҳо оид ба чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва мусобиқаҳои варзишии намудҳои ҳарбӣ-амалӣ ва хизматӣ-амалӣ, аз ҷониби мақомоти дахлдори давлатӣ, ки инкишофи намудҳои варзишӣ ҳарбӣ–амалӣ ва хизматӣ–амалиро роҳбарӣ менамоянд, дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тасдиқ карда мешавад.

 

Моддаи 35. Нақшаи ягонаи тақвимии чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон

 

  1. Нақшаи ягонаи тақвимии чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ ҳуҷҷати муайянкунандаи номгӯи чорабиниҳои расмии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, мусобиқаҳои варзишӣ ва мусобиқаҳои байналмилалии варзишие, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида мешаванд, номгӯи чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ оид ба иҷрои меъёрҳои миллии тарбияи ҷисмонии аҳолӣ, инчунин, номгӯи чорабиниҳои варзишӣ бо мақсади тайёр намудани дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон ба чорабиниҳои байналмилалии варзишӣ ва таъмини иштироки онҳо дар чорабиниҳои мазкур мебошад.
  2. Чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва чорабиниҳои варзишӣ ба нақшаи ягонаи тақвимии чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш бо дарназардошти хусусияти намудҳои алоҳидаи варзиш ворид карда мешаванд. Номгӯи чорабиниҳои расмии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, ки бояд ҳатман ба нақшаи ягонаи тақвимии чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ ворид карда шаванд аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш муайян карда мешавад. 
  3. Нақшаи ягонаи тақвимии чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ бо мақсади муайян намудани номгӯйи чорабиниҳои оммавӣ, варзишӣ, солимгардонӣ ва чорабиниҳо оид ба иштироки варзишгарон дар чорабиниҳои байналмилалии варзишӣ дар соли дахлдори тақвимӣ, сана ва макони баргузории онҳо, ташкилкунандагони чорабиниҳои мазкур ва сарчашмаи маблағгузорӣ таҳия карда мешавад.
  4. Нақшаи ягонаи тақвимии чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиширо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш то оғози соли дахлдори тақвимӣ таҳия ва тасдиқ менамояд.
  5. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тартиб ва меъёри маблағгузории чорабиниҳои расмии тарбияи ҷисмонӣ ва варзиширо аз ҳисоби буҷети давлатӣ муайян ва тасдиқ менамояд.
  6. Сохторҳои маҳаллии мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар асоси нақшаи ягонаи тақвимии чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишии тасдиқгардида уҳдадоранд нақшаи тақвимии чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишии маҳаллиро таҳия намоянд.

 

Моддаи 36. Қоидаҳои намудҳои варзиш

 

  1. Қоидаҳои намудҳои варзиш, ки ба Феҳристи намудҳои варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда шудаанд, бо дарназардошти қоидаҳои тасдиқнамудаи ташкилотҳои байналмилалии варзишӣ оид ба намуди варзиш аз ҷониби федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ таҳия карда мешавад (ба истиснои намудҳои варзиши ҳарбӣ–амалӣ ва хизматӣ–амалӣ, инчунин, намудҳои варзиши миллӣ, ки инкишофи онро федератсияи дахлдори варзишии умумиҷумҳуриявӣ амалӣ наменамояд).
  2. Қоидаҳои намудҳои варзиши ҳарбӣ-амалӣ ва хизматӣ–амалӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз ҷониби мақомоти дахлдори давлатӣ, ки инкишофи намудҳои варзиши ҳарбӣ–амалӣ ва хизматӣ–амалиро роҳбарӣ менамоянд, таҳия карда мешавад.
  3. Қоидаҳои намудҳои миллии варзиш аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш таҳия карда мешавад, дар сурати аз ҷониби федератсияи умумиҷумҳуриявии варзишӣ амалӣ гардидани рушди намуди миллии варзиш қоидаҳои онро федератсияи мазкур таҳия менамояд.
  4. Дар қоидаҳои мусобиқаҳо қисмати пешбиникунандаи масъулияти ташкилкунандагон, маъмурияти иншооти варзишӣ ва доварон барои расонидани зарар ба ҳаёт ва саломатии иштирокдорон, тамошобинон, ташкилкунандагони мусобиқаҳо ва дигар шахсон ҳатмӣ мебошад.
  5. Қоидаҳои намудҳои варзишро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ тасдиқ менамояд.
  6. Гузаронидани мусобиқаҳои варзишӣ танҳо дар асоси қоидаҳои намудҳои варзиш, ки мутобиқи Қонуни мазкур тасдиқ гардидаанд, иҷозат дода мешавад.

 

Моддаи 37. Дараҷаҳои варзишӣ ва унвонҳои варзишӣ. Унвонҳои фахрии варзишӣ. Дараҷаҳои тахассусии варзишӣ. Таснифоти ягонаи варзишӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон

 

  1. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дараҷаҳои варзишии зерин муқаррар карда мешаванд:

- номзад ба устоди варзиши Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- дараҷаи якуми варзишӣ;

- дараҷаи дуюми варзишӣ;

- дараҷаи сеюми варзишӣ;

- дараҷаи якуми варзишии наврасон;

- дараҷаи дуюми варзишии наврасон;

- дараҷаи сеюми варзишии наврасон.

  1. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон унвонҳои варзишии зерин муқаррар карда мешаванд:

- устоди варзиши дараҷаи байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- устоди варзиши Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- гроссмейстери Ҷумҳурии Тоҷикистон.

  1. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон унвонҳои фахрии варзишии зерин муқаррар карда мешаванд:

- устоди шоистаи варзиши Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- мураббии шоистаи Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- корманди шоистаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиши Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- довари фахрии варзишии Ҷумҳурии Тоҷикистон.

  1. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дараҷаҳои тахассусии зерин барои мураббиён ва методистон муқаррар карда мешаванд:

- мураббии дараҷаи олӣ;

- мураббии дараҷаи якум;

- мураббии дараҷаи дуюм;

- мураббии бе дараҷаи тахассусӣ;

- методисти дараҷаи олӣ;

- методисти дараҷаи якум;

- методисти дараҷаи дуюм;

- методисти бе дараҷаи тахассусӣ.

  1. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дараҷаҳои тахассусии зерин барои доварон муқаррар карда мешаванд:

- довари варзишии дараҷаи ҷумҳуриявӣ;

- довари варзишии дараҷаи якум;

- довари варзишии дараҷаи дуюм;

- довари варзишии бе дараҷаи тахассусӣ;

- довари варзишии наврас.

  1. Таснифоти ягонаи варзишӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон меъёрҳо ва талаботе, ки иҷрои онҳо барои сарфароз гардонидан ба унвонҳои варзишӣ ва дараҷаҳои варзишии дахлдор оид ба намудҳои эътирофшудаи варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон зарур аст, инчунин, шартҳои иҷрои меъёрҳои мазкур ва талаботро муқаррар мекунад. Низомнома оид ба таснифоти ягонаи варзишӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон мазмуни меъёрҳои мазкур, талабот ва шартҳо, инчунин, тартиби сарфароз гардонидан, маҳрум кардан, барқарор намудани унвонҳои варзишӣ ва дараҷаҳои варзиширо оид ба намудҳои гуногуни варзиш муайян менамояд. Таснифоти ягонаи варзишӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ таҳия гардида, барои тасдиқ ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш пешниҳод карда мешавад.
  2. Тартиби сарфароз гардонидан, маҳрум, барқарор кардани дараҷаҳои тахассусии варзишӣ ва мазмуни талаботи тахассусӣ ба номзадҳо барои сарфароз гардонидани дараҷаҳои мазкур, инчунин, ҳуқуқ ва уҳдадориҳои онҳо тибқи низомнома оид ба дараҷаҳои тахассусии варзишӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.
  3. Барои шахсоне, ки дар назди Ҷумҳурии Тоҷикистон баҳри рушди соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дастовардҳои намоён ва хизматҳои барҷаста доранд, мутобиқи низомномаи унвонҳои фахрии варзишӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон унвонҳои фахрии варзишӣ муқаррар карда мешаванд.

 

Моддаи 38. Меъёрҳои миллии тарбияи ҷисмонии аҳолӣ

 

  1. Меъёрҳои миллии тарбияи ҷисмонии аҳолӣ асоси барномавӣ ва меъёрии тарбияи ҷисмонии аҳолӣ ба шумор рафта, талаботи давлатро ба сатҳи тайёрии ҷисмонӣ муқаррар менамояд.
  2. Низомномаи меъёрҳои миллии тарбияи ҷисмонии аҳолӣ аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.
  3. Хусусияти иҷрои меъёрҳои санҷиши (тести)-и меъёрҳои миллии тарбияи ҷисмонии аҳолӣ барои маъюбон, шахсони имконияташон маҳдуд, инчунин, барои дигар гурӯҳҳои алоҳидаи аҳолӣ тибқи низомномаи меъёрҳои миллии тарбияи ҷисмонии аҳолӣ муқаррар мегардад.
  4. Комиссияи байниидоравӣ оид ба гузаронидани меъёрҳои миллии тарбияи ҷисмонии аҳолӣ корҳоро оид ба иҷрои меъёрҳои миллии тарбияи ҷисмонии аҳолӣ роҳбарӣ ва назорат менамояд.
  5. Корҳои ташкилӣ оид ба гузаронидани меъёрҳои миллии тарбияи ҷисмонии аҳолӣ ба зиммаи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, маориф, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ гузошта мешавад.

 

Моддаи 39. Феҳристи ягонаи федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ

 

  1. Феҳристи ягонаи федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ маҳзани ягонаи иттилоотӣ оид ба федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ мебошад.
  2. Маълумот дар бораи федератсияҳои варзишӣ баъд аз аккредитатсияи давлатии онҳо ба феҳристи ягонаи федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ ворид карда мешавад. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш феҳристи ягонаи федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзиширо пеш мебарад.
  3. Дар феҳристи ягонаи федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ маълумот ва ҳуҷҷатҳои зерин мебошанд:

- номгӯи федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ;

- намудҳои варзише, ки бо мақсади рушду инкишофи он федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ таъсис ёфтааст ва фаъолият менамояд;

- номгӯи шахсоне, ки аъзои федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ мебошанд;

- маълумот оид ба ҳайати мақомоти роҳбарикунандаи федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ;

- нусхаи тибқи тартиби нотариалӣ тасдиқгардидаи ҳуҷҷатҳои таъсисии федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ;

- маълумот оид ба узви ташкилотҳои байналмилалии тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ будани федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ.

  1. Маълумоте, ки дар феҳристи ягонаи федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ вуҷуд дорад, кушода ва дастраси умум мебошад, ба истиснои маълумот оид ба ҳайати мақомоти роҳбарикунандаи федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ, агар маълумоти мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дастраси умум нагардида бошанд.
  2. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тартиби пеш бурдани феҳристи ягонаи федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ ва гирифтани маълумотро аз феҳристи мазкур тасдиқ менамояд.

 

Моддаи 40. Эътироф кардани намудҳои варзиш ва низомҳои варзишӣ. Феҳристи намудҳои варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон

 

  1. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон намудҳои варзиш ва низомҳои варзишӣ, ки тибқи тартиби муқаррарнамуда эътироф гардидаанд, ба Феҳристи намудҳои варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда мешаванд.
  2. Тартиби эътироф намудани намудҳои варзиш ва низомҳои варзишӣ ва ворид кардани он ба Феҳристи намудҳои варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, тартиби пеш бурдани онро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тасдиқ менамояд.
  3. Чорабиниҳои расмии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон танҳо оид ба намудҳои варзиш ва низомҳои варзишие, ки ба Феҳристи намудҳои варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид гардидаанд, гузаронида мешаванд.
  4. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ва дигар субъектҳои соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҳуқуқ доранд чорабиниҳоро танҳо оид ба намудҳои варзиш ва низомҳои варзишӣ, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф гардидаанд, маблағгузорӣ намоянд.

 

Моддаи 41. Намудҳои миллии варзиш

 

  1. Намудҳои миллии варзиш қисми ҷудонашавандаи варзиш буда, ба рушди онҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон афзалият дода мешавад.
  2. Мақомоти давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ ба рушду инкишофи намудҳои миллии варзиш бо роҳи сохта ба истифода додани иншооти дахлдори варзишӣ, таъмин намудан бо заминаҳои моддию техникӣ ва тайёр намудани варзишгарон оид ба намудҳои миллии варзиш шароитҳои зарурӣ фароҳам меоранд.
  3. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ якҷо бо федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ оид ба намуд (намудҳо)-и миллии варзиш ба ташкил ва гузаронидани чорабиниҳои байналмилалӣ ва ҷумҳуриявӣ мусоидат намуда, тайёрӣ ва иштироки варзишгарони дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистонро оид ба намудҳои миллии варзиш дар мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ таъмин менамоянд.
  4. Ташкили машғулиятҳо оид ба намудҳои миллии варзиш, тайёр намудани кадрҳои баландихтисос, таъминоти методӣ, тиббӣ ва зиддидопингӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд.

 

БОБИ 5. ВАРЗИШИ ДАСТОВАРДИ ОЛӢ

 

Моддаи 42. Варзиши дастоварди олӣ, тарбияи варзишгарони маҳорати олӣ

 

  1. Варзиши дастовардҳои олӣ барои дарёфти натиҷаи баланди варзишӣ ва ба даст овардани нишондиҳандаи олӣ равона шудааст.
  2. Мақомоти давлатӣ барои варзишгарон ва мураббиёне, ки натиҷаи баланди варзишӣ ба даст овардаанд ё дар боло бурдани нуфузи байналмилалии варзишии Тоҷикистон мусоидат менамоянд, шароити зарурӣ фароҳам меоварад.
  3. Тайёрии захираи варзишӣ ва варзишгарони маҳорати олиро муассисаҳои тайёрии варзишӣ ва дигар ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ мутобиқи қонунгузорӣ, стандартҳои давлатӣ ва барномаҳои тайёрии варзишӣ оид ба намуди варзиш амалӣ менамоянд. Тайёрии захираи варзишӣ ва варзишгарони маҳорати олӣ гузаронидани раванди машқӣ–варзишӣ ва чорабиниҳои варзиширо дар бар мегирад.
  4. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш бо мақсади фароҳам овардани шароити мусоид ба аъзои дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон, барои ба ҳам пайвастани машғулиятҳои варзишӣ бо таълим, фаъолияти меҳнатӣ ва хизмати ҳарбӣ метавонад бо муассисаҳо, ташкилотҳо ва қисмҳои ҳарбие, ки дар онҳо варзишгарон кор мекунанд, таълим мегиранд ё хизмати ҳарбиро адо менамоянд, шартномаҳои дахлдор ба имзо расонад.

 

Моддаи 43. Дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон

 

  1. Дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳайати асосӣ ва захиравӣ иборат мебошанд.
  2. Варзишгароне, ки меъёрҳои махсусро иҷро намудаанд, ба ҳайати асосӣ ва захиравии дастаҳои мунтахаб дохил карда мешаванд. Аъзои дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки меъёрҳои муқарраршударо иҷро накардаанд ва уҳдадориҳои худро сарфи назар намудаанд, аз ҳайати дастаҳои мунтахаб хориҷ карда мешаванд.
  3. Номгӯи мутахассисони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, ки ба ҳайати дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид мешаванд, аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш бо дарназардошти тавсияи федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ оид ба намудҳои дахлдори варзиш тасдиқ карда мешаванд.
  4. Рӯйхати номзадҳоро ба дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамасола федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ тартиб медиҳанд ва мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тасдиқ менамояд.
  5. Принсипҳои умумӣ ва маҳаки тартиб додани рӯйхатҳои номзадҳо ба дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон, тартиби тасдиқи ин рӯйхатҳо аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш муқаррар ва тасдиқ карда мешаванд.
  6. Дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон барои тайёрӣ ба иштирок ва иштирокашон дар мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ аз ҳисоби шахсоне, ки ба рӯйхати дахлдори тасдиқгардидаи номзадҳо ба дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид шудаанд, ташкил карда мешаванд.
  7. Барои иштирок дар бозиҳои олимпӣ ва дигар чорабиниҳои байналмилалии варзишӣ, ки аз тарафи Кумитаи байналмилалии олимпӣ, ассотсиатсияҳои қитъавии кумитаҳои миллии олимпӣ гузаронида мешаванд, аз ҷониби Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон дар асоси пешниҳоди федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ ва федератсияҳои варзишӣ оид ба намуди варзиши олимпӣ дастаи олимпии Тоҷикистон ташкил ва дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҳайати он тасдиқ карда мешавад. Варзишгарон–номзадҳо ба аъзои дастаи олимпии Тоҷикистон, мураббиён ва дигар мутахассисони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз лаҳзаи тасдиқ гардидани ҳайати дастаи олимпии Тоҷикистон мақоми аъзои дастаи олимпии Тоҷикистонро соҳиб мегарданд.
  8. Барои иштирок дар бозиҳои паралимпӣ ва дигар чорабиниҳои байналмилалии варзишӣ, ки таҳти сарпарастии Кумитаи байналмилалии паралимпӣ гузаронида мешаванд, аз тарафи Кумитаи паралимпии Тоҷикистон дастаи паралимпии Тоҷикистон дар асоси пешниҳоди федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ ташкил ва дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҳайати он тасдиқ карда мешавад. Варзишгарон–номзадҳо ба аъзои дастаи паралимпии Тоҷикистон, мураббиён ва мутахассисони дигари соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз лаҳзаи тасдиқ гардидани ҳайати дастаи паралимпии Тоҷикистон мақоми аъзои дастаи паралимпии Тоҷикистонро соҳиб мегарданд.
  9. Ҳайати намояндагони варзишии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тасдиқ карда мешавад.
  10. Маблағгузории дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон, иштироки онҳо дар мусобиқаҳои варзишӣ дар доираи маблағҳои пешбинишудаи буҷети дахлдор ва дигар сарчашмаҳои маблағгузорӣ, ки қонунгузорӣ манъ накардааст, амалӣ карда мешавад.

 

Моддаи 44. Ҷалби варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё дигар мутахассис, ки дар соҳаи варзиши касбӣ фаъолият менамояд, ба дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон

 

  1. Баромад намудани варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ дар дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ҳайати онҳо ҷалб гардидааст, уҳдадории фахрии ҳар як шаҳрванди Тоҷикистон мебошад. Рад кардани варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ аз баромад намудан дар ҳайати дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки сабаби асоснок пешниҳод намудааст, баррасӣ карда шуда, вобаста ба он қарори мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш қабул карда мешавад.
  2. Клуби касбии варзишӣ уҳдадор мегардад новобаста аз мавҷуд будан ё набудани шартнома дар соҳаи варзиши касбӣ, варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбиро барои иштирок дар ҷамъомадҳои машқӣ–варзишӣ ва мусобиқаҳои варзишии дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат диҳад.
  3. Тартиб ва муҳлати иштироки варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ дар ҷамъомадҳои машқӣ-варзишӣ ва мусобиқаҳои варзишии дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш якҷо бо федератсияҳои дахлдори умумиҷумҳуриявии варзишӣ оид ба намуд (намудҳо)-и варзиш муайян карда мешавад.
  4. Ҳангоми ҷалби варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё дигар мутахассиси соҳаи варзиши касбӣ ба дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ӯ нигоҳ доштани ҷойи кор (вазифа) ва маоши миёна, инчунин, ҷуброни хароҷот, ки бо баромад намудан дар дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон алоқаманд мебошанд, аз ҷумла, хароҷоти хӯрока, ҷойи зист, нақлиёт, тайёрӣ ба мусобиқаҳои варзишӣ хароҷоти дигари зарурӣ кафолат дода мешаванд.
  5. Федератсияи варзишӣ оид ба намуд (намудҳо)-и варзиш, ки ба ҳайати он дастаи дахлдори мунтахаби миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил мешавад, суғуртаи варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбиро таъмин менамояд.
  6. Ба клуби касбии варзишӣ барои ба ихтиёри дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон додани варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ ҷубронпулӣ пардохта намешавад.

 

БОБИ 6. ВАРЗИШИ КАСБӢ

 

Моддаи 45. Хусусияти танзими фаъолият дар соҳаи варзиши касбӣ

 

  1. Ба субъектҳои асосии варзиши касбӣ федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ, клубҳои касбии варзишӣ, лигаҳои касбии варзишӣ, доварони варзишӣ, агентҳои варзишӣ, варзишгарон ва мураббиён, ки дар мусобиқаҳои касбии варзишӣ иштирок менамоянд, дохил мешаванд.
  2. Фаъолияти субъектҳои варзиши касбӣ ба инкишоф додани варзиши касбӣ, варзиши кӯдакон ва наврасон, бо дарназардошти тайёр намудани захираи варзишӣ, инчунин, мусоидат намудан ба рушди варзиши дастоварди олӣ, бо дарназардошти тайёр намудани варзишгарон барои иштирок дар мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ, аз ҷумла, дар ҳайати дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон равона карда мешавад.
  3. Фаъолияти варзишгарон ва мураббиёни соҳаи варзиши касбӣ мутобиқи қонунгузории меҳнатӣ, Қонуни мазкур, инчунин, меъёрҳои қабулнамудаи ташкилотҳои байналмилалии варзишӣ, федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ, лигаҳои касбии варзишӣ, низомномаҳои мусобиқаҳои касбии варзишӣ ба танзим дароварда мешавад.
  4. Клубҳои касбии варзишӣ ҳуқуқ доранд дар мусобиқаҳои касбии варзишӣ тибқи шартҳои муқаррарнамудаи ташкилкунандагони чунин мусобиқаҳо иштирок намоянд, ба ҳайати иштирокдорон, аъзо ва муассисони лигаҳои касбии варзишӣ ворид шаванд, инчунин, ба сифати аъзо ба федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ мутобиқи оинномаҳои онҳо дохил шаванд.
  5. Ташкилотҳое, ки тайёрии варзиширо тибқи қарори мақоми ваколатдори худ ва шартҳои муайяннамудаи ташкилкунандагони мусобиқаҳои касбии варзишӣ амалӣ менамоянд, метавонанд иштирокдори мусобиқаҳои касбии варзишӣ бошанд, инчунин, ба ҳайати лигаи дахлдори касбии варзишӣ ворид гарданд, агар ин бо оинномаи он иҷозат дода шавад.
  6. Дар оинномаи федератсияи умумиҷумҳуриявии варзишӣ ва оинномаи лигаи касбии варзишӣ бояд уҳдадорӣ оид ба тасдиқ намудани ҳолати муайянкунандаи шарт ва тартиби гузаштани варзишгар ба клубҳои дигари варзишӣ ё ташкилотҳои дигари тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, инчунин, ҳаҷми пардохти пулӣ, ки бо ин гузариш алоқаманд аст, муқаррар карда шавад, агар уҳдадорӣ оид ба тасдиқ намудани ҳолати мазкур ба федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ ва ё лигаҳои касбии варзишӣ бо меъёрҳои федератсияи байналмилалии варзишии дахлдор дода шуда бошад.
  7. Истифодаи рамзи чорабинии тарбияи ҷисмонӣ ё чорабинии варзишӣ ва номи чорабиниҳои мазкур аз ҷониби субъектҳои бизнеси бозӣ ва ё ташкилкунандагони бозӣ дар идораҳои букмекерӣ танҳо дар асоси созишнома оид ба истифодаи рамз, номи чорабинии варзишӣ, ки бо субъектҳои варзиши касбӣ, хусусан федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ, лигаҳои касбии варзишӣ, клубҳои касбии варзишӣ, баста шудааст, иҷозат дода мешавад.
  8. Субъектҳои бизнеси бозӣ ва ё ташкилкунандаи бозӣ дар идораҳои букмекерӣ, ки доир ба чорабиниҳои варзишӣ гарав мебанданд, рамзи чорабинии тарбияи ҷисмонӣ ё чорабинии варзишӣ ва номи чорабиниҳои мазкурро истифода менамоянд ва ё аз рӯи чорабиниҳои варзишӣ, мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ фоида ба даст меоранд, уҳдадоранд панҷ фоизи даромади худро дар намуди ҳиссаҷудокунии мақсаднок ба суратҳисоби махсуси мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш гузаронанд. Тартиби истифодабарии маблағҳои мазкурро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ муайян ва тасдиқ муқаррар менамояд.
  9. Тартиби бастани созишномаҳо оид ба истифодаи рамзи чорабинии тарбияи ҷисмонӣ ё чорабинии варзишӣ ва номи чорабиниҳои мазкур, шартҳои ҳатмӣ ва шакли намунавии чунин созишномаҳоро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тасдиқ менамояд.

 

Моддаи 46. Шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ дар соҳаи варзиши касбӣ

 

  1. Шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ дар соҳаи варзиши касбӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон баста шуда, аз ҷониби роҳбари клуби касбии варзишӣ тасдиқ карда мешавад.
  2. Дар шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ дар соҳаи варзиши касбӣ пешбинӣ карда мешавад:

- ном, насаб, номи падари варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ, инчунин, номи клуби касбии варзишӣ, ки дар соҳаи варзиши касбӣ шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ бастааст;

- ҷойи кор бо нишон додани зерсохтор;

- муҳлати амали шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ дар соҳаи варзиши касбӣ;

- номи вазифа (ихтисос, касб)-и варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ бо нишон додани дараҷаи тахассус мутобиқи ҷадвали воҳиди кории клуби касбии варзишӣ ё вазифаи муайяни меҳнатии варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ;

- ҳуқуқ ва уҳдадориҳои варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ;

- ҳуқуқ ва уҳдадориҳои клуби касбии варзишӣ;

- тавсифи шароити меҳнат, ҷубронпулӣ ва имтиёзҳои варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ барои корҳои вазнин ва ё шароити меҳнаташон зарарнок;

- реҷаи меҳнат ва истироҳат;

- шартҳои пардохти музди меҳнати варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ, аз ҷумла, андозаи меъёрҳои тарифӣ ё музди меҳнат, иловапулӣ ва пардохтҳои дигар ҳавасмандкунанда;

- шартҳои суғуртаи нафақавӣ ва тиббии варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ.

  1. Дар шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ дар соҳаи варзиши касбӣ мумкин аст шартҳо дар бораи санҷиши тахассусӣ, фош накардани сирри бо қонун ҳифзшавандаи касбӣ, шартҳо вобаста ба таълим дар муассисаи таълимӣ, инчунин, ҳолатҳои дигаре, ки ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолиф намебошанд, пешбинӣ карда шаванд.
  2. Барои ҳифзи манфиатҳои варзишгарони касбии ноболиғ шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ дар соҳаи варзиши касбӣ бо розигии падар ё модар (шахсони онҳоро ивазкунанда) ё васӣ, парастор, инчунин, федератсияи умумиҷумҳуриявӣ оид ба намуд (намудҳо)-и варзиш баста мешавад.
  3. Шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ дар соҳаи варзиши касбӣ аз ҷониби федератсияи дахлдори варзишӣ оид ба намуд (намудҳо)-и варзиш ба қайд гирифта шуда, аз рӯзи тасдиқи он ба қувваи амал медарояд.
  4. Шартҳои шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ дар соҳаи варзиши касбӣ танҳо бо розигии тарафҳо дар шакли хаттӣ тағйир дода мешаванд.
  5. Пеш аз бастани шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ дар соҳаи варзиши касбӣ варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ аз муоинаи ҳатмии тиббӣ гузаронида мешаванд.
  6. Ҳангоми бастани шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ дар соҳаи варзиши касбӣ, аз ҷумла, дар давраи тайёрии клуби касбии варзишӣ ба мусобиқаҳои варзишӣ бо розигии тарафҳо мумкин аст дар вақти муҳлати озмоишӣ санҷиши тахассуснокии варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё дигар мутахассиси соҳаи варзиши касбӣ бо мақсади санҷидани сатҳи касбият, маҳорат ва ҳолати ҷисмонӣ гузаронида шавад.
  7. Шартҳо оид ба санҷиши тахассуснокӣ бояд дар шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ дар соҳаи варзиши касбӣ пешбинӣ карда шаванд. Мавҷуд набудани шартҳои мазкур дар шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ дар соҳаи варзиши касбӣ маънои онро дорад, ки варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ бидуни санҷиши тахассуснокӣ қабул гардидааст.
  8. Ҳангоми қаноатбахш набудани натиҷаи санҷиши тахассуснокӣ клуби касбии варзишӣ ҳуқуқ дорад то ба охир расидани муҳлати озмоишӣ шартнома (қарордод)-и меҳнатиро дар соҳаи варзиши касбӣ яктарафа бекор намояд ва вобаста ба он варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбиро дар шакли хаттӣ на дертар аз муҳлати дар шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ пешбинишуда ва бо нишон додани сабабҳое, ки асос барои аз санҷиши тахассуснокӣ нагузаштани варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ гаштаанд, огоҳ намояд. Дар баробари ин, клуби касбии варзишӣ ҳуқуқ надорад аз варзишгари касбӣ барои тайёрӣ ва таълим додани ӯ ҷубронпулӣ талаб намояд.
  9. Агар муҳлати санҷиши тахассуснокӣ гузарад, вале варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ кори худро давом диҳад, ӯ аз санҷиши тахассуснокӣ гузашта ҳисобида мешавад ва минбаъд бекор кардани шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ дар соҳаи варзиши касбӣ танҳо дар асосҳои умумӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат дода мешавад.
  10. Агар дар давраи санҷиши тахассуснокӣ варзишгари касбӣ, мураббии касбӣ ё мутахассиси дигари соҳаи варзиши касбӣ ба хулоса ояд, ки кори пешниҳоднамуда ба ӯ мувофиқ намебошад, он гоҳ ҳуқуқ дорад шартнома (қарордод)-и меҳнатиро дар соҳаи варзиши касбӣ яктарафа бекор намуда, вобаста ба он клуби касбии варзиширо дар шакли хаттӣ на дертар аз муҳлати пешбининамудаи шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ огоҳ намояд.
  11. Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд мутобиқи қонунгузорӣ ва шартномаҳои байналмилалӣ бо клубҳои касбии варзишии хориҷӣ дар соҳаи варзиши касбӣ шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ банданд.

 

Моддаи 47. Маҳрум кардани варзишгари касбӣ аз иштирок дар мусобиқаҳои варзишӣ 

 

  1. Клуби касбии варзишӣ уҳдадор аст, ки варзишгари касбиро аз иштирок дар ҳама гуна мусобиқаҳои варзишӣ дар ҳолатҳои зерин маҳрум намояд:

- дисквалификатсия (маҳрумкунонӣ)-и варзишии варзишгар;

- бо талаби ташкилотҳои байналмилалӣ ва ё федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ оид ба намуд (намудҳо)-и варзиш, ки мутобиқи меъёрҳои тасдиқнамудаи онҳо пешниҳод шудааст;

- дар вақти даъват намудан ба дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- дар асоси хулосаи тиббӣ, ки иштироки ӯро дар мусобиқаҳои варзишӣ манъ менамояд.

  1. Клуби касбии варзишӣ варзишгари касбиро аз иштирок дар ҳама гуна мусобиқаҳои варзишӣ ба тамоми давраи вақт то баратараф намудани ҳолатҳое, ки асос барои чунин маҳрумнамоӣ гардидаанд, маҳрум мекунад.
  2. Дар давраи маҳрум намудани варзишгари касбӣ аз иштирок дар мусобиқаҳои варзишӣ бо асосҳои пешбининамудаи моддаи мазкур клуби касбии варзишӣ иштироки ӯро дар чорабиниҳои машқӣ ва дигар чорабиниҳо оид ба тайёрӣ ба мусобиқаҳои варзишӣ бо нигоҳ доштани музди меҳнат ба андозаи муайяннамудаи шартнома (қарордод)-и меҳнатӣ, вале на камтар аз музди ҳадди ақали тибқи қонунгузорӣ расман муқарраршуда таъмин менамояд.

 

Моддаи 48. Ҷавобгарӣ барои расонидани зарар дар соҳаи варзиши касбӣ

 

  1. Зараре, ки ба варзишгари касбӣ аз тарафи дигар варзишгари касбӣ дар натиҷаи дағалона вайрон намудани меъёр ва қоидаҳои варзиш (қасдан ё аз беэҳтиётӣ содиршуда) дар вақти тайёрӣ ба мусобиқаҳои варзишӣ ё бевосита дар вақти иштирок дар онҳо расонида шудааст, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби шахси зараррасон ҷуброн карда мешавад.
  2. Зараре, ки ба варзишгари касбӣ аз тарафи варзишгари дигари касбӣ дар вақти тайёрӣ ба мусобиқаҳои варзишӣ ё бевосита ҳангоми иштирок дар онҳо расонида шудааст, ҷуброн карда намешавад, агар муқаррар гардад, ки он дар доираи меъёр ва қоидаҳои варзишӣ расонида шудааст.
  3. Зараре, ки ба варзишгари касбӣ, инчунин, клуби касбии варзишӣ дар натиҷаи қарори мутобиқи қоидаҳои варзишӣ қабулнамудаи довари касбии варзишӣ расонида шудааст, ҷуброн карда намешавад.

 

БОБИ 7. ТАЪМИНОТИ ЗИДДИДОПИНГӢ, КАДРӢ,

МОЛИЯВӢ, ТИББӢ ВА ТАЪМИНОТИ ДИГАР ДАР СОҲАИ ТАРБИЯИ ҶИСМОНӢ ВА ВАРЗИШ

 

Моддаи 49. Пешгирии допинг дар варзиш ва мубориза бо он

 

  1. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон пешгирии истифодаи маводи барангезандаю неруафзо (допинг) ва мубориза бо он тибқи қоидаҳои зиддидопинги тасдиқнамудаи ташкилотҳои байналмилалии зиддидопингӣ ба роҳ монда мешавад.
  2. Допинг дар варзиш вайрон кардани қоидаи зиддидопингӣ эътироф мешавад. Вайрон намудани қоидаи зиддидопингӣ дар варзиш маънои вайронкунии як ё якчанд қоидаҳои зеринро дорад:

- истифода ё кӯшиши истифодаи маводи барангезандаю неруафзо (допинг);

- мавҷудияти маводи барангезандаю неруафзо (допинг), метоболитҳо, ё маркерҳои манъшудаи он, ки дар намунаи барои таҷзия аз организми варзишгар дар давраи мусобиқавӣ ё ғайри мусобиқавӣ, инчунин, аз организми ҳайвоноте, ки дар мусобиқаи варзишӣ мутобиқи қоидаҳои намуди варзиш иштирок менамоянд, гирифта шудааст;

- рад кардани ҳозиршавӣ барои гирифтани намуна барои таҷзия ё бе сабабҳои узрнок пас аз гирифтани огоҳинома мутобиқи қоидаҳои амалкунандаи зиддидопингӣ ҳозир нашудан ҷиҳати гирифтани намуна барои таҷзия ё ба таври дигар саркашӣ намудан аз гирифтани намуна барои таҷзия;

- вайрон кардани талаботи амалкунандаи қоидаҳои зиддидопингӣ, ки барои дастрасии варзишгар ба ташхиси беруназмусобиқавӣ таъин карда мешаванд, аз ҷумла, пешниҳод накардани иттилооти дархостшаванда дар бораи маҳалли ҷойгиршавӣ ва ҳозир нашудан барои санҷиш;

- сохтакорӣ ё кӯшиши сохтакорӣ намудан дар ҳама гуна марҳилаи назорати допингӣ;

- доштани маводи барангезандаю неруафзо (допинг);

- паҳн кардани маводи барангезандаю неруафзо (допинг);

- ҷорӣ намудан ё кӯшиши ҷорӣ намудани маводи барангезандаю неруафзо (допинг) ба ягон варзишгар ё истифода, ё кӯшиши нисбати вай истифода намудани маводи барангезандаю неруафзо (допинг), ё кумакрасонӣ, ҳавасмандгардонӣ, мусоидат, иғвоангезӣ, пинҳонкунӣ, ё шарикӣ дар ҳама гуна шакли вобаста ба вайрон кардан, ё ҳама гуна кӯшиши вайрон кардани қоидаҳои зиддидопингӣ.

  1. Доштани маводи барангезандаю неруафзо (допинг), истифода ё кӯшиши истифодаи маводи барангезандаю неруафзо (допинг) аз ҷониби варзишгар ё нисбати варзишгар маънои вайрон намудани қоидаи зиддидопингиро надорад, агар дар лаҳзаи содир намудани он иҷозатнома барои истифодаи муолиҷавии маводи барангезандаю неруафзо (допинг) мавҷуд бошад, ки мутобиқи стандарти байналмилалии Агентии умумиҷаҳонии зиддидопингӣ оид ба истифодаи муолиҷавии маводи барангезандаю неруафзо (допинг) дода шудааст, ё тибқи ин стандарти байналмилалӣ ҳолатҳои додани иҷозатнома баъди содир намудани амалиёти мазкур пешбинӣ шуда бошад.
  2. Вайрон кардани қоидаҳои зиддидопингӣ аз ҷониби варзишгарон, мураббиён, мутахассисони тиббӣ, дигар мутахассисони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, инчунин, истифодаи маводи барангезандаю неруафзо (допинг) нисбати ҳайвоноте, ки дар мусобиқаҳои варзишӣ мутобиқи қоидаҳои навъи варзиш иштирок менамоянд, роҳ дода намешавад. Далели истифодаи маводи барангезандаю неруафзо (допинг) танҳо дар натиҷаи гузаронидани таҳқиқ дар озмоишгоҳҳои ваколатдори назорати допинг тасдиқ карда мешавад.
  3. Назорати допинг ҷараёни банақшагирии гузаронидани ташхисҳо, гирифтани намунаҳо барои таҷзия ва муомила бо онҳо, таҷзияи лабораторӣ, муолиҷаи баъди санҷишӣ, шунидани арз ва эътирозро дар бар мегирад.
  4. Ташхис як қисми ҷараёни назорати допинг мебошад, ки банақшагирии гузаронидани санҷишҳо, гирифтани намунаҳо барои таҷзия, муомила бо онҳо ва ҳамлу нақл озмоишгоҳҳои ваколатдори назорати допингро дар бар мегирад. Ташхис дар давраи мусобиқавӣ ва ғайримусобиқавӣ амалӣ карда мешавад. Даврае, ки бо иштироки варзишгар ва ё ҳайвонот дар мусобиқаи мушаххас вобаста аст, давраи мусобиқавӣ эътироф мешавад, агар дар қоидаҳои федератсияи байналмилалии варзишӣ оид ба намуди дахлдори варзиш ё дигар ташкилоти байналмилалии зиддидопингӣ шарти дигаре пешбинӣ нашуда бошад. Вақте, ки ба давраи мусобиқавӣ дохил нашудааст, давраи ғайримусобиқавӣ дониста мешавад.

 

Моддаи 50. Пешгирии таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаи мусобиқаҳои расмии варзишӣ ва мубориза бо он

 

  1. Таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаи мусобиқаи расмии варзишӣ амале мебошад, ки бо мақсади ба даст овардани натиҷаи пешакӣ муайяншуда содир карда мешавад. Инчунин, яке аз амалҳои зерин ҳамчун таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаи мусобиқаи расмии варзишӣ фаҳмида мешавад:

- харидани варзишгарон, доварони варзишӣ, мураббиён, роҳбарони дастаҳои мунтахаби варзишӣ, иштирокдорони дигар ё ташкилкунандагони мусобиқаҳои расмии варзишӣ (аз ҷумла, кормандони онҳо), маҷбур кардан ё моил намудани шахсони мазкур ба чунин таъсиррасонӣ ё содир намудани ин амалҳо бо маслиҳати пешакӣ;

- гирифтани пул, қоғазҳои қимматнок, дигар молу мулк, истифодаи хизматрасонии молу мулкӣ, ба даст овардани фоида ва афзалиятҳои дигар аз ҷониби варзишгарон, доварони варзишӣ, мураббиён, роҳбарони дастаҳои мунтахаби варзишӣ, иштирокдорон ё ташкилкунандагони дигар мусобиқаҳои расмии варзишӣ (аз ҷумла, кормандони онҳо) ё маслиҳати пешакии онҳо вобаста ба расонидани таъсири зиддиҳуқуқӣ.

  1. Таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои расмии варзишӣ иҷозат дода намешавад.
  2. Пешгирии таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои расмии варзишӣ ва мубориза бо он мутобиқи Қонуни мазкур, санадҳои дигар меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин, мутобиқи меъёрҳои тасдиқнамудаи федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ ва ё лигаҳои касбии варзишӣ амалӣ карда мешаванд.
  3. Пешгирии таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои расмии варзишӣ ва мубориза бо он аз инҳо иборат аст:

- муқаррар намудани масъулият барои таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои расмии варзишӣ;

- амалӣ намудани дисквалификатсия (маҳрумкунонӣ)-и варзишӣ;

- аз ҷониби федератсияи варзишӣ амалӣ намудани ҷазои варзишӣ нисбати иштирокдорони дигари мусобиқаҳои расмии варзишӣ барои таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои мазкур;

- манъ намудани иштирок дар бозии идораи букмекерӣ ва кассаи тотализатор бо роҳи бастани гарав вобаста ба мусобиқаҳои расмии варзишӣ (барои варзишгарон – ба мусобиқаҳои расмии варзишӣ оид ба намуди ё намудҳои варзиш, ки онҳо иштирок менамоянд, барои доварони варзишӣ – ба мусобиқаҳои расмии варзишӣ оид ба намуди ё намудҳои варзиш, ки доварӣ менамоянд, барои мураббиён – ба  мусобиқаҳои расмии варзишӣ оид ба намуди ё намудҳои варзиш, ки фаъолияти мураббигиро анҷом медиҳанд, барои роҳбарони дастаҳои варзишӣ – ба мусобиқаҳои расмии варзишӣ оид ба намуди ё намудҳои варзиш, ки дастаҳои зери роҳбарии онҳо қарордошта дар ин мусобиқаҳо иштирок мекунанд, барои агентҳои варзишӣ – ба мусобиқаҳои расмии варзишӣ оид ба намуди варзиш, ки онҳо фаъолият менамоянд), инчунин, татбиқи ҷазои варзишӣ барои вайрон кардани манънамоии мазкур аз тарафи федератсияҳои варзишӣ;

- ба барномаҳои иловагии таълимии муассисаҳои таълимие, ки дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш фаъолият менамоянд, ворид намудани дарсҳо оид ба пешгирии таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои расмии варзишӣ ва дар бораи масъулият вобаста ба чунин таъсири зиддиҳуқуқӣ;

- дар воситаҳои ахбори омма ба роҳ мондани таблиғ вобаста ба пешгирии таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои расмии варзишӣ ва мубориза бо он;

- якҷоя амал кардани субъектҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш бо мақсади пешгирӣ намудани таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои расмии варзишӣ ва мубориза бо он;

- ҳамкории байналмилалӣ дар самти пешгирии таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои расмии варзишӣ ва мубориза бо он.

  1. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш бо мақсади пешгирӣ намудани таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои расмии варзишӣ амалҳои зеринро иҷро менамояд:

- тибқи тартиби муқарраргардида боздоштан ё қатъ намудани амали аккредитатсияи давлатии федератсияи умумиҷумҳуриявии варзишӣ ҳангоми иҷро накардани уҳдадориҳо;

- тибқи тартиби муқарраргардида қабул кардани қарор дар бораи хориҷ кардани федератсияи умумиҷумҳуриявии варзишӣ аз феҳристи федератсияҳои варзишӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- иҷрои дигар ваколатҳо мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

  1. Федератсияҳои умумиҷумҳуриявии варзишӣ ва лигаҳои касбии варзишӣ бо мақсади пешгирии таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои расмии варзишӣ ва мубориза бо он уҳдадоранд:

- дар доираи ваколати худ чорабиниҳо гузаронанд, ки ба пешгирии таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои расмии варзишӣ ва мубориза бо он равона мегарданд;

- барои иштирок дар мусобиқаҳои варзишӣ варзишгарон, доварони варзишӣ, мураббиён, роҳбарони дастаҳои варзишӣ ва иштирокдорони дигари мусобиқаҳои дахлдори расмии варзиширо ҳангоми муайян намудани таъсири зиддиҳуқуқии онҳо ба натиҷаи мусобиқаи расмии варзишӣ роҳ надиҳанд;

- дар доираи ваколати худ ҷазои варзишӣ, аз ҷумла, дисквалификатсия (маҳрумкунонӣ)-и варзиширо барои таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои расмии варзишӣ, инчунин, барои вайрон намудани манъи иштирок дар бозии идораи букмекерӣ ва кассаи тотализатор амалӣ намоянд;

- мақоми ваколатдори давлатиро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш оид ба ошкор намудани далели таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои расмии варзишӣ хабардор намоянд;

- ба федератсияи байналмилалии варзишӣ оид ба навъи дахлдори варзиш ва мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар бораи амалӣ намудани ҷазои варзишӣ барои таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои расмии варзишӣ иттилоъ диҳанд; 

- талаботи дигари Қонуни мазкур ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки барои пешгирии таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои расмии варзишӣ ва мубориза бо он равона гардидаанд, иҷро намоянд.

  1. Ташкилкунандагони мусобиқаҳои расмии варзишӣ бо мақсади пешгирии таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои расмии варзишӣ ва мубориза бо он уҳдадоранд ба низомномаи мусобиқаҳои расмии варзишӣ дохил намоянд:

- талабот оид ба манъи таъсири зиддиҳуқуқӣ ба натиҷаҳои мусобиқаҳои мазкур;

- талабот оид ба манъи иштирок дар бозии идораи букмекерӣ ва кассаи тотализатор бо роҳи бастани гарав вобаста ба мусобиқаҳои расмии варзишӣ.

 

Моддаи 51. Фаъолияти меҳнатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

 

  1. Муносибатҳои меҳнатии кормандон ва варзишгарон дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба меҳнат танзим карда мешавад.
  2. Ба фаъолияти меҳнатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш шахсоне роҳ дода мешаванд, ки дорои тахассуси касбӣ ва унвонҳои варзишии муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд. Номгӯи вазифаҳои чунин кормандонро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.
  3. Кормандони ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ шаҳрвандонро, новобаста аз синну сол, ба машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ ҷалб месозанд, ба афзоиши теъдоди аҳолӣ дар гурӯҳҳои варзишӣ ва бахшҳою дастаҳо аз рӯи машғулият дар намудҳои варзиш мусоидат менамоянд, корҳои мушаххаси тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва омӯзгорию варзиширо ташкил медиҳанд, ҳамчун ташаббускори ҷорӣ намудани гимнастикаи истеҳсолӣ дар вақти меҳнатӣ баромад мекунанд, тарбияи варзишгарони дараҷаҳои олиро таъмин месозанд, дар шаҳрвандони ба тарбияи ҷисмонӣ машғулбуда ва варзишгарон чунин сифатҳоро, аз қабили мавқеи ахлоқии шаҳрвандӣ, ватанпарастӣ, маҳорати меҳнатӣ, риояи интизом ва қоидаҳои мусобиқаҳои варзишӣ ташаккул медиҳанд.
  4. Барои фаъолияти бомуваффақият, собиқадор ва пурмаҳсул дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тадбирҳои ҳавасмандгардонӣ истифода бурда мешаванд ва барои ба таври зарурӣ иҷро накардани вазифаҳое, ки ба зиммаи корманди масъул гузошта шудааст, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба меҳнат чораҳои интизомӣ андешида мешаванд.

 

Моддаи 52. Тайёр кардани мутахассисон дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

 

  1. Тайёр кардани мутахассисон дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ монда мешавад.
  2. Таълими мутахассисон дар муассисаҳои таълимие, ки дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш фаъолият менамоянд, аз ҳисоби маблағҳои буҷети дахлдор, маблағҳои сарпарастон, хайрияҳои ихтиёрӣ ва сарчашмаҳои дигари маблағгузорӣ, ки қонунгузорӣ манъ накардааст, амалӣ карда мешавад.
  3. Бо мақсади амиқтар намудани дониш ва малакаи касбӣ, азхудкунии касб ва ихтисоси нав мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон давра ба давра, ройгон ва ё дар асоси шартнома пулакӣ такмили ихтисос ва бозомӯзии мураббиён ва масъулини дигари соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш амалӣ карда мешавад.
  4. Ба фаъолияти мураббигӣ дар тамоми ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ новобаста аз шакли моликият шахсоне роҳ дода мешаванд, ки дорои таҳсилоти миёнаи касбӣ ё олии касбии соҳавӣ буда, тибқи тартиби муқарраргардида аз аттестатсия гузаштаанд. Ба таври истисно, мураббиёни амалкунанда, инчунин, ғолибон ва ҷоизадорони бозиҳои олимпӣ, ки дорои таҳсилоти миёнаи касбӣ ё олии касбӣ, собиқаи кории на кам аз панҷсолаи мураббигӣ, унвони варзишӣ ва дараҷаи варзишӣ мебошанд ва тибқи тартиби муқарраргардида аз аттестатсия гузаштаанд, дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ба фаъолияти мураббигӣ роҳ дода мешаванд.
  5. Мураббиёне, ки амали содирнамудаашон барои минбаъд давом додани фаъолияти мураббигӣ мухолифат мекунад, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз вазифаи мураббигӣ озод карда мешаванд.

 

Моддаи 53. Объектҳои варзишӣ

 

  1. Объектҳои варзишӣ ба объектҳои инфрасохтори иҷтимоӣ дохил мешаванд.
  2. Объектҳои варзишӣ ба таъиноти ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ ҷудо карда шуда, метавонанд ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, иттифоқҳои касаба, ҷавонон, ташкилотҳои дигар ва шахсони воқеӣ тааллуқ дошта бошанд.
  3. Давлат дар маблағгузории сохтмон, таҷдид ва ба истифода додани объектҳои варзишӣ иштирок мекунад, инчунин, бо ин мақсадҳо шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро ҷалб менамояд.
  4. Зарурияти бо объектҳои варзишӣ таъмин намудани минтақаҳои ҳудудӣ дар асоси қоидаҳои заминистифодабарӣ ва сохтмон муайян карда мешаванд. Қитъаҳои замин барои сохтмони иншооти варзишӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷудо карда мешаванд. Ҷойгиркунии объектҳои варзишӣ мутобиқи ҳуҷҷатҳои банақшагирии ҳудуд ва дастурҳои шаҳрсозӣ амалӣ мегардад. Лоиҳакашӣ ва сохтмони объектҳои варзишӣ бо риояи талабот оид ба таъмини дастрасии бемамонияти маъюбон ба объектҳои варзишӣ амалӣ карда мешавад.
  5. Бунёди ҳамаи намудҳои муассисаҳои таълимии нав бе сохтани иншооти варзишӣ, ҳамчунин барҳамдодани иншооти варзишии мавҷудае, ки моликияти ҷумҳуриявӣ ва ё коммуналӣ мебошанд, то замоне, ки дар ҳудуди мазкур иншооти варзишии ба онҳо монанд сохта нашаванд, манъ аст.
  6. Нигоҳдории объектҳои варзишии маҳалли зисти шаҳрвандон, аз ҷумла, таъмири онҳо, ташкили чорабиниҳои оммавии варзишӣ, пардохти музди меҳнати кормандони ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ, ки бо сокинони маҳалҳо машғулият мегузаронанд, мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи санадҳои ҳуқуқии мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ амалӣ карда мешавад. Чорабиниҳои зикргардида ҳамчунин аз ҳисоби фондҳои ғайрибуҷетии инкишофи шаҳру ноҳияҳо, хайрияҳои ихтиёрӣ ва сарчашмаҳои дигаре, ки қонунгузорӣ манъ накардааст, маблағгузорӣ мешаванд.
  7. Иншооти варзишӣ, ки дар моликияти давлат мебошанд, хусусӣ гардонида намешаванд, ба истиснои ҳолатҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.
  8. Ба ихтиёри муассисаҳои давлатии таълимӣ ва муассисаҳои тайёрии варзишӣ барои ҳуқуқи идораи оперативии объектҳои варзишӣ ва амволи зарурии дигари таъиноти иҷтимоӣ, фарҳангӣ ва таъиноти дигар барои истифодаи доимӣ вобаста карда мешаванд. Истифодаи иншооти варзишӣ танҳо ба мақсади гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, чорабиниҳои фарҳангӣ ва барои хизматрасонии чорабиниҳои мазкур иҷозат дода мешавад. Дар объектҳои варзишӣ амалӣ намудани маросимҳои динӣ қатъиян манъ аст.
  9. Маблағҳои аз иҷораи объектҳои варзишӣ, ғайр аз маблағҳои объектҳои муассисаю ташкилотҳои давлатӣ бадастомада, ки ҳангоми амалӣ намудани фаъолияти асосӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш истифода намешаванд, аз ҷониби ташкилотҳое, ки дар ихтиёри онҳо қарор доранд, танҳо ба хотири пӯшонидани хароҷот вобаста ба ташкил ва гузаронидани машғулиятҳо дар муассисаҳои тайёрии варзишӣ, нигаҳдорӣ, таъмир ва инкишофи заминаи моддию техникии объектҳои варзишӣ сарф карда мешаванд.
  10. Объектҳои варзишӣ барои баргузории мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ ва чорабиниҳои расмии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ ба ихтиёри мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ройгон вогузор карда мешаванд.
  11. Объектҳои варзишие, ки маркази омодагии дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон ва марказҳои омодагии олимпӣ ба шумор мераванд, аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ ва манбаъҳои дигаре, ки қонунгузорӣ манъ накардааст, таъмин карда мешаванд. Ба иншоотҳои варзишӣ тарифҳои имтиёзноки неруи барқ ва гармӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

 

Моддаи 54. Маблағгузории тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

 

  1. Маблағгузории тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ ва сарчашмаҳои дигари маблағгузорӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, таъмин карда мешавад.
  2. Ба хароҷоти давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дохил мешаванд:

- таъминоти моддӣ – техникӣ, аз ҷумла, таъмин намудан бо либоси варзишӣ, илмӣ–методӣ, тиббӣ–биологӣ, тиббӣ ва таъминоти зиддидопингии ҳайати намояндагони варзишии Ҷумҳурии Тоҷикистон, дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон (ба истиснои таъминоти тиббӣ), инчунин, иштирок дар тайёрии дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон (ба истиснои таъминоти тиббӣ) ба мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ, бозиҳои олимпӣ ва таъмин намудани иштироки ҳайати намояндагони варзишии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар чорабиниҳои байналмилалии варзишӣ;

- таъмин намудани дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон, варзишгарони маъюб, аз ҷумла, маблағгузории тайёрии онҳо ба мусобиқаҳои расмии варзишӣ ва мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ, бозиҳои паралимпӣ, бозиҳои сурдлимпӣ, бозиҳои умумиҷаҳонии махсуси олимпӣ ва иштироки онҳо дар мусобиқаҳои мазкур;

- ташкил ва гузаронидани чорабиниҳои расмии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ;

- таъмини шароит барои амалӣ намудани меъёрҳои миллии тарбияи ҷисмонии аҳолӣ;

- амалӣ намудани чорабиниҳо вобаста ба пешгирии истифодаи маводи барангезандаю неруафзо (допинг) аз ҷониби аъзои дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мубориза бо он;

- тарғиби тарзи ҳаёти солим, чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ, солимгардонӣ ва варзишӣ;

- таъмини фаъолияти муассисаҳои давлатии тайёрии варзишӣ, муассисаҳо ва ташкилотҳои илмии соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;

- татбиқи барномаҳои рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла, сохтмон ва таъмири объектҳои варзишӣ;

- амалӣ намудани чорабиниҳо ва барномаҳои дигар, ки дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд.

  1. Дастгирии давлатии соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар асоси барномаҳои давлатӣ ва маҳаллии рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш амалӣ карда мешавад.

 

Моддаи 55. Таъминоти тиббӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

 

  1. Таъминоти тиббии шахсоне, ки ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш машғул мебошанд, инҳоро дар бар мегирад:
  • ташхиси мунтазами ҳолати саломатӣ;
  • баҳо додани мувофиқатии сарбории ҷисмонӣ ба ҳолати саломатӣ;
  • пешгирӣ ва табобати бемориҳо, ҷароҳат ва барқарорсозии тиббӣ;
  • барқарорсозии саломатӣ бо истифода аз мавод ва воситаҳое, ки ҳангоми машғулият дар тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш истифода мешаванд.
  1. Шахсе, ки хоҳиши ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш машғул шуданро дорад, ба муассисаи тайёрии варзишӣ, дигар ташкилоти тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ барои машғул шудан ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ ва ё ба иҷрои меъёрҳои миллии тарбияи ҷисмонии аҳолӣ танҳо ҳангоми мавҷуд будани ҳуҷҷати тасдиқкунандаи муоинаи тиббӣ роҳ дода мешавад.
  2. Ташкилкунандагони чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ оид ба ташкил намудани ёрии тиббии иштирокдорони чорабиниҳои мазкур чораҳои зарурӣ меандешанд.
  3. Ташкили расонидани ёрии тиббӣ ба шахсоне, ки ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш машғуланд, аз ҷумла, ҳангоми тайёрӣ ва гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, муоинаи тиббии шахсоне, ки хоҳиши гузаштани тайёрии варзишӣ, машғул шудан ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ва ё иҷрои меъёрҳои миллии тарбияи ҷисмонии аҳолиро доранд, таъминоти тиббии шахсоне, ки ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш машғул мебошанд ва таъминоти тиббӣ-биологии варзишгарони дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд.
  4. Дар сурати ташкил накардани ёрии тиббӣ дар чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҳуқуқ дорад гузаронидани чорабиниҳои мазкурро қатъ намояд.

 

Моддаи 56. Эҳсонкорӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

 

  1. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ метавонанд тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои рушду инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш объектҳои варзишӣ таъсис дода, онҳоро бо таҷҳизот, асбобу анҷоми зарурӣ муҷаҳҳаз намоянд, тариқи эҳсонкорӣ молу мулк ва маблағ хайр намоянд. Барои чунин шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ имтиёзҳо муқаррар карда мешаванд, ки тартиб ва андозаи онҳоро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.
  2. Барои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки тариқи эҳсонкорӣ объектҳои варзишӣ сохта, онҳоро ройгон ба моликияти давлатӣ месупоранд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон имтиёзҳои иловагӣ муқаррар карда мешаванд.
  3. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ, муассисаҳои тайёрии варзишӣ маблағи хайрияи аз ҳисоби эҳсонкорон бадастомадаро бо мақсади такмил додани заминаи моддию техникӣ ва беҳтар гардонидани раванди тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ истифода менамоянд.

 

Моддаи 57. Сарпарастӣ ва фаъолияти соҳибкорӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

 

  1. Сарпарастони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш метавонанд шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ бошанд.
  2. Муносибат байни сарпарастон ва ташкилоту муассисаҳо, дастаҳо, ташкилкунандагони чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва мусобиқаҳои варзишӣ, ба истиснои ҳолатҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси шартнома ба танзим дароварда мешаванд.
  3. Сарпарастон ҳангоми маблағгузорӣ намудани чорабиниҳои варзишӣ ҳуқуқ пайдо менамоянд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон зери рамз ё маҳсулоти худ чорабиниҳои мазкурро гузаронанд, инчунин, рекламаи маҳсулоти худро дар ин чорабиниҳо ба роҳ монанд.
  4. Мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ метавонанд ба фаъолияти соҳибкорӣ вобаста ба расонидани хизматрасонӣ ба ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ ва варзишгарони алоҳида машғул шаванд, маҳсулоти тарбияи ҷисмонию варзишӣ ва молҳои ба он вобастаро истеҳсол намоянд, тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро дар фаъолияти рекламавӣ истифода намоянд.

 

БОБИ 8. БАҚАЙДГИРИИ ДАВЛАТИИ ТАШКИЛОТҲОИ ҶАМЪИЯТИИ ТАРБИЯИ ҶИСМОНӢ-ВАРЗИШӢ

 

Моддаи 58. Бақайдгирии давлатии ҷамъиятии ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ

 

  1. Ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, ки мутобиқи қонунгузорӣ ҳамчун шахси ҳуқуқӣ таъсис дода мешаванд, барои фаъолият намудан дар самти тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш бояд ба қайди давлатӣ гирифта шаванд.
  2. Бақайдгирии давлатии ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзиширо бо ташкили шахси ҳуқуқӣ мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом медиҳад.
  3. Бақайдгирии давлатӣ, азнавбақайдгирӣ ва рад кардани бақайдгирӣ дар муҳлати на бештар аз як моҳ аз рӯзи пешниҳоди номгӯи пурраи ҳуҷҷатҳои таъсисии дар ҳамин модда зикршуда ва дар ҳолати зарурати гузаронидани корҳои иловагии санҷишӣ ва ташхисӣ дар муҳлати то се моҳ анҷом дода мешавад.
  4. Барои бақайдгирии давлатии ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ бо таъсиси шахси ҳуқуқӣ ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҳуҷҷатҳои зерин пешниҳод карда мешаванд:

- ариза дар бораи бақайдгирии ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, ки онро аъзои мақомоти роҳбарикунанда имзо кардаанд ва дар он насаб, ном, номи падар, ҷойи истиқомат, телефонҳои робита ва мансубияти шаҳрвандӣ нишон дода шудаанд;

- маълумот оид ба аъзои иттиҳодияи байналмилалӣ будани ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ (дар сурати аъзо будан);

- маълумот оид ба намуди варзиш ва қоидаҳои амалкунандаи намуди варзиш;

- барномаи рушди намуди варзиш барои як даври олимпӣ, ки аз ҷониби мақомоти роҳбарикунандаи ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ тасдиқ шудааст;

- барномаи тайёрии варзишӣ оид ба намуди варзиш;

- маълумот оид ба ҳайати кормандон ва мураббиён, аз ҷумла таҳсилот, собиқаи корӣ, унвони варзишӣ, дараҷаҳои варзишӣ ва дараҷаҳои тахассусӣ;

- сарчашмаҳои даромад ва маблағгузорӣ;

- оинномаи ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ дар ду нусха бо забони давлатӣ ва бо хоҳиши ташкилот ду нусха бо забони муоширати байни миллатҳо;

- иқтибос аз протоколи анҷуман, конференсия, маҷлиси умумӣ ё маҷлиси таъсисӣ, ки дар бораи таъсиси ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, тасдиқи оиннома, ташкил кардани мақомоти роҳбарикунанда ва мақоми назорату тафтишии он маълумот дорад;

- маълумот дар бораи муассисони ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ: барои шахсони воқеӣ - насаб, ном, номи падар, соли таваллуд, ҷои сукунат, шаҳрвандӣ (бо имзоҳояшон тасдиқ мегардад) ва нусхаи шиноснома ё дигар ҳуҷҷате, ки шахсиятро тасдиқ мекунад, барои ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ ҳангоми таъсиси ассотсиатсия, иттифоқи ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ нусхаи шаҳодатномаҳо дар бораи бақайдгирии давлатии оинномаи ин ташкилотҳо, иқтибос аз протоколи маҷлиси мақомоти роҳбарикунанда, бо қарор дар бораи таъсиси ассотсиатсия, иттифоқи ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, инчунин нусхаи шартномаи таъсисӣ;

- ҳуҷҷати пардохти боҷи давлатӣ;

- ҳуҷҷат дар бораи нишонии (маҳалли ҷойгиршавии) мақомоти роҳбарикунандаи ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ;

- маълумот дар бораи иншооти варзишӣ барои пешбурди фаъолият (номи пурра, нишонаи ҷойгиршавӣ, мувофиқатии иншооти варзишӣ ба талаботи бехатарӣ ҳангоми гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон);

- барои ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишии ҷумҳуриявӣ ва байналмилалӣ протоколҳои анҷуманҳо, конференсияҳо, маҷлисҳои умумӣ ё маҷлисҳои таъсисии воҳидҳои сохторӣ.

  1. Тағйиру иловаҳо ба оинномаи ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ тибқи тартиб ва дар муҳлати муқаррарнамудаи ҳамин модда ба қайди давлатӣ гирифта мешаванд ва аз вақти чунин бақайдгирӣ эътибори ҳуқуқӣ пайдо мекунанд.
  2. Барои бақайдгирии ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, инчунин барои ворид намудани тағйирот ва иловаҳо ба оинномаи онҳо тибқи тартиб ва меъёри муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон боҷи давлатӣ ситонида мешавад.
  3. Ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ аз лаҳзаи бақайдгирии давлатӣ ва гирифтани шаҳодатнома мақоми шахси ҳуқуқиро пайдо мекунанд.
  4. Дар сурати гум кардани шаҳодатнома дар бораи бақайдгирии давлатии ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, дар асоси аризаи якҷояи муассисони ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ нусхаи он аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар давоми 10 рӯзи корӣ ба муассисон дода мешавад. Ба ариза эълони аз эътибор соқит донистани шаҳодатномаи гумшуда оид ба қайди давлатӣ гирифтани ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, ки дар яке аз воситаҳои ахбори оммаи ҷумҳуриявӣ нашр гардидааст, замима карда мешавад.
  5. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш бинобар бақайдгирии давлатии ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ дорои ваколатҳои зерин мебошад:

- санҷиши ҳуқуқии ҳуҷҷатҳои таъсисии ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишиии ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- санҷиши ҳуқуқии ҳуҷҷатҳои таъсисии намояндагӣ ва филиалҳои ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишии дар ҳудуди ҷумҳурӣ ҷойгирбуда, ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишии байналмилалии давлатҳои хориҷӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ташкилотҳои ҷамъиятии ҷисмонӣ-варзишии байналмилалии дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷойгирбуда, инчунин қайди баҳисобгирии онҳо;

- додани шаҳодатнома дар бораи бақайдгирии давлатии ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ;

- додани нусха аз Феҳристи ягонаи давлатии ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ ва қайди баҳисобгирии намояндагӣ ва филиалҳои ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишии байналмилалии давлатҳои хориҷӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишии байналмилалии дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷойгирбуда;

- пешбурди Феҳристи ягонаи давлатии ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ;

- пешбурди қайди баҳисобгирии намояндагӣ ва филиалҳои ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ;

- муайян намудани тартиби пешбурди Феҳристи ягонаи давлатии ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ ва тартиби қайди баҳисобгирии намояндагӣ ва филиалҳои ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ;

- иҷрои дигар ваколатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

 

Моддаи 59. Рад кардани бақайдгирии ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ

 

  1. Бақайдгирии давлатии ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ дар асосҳои зерин рад карда мешавад:

- агар оинномаи ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолифат кунад;

- агар ҳуҷҷатҳои таъсисӣ пурра пешниҳод нашуда бошанд;

- агар дар ҳуҷҷатҳои пешниҳодшуда маълумоти нодуруст мавҷуд бошад;

- дигар ҳолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст.

  1. Дар бораи рад кардани бақайдгирии ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ ба суд шикоят кардан мумкин аст.

 

Моддаи 60. Оинномаи ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ

 

  1. Ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ бо ташкили шахси ҳуқуқӣ дар асоси оинномаи аз ҷониби муассисони онҳо тасдиқшуда фаъолият мекунанд.
  2. Оинномаи ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ бояд маълумоти зеринро дар бар гирад:

- ном ва шакли ташкилӣ-ҳуқуқии ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ;

- мақсад ва вазифаҳо, ҳуқуқу уҳдадориҳо ва шаклҳои асосии фаъолияти ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ;

- намуд (намудҳо)-и варзише, ки ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ инкишоф медиҳад;

- шарт ва тартиби аъзо шудан ва хориҷ шудан аз ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, инчунин ҳуқуқ ва уҳдадориҳои аъзои он;

- сохтори ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, мақомоти роҳбарикунанда ва назоратбарандаю санҷишии он;

- салоҳият ва тартиби ташкили мақомоти роҳбарикунандаи ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, муҳлати ваколати онҳо (барои федератсияҳои варзишӣ оид ба намуди ё намудҳои варзиш, ки ба барномаи бозиҳои олимпӣ ва бозиҳои паралимпӣ ворид гардидааст, бо дарназардошти талаботҳои қисми 3 моддаи мазкур);

- ҳудуде, ки дар доираи он ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ фаъолият менамояд;

- тартиби гузаронидани чорабиниҳои варзишӣ аз ҷониби ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ ва таъмин намудани варзишгарон ба чунин чорабиниҳо;

- тартиби пардохти маблағҳои дохилшавӣ ва аъзоҳаққӣ;

- тартиб ва шартҳои интихоби варзишгарон барои дохил намудани онҳо ба дастаи мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ ташкил намудааст (бо дарназардошти самти фаъолият);

- сарчашмаҳои ташаккулёбии маблағҳои пулӣ ва дигар молу мулк, ҳуқуқи ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ ва зерсохторҳои он барои идора кардани молу мулки ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ;

- тартиби азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ;

- тартиби боздоштан ва қатъ кардани фаъолияти ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ;

- тартиби ворид намудани тағйиру иловаҳо ба оинномаи ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ;

- дигар муқаррароте, ки ба санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолиф намебошанд.

  1. Интихоботи роҳбарият ва ё мақомоти роҳбарикунандаи федератсияҳои варзишӣ оид ба намуд (намудҳо)-и варзиш, ки ба барномаи бозиҳои олимпӣ ва бозиҳои паралимпӣ ворид гардидаанд, дар чор сол як маротиба гузаронида мешавад. Дар баробари ин, чунин интихобот бояд на дертар аз шаш моҳ баъди рӯзи ба охир расидани мувофиқан бозиҳои олимпӣ, бозиҳои паралимпӣ гузаронида шавад.

 

Моддаи 61. Барҳам додани ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ

 

  1. Ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ тибқи оинномаи худ ва ё бо қарори суд барҳам дода мешавад.
  2. Ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ бо асосҳои зерин барҳам дода мешаванд:

- риоя накардани ҳуқуқ ва озодиҳои инсон ва шаҳрванд;

- риоя накардани Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин аз тарафи ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ анҷом додани фаъолияте, ки ба мақсадҳои оинномавии он мухолиф аст;

- аз ҷониби ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ бартараф накардани кирдорҳое, ки дар қарори мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш нишон дода шудаанд.

  1. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҳуқуқ доранд, ки барои барҳам додани ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ ба суд муроҷиат намояд.
  2. Агар суд аризаро дар бораи барҳам додани ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ қонеъ нагардонад, ташкилоти ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ баъди эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳалномаи суд фаъолияташро давом медиҳад.
  3. Барҳам додани ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ бо ҳалномаи суд чунин маъно дорад, ки фаъолияти ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, сарфи назар аз он ки ба қайд гирифта шудааст, манъ карда мешавад.
  4. Ҳангоми аз ҷониби муассисон барҳам додани ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ таъиноти минбаъдаи молу мулки онҳо дар протоколи маҷлиси муассисон нишон дода мешавад. Дар сурати бо ҳалномаи суд барҳам додани ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ масъалаи молу мулки онҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳал карда мешавад.

 

Моддаи 62. Бақайдгирии давлатии ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур таъсис ёфтаанд

 

  1. Муқаррароти Қонуни мазкур дар бораи бақайдгирии давлатии ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, инчунин нисбати ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ низ татбиқ мегардад, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур таъсис дода шудаанд.
  2. Оиннома ва дигар ҳуҷҷатҳои таъсисии ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур таъсис гардидаанд, бояд ба талаботи Қонуни мазкур мутобиқ карда шаванд. То ба талаботи Қонуни мазкур мутобиқ гардонидани оиннома ва дигар ҳуҷҷатҳои таъсисӣ танҳо ҳамон қисмати онҳо амал мекунад, ки ба Қонуни мазкур мухолифат надошта бошад.
  3. Ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, ки то мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур таъсис дода шудаанд, на дертар аз як сол пас аз қабули Қонуни мазкур бо озод кардан аз пардохти боҷи давлатӣ аз нав ба қайд гирифта мешаванд.
  4. Ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ-варзишӣ, ки дар муҳлати муқарраркардаи ҳамин модда ба таври расмӣ аз нав ба қайд гирифта нашудаанд, мақоми шахси ҳуқуқиро гум мекунанд ва бо қарори мақомоти бақайдгиранда шаҳодатнома дар бораи сабти номи онҳо беэътибор дониста мешавад.

 

 

БОБИ 9. ФАЪОЛИЯТИ БАЙНАЛМИЛАЛИИ ВАРЗИШӢ

 

Моддаи 63. Ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш

 

  1. Ҳамкории байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш мутобиқи шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
  2. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ–варзишии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар муносибат бо ташкилотҳои варзишии давлатҳои хориҷӣ дастур ва талаботи тасдиқнамудаи ташкилоти байналмилалии варзишӣ ва шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистонро риоя менамоянд.
  3. Дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон мумкин аст ташкилотҳои байналмилалии тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ, инчунин, филиал ва намояндагиҳои ташкилотҳои байналмилалии тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода шаванд.
  4. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ–варзишӣ дар ҳамкориҳои байналмилалӣ оид ба масъалаҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш иштирок менамоянд ва ҳуқуқ доранд мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ чорабиниҳои муштараки тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ гузаронанд.
  5. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон, Кумитаи паралимпии Тоҷикистон, ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ-варзишие, ки аз тарафи ташкилотҳои дахлдори байналмилалии аз рӯи намудҳои варзиш эътироф шудаанд, манфиатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар ташкилотҳои байналмилалии варзишӣ, ҳамчунин дар чорабиниҳои варзишӣ ва чорабиниҳои дигаре, ки ташкилотҳои байналмилалии варзишӣ мегузаронанд, намояндагӣ мекунанд.
  6. Шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон зиндагӣ мекунанд, аз тамоми ҳуқуқҳои дар Қонуни мазкур пешбинигардида барои машғул шудан ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш бархӯрдоранд, ба истиснои ҳуқуқи баромад намудан дар мусобиқаҳои байналмилалӣ дар ҳайати дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон.

 

БОБИ 10. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

 

Моддаи 64. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур

 

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои вайрон кардани муқаррароти Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

 

 

Моддаи 65. Дар бораи аз эътибор соқит донистани баъзе санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон

 

Санадҳои қонунгузории зерини Ҷумҳурии Тоҷикистон аз эътибор соқит дониста шаванд:

- Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 5 марти соли 2007 «Дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш» (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.2007, №3, мод.176; 16.04.2012 сол, №825);

- Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 1 августи соли 2003 «Дар бораи варзиши кӯдакон ва наврасон» (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.2003, №8, мод.451; с.2009, №3, мод.95; с.2013, №7, мод.533).

 

Моддаи 65. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

 

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

 

 

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон

 

 

 

Матни лоиҳаи санади меъёрии ҳуқуқӣ (рус)

Проект

 

ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН

 

О ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЕ И СПОРТЕ

 

190.020.010.

 

Настоящий Закон определяет правовые, организационные, социально – экономические основы и обеспечение деятельности в области физической культуры и спорта в Республике Таджикистан.

 

ГЛАВА 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

 

Статья 1. Основные понятия

 

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

- спортивные агенты – физические или юридические лица, осуществляющие посредством совершения юридических и иных действий деятельность по содействию в трудоустройстве спортсменов и тренеров в профессиональный спортивный клуб;

- программа развития вида спорта - программа, которая разрабатывается общереспубликанской спортивной федерацией по виду (видам) спорта сроком на четыре года (на олимпийский, паралимпийский цикл) в порядке, установленном государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта, устанавливает цели, задачи, мероприятия и целевые показатели деятельности общереспубликанской спортивной федерации по развитию соответствующего вида спорта в Республике Таджикистан;

- всемирные специальные олимпийские игры – международные зимние и летние спортивные соревнования, проводимые среди спортсменов-инвалидов с ограниченными интеллектуальными возможностями;

- олимпийские игры – спортивные соревнования в индивидуальных и командных олимпийских видах спорта, которые проводятся один раз в четыре года среди спортсменов пяти континентов мира под патронажем Международного олимпийского комитета;

- паралимпийские игры – международные зимние и летние соревнования, которые проводятся один раз в четыре года среди спортсменов-инвалидов с поражением опорно-двигательного аппарата и органов зрения под патронажем Международного паралимпийского комитета;

- сурдлимпийские игры – международные зимние и летние соревнования, проводимые среди спортсменов-инвалидов с поражением органов слуха;

- спорт – одна из основ физической культуры, сфера социально–культурной деятельности, сложившаяся в форме специальной практики подготовки человека к соревнованиям и соревновательной деятельности с целью достижения спортивных результатов;

- спортсмен - физическое лицо, систематически занимающееся выбранными видом или видами спорта, постоянно повышающее свое спортивное мастерство и принимающее участие в спортивных мероприятиях;

- профессиональный спортсмен – физическое лицо, для которого занятие профессиональным спортом является основным видом деятельности, заключивший трудовой договор (контракт) в области профессионального спорта и получающее в установленном порядке заработную плату, и другие вознаграждения за подготовку к спортивным соревнованиям, участие в них и показанные результаты; 

- спортсмены-инвалиды – физические лица, имеющие нарушение здоровья со стойким расстройством функций организма, обусловленное заболеваниями, травмами, физическими и умственными дефектами, которое приводит к ограничению жизнедеятельности и систематически занимающиеся доступным видом или видами спорта и выступающие на спортивных мероприятиях;

- спортсмены высокого класса – спортсмены, являющийся членом сборной команды Республики Таджикистан по виду спорта, выступающие на спортивных соревнованиях в целях достижения высоких спортивных результатов и имеющие спортивное звание не ниже чем «Мастер спорта Республики Таджикистан»;

- спорт высших достижений – часть спорта, направленная на достижение спортсменами высоких спортивных результатов на официальных республиканских спортивных соревнованиях и официальных международных спортивных соревнованиях;

- студенческий спорт – часть спорта, направленная на физическое воспитание и физическую подготовку обучающихся в образовательных учреждениях среднего профессионального образования и высшего профессионального образования, их подготовку к участию и участие в физкультурных и спортивных мероприятиях, в том числе в официальных физкультурных и спортивных мероприятиях;

- профессиональный спорт – часть спорта, направленная на организацию и проведение профессиональных спортивных соревнований, в том числе профессиональная спортивная деятельность физического или юридического лица, участвующего в спортивных соревнованиях, с целью достижения высоких спортивных результатов и получения прибыли;

- детско-юношеский спорт – часть спорта, направленная на спортивную подготовку несовершеннолетних граждан в учреждениях спортивной подготовки, а также на участие таких граждан в спортивных соревнованиях, в которых спортсмены до возраста восемнадцати лет или иного возраста, указанного в этих целях в государственных стандартах спортивной подготовки, являются основными участниками;

- школьный спорт – часть спорта, направленная на физическое воспитание и физическую подготовку обучающихся в образовательных учреждениях общего образования, их подготовку к участию и участие в физкультурных и спортивных мероприятиях, в том числе в официальных физкультурных и спортивных мероприятиях;

- массовый спорт – часть спорта по физическому воспитанию, оздоровлению, развитию и вовлечению населения к занятиям физической культурой и спортом, направленная на физическое воспитание и физическое развитие граждан посредством проведения организованных и (или) самостоятельных занятий, а также участия в физкультурных мероприятиях и массовых спортивных мероприятиях;

- спортивные сборные команды Республики Таджикистан по видам спорта (далее –сборные команды Республики Таджикистан) –коллективы спортсменов, относящихся к различным возрастным группам, тренеров, ученых, медицинских и иных специалистов в области физической культуры и спорта для подготовки к международным спортивным соревнованиям и участия в них от имени Республики Таджикистан;

- спортивная дисквалификация – спортивная санкция в виде отстранения спортсмена, тренера, спортивной судьи, спортивного врача и других специалистов области физической культуры и спорта от участия в спортивных соревнованиях и (или) от трудовой (профессиональной) деятельности в соответствии с установленной компетенцией международной спортивной федерацией по соответствующему виду спорта, общереспубликанской спортивной федерацией по виду (видам) спорта или соответствующей профессиональной спортивной лигой за использование стимуляторов и допинговых веществ (допинга), нарушение правил вида спорта, положения спортивного соревнования, антидопингового правила, нормы и требования, утвержденных международными спортивными организациями, общереспубликанскими спортивными федерациями по виду (видам) спорта, соответствующими профессиональными спортивными лигами, иными организаторами спортивных соревнований и (или) за нарушение Правил этики спортсмена, тренера, судьи и других специалистов области физической культуры и спорта в Республике Таджикистан;

- спортивный судья – физическое лицо, прошедшее специальную подготовку и получившее соответствующую квалификационную категорию и уполномоченное организатором спортивного соревнования обеспечить соблюдение правил вида спорта и положений о спортивном соревновании;

- спортивный резерв – лица, имеющие потенциал для достижения высоких спортивных результатов и проходящие спортивную подготовку в целях включения их в состав спортивных сборных команд, в том числе сборных команд Республики Таджикистан;

- спортивное сооружение – инженерно-строительный объект, специально созданные и оборудованные строения, предназначенные для проведения физкультурных мероприятий и (или) спортивных мероприятий и имеющие пространственно-территориальные границы;

- профессиональный спортивный клуб – юридическое лицо, которое является участником профессионального спортивного соревнования или которое заявило в установленном организатором профессионального спортивного соревнования порядке об участии в таком соревновании;

- спортивные клубы и залы – организации, независимо от организационно-правовой формы, собственности, ведомственной подчиненности и отраслевой принадлежности, созданные юридическим и (или) физическим лицами, предназначенные для проведения физкультурных занятий, спортивных и (или) оздоровительных мероприятий;

- профессиональная спортивная лига – юридическое лицо, которое создается в предусмотренных законодательством Республики Таджикистан организационно-правовых формах, основными целями деятельности которого являются организация и (или) проведение профессиональных спортивных соревнований;

- стимуляторы и допинговые вещества в спорте (допинг) – химические соединения (вещества, лекарства), методы и другие средства, включенные в запрещенный список Всемирной антидопинговой организации и Международного стандарта Всемирной антидопинговой организации, использование или попытка использования которых приводит к спортивной дисквалификации;

- государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта – центральный исполнительный орган государственной власти Республики Таджикистан, выполняющий специальные исполнительные и другие функции, установленные в сфере физической культуры и спорта;

- тренер – физическое лицо, имеющее отраслевое среднее профессиональное образование или высшее профессиональное образование, проводящее учебно-тренировочных, физкультурно-массовых и спортивных мероприятий, осуществляющее физическое воспитание и спортивную подготовку спортсменов к спортивным соревнованиям, а также руководство их состязательной деятельностью для достижения спортивных результатов;

- спортивное соревнование – состязание (матч) среди спортсменов или команд спортсменов по различным видам спорта (спортивным дисциплинам) в целях выявления лучшего участника состязания (матча), проводимое по утвержденному положению спортивного соревнования;

- профессиональные спортивные соревнования – спортивные соревнования по командным игровым видам спорта, участие в которых направлено на получение дохода и одним из условий допуска спортсмена к которым является наличие у него трудовых отношений с соответствующим профессиональным спортивным клубом. В иных видах спорта профессиональными спортивными соревнованиями являются спортивные соревнования, участие в которых направлено на получение дохода и которые определены в качестве таковых их организаторами в соответствии с положениями спортивных соревнований;

- вид спорта – часть спорта, отличительными признаками которой являются среда занятий, используемый спортивный инвентарь (без учета защитных средств), оборудование и правила, утверждённые в установленном порядке законодательство;

- неолимпийский вид спорта – вид спорта, не вошедший в программу олимпийских игр и паралимпийских игр, получивший широкое развитие в мировом спортивном сообществе и возглавляемый международными спортивными федерациями;

- олимпийский вид спорта - вид спорта, вошедший в программу олимпийских игр, признанный Международным олимпийским комитетом в соответствии с Олимпийской хартией;

- паралимпийский вид спорта – вид спорта, вошедший в программу паралимпийских игр, признанный Международным паралимпийским комитетом в соответствии со Сводом правил Международного паралимпийского комитета;

- национальные виды спорта – виды спорта, исторически сложившиеся в этнических группах населения в форме соревновательной деятельности, имеющие социально-культурную направленность и развивающиеся на территории Республики Таджикистан;

- военно-прикладные и служебно-прикладные виды спорта – виды спорта, основой которых являются специальные действия (в том числе приемы), связанные с выполнением военнослужащими и сотрудниками правоохранительных органов своих служебных обязанностей, а также подготовкой граждан допризывного и призывного возрастов к военной службе, которые развиваются в рамках деятельности одного или нескольких соответствующих органов;

- спортивные дисциплины – часть вида спорта, имеющие отличительные признаки и включающие в себя один или несколько видов, программ спортивных соревнований;

- положения спортивного соревнования – документ, определяющий вид спортивного соревнования, время, место, порядок, правила и условия его проведения;

- объекты спорта – объекты недвижимого имущества или комплексы недвижимого имущества, специально предназначенные для проведения физкультурно-оздоровительных мероприятий и (или) спортивных мероприятий, в том числе физкультурно-оздоровительные здания, комплексы и другие физкультурно-оздоровительные, спортивные и спортивно-технические сооружения;

- символика физкультурного мероприятия или спортивного мероприятия - флаг, логотип, гимн, девиз, официальное наименование, товарные знаки и иные средства индивидуализации физкультурного мероприятия или спортивного мероприятия, а также объекты права интеллектуальной собственности, любые иные обозначения и (или) объекты, разработанные организатором физкультурного мероприятия или спортивного мероприятия для указанных мероприятий;

- физическая подготовка – процесс, направленный на развитие физических качеств, способностей (в том числе навыков и умений) человека с учетом вида его деятельности и социально-демографических характеристик;

- Единый календарный план массовых, спортивных, подготовительных и оздоровительных мероприятий и участия спортсменов в международных соревнованиях (далее – Единый календарный план физкультурных и спортивных мероприятий) – документ, определяющий перечень ежегодных соревнований международного, республиканского и местного уровней, а также мероприятий по подготовке и участию спортсменов и спортивных сборных команд Республики Таджикистан к спортивным соревнованиям;

- зрители – физические лица, находящиеся в месте проведения физкультурных и спортивных мероприятий, не являющиеся его участниками и иным образом не задействованные в проведении такого соревнования, в том числе в обеспечении общественного порядка и общественной безопасности при проведении такого соревнования;

- физическая культура – составная часть культуры, сфера деятельности, представляющая собой совокупность ценностей, норм и знаний, создаваемых и используемых обществом, направленная на укрепление здоровья, развитие физических и интеллектуальных способностей человека, совершенствование его двигательной активности и формирование здорового образа жизни, а также социальной адаптации путем физического воспитания, физической подготовки и физического развития;

- физкультурные - спортивные организации – юридические лица, объединение юридических лиц (ассоциации и союзы), независимо от их организационно-правовой формы, осуществляющие деятельность в области физической культуры и спорта в качестве основного вида деятельности. Положения настоящего Закона, регулирующие деятельность физкультурно-спортивных организаций, применяются соответственно к индивидуальным предпринимателям, осуществляющим деятельность в области физической культуры и спорта;

- спортивная федерация (союз, ассоциация) (далее – спортивная федерация) – некоммерческая общественная организация, которая создана на основе членства и целями которой являются развитие одного или нескольких видов спорта, их пропаганда, организация, проведение спортивных мероприятий и подготовка спортсменов – членов спортивных сборных команд Республики Таджикистан;

- общереспубликанская спортивная федерация - некоммерческая общественная организация по виду (видам) спорта, которая создана на основе членства, получила государственную аккредитацию и целями которой являются развитие одного или нескольких видов спорта на территории республики, их пропаганда, организация, проведение спортивных мероприятий и подготовка спортсменов – членов спортивных сборных команд Республики Таджикистан;

- спортивная делегация Республики Таджикистан – члены сборных команд Республики Таджикистан, представители физкультурно-спортивных организаций, спортивных федераций, Национального олимпийского комитета Таджикистана, Паралимпийского комитета Таджикистана, должностные лица государственного уполномоченного органа в области физической культуры и спорта и других органов государственной власти, представляющие на олимпийских играх, паралимпийских играх и других международных спортивных мероприятиях Республику Таджикистан и (или) обеспечивающие права и законные интересы таджикских спортсменов в период проведения международных спортивных мероприятий;

- спортивные мероприятия - спортивные соревнования, а также тренировочные-спортивные сборы, тренировочные мероприятия, включающие в себя теоретическую и организационную части, и другие мероприятия по подготовке к спортивным соревнованиям с участием спортсменов;

- официальные физкультурные и спортивные мероприятия – физкультурные мероприятия и спортивные мероприятия, включенные в единый календарный план физкультурных и спортивных мероприятий;

- трудовой договор (контракт) в области профессионального спорта – согласие между профессиональным спортсменом, профессиональным тренером или иным специалистом области профессионального спорта и профессиональным спортивным клубом, в соответствии с которым профессиональный спортсмен, профессиональный тренер или иной специалист области профессионального спорта обязуются лично выполнять определенную этим договором (контрактом) трудовую функцию, стремиться к достижению высоких спортивных результатов, а профессиональный спортивный клуб обязуется выплачивать профессиональному спортсмену, профессиональному тренеру или иному специалисту области профессионального спорта за данную работу в полном размере и своевременно заработную плату и обеспечить условия труда, предусмотренные Трудовым кодексом, иными нормативными правовыми актами Республики Таджикистан и соглашением сторон.

 

Статья 2. Законодательство Республики Таджикистан о физической культуре и спорте

 

Законодательство Республики Таджикистан о физической культуре и спорте основано на Конституции Республики Таджикистан и состоит из настоящего Закона, других нормативных правовых актов Республики Таджикистан, а также международных правовых актов, признанных Таджикистаном.

 

Статья 3. Основные принципы законодательства о физической культуре и спорте

 

Законодательство о физической культуре и спорте основывается на следующих принципах:

- соблюдение прав и свобод человека и гражданина, обеспечение права каждого на свободный доступ к физической культуре и спорту как к необходимым условиям развития физических, интеллектуальных и нравственных способностей личности;

- единство нормативной правовой базы в области физической культуры и спорта на территории Республики Таджикистан;

- обеспечение безопасности жизни и здоровья лиц, занимающихся физической культурой и спортом, а также участников и зрителей физкультурных и спортивных мероприятий;

- уважение и соблюдение международных обязательств и договоров Республики Таджикистан в области физической культуры и спорта;

- установление государственных гарантий прав граждан в области физической культуры и спорта;

- запрет на дискриминацию и насилие в области физической культуры и спорта, а также на противоправное влияние на результаты спортивных соревнований;

- обеспечение свободного состязания во время проведения спортивных соревнований и выбор кандидатуры для участия в спортивных соревнованиях международного уровня;

- оздоровительной направленности физической культуры и спорта, привлечение к спорту молодёжи, находящейся в трудной жизненной ситуации, а также предупреждение негативных социальных явлений, в том числе наркомании, алкоголизма и преступности среди молодёжи;

- содействие развитию физической культуры и спорта инвалидов, лиц с ограниченными возможностями здоровья и других групп населения, нуждающихся в повышенной социальной защите;

- создание необходимых условий спортсменам высокого класса и спортивным резервам, охрана и укрепление здоровья спортсменов, их медицинское обеспечение;

- содействие развитию видов и составных частей спорта, в том числе олимпийского вида спорта, паралимпийского вида спорта, национальных видов спорта, массового спорта, детско-юношеского спорта;

- взаимодействие государственного уполномоченного органа в области физической культуры и спорта, и иных субъектов области физической культуры и спорта;

- приоритетность национальных видов спорта и олимпийских видов спорта, отстаивающего честь Республики Таджикистан на международных спортивных соревнованиях.

 

Статья 4. Государственные гарантии прав граждан в области физической культуры и спорта

 

  1. Государство гарантирует гражданам Республики Таджикистан, независимо от национальности, расы, пола, языка, вероисповедания, политических убеждений, образования, социального и имущественного положения, право на занятие физической культурой и спортом.
  2. Ограничение прав гражданина на занятие физической культурой и спортом по возрасту, состоянию здоровья и другим признакам может осуществляться только в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
  3. Государство поддерживает развитие физической культуры и спорта, олимпийское, паралимпийское, сурдлимпийское, специальное олимпийское движения и финансирует мероприятия в области физической культуры и спорта, в том числе мероприятия по подготовке спортсменов к олимпийским, паралимпийским, сурдлимпийским играм, всемирным специальным олимпийским играм и другим международным спортивным соревнованиям и участию в таких спортивных соревнованиях в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
  4. Государство поддерживает победителей и призеров олимпийских, паралимпийских, сурдлимпийских игр, всемирных специальных олимпийских игр, чемпионатов мира по олимпийским видам спорта и других спортсменов высокого класса, а также юных и молодых потенциальных спортсменов и с целью их поощрения устанавливает награды и (или) стипендии.
  5. Государство обеспечивает развитие массового спорта и содействует организации и развитию спортивной инфраструктуры, отвечающей международным стандартам, и укрепляет материально-техническую базу физической культуры и спорта.
  6. Государство создаёт необходимые условия детям-сирот и детям, оставшимся без попечения родителей, инвалидам и лицам с ограниченными возможностями здоровья для свободного доступа к физической культуре и спорту.
  7. Государство обеспечивает медицинское обеспечение, восстановление здоровья, медицинское обслуживание спортсменов-инвалидов, спортсменов высокого класса, профессиональных спортсменов и спортсменов – членов сборных команд Республики Таджикистан при получении травм и (или) заболеваний в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан осуществляется.
  8. Государство с целью развития физической культуры и спорта обеспечивает координацию деятельности министерств и ведомств, местных исполнительных органов государственной власти, органов самоуправления посёлков и сел, юридических и физических лиц.

 

ГЛАВА 2. СУБЪЕКТЫ ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЫ И СПОРТА, ИХ ПРАВА И ОБЯЗАННОСТИ

 

Статья 5. Субъекты физической культуры и спорта в Республике Таджикистан.
 

К субъектам физической культуры и спорта относятся:

- Правительство Республики Таджикистан;

- государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта;

- местные исполнительные органы государственной власти и органы самоуправления посёлков и сел;

- физкультурно-спортивные организации, в том числе спортивные клубы и залы (включая профессиональные спортивные клубы, физкультурно-спортивные клубы, частные спортивные клубы и залы), объединения физкультурно-спортивных клубов, учреждения спортивной подготовки, профессиональные спортивные лиги, студенческая спортивная лига, а также общественно-государственные организации, организующие соревнования по военно-прикладным и служебно-прикладным видам спорта;

- Национальный олимпийский комитет Таджикистана;

- Паралимпийский комитет Таджикистана;

- Специальная олимпиада Таджикистана;

- спортивные федерации;

- образовательные и научные учреждения, осуществляющие деятельность в области физической культуры и спорта;

- государственные органы, осуществляющие руководство развитием военно-прикладных и служебно-прикладных видов спорта;

- граждане, занимающиеся физической культурой и спортом, спортсмены и их коллективы (спортивные команды), зрители, тренеры, спортивные судьи, методисты, спортсмены-инструкторы и иные специалисты в области физической культуры и спорта;

- спортивные агенты.

 

Статья 6. Компетенция Правительства Республики Таджикистан в сфере физической культуры и спорта

 

Правительства Республики Таджикистан:

- осуществляет руководство и ведение государственной политики в области физической культуры и спорта;

- утверждает прогнозов, концепций, стратегий, государственных и международных программ развития сферы физической культуры и спорта, обеспечивает их с материально-технической и финансовой стороны;

- содействует в организации и проведении на территории Республики Таджикистан олимпийских игр, паралимпийских игр, чемпионатов и кубков мира, всемирных универсиад, азиатских игр, иных международных спортивных соревнований; 

- утверждает правил обеспечения безопасности при проведении официальных спортивных соревнований, правил поведения зрителей при проведении официальных спортивных соревнований, положение о государственной аккредитации спортивных федераций, положение о национальных норм физической культуры населения;

- поддерживает инициативы физкультурно-спортивных организаций в осуществлении ими экспортно-импортных операций, реализации программ и проектов в области внешнеэкономической деятельности, проведении физкультурных и спортивных мероприятий, тренировочно-спортивных сборов;

- для поощрения чемпионов и призеров международных спортивных соревнований предусматривает вознаграждений, стипендий, государственных наград, премий и других форм поощрения в области физической культуры и спорта устанавливает формы, суммы и порядка их вознаграждения;

- осуществляет иную деятельность, предусмотренную законодательством Республики Таджикистан.

 

Статья 7. Полномочия государственного уполномоченного органа в сфере физической культуры и спорта
 

В полномочия государственного уполномоченного органа в сфере физической культуры и спорта входят:

- руководство и осуществление государственной политики в области физической культуры и спорта;

- разработка и реализация программ физической культуры и спорта в Республике Таджикистан, а также целевых программ подготовки спортсменов Таджикистан к олимпийским играм и другим международным спортивным соревнованиям, программ и планов занятий физической культурой и спортом для различных групп населения;

- разработка проектов нормативных правовых актов, регулирующих вопросы развития физической культуры и спорта в Республике Таджикистан и их утверждения в пределах своих полномочий;

- определение приоритетных видов спорта в Республики Таджикистан;

- координация деятельности государственных органов, физкультурно-спортивных организаций, организаций и учреждений, общественных объединений независимо от их организационно-правовых форм, ведомственной подчиненности и форм собственности в области физической культуры и спорта;

- утверждает порядок перехода спортсмена из одной физкультурно-спортивной организации в другую физкультурно-спортивную организацию;

- рассмотрение и решение вопросов обеспечения и расстановки кадров, определение содержания, порядка повышения квалификации и переподготовки специалистов сферы физической культуры и спорта, в порядке, установленном законодательством организация и осуществление, профессиональной подготовки, переподготовки, повышения квалификации и аттестации тренеров и специалистов сферы физической культуры и спорта;

- участие в организации на территории Республики Таджикистан олимпийских игр, чемпионатов и кубков мира, чемпионатов и кубков Азии, всемирных универсиад, иных международных спортивных соревнований, а также организация и проведение различных физкультурных и спортивных мероприятий;

- разработка и реализация системы мер по профилактике правонарушений, наркомании, табакокурения, алкоголизма и других видов зависимостей среди населения средствами физической культуры и спорта, а также осуществление антидопингового контроля в спорте;

- содействие развитию видов спорта, в том числе национальных видов спорта, детско–юношеского спорта, спорта инвалидов, спорта высших достижений и профессионального спорта;

- установление и утверждение требований к обеспечению подготовки спортивного резерва для спортивных сборных команд Республики Таджикистан;

- утверждение состава сборных команд и спортивных делегаций Республики Таджикистан, организация и осуществление их подготовки и участие в международных спортивных мероприятиях, материально-техническое, научно-методическое, медико-биологическое и антидопинговое обеспечение сборных команд Республики Таджикистан;

- выдача письменного разрешения спортсменам, спортивной команде и другим гражданам Республики Таджикистан для участия в международных спортивных мероприятиях;

- организация научных исследований в области физической культуры и спорта и внедрение результатов научных исследований на практике физической культуры и спорта, организация и осуществление по согласованию с уполномоченным государственным органом в сфере образования издания научной, методической и массовой литературы по физической культуре и спорту;

- введение единого реестра общереспубликанских спортивных федераций, реестра видов спорта и единого реестра спортивных рекордов в Республике Таджикистан;

- разработка и утверждение Положение о почетных спортивных званиях в Республике Таджикистан, Положение о спортивных квалификационных категориях в Республике Таджикистан, Положение о единой спортивной классификации в Республике Таджикистан и Единой спортивной классификации в Республике Таджикистан, а также присвоение категорий и спортивных званий и почетных спортивных званий;

- организация строительства и реконструкции спортивных сооружений, установление требований к спортивному инвентарю, снаряжению, оборудованию и экипировки используемых в спортивных мероприятиях;

- ограничение в случаях, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан о физической культуре и спорта, участие спортсмена в спортивных соревнованиях, физкультурных и спортивных мероприятиях;

- в сотрудничестве с государственными органами и физкультурно-спортивными организациями подготовка статистические сведения в области физической культуры и спорта;

- осуществление иных полномочий в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

 

Статья 8. Полномочия местных исполнительного органов государственной власти в сфере физической культуры и спорта

 

Местные исполнительные органы государственной власти имеют следующие полномочия:

- осуществление государственной политики в области физической культуры и спорта, содействие развитию физической культуры и спорта на местах;

- определение основных задач и направлений развития физической культуры и спорта, утверждение и реализация местных программ развития физической культуры и спорта с учетом социальных, культурных, национальных, демографических и других особенностей;

- финансирование сферы физической культуры и спорта из местного бюджета и других источников, не запрещенных законодательством Республики Таджикистан;

- формирование фондов развития физической культуры и спорта за счёт внебюджетных источников;

- содействие деятельности физкультурно-спортивных организаций, строительству, ремонту и реконструкции спортивных сооружений, производству товаров физкультурно-спортивного назначения;

- развитие различных видов спорта, в том числе национальных видов спорта, массового спорта и спорта высших достижений;

- организация и проведения физкультурных и спортивных мероприятий разрешением государственного уполномоченного органа в области физической культуры и спорта;

- осуществление организационной работы среди граждан по сдаче национальной нормы физической культуры населения, создание необходимых условий по месту жительства и отдыха граждан для развития массового спорта, и самодеятельного физкультурно-спортивного движения;

- создания в соответствии с перспективой социально-экономического развития Республики Таджикистан и планом социального развития соответствующей местности по согласованию с уполномоченным государственным органом в области физической культуры и спорта и финансирование государственных учреждений спортивной подготовки, обеспечение их необходимой учебной и материально-технической базой;

- финансирование дополнительных физкультурно-спортивных занятий в дошкольных образовательных учреждениях и образовательных учреждениях общего образования;

- содействие созданию и обеспечению территориальных спортивных сборных команд, участие в обеспечении подготовки спортивного резерва для спортивных сборных команд Республики Таджикистан;

- оказание содействия развитию физической культуры и спорта инвалидов, лиц с ограниченными возможностями здоровья, а также медицинскому обеспечению спортсменов-инвалидов, высокого класса и потенциальных спортсменов учреждений спортивной подготовки на установленных льготных условиях;

- осуществление иных полномочий в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

 

Статья 9. Полномочия органов самоуправления поселков и сел в области физической культуры и спорта

 

Органы самоуправления поселков и сел имеют следующие полномочия:

- содействуют созданию и обеспечению территориальных спортивных сборных команд;

- в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан содействуют строительству, ремонту и реконструкции спортивных сооружений;

- участвуют в организации и проведении официальных физкультурных и спортивных мероприятий, физкультурных мероприятий и спортивных соревнований;

- содействуют деятельности субъектов физической культуры и спорта соответствующей территории;

- поддерживают в установленном порядке физкультурно-спортивные организации, расположенных в поселках и селах, инициатив граждан в области физической культуры и спорта;

- содействуют развитию видов спорта, в том числе национальных видов спорта, массового спорта, спорта инвалидов и лиц с ограниченными возможностями здоровья;

- осуществляют иные полномочия, предусмотренные законодательством Республики Таджикистан.

 

Статья 10. Физкультурно-спортивные организации

 

  1. Физкультурно-спортивные организации, независимо от организационно-правовых форм, могут быть коммерческими и некоммерческими организациями. Создание, деятельность, реорганизация и ликвидация физкультурно-спортивных организаций осуществляются в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
  2. Частные физкультурно-спортивные организации, в том числе частные спортивные клубы и залы, независимо от их организационно-правовых форм создаются и осуществляют свою деятельность в соответствии с законодательством Республики Таджикистан с учётом выполнения следующих условий:

- наличие собственной или арендуемой материально-технической базы, в том числе спортивного сооружения, оборудования и инвентаря необходимых для проведения физкультурных и оздоровительных занятий и тренировочно-спортивного процесса;

- наличие специалистов сферы и тренеров с среднем профессиональным образованием или высшем образованием;

- наличие системы обеспечения безопасности, оказания медицинской и иной помощи при травматизме, заболевании и других случаях;

- положительное заключение органов государственного санитарно-эпидемиологического надзора и пожарного надзора о соответствии зданий и оборудования установленным требованиям;

- наличие необходимых документов (копия подтверждающего документа о государственной регистрации юридического лица или индивидуального предпринимателя, соответствующих программ для осуществления деятельности.

  1. Физкультурно-спортивные организации в соответствии со своими уставами организуют физкультурно-оздоровительную и спортивную работу с гражданами и осуществляют подготовку спортивных резервов.
  2. Физкультурно-спортивные организации участвуют в организации работы по развитию физической культуры и спорта среди различных групп населения, создают условия для охраны и укрепления здоровья спортсменов и других участвующих в спортивных мероприятиях, обеспечивают спортсменам, тренерам и иным специалистам необходимые условия для тренировок и деятельности, а также иным образом содействуют развитию спорта высших достижений и этим лицам в достижении высоких спортивных результатов.
  3. Физкультурно-спортивные организации на основе договора могут быть членами международных спортивных объединений, приобретать права и нести обязанности в соответствии со статусом членов международных спортивных объединений, если такие права и обязанности не противоречат законодательству Республики Таджикистан.

 

Статья 11. Спортивные клубы и залы

 

  1. Деятельность спортивных клубов и залов направлена на физическое воспитание, оздоровление, тренировку и спортивную подготовку спортсменов и других граждан.
  2. Спортивные клубы и залы, независимо от их организационно-правовых форм, создаются и осуществляют свою деятельность в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
  3. Спортивные клубы и залы могут создаваться юридическими и (или) физическими лицами в виде частных спортивных клубов и залов, физкультурно-спортивных клубов по месту жительства, работы, профессиональных спортивных клубов и иных спортивных клубов, и спортивных залов.
  4. Правовое положение спортивных клубов образовательных учреждений, клубов учреждений спортивной подготовки и клубов военных структур, порядок их деятельности и организационно-правовая форма определяются в соответствии с настоящим Законом и иными нормативными правовыми актами Республики Таджикистан.
  5. Спортивные клубы и залы предоставляют возможность для организации тренировочно-спортивного процесса и спортивных соревнований, прежде всего в сфере детско-юношеского и студенческого спорта, проводят целенаправленную работу по формированию у членов спортивного клуба и зала высоких гражданских и духовно-нравственных качеств. Их деятельность должна отвечать государственной политике в области физической культуры и спорта, изложенной в настоящем Законе.
  6. Государственным спортивным клубам и залам в установленном порядке законодательства содействуют местные исполнительные органы государственной власти, органы самоуправления посёлков и сел, местные структуры центрального органа исполнительной власти посредством:

- строительства, ремонта, реконструкции спортивных сооружений и иных объектов спорта;

- передачи в безвозмездное пользование или долгосрочную аренду на льготных условиях зданий и сооружений, являющихся государственной собственностью;

- обеспечения спортивным инвентарем и оборудованием;

- оказания иной поддержки в порядке и в случаях, установленных законодательством Республики Таджикистан.

  1. Спортивные клубы и залы осуществляют свою деятельность за счет собственных средств и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Таджикистан.

 

Статья 12. Профессиональная спортивная лига

 

  1. Профессиональная спортивная лига имеет право проводить официальные профессиональные спортивные соревнования с согласия общереспубликанской спортивной федерации по соответствующему виду спорта.
  2. Выражение согласия на проведение профессиональной спортивной лигой республиканских профессиональных спортивных соревнований осуществляется путем принятия соответствующего решения постоянно действующим коллегиальным органом управления общереспубликанской спортивной федерации по соответствующему виду спорта.
  3. Профессиональная спортивная лига имеет право объединять как республиканские профессиональные спортивные клубы, так и иностранные профессиональные спортивные клубы. Принятие профессионального спортивного клуба в действующую профессиональную спортивную лигу осуществляется на основании решения соответствующей профессиональной спортивной лиги.
  4. Профессиональные спортивные лиги в целях проведения соответствующих профессиональных спортивных соревнований вправе вести учет данных о соответствующих спортсменах и в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан выдавать документы, удостоверяющие принадлежность спортсменов к профессиональным спортивным клубам, а также осуществлять иные права в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
  5. Профессиональная спортивная лига, объединяющая как республиканские, так и иностранные профессиональные спортивные клубы, вправе быть организатором международных профессиональных спортивных соревнований, включаемых в Единый календарный физкультурных и спортивных мероприятий, с согласия общереспубликанской спортивной федерации, а также с согласия соответствующей международной спортивной федерации, членом которой является соответствующая общереспубликанская спортивная федерация, или при условии получения от соответствующих иностранных спортивных федераций стран, к которым относятся соответствующие иностранные профессиональные спортивные клубы, согласия на участие этих клубов в указанных соревнованиях.

 

Статья 13. Национальный олимпийский комитет Таджикистана

 

  1. Олимпийское движение Таджикистана является составной частью международного олимпийского движения, целями которого являются пропаганда и внедрение принципов олимпийского движения, содействие развитию физической культуры и спорта, укрепление международного спортивного сотрудничества, участие в олимпийских играх и других международных спортивных мероприятиях, проводимых Международным олимпийским комитетом, континентальными ассоциациями национальных олимпийских комитетов.
  2. Олимпийское движение Таджикистана возглавляется Национальным олимпийским комитетом Таджикистана - общественной организацией, осуществляющей свою деятельность в соответствии с законодательством Республики Таджикистан, Олимпийской хартией Международного олимпийского комитета и на основе признания Международным олимпийским комитетом, а также в соответствии со своим уставом.
  3. Государство признает и поддерживает олимпийское движение, оказывая всемерное содействие Национальному олимпийскому комитету Таджикистана в реализации его уставных целей.
  4. Национальный олимпийский комитет Таджикистана представляет интересы Республики Таджикистан в международном олимпийском движении и на всех мероприятиях, проводимых Международным олимпийским комитетом или под его патронажи.
  5. Национальному олимпийскому комитету Таджикистана принадлежит исключительное право использования герба и флага Национального олимпийского комитета Таджикистан, собственного наименования и официального наименования «Олимпийская команда Таджикистана». Использование третьими лицами в коммерческих и рекламных целях указанных наименований и образованных на их основе слов и словосочетаний осуществляется на основании соглашений, заключенных в письменной форме Национальным олимпийским комитетом Таджикистана, за исключением случаев использования этих наименований и образованных на их основе слов и словосочетаний в целях информационного обеспечения или в связи с осуществлением указанного права третьими лицами, являющимися приобретателями права на освещение в средствах массовой информации олимпийских игр и других международных спортивных мероприятий, проводимых Международным олимпийским комитетом, континентальными ассоциациями национальных олимпийских комитетов.
  6. Национальный олимпийский комитет Таджикистана в соответствии с Олимпийской хартией Международного олимпийского комитета осуществляет меры по защите принадлежащих Международному олимпийскому комитету прав на использование олимпийских символа, девиза, флага и гимна, наименований «Олимпийские игры» и «Олимпиады» на территории Республики Таджикистан.
  7. Выступления сборных и олимпийских команд Таджикистана на Олимпийских играх и других международных спортивных мероприятиях, проводимых Международным олимпийским комитетом, континентальными ассоциациями национальных олимпийских комитетов осуществляются под Государственным флагом Республики Таджикистан.
  8. Реализация Национальным олимпийским комитетом Таджикистана своих полномочий по развитию спорта высших достижений и массового спорта, а также обеспечению необходимого уровня подготовки спортсменов Республики Таджикистан для участия в олимпийских играх и других международных спортивных мероприятиях, проводимых Международным олимпийским комитетом, континентальными ассоциациями национальных олимпийских комитетов, осуществляется во взаимодействии с уполномоченным органом в области физической культуры и спорта и общереспубликанскими спортивными федерациями.
  9. Национальный олимпийский комитет Таджикистана реализует выполнение стоящих перед ним уставных целей за счет собственных источников финансирования и других источников, не запрещенных законодательством Республики Таджикистан.
  10. Органы государственной власти содействуют развитию олимпийского движения и укреплению материально-технической базы Национального олимпийского комитета Таджикистана.

 

Статья 14. Паралимпийский комитет Таджикистана. Специальная олимпиада Таджикистана

 

  1. Паралимпийское движение Таджикистана и Специальная олимпиада Таджикистана являются частью соответственно международного паралимпийского движения и международной специальной олимпиады целями которых являются содействие развитию физической культуры и спорта инвалидов и лиц с ограниченными возможностями здоровья, укрепление международного сотрудничества в указанной сфере, участие в паралимпийских играх и Всемирных специальных олимпийских играх.
  2. Паралимпийское движение Таджикистана и специальная олимпиада Таджикистана возглавляются Паралимпийским комитетом Таджикистана и Специальной олимпиадой Таджикистана - общественными организациями, осуществляющими свою деятельность в соответствии с законодательством Республики Таджикистан, уставами соответствующих международных спортивных организаций и на основе признания международными спортивными организациями, а также в соответствии со своими уставами.
  3. Паралимпийский комитет Таджикистана и Специальная олимпиада Таджикистана представляют паралимпийскую команду Таджикистана и команду специальной олимпиады Таджикистана соответственно на Паралимпийских играх, Всемирных специальных олимпийских играх, других международных спортивных мероприятиях проводимых под патронажем Международного паралимпийского комитета и Международной специальной олимпиады, а также в органах государственной власти, органах самоуправления поселков и сел, государственных организациях и учреждениях, международных спортивных объединениях.
  4. Паралимпийски комитет Таджикистана всесторонне содействует развитию паралимпийского вида спорта.
  5. Паралимпийский комитет Таджикистана и Специальная олимпиада Таджикистана реализуют выполнение стоящих перед ним уставных задач за счет собственных источников финансирования и других источников, не запрещенных законодательством Республики Таджикистан.

 

Статья 15. Спортивные федерации

 

  1. Спортивные федерации являются формой общественного объединения. Организационно-правовой формой спортивной федерации является общественная организация.
  2. Создание, деятельность, реорганизация и ликвидация спортивных федераций осуществляются в соответствии с законодательством Республики Таджикистан с учетом особенностей, предусмотренных настоящим Законом.
  3. Спортивные федерации по олимпийскому и не олимпийскому видам спорта (за исключение спортивных федераций по национальным видам спорта) должны являться от имени Республики Таджикистан членами международной спортивной организации, признанной Международным олимпийским комитетом и Олимпийским советом Азии.
  4. На территории Республики Таджикистан государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта может быть аккредитована в качестве общереспубликанской спортивной федерации по виду спорта только одна общественная организация. Порядок, условия и правила проведения государственной аккредитации спортивных федераций для наделения их статусом общереспубликанских спортивных федераций определяется положением о государственной аккредитации спортивных федераций.
  5. Спортивные федерации могут создаваться и регистрироваться в установленном законодательством Республики Таджикистан порядке по видам спорта, признанным в Республике Таджикистан.
  6. После прохождения государственной аккредитации общереспубликанская спортивная федерация вносится в Единый реестр общереспубликанских спортивных федераций.
  7. Руководитель общереспубликанской спортивной федерации избирается в соответствии с ее уставом из числа граждан Республики Таджикистан.
  8. Спортивные федерации вправе:

- организовывать и проводить по соответствующим видам спорта спортивные соревнования и официальные спортивные мероприятия;

- отбирать и представлять спортсменов, тренеров и спортивных судей по соответствующим видам спорта на присвоение международными спортивными организациями званий и квалификаций;

- устанавливать ограничения на участие в международных спортивных соревнованиях по соответствующим видам спорта спортсменов, не имеющих права выступать за сборные команды Республики Таджикистан в соответствии с нормами международных спортивных организаций, проводящих международные соревнования и для утверждения предлагать список данных спортсменов в государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта;

- получать финансовую и иную помощь, предоставленную для развития соответствующих видов спорта, в том числе на реализацию мероприятий по развитию физической культуры и спорта в порядке, предусмотренном законодательством Республики Таджикистан;

- осуществлять привлечение иностранных граждан и лиц без гражданства в качестве спортсменов, тренеров и иных специалистов в области физической культуры и спорта по согласованию с государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта;

- осуществлять иные права в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

  1. Спортивные федерации обязаны:

- развивать и популяризировать соответствующие виды спорта;

- разрабатывать с учетом правил, утвержденных международными спортивными федерациями, правила соответствующих видов спорта;

- разрабатывать комплексные целевые программы по видам спорта и индивидуальные планы подготовки спортсменов сборных команд Республики Таджикистан;

- в порядке, установленном настоящим Законом осуществлять формирование, подготовку спортивных сборных команд Республики Таджикистан для участия в международных спортивных мероприятиях, обеспечивать их участие в этих мероприятиях и достижение ими высоких спортивных результатов в соответствии с программами развития видов спорта, а также защищать права и законные интересы спортсменов;

- разрабатывать в установленном порядке требования и нормы соответствующих видов спорта в целях их включения в Единую спортивную классификацию в Республике Таджикистан;

- осуществлять подготовку спортивных судей по видам спорта;

- разрабатывать и представлять для утверждения в государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта программы развития вида спорта;

- участвовать в предотвращении допинга в спорте и борьбе с ним, а также в противодействии проявлениям любых форм дискриминации и насилия в спорте;

- применять спортивную дисквалификацию на основании и во исполнение решения соответствующей антидопинговой организации, в обязательном порядке информировать о всех примененных санкциях государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта;

- регулярно организовывать и (или) проводить детско-юношеские спортивные соревнования по развиваемым виду или видам спорта;

- уведомлять в письменной форме не позднее, чем за десять дней государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта о проведении очередного заседания высшего руководящего органа спортивной федерации;

- каждый месяц представлять в государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта отчет о своей деятельности, отчет о каждом проведенном спортивном мероприятии, об участии в каждом международном спортивном мероприятии и предложения по развитию данных видов;

- получать письменное разрешение государственного уполномоченного органа в области физической культуры и спорта для направления спортсменов на участие в международных спортивных мероприятиях;

- регулярно проводить учебно-методические семинары или аналогичные мероприятия для спортсменов, тренеров, спортивных судей и иных специалистов в области физической культуры и спорта в развиваемых виде или видах спорта;

- исполнять иные обязанности, предусмотренные законодательством Республики Таджикистан и их уставом.

  1. Выборы руководителей и (или) руководящих органов спортивных федераций по виду (видам) спорта, включенным в программу олимпийских, паралимпийских игр, проводится один раз в четыре года. При этом такие выборы должны быть проведены не позднее шести месяцев после дня окончания соответственно летних олимпийских игр и летних паралимпийских игр.

 

Статья 16. Судья по спорту

 

  1. Порядок организации судейства спортивных соревнований, в том числе международных спортивных соревнований в соответствии с международными требованиями по виду спорта устанавливают организаторы данных спортивных соревнований.
  2. Судейство спортивных соревнований осуществляет только судья по спорту, который имеет подтверждающий документ и в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан, получивший соответствующую квалификационную категорию.
  3. Судьи по спорту имеют право на:

             - участие в судействе спортивно-массовых мероприятий, спортивных соревнований;

             - обеспечение своей безопасности при проведении спортивно-массовых или спортивных мероприятий;

             - вознаграждение за осуществление судейства спортивно-массовых мероприятий, спортивных соревнований;

- повышение квалификации в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан;

- заключение договоров о спортивной деятельности в порядке, установленном законодательством;

- осуществление иных прав в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

  1. Судьи по спорту обязаны:

- знать правила спортивных соревнований по виду спорта и обеспечивать их соблюдение во время судейства спортивного соревнования;

- осуществлять деятельность в соответствии с положением о проведении спортивно-массового мероприятия, положением спортивного соревнования;

- осуществлять судейство квалифицированно и беспристрастно, исключать ошибки, которые могут повлечь искажение результатов спортивно-массовых мероприятий, спортивных соревнований;

- в пределах прав и обязанностей, предусмотренных правилами спортивных соревнований по виду спорта, своевременно и профессионально решать возникшие в ходе спортивно-массовых мероприятий, спортивных соревнований вопросы, обеспечивать проведение спортивно-массовых мероприятий, спортивных соревнований на высоком организационном уровне;

- соблюдать требования правил обеспечения безопасности при проведении официальных спортивных соревнований;

- исполнять обязанности судьи по спорту в специальной судейской форме, установленной положением спортивного соревнования;

- исключать потребление табачных изделий, употребление алкоголя, потребление наркотических средств и психотропных веществ, лекарственных препаратов и других веществ, не относящимихся к наркотическим средствам и характеризующихся психической или физической зависимостью от них при осуществлении им судейства спортивно-массовых мероприятий, спортивных соревнований;

- пропагандировать честную спортивную борьбу;

- соблюдать нормы настоящего Закона и других нормативных правовых актов Республики Таджикистан, а также правила поведения спортсмена, тренера, судьи и других работников сферы спорта в Республике Таджикистан;

- исполнять иные обязанности, предусмотренные законодательством Республики Таджикистан.

 

Статья 17. Спортивные агенты

 

  1. Деятельность спортивных агентов осуществляется в соответствии с настоящим Законом, иными нормативными правовыми актами, а также нормами, утвержденными общереспубликанскими спортивными федерациями, профессиональными спортивными лигами и с учетом требований международных спортивных федераций по соответствующим видам спорта.
  2. Спортивные агенты вправе:

- заключать договоры со спортсменами, с тренерами и профессиональными спортивными клубами в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан;

- обращаться за разрешением споров, возникающих в связи с осуществлением своей деятельности, в соответствующие уполномоченные государственные органы;

- осуществлять иные права в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

  1. Спортивные агенты обязаны:

- соблюдать при осуществлении агентской деятельности законодательство Республики Таджикистан;

- добросовестно осуществлять защиту прав и законных интересов спортсмена, тренера или профессионального спортивного клуба;

- не принимать участие в азартных играх в букмекерских конторах и тотализаторах путем заключения пари на спортивные соревнования по виду (видам) спорта, в которых они осуществляют агентскую деятельность;

- соблюдать этические нормы в области спорта;

- исполнять иные обязанности в соответствии законодательством Республики Таджикистан.

  1. В целях защиты прав и законных интересов спортсменов и тренеров, предупреждения злоупотреблений и нарушений при их трудоустройстве в профессиональные спортивные клубы, а также в целях повышения качества оказываемых агентских услуг, в соответствии с законодательством государственный уполномоченный орган утверждает общий порядок деятельности спортивных агентов в Республике Таджикистан.
  2. Содействие спортивных агентов в трудоустройстве в профессиональные спортивные клубы спортсменов, не достигших возраста шестнадцати лет, осуществляется на безвозмездной основе на основании соглашения, заключаемого в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

 

Статья 18. Права и обязанности спортсменов

 

  1. Спортсмены имеют права на:

- выбор видов спорта;

- участие в спортивных соревнованиях по выбранным видам спорта в порядке, установленном правилами этих видов спорта и положениями о спортивных соревнованиях;

- включение в составы спортивных сборных команд Республики Таджикистан при условии соответствия установленным требованиям настоящего Закона;

- получение спортивных разрядов и спортивных званий при выполнении норм и требований Единой спортивной классификации в Республике Таджикистан;

- заключение трудовых договоров (контрактов), договора о спортивной деятельности в порядке, установленном трудовым законодательством Республики Таджикистан, с учетом особенностей предусмотренных настоящим Законом;

- содействие спортивных федераций по выбранным видам спорта в защите прав и законных интересов спортсменов в международных спортивных организациях;

- осуществление иных прав в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

  1. Спортсмены обязаны:

- знать музыкальную редакцию и текст Национального гимна Республики Таджикистан и уважать национальные святыни;

- соблюдать требования безопасности во время участия в физкультурных и спортивных мероприятиях, тренировочно-спортивных сборах и при нахождении в объектах спорта;

- соблюдать порядок и правила вида спорта;

- соблюдать положения о физкультурных и спортивных соревнованиях, в которых они принимают участие, и требования организаторов таких мероприятий и соревнований;

- соблюдать установленные антидопинговые правила, а также воздержаться от использования стимуляторов и допинговых веществ в спорте;

- соблюдать установленный порядок прохождения обязательного допинг-контроля и предоставлять точную информацию о своем местонахождении в соответствии с антидопинговыми правилами;

- соблюдать санитарно-гигиенические правила, медицинские требования и регулярно проходить медицинские обследования;

- не принимать участие в азартных играх в букмекерских конторах и тотализаторах путем заключения пари на официальные спортивные соревнования по виду или видам спорта, по которым они участвуют в соответствующих официальных спортивных соревнованиях;

- соблюдать нормы настоящего Закона и других нормативных правовых актов Республики Таджикистан, а также правила поведения спортсмена, тренера, судьи и других работников сферы спорта в Республике Таджикистан;

- исполнять иные обязанности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

 

ГЛАВА 3. ФИЗИЧЕСКАЯ КУЛЬТУРА И СПОРТ В СИСТЕМЕ ОБРАЗОВАНИЯ, ЗДРАВООХРАНЕНИЯ, В ОРГАНИЗАЦИЯХ, ПО МЕСТУ РАБОТЫ И МЕСТУ ЖИТЕЛЬСТВА ГРАЖДАН. СПОРТ ИНВАЛИДОВ

 

Статья 19. Физическая культура и спорт в сфере образования

 

  1. Уполномоченный государственный орган в сфере образования с учетом возможности сферы, спортивных сооружений и залы образовательных учреждений, создаёт необходимые условия и возможности обучающимся для занятия физической культурой и спортом.
  2. Образовательные учреждения обеспечивают участия обучающихся в физкультурных и спортивных мероприятиях, международных спортивных соревнованиях, в том числе во всемирных универсиадах и официальных спортивных соревнованиях.
  3. Учебные учреждения сферы образования с учетом местных условий и интересов обучающихся, определяют формы занятий физической культурой, средства физического воспитания, виды спорта и двигательной активности, методы и продолжительность занятий физической культурой на основе государственных образовательных стандартов и государственных стандартов спортивной подготовки.
  4. Физическая культура и спорт в образовательных учреждениях включает в себя:

- организацию и проведение обязательных занятий физической культурой и спортом в пределах основных образовательных программ, а также дополнительных (факультативных) занятий физической культурой и спортом в пределах дополнительных общеобразовательных программ;

- создание условий, в том числе обеспечение спортивным инвентарем и оборудованием, для проведения комплексных мероприятий по физкультурно-спортивной подготовке обучающихся;

- формирование у обучающихся спортивных навыков с учетом индивидуальных способностей и состояния здоровья, создание условий для вовлечения обучающихся в занятия физической культурой и спортом;

- проведение физкультурных мероприятий во время учебных занятий;

- формирование ответственного отношения родителей и заменяющих их лиц к укреплению здоровья детей и их физическому воспитанию;

- ежегодное изучение состояния физической подготовленности и физического развития обучающихся;

- содействие организации и проведению физкультурных и спортивных мероприятий, а также участию обучающихся в спортивных соревнованиях;

- содействие развитию и популяризации детско-юношеского спорта, школьного спорта и студенческого спорта;

- участие обучающихся в международных спортивных мероприятиях, в том числе во всемирных универсиадах и официальных спортивных соревнованиях.

  1. В целях вовлечения обучающихся в занятия физической культурой и спортом, развития и популяризации школьного спорта, студенческого спорта, в образовательных учреждениях создаются спортивные клубы, секции, специализированные спортивные группы и спортивные лиги, не являющиеся юридическими лицами и осуществляющие деятельность на основе устава образовательных учреждений.
  2. Образовательные учреждения совместно с учреждениями спортивной подготовки могут при своей образовательно-спортивной базе для способных учеников с хорошими спортивными навыками в рамках объективных финансовых возможностей организовать спецгруппы по олимпийским видам спорта.
  3. Деятельность таких спортивных клубов секций и специализированных спортивных групп и спортивных лиг сферы образования осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
  4. Порядок организации и проведения спортивных мероприятий школьных и студенческих лиг определяется Правительством Республики Таджикистан.

 

Статья 20. Физическая культура и спорт в дошкольных образовательных учреждениях

 

  1. Физическая культура в дошкольных образовательных учреждениях осуществляется с целью укрепления здоровья, развития двигательной активности, интереса и физического воспитания детей дошкольного возраста.
  2. Физическое воспитание детей дошкольного возраста осуществляется для формирования требования детей к физической культуре и здоровому образу жизни в процессе включенных в программу физического воспитания в дошкольных образовательных учреждениях бесплатных учебных занятий по физической культуре не менее восьми часов в месяц.
  3. В дошкольных образовательных учреждениях создаются необходимые материальные и учебные условия для физического воспитания и спортивной подготовки детей.
  4. Физическое воспитание детей в дошкольных учреждениях является обязательным и осуществляется в соответствии с научно-обоснованными программами и санитарно-гигиеническими требованиями.
  5. В дошкольных образовательных учреждениях за счет соответствующих финансов местного бюджета могут быть организованы дополнительные занятия физической культурой и спортом.
  6. В дошкольных образовательных учреждениях кроме утверждённых программ по заявлению родителей и замещающих их лиц могут открываться на хозрасчетных и договорных началах физкультурно-оздоровительные группы.
  7. Дошкольные образовательные учреждения оказывают дополнительные услуги для развития физической культуры и спорта детей дошкольного возраста в соответствии законодательством Республики Таджикистан.

 

Статья 21. Физическая культура и спорт в образовательных учреждениях общего образования, начального и среднего профессионального образования

 

  1. Физическое воспитание в образовательных учреждениях общего образования, начального и среднего профессионального образования является важнейшей частью системы непрерывного образования и проводится специалистами в соответствии с государственными образовательными стандартами, государственными стандартами спортивной подготовки, учебными планами и программами.
  2. Образовательные учреждения общего образования, начального и среднего профессионального образования с учетом местных условий, и интересов, обучающихся определяют формы занятий физической культурой, средства занятий, виды спорта и двигательной активности, методы и продолжительность учебных занятий, которые на основании учебных планов и программ не должны быть менее двух часов в неделе. А также проводят вне учебную физкультурно-оздоровительную и спортивную работу с привлечением и поддержкой физкультурно-спортивных организаций.
  3. Образовательные учреждения общего образования, начального и среднего профессионального образования не менее один раз в год оценивают уровень физической подготовленности обучающихся и представляют государственному уполномоченному органу в сфере физической культуры и спорта доклад об этом.
  4. Способные ученики с хорошими спортивными навыками в порядке, установленном государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта, по согласованию с уполномоченным органом в сфере образования проходят спортивную подготовку в спортивных сооружениях образовательных учреждений во вне учебные время.
  5. Соответствующие государственные органы обеспечивают материально-техническую базу физической культуры и спорта в образовательных учреждениях общего образования, начального и среднего профессионального образования.
  6. Учащиеся с ослабленным здоровьем и недостатками физического развития занимаются в специальных медицинских группах и группах лечебной физической культуры на основе специально разрабатываемых и утверждённых программ по физическому воспитанию.

 

Статья 22. Физическая культура и спорт в учреждениях высшего профессионального образования

 

  1. Физическое воспитание для студентов в образовательных учреждениях высшего профессионального образования является одной из важнейшей частью системы образования и проводится специалистами в соответствии с государственными образовательными стандартами, государственными стандартами спортивной подготовки, учебными планами и программами.
  2. Администрации учреждений высшего профессионального образования совместно с физкультурно-спортивными организациями создают условия для достижения необходимых спортивных навыков в соответствии с установленными нормативами основ гигиены и поддержки своего организма
  3. Учреждения высшего профессионального образования не менее один раз в год проводят тестирование выполнения нормативов испытаний национальной нормы физической культуры населения и выполнения нормативов других государственных норм, оценивают уровень физической подготовленности обучающихся представляют государственному уполномоченному органу в сфере физической культуры и спорта доклад об этом.

 

Статья 23. Физкультурно-оздоровительные и спортивные учреждения дополнительного образования

 

  1. Вовлечение детей, подростков и молодежи в регулярные физкультурно-спортивные занятия и обеспечение условий для их физического совершенствования осуществляют спортивные школы, секции, клубы, другие учреждения спортивной подготовки, учреждения дополнительного образования и внеучебные физкультурно-оздоровительные и спортивные организации, создаваемые в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
  2. Деятельность учреждений дополнительного образования осуществляется в соответствии с требованиями стандартов спортивной подготовки и программ спортивной подготовки. Учреждениям дополнительного образования, другим физкультурно-спортивным организациям только при реализации образовательных программ и образовательных планов и выдачи документов государственного образца об образовании выдается лицензия государственного уполномоченного органа в сфере образования и науки для осуществления деятельности.
  3. Физическое воспитание и спортивная подготовка в учреждениях дополнительного образования и в учреждениях спортивной подготовки основывается на принципах добровольного выбора вида учреждения, желания и склонностей обучающегося и предоставляется без ограничения всем лицам.
  4. Координация работы учреждений спортивной подготовки и образовательных учреждений дополнительного образования осуществляется государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.

 

Статья 24. Физическая культура и спорт в государственных и негосударственных организациях
 
  1. Государственные и негосударственные организации обязаны:

- рассматривать физическое воспитание граждан как важнейшую специальную политику государства и при участии органов самоуправления посёлков и сел, физкультурно-спортивных организаций, профсоюзных, молодежных и иных организаций реализуют государственные программы развития физической культуры и спорта и на их основе совместно с государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта разрабатывают свои программы развития физической культуры и спорта;

- в порядке, предусмотренном законодательством Республики Таджикистан, создают единую систему охраны здоровья, которая объединяет службы здравоохранения, охраны труда, спортивных сооружений.

  1. Порядок создания материально-технической базы, её использования, обеспечения специалистами для организации физкультурно-спортивных занятий в государственных и негосударственных организациях определяется на основе коллективных договоров, программ развития физической культуры и спорта, разработанных в установленном порядке законодательство.

 

Статья 25. Физическая культура и спорт в сфере здравоохранения

 

Уполномоченный государственный орган в сфере здравоохранения:

- использует физическую культуру и спорт как средство укрепления здоровья, профилактики и лечения заболеваний;

- принимает необходимые меры для восстановления и оздоровления спортсмена по состоянию здоровья;

- проводит анализ состояния и динамики физического развития различных социальных групп населения и вносит предложения в соответствующие органы государственного управления;

- в установленном порядке создаёт медицинские спортивные диспансеры и обеспечивает их высококвалифицированными специалистами сферы здравоохранения;

- в установленным порядке осуществляет медицинский контроль лиц, занимающихся физической культурой и спортом;

- контролирует состояние здоровья спортсменов, предотвращает различные виды болезни и травм и восстанавливает их здоровье средствами и методами, используемыми при занятиях физической культурой и спортом;

- регулярно участвует в обеспечении медицинской помощи спортивного резерва и сборных команд Республики Таджикистан;

- принимает необходимые меры для подготовки спортивных врачей, проводит их аттестации и осуществляет повышение квалификации специалистов здравоохранения по вопросам профилактики и лечения заболеваний среди спортсменов;

- принимает участие в организации и проведении физкультурно-оздоровительных и спортивных мероприятий и при необходимости оказывает первую медицинскую помощь;

- осуществляет иные полномочия в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

 

Статья 26. Участие органа внутренних дел в процессе физической культуры и спорта

 

  1. Органы внутренних дел обеспечивают общественный порядок и безопасность при проведении физкультурных мероприятий и спортивных соревнований на основании ходатайство субъектов физической культуры спорта.
  2. При нарушении общественного порядка и безопасности в физкультурных мероприятиях и спортивных соревнованиях органы внутренних дел в установленном порядке законодательство Республики Таджикистан по отношению к нарушителям общественного порядка применяют законные меры.
  3. Привлечения работников органов внутренних дел для обеспечения общественного порядка при проведении негосударственных физкультурных мероприятий и спортивных соревнований осуществляется в установленном порядке законодательство на договорной основе.

 

Статья 27. Физическая подготовка и спорт в Вооруженных силах Республики Таджикистан, других воинских формирований и правоохранительных органах. Подготовка граждан к защите Отечества

 

  1. Физическая подготовка военнослужащих и сотрудников правоохранительных органов осуществляется в целях успешного ими выполнения своих служебных обязанностей на основе программ по физической подготовке, утверждаемых соответствующими органами.
  2. Руководящий состав военных структур и правоохранительных органов обязаны создавать условия для занятий военно-прикладными и служебно-прикладными, техническими и прикладными видами спорта, спортивными единоборствами, горной подготовки личного состава Вооруженных сил Республики Таджикистан, других воинских формирований и правоохранительных органов Республики Таджикистан.
  3. При Вооруженных силах Республики Таджикистан, других воинских формированиях и правоохранительных органах в целях подготовки граждан к защите Отечества, привлечения военнослужащих и сотрудников правоохранительных органов к регулярным физкультурным и спортивным занятиям создаются и действуют спортивные клубы, физкультурно-спортивные организации, осуществляющие развитие военно-прикладных, служебно-прикладных видов спорта и подготовку спортсменов для участия в местных, республиканских и международных соревнованиях по данным видам спорта.
  4. Повышение квалификации, переподготовка и аттестация кадров, тренеров и других специалистов области физической культуры и спорта по военно-прикладным и служебно-прикладным видам спорта осуществляется спортивными объединениями и спортивными клубами при Вооруженных силах Республики Таджикистан, других воинских формирований и правоохранительных органов.
  5. Вооруженные силы Республики Таджикистан, другие воинские формирования и правоохранительные органы формируют спортивные сборные команды по военно-прикладным и служебно-прикладным видам спорта организовывают и обеспечивают подготовку спортивного резерва для спортивных сборных команд Республики Таджикистан по иным видам спорта для участия в местных, республиканских и в международных спортивных мероприятиях.
  6. Вооруженные силы Республики Таджикистан, другие воинские формирования содействуют участию членов спортивных сборных команд Республики Таджикистан в официальных физкультурных и спортивных мероприятиях и международных спортивных соревнованиях.
  7. Календарные планы физкультурных и спортивных мероприятий, а также программы развития военно-прикладных и служебно-прикладных утверждаются государственными уполномоченными органами, осуществляющими руководство развитием этих видов спорта по согласованию с государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.
  8. Руководство физической подготовкой юношей к военной службе и контроль за их подготовкой осуществляют местные исполнительные органы государственной власти совместно с местными органами управления образованием и местными структурами государственного уполномоченного органа в области физической культуры и спорта.
  9. Программы физической подготовки граждан допризывного и призывного возрастов к военной службе, перечень видов спорта, направленных на обеспечение этой подготовки, определяются органом, осуществляющими функции по реализации государственной политики в области обороны.
  10. Граждане допризывного и призывного возрастов к военной службе, имеют право заниматься военно-прикладными видами спорта в общественных объединениях, образовательных учреждениях, спортивных клубах и секциях, независимо от их ведомственной принадлежности. Физическая подготовка граждан к защите Отечества может осуществляться на основании договоров между соответствующими органами, физкультурно-спортивными организациями и оборонными спортивно-техническими организациями

 

Статья 28. Физическая культура и спорт по месту работы, месту жительства и месту отдыха граждан

 

  1. Работодатель на рабочем месте создаёт необходимые условия для физического развития и оздоровления работников.
  2. Создание материальной и технической базы, ее использование, финансирование, обеспечение и организация индивидуальных и коллективных физкультурно-спортивных занятий работников определяются коллективными договорами и (или) решением органа управления организации.
  3. В трудовых коллективах могут создаваться на добровольной основе и по отраслевому принципу ведомственные физкультурно-спортивные объединения, объединяющие физических лиц для занятий спортом. Организационно-правовая форма физкультурно-спортивных объединения и порядок их деятельности определяются в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
  4. Организация и создание условий для занятий физической культурой и спортом, в том числе создание и эксплуатация спортивных сооружений, организация работы спортивных клубов и секций по месту жительства, в парках культуры и отдыха, в других местах массового отдыха населения, а также организация и проведение физкультурно-оздоровительных и спортивных мероприятий возлагаются на местные исполнительные органы государственной власти, которые в свою очередь способствуют развитию физической культуры и спорта по месту жительства и отдыха граждан.
  5. Государственные органы, юридические и физические лица в области градостроительного планирования развития территорий, населенных пунктов с целью развития физической культуры и спорта обязаны предусмотреть создание спортивных площадок и (или) с учетом местных условий один из видов спортивных сооружений.
  6. Администрации санаторно-курортных учреждений, домов отдыха, туристических и альпинистских баз создают материальную и техническую базу физической культуры и другие необходимые условия для проведения физкультурно-спортивных занятий и обязаны использовать иные компоненты физической культуры в процессе лечения и отдыха граждан в целях укрепления их здоровья, профилактики и лечения заболеваний отдыхающих.
  7. В санаторно-курортных учреждениях, домах отдыха, туристических и альпинистских базах организуются индивидуальные, семейные физкультурно-оздоровительные и спортивные мероприятия.

 

Статья 29. Спорт инвалидов

 

  1. Целью развития физической культуры и спорта для инвалидов и лиц с ограниченными возможностями является их социальная адаптация, физическая реабилитация и восстановление способностей.
  2. Физическая реабилитация и социальная адаптация спортсменов - инвалидов и лиц с ограниченными возможностями здоровья с использованием методов адаптивной физической культуры и адаптивного спорта осуществляются в реабилитационных центрах, физкультурно-спортивных клубах инвалидов, физкультурно-спортивных организациях.
  3. Спорт инвалидов (адаптивный спорт) направляется на социальную адаптацию и физическую реабилитацию спортсменов - инвалидов и лиц с ограниченными возможностями здоровья.
  4. Развитие спорта инвалидов и лиц с ограниченными возможностями здоровья основывается на принципах приоритетности, массового распространения и доступности занятий спортом.
  5. Для спортсменов - инвалидов и лиц с ограниченными возможностями здоровья, обучающихся в соответствующих образовательных учреждениях, организуются занятия с использованием средств адаптивной физической культуры и адаптивного спорта с учетом индивидуальных способностей и состояния здоровья таких обучающихся.
  6. Спортсмены - инвалиды в пределах индивидуальных возможностей пользуются всеми правами и обязанностями, предусмотренным законодательством Республики Таджикистан. Местные исполнительные органы государственной власти обеспечивают создание специальных физкультурно-оздоровительных, спортивных сооружений для спортсменов - инвалидов и создают им другие условия для занятий физической культурой и спортом на сооружениях общего пользования.
  7. Тренировочно-спортивный процесс, этапы спортивной подготовки в физкультурно-спортивных организациях для спортсменов - инвалидов осуществляются на основе программ по видам спорта, разрабатываемых соответствующими общественными организациями по паралимпийскому виду спорта, сурдлимпийским, специальным олимпийским видам спорта и утверждаемых уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.
  8. Организация занятий физической культурой и спортом в системе охраны здоровья инвалидов и лиц с ограниченными возможностями, в том числе детей с ограниченными возможностями здоровья, подготовка кадров, медицинско-методическое обеспечение и медицинский контроль осуществляются уполномоченными государственными органами в сферах здравоохранения, социального обеспечения, образования и науки и государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта за счет государственного бюджета.
  9. Местные исполнительные органы государственной власти, государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта, Паралимпийский комитет Таджикистана совместно с физкультурно-спортивными организациями и спортивной федерацией инвалидов обеспечивают развитие спорта инвалидов и лиц с ограниченными возможностями здоровья, организуют физкультурные и спортивные мероприятия с участием спортсменов - инвалидов и лиц с ограниченными возможностями здоровья, содействуют созданию учреждений спортивной подготовки для реабилитации и социальной адаптации спортсменов - инвалидов и лиц с ограниченными возможностями здоровья, обеспечивают необходимые условия для подготовки и участия сборных команд Республики Таджикистан среди инвалидов на международных спортивных соревнованиях, в том числе в паралимпийских, сурдлимпийских играх и всемирных специальных олимпийских играх.

 

ГЛАВА 4. ОРГАНИЗАЦИЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В ОБЛАСТИ ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЫ И СПОРТА

 

Статья 30. Организация и проведение физкультурных и спортивных мероприятий

 

  1. На территории Республики Таджикистан все физкультурные и спортивные мероприятия проводятся по разрешению государственного уполномоченного органа в области физической культуры и спорта, и его местных структур.
  2. Государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта определяет и утверждает порядка организации и проведения физкультурных и спортивных мероприятий, в том числе условия и порядок предоставления компенсационных выплат спортивным судьям, порядок оплаты расходов командировок спортсменов к спортивным соревнованиям и тренировочным-спортивным сборам, стоимости питания, спортивного снаряжения, оборудования, спортивной и парадной формы, получаемых ими для участия в спортивных соревнованиях.
  3. Организаторы физкультурных мероприятий и (или) спортивных мероприятий несут ответственность за организацию и проведение таких мероприятий, имеют право приостанавливать и прекращать такие мероприятия и утверждать их итоги. А также при проведении официальных спортивных соревнований обеспечивают совместно с собственниками, пользователями объектов спорта меры общественного порядка и общественной безопасности в соответствии с настоящим Законом и правилами обеспечения безопасности при проведении официальных спортивных соревнований, утвержденными Правительством Республики Таджикистан.
  4. Права и обязанности зрителей при проведении спортивных соревнований устанавливаются в соответствии с настоящим Законом и правилами поведения зрителей при проведении официальных спортивных соревнований.
  5. Место проведения официальных спортивных соревнований, не отвечающее требованиям правил обеспечения безопасности при проведении официальных спортивных соревнований, не разрешается для проведения указанных соревнований государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта и другими соответствующими государственными органами.
  6. Организаторам физкультурного мероприятия или спортивного соревнования принадлежат исключительные права на использование наименования такого мероприятия и символики физкультурного мероприятия или спортивного мероприятия. Права на размещение рекламы товаров, работ и услуг в месте проведения физкультурных и спортивных мероприятий, а также права на определение производителей спортивной экипировки, спортивного оборудования и инвентаря, используемых на физкультурном мероприятии или спортивном мероприятии, принадлежат исключительно организаторам такого мероприятия.
  7. Использование третьими лицами наименований и (или) символики физкультурного мероприятия или спортивного мероприятия осуществляется на основании соглашений, заключаемых в письменной форме с организаторами физкультурных мероприятий и (или) спортивных соревнований, за исключением случаев использования таких наименований, образованных на их основе словосочетаний и символики в информационных целях либо в связи с осуществлением этих прав третьими лицами, являющимися приобретателями прав на освещение в средствах массовой информации физкультурных мероприятий и (или) спортивных мероприятий. В средствах массовой информации должны использоваться утвержденные организаторами точные и неискаженные наименования физкультурных мероприятий или спортивных мероприятий, при этом такие наименования рекламой не являются.
  8. Областные, городские и районные физкультурные мероприятия, и спортивные мероприятия проводятся по согласованию с соответствующими региональными структурами государственного уполномоченного органа в области физической культуры и спорта.
  9. Организация официальных физкультурных и спортивных мероприятий (за исключением мероприятий по военно-прикладным и служебно-прикладным видам спорта) допускается только при условии включения в состав их организаторов представителя государственного уполномоченного органа в области физической культуры и спорта.
  10. Международные спортивные мероприятия проводятся на территории Республики Таджикистан только при условии согласования решений об их проведении с государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта, местными исполнительными органами государственной власти, на территориях которых планируется проведение таких международных спортивных мероприятий.
  11. Порядок проведения спортивных мероприятий по восточному спортивному единоборству утверждается государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.
  12. Организаторы спортивных соревнований в соответствии с требованиями законодательство и с учетом правил соответствующих видов спорта вправе определять виды спортивных санкций, в том числе спортивную дисквалификацию, порядок их применения и приостановления, порядок формирования и деятельности органов (лиц), применяющих спортивные санкции.
  13. Правила этики спортсмена, тренера, спортивной судьи и других работников сферы спорта в Республики Таджикистан утверждаются государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.
  14. Собственники – пользователи объектов спорта совместно с организаторами официальных спортивных соревнований обязаны:

- организовывать пропускной и внутри объектный режим в местах проведения официальных спортивных соревнований в период их проведения;

- контролировать наличие у зрителей входных билетов или документов, их заменяющих, при входе в места проведения официальных спортивных соревнований;

- информировать зрителей и участников официальных спортивных соревнований о необходимости соблюдения правил поведения зрителей при проведении официальных спортивных соревнований, а также об их действиях в случае угрозы возникновения или при возникновении чрезвычайной ситуации;

- информировать зрителей и участников официальных спортивных соревнований о прекращении таких соревнований, организовывать эвакуацию этих зрителей и участников в случае угрозы возникновения или при возникновении чрезвычайной ситуации;

- выполнять иные обязанности, установленные законодательством Республики Таджикистан.

  1. Собственники, пользователи объектов спорта, обеспечивают надлежащее техническое оборудование мест проведения физкультурных и спортивных мероприятий в соответствии с требованиями технических регламентов, нормами, правилами и требованиями, установленными органами государственного контроля (надзора), санитарными правилами.

 

Статья 31. Пропаганда физической культуры и спорта
 
  1. Государственные уполномоченные органы в области физической культуры и спорта, здравоохранения, образования и науки, местные исполнительные органы государственной власти, органы самоуправления поселков и сел, физкультурно-спортивные организации, учреждения спортивной подготовки, а также средства массовой информации, определяют формы и методы пропаганды физической культуры и спорта среди различных возрастных, профессиональных и социальных групп населения, добиваются разъяснения социальной значимости физического воспитания и спорта, его роли в оздоровлении нации, в борьбе с негативными социальными явлениями, в том числе потреблением табачных изделий, наркоманией, алкоголизмом, а также пресечении преступности среди детей, несовершеннолетних и других граждан.
  2. Средства массовой информации путём спортивных программ содействуют развитию массового спорта и формированию у населения потребности в занятиях физическими упражнениями, повышении интереса населения к знаниям в области гигиены популяризации комплексов физических упражнений, привлекают внимание государственных организаций и общественности к указанным проблемам, информируют о состоянии спорта в республике.
  3. Во время физкультурно-оздоровительных и спортивных программ не допускается пропаганда стимуляторов и допинговых веществ.
  4. Организации по телевидению и радиовещанию в целях популяризации спорта разрабатывают спортивные программы и в приоритетном порядке обеспечивают трансляцию программ физкультурно-оздоровительной и спортивной направленности.

 

Статья 32. Права и обязанности граждан в сфере физической культуры и спорта

 

  1. Граждане Республики Таджикистан, иностранные граждане и лица без гражданства, постоянно проживающие на территории Республики Таджикистан, имеют право на занятие физической культурой и спортом, вступать в общественные объединения сферы физической культуры и спорта, а также пользоваться спортивными объектами.
  2. Граждане Республики Таджикистан, иностранные граждане и лиц без гражданства, постоянно проживающие на территории Республики Таджикистан, имеют право выбрать вид (виды) спорта, заняться физической культурой и спортом в учреждениях спортивной подготовки и физкультурно-спортивных организациях, а также участвовать на спортивных мероприятиях.
  3. Родители и заменяющие их лица в соответствии с законодательством Республики Таджикистан обязаны заботиться о всестороннем физическом развитии и укреплении здоровья детей в семье, создавать им необходимые условия для занятия физической культурой и спортом.

 

Статья 33. Обеспечение добросовестной конкуренции в связи с организацией и проведением физкультурных мероприятий и спортивных соревнований

 

  1. При организации и проведении физкультурных мероприятий и спортивных соревнований запрещается допускать недобросовестной конкуренции.
  2. Лица, допустившие недобросовестную конкуренцию в сферы физической культуры и спорта, в том числе во время организации и проведении физкультурных мероприятий и (или) спортивных мероприятий несут ответственность в соответствии с законодательством Республики Таджикистан

 

Статья 34. Положение о физкультурных мероприятиях и спортивных соревнованиях

 

  1. С целью регулирования процесс проведения физкультурного мероприятия и спортивного соревнования, его организатором утверждается положение о таком физкультурном мероприятии или спортивном соревновании по согласованию с государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.
  2. Общий порядок разработки и утверждения положений о физкультурных мероприятиях и спортивных соревнованиях утверждается государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.
  3. Взносы за участия в спортивных мероприятиях устанавливаются на основании таблицы расценок, утверждённой государственным антимонопольным органом по согласованию с государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.
  4. Международные спортивные соревнования проводятся в соответствии с положениями о соревнованиях, разрабатываемыми спортивными федерациями по виду (видам) по согласованию с государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.
  5. Общий порядок утверждения положений о физкультурных мероприятиях и спортивных соревнованиях, проводимых по военно-прикладным и служебно-прикладным видам спорта, утверждается соответствующими государственными органами, осуществляющими руководство развитием военно-прикладных и служебно-прикладных видов спорта по согласованию с государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.

 

Статья 35. Единый календарный план физкультурных и спортивных мероприятий в Республике Таджикистан

 

  1. Единый календарный план физкультурных и спортивных мероприятий является документом, определяющим перечень официальных физкультурных и спортивных мероприятий, перечень спортивных мероприятий и международных спортивных мероприятий, проводимых на территории Республики Таджикистан, перечень физкультурных мероприятий и спортивных мероприятий по реализации комплекса национальной нормы физической культуры населения, а также перечень спортивных мероприятий в целях подготовки спортивных сборных команд Республики Таджикистан к международным спортивным мероприятиям и обеспечения их участия в данных мероприятиях.
  2. Физкультурные мероприятия и спортивные мероприятия включаются в единый календарный план физкультурных и спортивных мероприятий в порядке, установленном государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта, с учетом особенностей отдельных видов спорта. Перечень официальных физкультурных и спортивных мероприятий, подлежащих обязательному ежегодному включению в Единый календарный физкультурных и спортивных мероприятий, определяется государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.
  3. Единый календарный план физкультурных и спортивных мероприятий разрабатывается с целью определения перечень официальных физкультурных и спортивных мероприятий и мероприятий по участию спортсменов в международных спортивных мероприятиях соответствующего календарного года, дату и место их проведения, организаторов данных мероприятий и источник финансирования.
  4. Единый календарный план физкультурных и спортивных мероприятий разрабатывается и утверждается государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта до начала соответствующего календарного года.
  5. Государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта определяет и утверждает порядок и нормы финансирования официальных физкультурных и спортивных мероприятий за счет государственного бюджета.
  6. Местные структуры государственного уполномоченного органа в области физической культуры и спорта на основании утвержденного единого календарного плана физкультурных и спортивных мероприятий обязаны разрабатывать календарный план местных физкультурных и спортивных мероприятий.

 

Статья 36. Правила видов спорта

 

  1. Правила видов спорта, включенных в реестр видов спорта Республики Таджикистан, разрабатываются общереспубликанскими спортивными федерациями с учетом правил, утвержденных международными спортивными организациями по виду спорта (за исключением военно-прикладных, служебно-прикладных видов спорта, а также национальных видов спорта, развитие которых не осуществляется соответствующей общереспубликанской спортивной федерацией).
  2. Правила военно-прикладных и служебно-прикладных видов спорта разрабатываются соответствующими государственными органами, осуществляющими руководство развитием военно-прикладных и служебно-прикладных видов спорта в порядке, установленном государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.
  3. Правила национальных видов спорта разрабатывается государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта, в случае если развитие национальных видов спорта осуществляется общереспубликанской спортивной федерацией правила разрабатываются данной федерацией.
  4. В правилах соревнований обязательным является раздел, предусматривающий ответственность их организаторов, администраций спортивных сооружений, судей за причиненный вред здоровью и жизни участников, зрителей, организаторов соревнований и иных лиц.
  5. Все правила видов спорта утверждаются государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.
  6. Проведение спортивных соревнований допускается только на основании правил видов спорта, утвержденных в соответствии с настоящим Законом.

 

Статья 37. Спортивные разряды и спортивные звания. Почетные спортивные звания. Квалификационные категории. Единая спортивная классификация в Республике Таджикистан

 

  1. В Республике Таджикистан устанавливаются следующие спортивные разряды:

- кандидат в мастера спорта Республики Таджикистан;

- первый спортивный разряд;

- второй спортивный разряд;

- третий спортивный разряд;

- первый юношеский спортивный разряд;

- второй юношеский спортивный разряд;

- третий юношеский спортивный разряд.

  1. В Республике Таджикистан устанавливаются следующие спортивные звания:

- мастер спорта международного класса Республики Таджикистан;

- мастер спорта Республики Таджикистан;

- гроссмейстер Республики Таджикистан.

  1. В Республике Таджикистан устанавливаются следующие почетные спортивные звания:

- заслуженный мастер спорта Республики Таджикистан;

- заслуженный тренер Республики Таджикистан;

- заслуженный работник физической культуры и спорта Республики Таджикистан;

- почетный спортивный судья Республики Таджикистан.

  1. В Республике Таджикистан устанавливаются следующие квалификационные категории тренерам и методистам:

- тренер высшей категории;

- тренер первой категории;

- тренер второй категории;

- тренер без квалификационной категории;

- методист высшей категории;

- методист первой категории;

- методист второй категории;

- методист без квалификационной категории.

  1. В Республике Таджикистан устанавливаются следующие квалификационные категории спортивных судей:

- спортивный судья республиканской категории;

- спортивный судья первой категории;

- спортивный судья второй категории;

- спортивный судья без квалификационной категории;

- юный спортивный судья.

  1. Единая спортивная классификация в Республике Таджикистан устанавливает нормы и требования, выполнение которых необходимо для присвоения соответствующих спортивных званий и спортивных разрядов по признанным в Республике Таджикистан видам спорта, а также условия выполнения этих норм и требований. Положение о единой спортивной классификации в Республике Таджикистан определяет содержание указанных норм, требований и условий, а также устанавливает порядок присвоения, лишения, восстановления спортивных званий и спортивных разрядов по различным видам спорта. Единая спортивная классификация в Республике Таджикистан разрабатывается общереспубликанскими спортивными федерациями и представляется на утверждение в государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта.
  2. Порядок присвоения, лишения, восстановления спортивных квалификационных категорий и содержания квалификационных требований к кандидатам на присвоение данных категорий, а также их права и обязанности устанавливаются положением о спортивных квалификационных категориях в Республике Таджикистан.
  3. Для лиц, имеющих выдающиеся достижения и особые заслуги перед Республикой Таджикистан в области физической культуры и спорта, в соответствии с положением о присвоении почетных спортивных званий в Республике Таджикистан устанавливаются почетные спортивные звания.

 

Статья 38. Национальные нормы физической культуры населения

 

  1. Национальные нормы физической культуры населения — это программная и нормативная основа системы физического воспитания населения, устанавливающая государственные требования к уровню его физической подготовленности.
  2. Положение о национальных нормах физической культуры населения утверждается Правительством Республики Таджикистан.
  3. Особенности выполнения нормативов испытаний (тестов) национальной нормы физической культуры населения для инвалидов, лиц с ограниченными возможностями здоровья, а также для иных отдельных групп населения устанавливаются положением о национальных нормах физической культуры населения.
  4. Руководство и контроль за работой по выполнению национальной нормы физической культуры населения осуществляет межведомственная комиссия по проведению национальной нормы физической культуры населения.
  5. Организационные работы по проведению национальной нормы физической культуры населения возлагается на государственные уполномоченные органы в области физической культуры и спорта, образования, местные исполнительные органы государственной власти.

 

Статья 39. Единый реестр общереспубликанских спортивных федераций

 

  1. Единый реестр общереспубликанских спортивных федераций это единая государственная информационная база данных о общереспубликанских спортивных федерациях.
  2. Сведения о спортивных федерациях после их государственной аккредитации подлежат внесению в единый реестр общереспубликанских спортивных федераций. Государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта осуществляет ведение единого реестра общереспубликанских спортивных федераций.
  3. В едином реестре общереспубликанских спортивных федераций содержатся следующие сведения и документы:

- наименования общереспубликанских спортивных федераций;

- виды спорта, в целях развития которых созданы и осуществляют свою деятельность общереспубликанские спортивные федерации;

- перечень лиц, являющихся членами общереспубликанских спортивных федераций;

- сведения о персональном составе руководящих органов общереспубликанских спортивных федераций;

- засвидетельствованные в нотариальном порядке копии учредительных документов общереспубликанских спортивных федераций;

- сведения о членстве общереспубликанских спортивных федераций в международных физкультурно-спортивных организациях.

  1. Сведения, содержащиеся в едином реестре общереспубликанских спортивных федераций, являются открытыми и общедоступными, за исключением сведений о персональном составе руководящих органов общереспубликанских спортивных федераций, если эти сведения не стали общедоступными в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
  2. Порядок ведения единого реестра общереспубликанских спортивных федераций и предоставления сведений из этого реестра утверждается государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.

 

Статья 40. Признание видов спорта и спортивных дисциплин. Реестр видов спорта в Республике Таджикистан

 

  1. Признанные в Республике Таджикистан в установленном порядке виды спорта и спортивные дисциплины включаются в реестр видов спорта.
  2. Порядок признания видов спорта и спортивных дисциплин и включения их в реестр видов спорта в Республике Таджикистан, порядок его ведения утверждается государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.
  3. Проведение официальных физкультурных и спортивных мероприятий на территории Республики Таджикистан осуществляется только по видам спорта и спортивным дисциплинам, включенным в реестр видов спорта в Республике Таджикистан.
  4. Государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта, местные исполнительные органы государственной власти, органы самоуправления поселков и сел и другие субъекты сферы физической культуры и спорта имеют право финансировать мероприятия только по видам спорта и спортивным дисциплинам, признанным в Республике Таджикистан.

 

Статья 41. Национальные виды спорта

 

  1. Национальные виды спорта являются неотъемлемой частью спорта, развитие которых является приоритетным в Республике Таджикистан.
  2. Государственные органы, местные исполнительные органы государственной власти, государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта, физкультурно-спортивные организации создают необходимые условия для развития национальных видов спорта путем создания и эксплуатации соответствующих спортивных сооружений, обеспечения материально-технической базой, подготовки спортсменов по национальным видам спорта.
  3. Государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта, местные исполнительные органы государственной власти совместно с общереспубликанскими спортивными федерациями по национальному виду (видам) спорта содействуют организации и проведению международных и республиканских мероприятий, обеспечивают подготовку и участие спортсменов сборных команд Республики Таджикистан по национальным видам спорта на международных спортивных соревнованиях.
  4. Организация занятий по национальным видам спорта, подготовка высококвалифицированных кадров, методическое, медицинское и антидопинговое обеспечение осуществляются в порядке, установленном настоящим Законом и иными нормативными правовыми актами Республики Таджикистан.

 

ГЛАВА 5. СПОРТ ВЫСШИХ ДОСТИЖЕНИЙ

 

Статья 42. Спорт высших достижений, подготовка спортсменов высокого класса
 
  1. Спорт высших достижений направлен на получение высоких спортивных результатов и достижение высоких показателей.
  2. Государственные органы создают необходимые условия для спортсменов, тренеров, которые достигли высоких спортивных результатов или содействуют повышению международного авторитета Таджикистана.
  3. Подготовка спортивного резерва и спортсменов высокого класса осуществляется учреждениями спортивной подготовки и другими физкультурно-спортивными организациями в соответствии с законодательством, государственными стандартами и программами спортивной подготовки по видам спорта. Подготовка спортивного резерва и спортсменов высокого класса включает в себя проведение тренировочно-спортивного процесса и спортивных мероприятий.
  4. Уполномоченный государственный орган в области физической культуры и спорта в целях создания необходимых условий членам сборных спортивных команд для сочетания занятий спортом с обучением, трудовой деятельностью и воинской службой могут заключать соответствующие договоры с учреждениями, организациями и воинскими частями, где работают, обучаются или проходят военную службу спортсмены.

 

Статья 43. Спортивные сборные команды Республики Таджикистан

 

  1. Спортивные сборные команды Республики Таджикистан состоят из основного и резервного составов.
  2. Спортсмены, выполнившие специальные нормативы, включаются в основной и резервный состав сборных команд. Члены сборных команд Республики Таджикистан, не выполнившие установленные нормативы и нарушившие свои обязанности, отчисляются из сборных команд.
  3. Перечень специалистов в области физической культуры и спорта, входящих в составы спортивных сборных команд Республики Таджикистан, утверждается государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта с учетом рекомендаций общереспубликанских спортивных федераций по соответствующим видам спорта.
  4. Списки кандидатов в спортивные сборные команды Республики Таджикистан ежегодно формируются общереспубликанскими спортивными федерациями и утверждаются государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.
  5. Общие принципы и критерии формирования списков кандидатов в спортивные сборные команды Республики Таджикистан, порядок утверждения этих списков устанавливаются и утверждаются государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.
  6. Спортивные сборные команды Республики Таджикистан для подготовки к участию и участия в международных спортивных соревнованиях формируются из числа лиц, включенных в утверждённый соответствующий список кандидатов в спортивные сборные команды Республики Таджикистан.
  7. Для участия в олимпийских играх и других международных спортивных мероприятиях, проводимых Международным олимпийским комитетом, континентальными ассоциациями национальных олимпийских комитетов, Национальным олимпийским комитетом Таджикистана формируется на основании предложений общереспубликанских спортивных федераций и спортивных федераций по олимпийским видам спорта олимпийская команда Таджикистана и по согласованию с государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта утверждается ее состав. Спортсмены - кандидаты в члены олимпийской команды Таджикистана, тренеры и иные специалисты в области физической культуры и спорта приобретают статус члена олимпийской команды Таджикистана с момента утверждения состава олимпийской команды Таджикистана.
  8. Для участия в паралимпийских играх и других международных спортивных мероприятиях, проводимых под патронажем Международного паралимпийского комитета, Паралимпийским комитетом Таджикистана формируется на основании предложений общереспубликанских спортивных федераций паралимпийская команда Таджикистана и по согласованию с государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта утверждается ее состав. Спортсмены - кандидаты в члены паралимпийской команды Таджикистана, тренеры и иные специалисты в области физической культуры и спорта приобретают статус члена паралимпийской команды Таджикистана с момента утверждения состава паралимпийской команды Таджикистана.
  9. Состав спортивной делегации Республики Таджикистан утверждается государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.
  10. Финансирование сборных команд Республики Таджикистан, их участие в спортивных соревнованиях может осуществляться за счет средств соответствующих бюджетов и других, не запрещенных законодательством источников.

 

Статья 44. Привлечение профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста, осуществляющего деятельность в области профессионального спорта, в сборные команды Республики Таджикистан 

 

  1. Выступление профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста области профессионального спорта, за сборные команды Республики Таджикистан, привлечённого в их состав, является почётной обязанностью гражданина Таджикистана. Отказ профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста, области профессионального спорта, выступать за сборные команды Республики Таджикистан, представившего мотивированное объяснение, рассматривается и по нему принимается решение государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.
  2. Профессиональный спортивный клуб обязуется, независимо от наличия или отсутствия договора в области профессионального спорта, отпускать профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста, области профессионального спорта, для участия в тренировочно-спортивных сборах и спортивных соревнованиях сборных команд Республики Таджикистан.
  3. Порядок и сроки участия профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста области профессионального спорта, в тренировочно-спортивных сборах и спортивных соревнованиях сборных команд Республики Таджикистан определяются государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта совместно с соответствующими общереспубликанскими федерациями по виду (видам) спорта.
  4. При привлечении профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста области профессионального спорта, в сборные команды Республики Таджикистан ему гарантируются сохранение места работы (должности) и среднего заработка, а также возмещение расходов, связанных с выступлением за сборные команды Республики Таджикистан, включая расходы на питание, проживание, проезд, и подготовку к спортивным соревнованиям, иные необходимые расходы. 
  5. Национальная федерация по виду (видам) спорта, в состав которой входит соответствующая национальная сборная команда Республики Таджикистан, обеспечивает личное страхование профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста, области профессионального спорта.
  6. Профессиональным спортивным клубам не выплачивается компенсация за предоставление профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста области профессионального спорта, в распоряжение сборных команд Республики Таджикистан.

 

ГЛАВА 6. ПРОФЕССИОНАЛЬНЫЙ СПОРТ

 

Статья 45. Особенности регулирования деятельности в области профессионального спорта

 

  1. К основным субъектам профессионального спорта относятся общереспубликанские спортивные федерации, профессиональные спортивные клубы, профессиональные спортивные лиги, спортивные судьи, спортивные агенты, спортсмены и тренеры, участвующие в профессиональных спортивных соревнованиях
  2. Деятельность субъектов профессионального спорта направлена на участие в развитии профессионального спорта, детско-юношеского спорта, включая подготовку спортивного резерва, а также на содействие развитию спорта высших достижений, включая подготовку спортсменов к участию в международных спортивных соревнованиях, в том числе в составе спортивных сборных команд Республики Таджикистан.
  3. Деятельность спортсменов и тренеров в профессиональном спорте регулируется трудовым законодательством, настоящим Законом, а также нормами, принимаемыми международными спортивными организациями, общереспубликанскими спортивными федерациями, профессиональными спортивными лигами, положениями профессиональных спортивных соревнований.
  4. Профессиональные спортивные клубы имеют право участвовать в профессиональных спортивных соревнованиях на условиях, установленных организаторами таких соревнований, вступать в состав участников, членов, учредителей профессиональной спортивной лиги, а также вступать в качестве членов в общереспубликанские спортивные федерации в соответствии с их уставами.
  5. Организации, осуществляющие спортивную подготовку, по решению своего уполномоченного органа и на определенных организаторами профессиональных спортивных соревнований условиях могут являться участниками профессиональных спортивных соревнований, а также входить в состав соответствующей профессиональной спортивной лиги если это допускается ее уставом.
  6. В уставе общереспубликанской спортивной федерации и уставе профессиональной спортивной лиги, должна быть установлена обязанность по утверждению ими положений, определяющих условия и порядок перехода спортсменов в другие спортивные клубы или иные физкультурно-спортивные организации, а также должен быть установлен размер денежных выплат, связанных с таким переходом, если обязанность по утверждению данных положений предоставлена общереспубликанским спортивным федерациям и (или) профессиональным спортивным лигам нормами соответствующей международной спортивной федерации.
  7. Использования символики физкультурного мероприятия или спортивного мероприятия и наименований данных мероприятий субъектами игорного бизнеса и (или) организаторами азартных игр в букмекерских конторах разрешается только на основании соглашения об использовании символики, наименований спортивного мероприятия, которое заключается с субъектами профессионального спорта, а именно общереспубликанскими спортивными федерациями, профессиональными спортивными лигами.
  8. Субъекты игорного бизнеса и (или) организаторы азартных игр в букмекерской конторе, которые заключают пари на спортивные мероприятия, используют символики физкультурного мероприятия или спортивного мероприятия и наименований данных мероприятий и (или) получают прибыль от спортивных мероприятий, международные спортивные соревнования обязаны направлять пять процентов своего дохода в виде целевых отчислений на специальный счет государственного уполномоченного органа в области физической культуры и спорта. Порядок использования указанных средств определяется и утверждается государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта в установленном порядке законодательство.
  9. Порядок заключения соглашения об использовании символики физкультурного мероприятия или спортивного мероприятия и наименований данных мероприятий, обязательные условия и примерная форма таких соглашений утверждаются государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта.

 

Статья 46. Трудовой договор (контракт) в области профессионального спорта

 

  1. Трудовой договор (контракт) в области профессионального спорта заключается в установленном порядке трудового законодательства Республики Таджикистан и утверждается руководителем профессионального спортивного клуба.
  2. В трудовом договоре (контракте) в области профессионального спорта указываются: 

- фамилия, имя, отчество профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста области профессионального спорта, а также наименование профессионального спортивного клуба, заключивших трудовой договор (контракт) в области профессионального спорта; 

- место работы с указанием структурного подразделения; 

- срок действия трудового договора (контракта) в области профессионального спорта; 

- наименование должности (специальности, профессии) профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста, области профессионального спорта, с указанием квалификации в соответствии со штатным расписанием профессионального спортивного клуба или конкретная трудовая функция профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста области профессионального спорта;

- права и обязанности профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста области профессионального спорта; 

- права и обязанности профессионального спортивного клуба;

- характеристики условий труда, компенсации и льготы профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста области профессионального спорта, за работу в тяжёлых, вредных и (или) опасных условиях; 

- режим труда и отдыха; 

- условия оплаты труда профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста, области профессионального спорта, в том числе размер тарифной ставки или должностного оклада, надбавки и поощрительные выплаты; 

- условия пенсионного и медицинского страхования профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста области профессионального спорта. 

  1. В трудовом договоре (контракте) в области профессионального спорта могут предусматриваться условия о квалификационном испытании, о неразглашении охраняемой Законом профессиональной тайны, условия, касающиеся обучения в образовательном учреждении, а также иные положения, не противоречащие законодательству Республики Таджикистан. 
  2. Для защиты интересов несовершеннолетнего профессионального спортсмена трудовой договор (контракт) в области профессионального спорта заключается с ним с согласия одного из родителей (лица, заменяющие их) или опекуна, попечителя, а также соответствующей общереспубликанской федерации по виду (видам) спорта.
  3. Трудовой договор (контракт) в области профессионального спорта регистрируется соответствующей федерацией по виду (видам) спорта и вступает в силу с даты его утверждения.
  4. Условия трудового договора (контракта) в области профессионального спорта могут быть изменены только по соглашению сторон в письменной форме. 
  5. Перед заключением трудового договора (контракта) в области профессионального спорта профессиональный спортсмен, профессиональный тренер или иной специалист области профессионального спорта подлежит обязательному предварительному медицинскому осмотру. 
  6. При заключении трудового договора (контракта) в области профессионального спорта соглашением сторон может быть обусловлено проведение во время испытательного срока квалификационного испытания профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста области профессионального спорта, в целях проверки его профессионального уровня, мастерства и физического состояния, в том числе в период подготовки профессионального спортивного клуба к спортивным соревнованиям.
  7. Условие о квалификационном испытании должно быть указано в трудовом договоре (контракте) в области профессионального спорта. Отсутствие в трудовом договоре (контракте) в области профессионального спорта условия о квалификационном испытании означает, что профессиональный спортсмен, профессиональный тренер или иной специалист области профессионального спорта, принят без квалификационного испытания.
  8. При неудовлетворительном результате квалификационного испытания профессиональный спортивный клуб имеет право до истечения испытательного срока расторгнуть трудовой договор (контракт) в области профессионального спорта в одностороннем порядке, предупредив об этом профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста области профессионального спорта, в письменной форме не позднее указанного в трудовом договоре (контракте) срока с указанием причин, послуживших основанием для признания этого профессионального спортсмена, профессионального тренера или иного специалиста, осуществляющего деятельность в области профессионального спорта, не выдержавшим квалификационное испытание. При этом профессиональный спортивный клуб не имеет права требовать от профессионального спортсмена выплаты ему компенсации за его подготовку и обучение. 
  9. Если срок квалификационного испытания истёк, а профессиональный спортсмен, профессиональный тренер или иной специалист области профессионального спорта, продолжает работу, то он считается выдержавшим квалификационное испытание, и последующее расторжение трудового договора (контракта) в области профессионального спорта допускается только на общих основаниях в соответствии с законодательством Республики Таджикистан. 
  10. Если в период квалификационного испытания профессиональный спортсмен, профессиональный тренер или иной специалист области профессионального спорта, придёт к выводу, что предложенная ему работа не является для него подходящей, то он имеет право расторгнуть трудовой договор (контракт) в области профессионального спорта в одностороннем порядке, предупредив об этом профессиональный спортивный клуб в письменной форме не позднее указанного в этом трудовом договоре (контракте) срока.
  11. Граждане Республики Таджикистан имеют права заключать трудовой договор (контракт) в области профессионального спорта с иностранными профессиональными спортивными клубами в соответствии с законодательством и международными договорами. 

 

Статья 47. Отстранение профессионального спортсмена от участия в спортивных соревнованиях

 

  1. Профессиональный спортивный клуб обязан отстранить спортсмена от участия в любых спортивных соревнованиях в следующих случаях: 

- спортивная дисквалификация спортсмена;

- по требованию международных спортивных организаций и (или) общереспубликанских федераций по виду (видам) спорта предъявленное в соответствии с утвержденными им нормами;

 - на время вызова в сборные команды Республики Таджикистан;

- на основании медицинского заключения, запрещающего ему участвовать в спортивных соревнованиях.

  1. Профессиональный спортивный клуб отстраняет от участия в любых спортивных соревнованиях профессионального спортсмена на весь период времени до устранения обстоятельств, явившихся основанием для такого отстранения.
  2. В период отстранения профессионального спортсмена от участия в спортивных соревнованиях по основаниям, указанным в настоящей статье профессиональный спортивный клуб обеспечивает его участие в тренировочных и других мероприятиях по подготовке к спортивным соревнованиям с сохранением за ним заработной платы в размере определенным трудовым договором (контракт), но не ниже официально установленного законодательством уровня минимальной заработной платы.

 

Статья 48. Ответственность за причинение вреда в профессиональном спорте

 

  1. Возмещение вреда, причинённого профессиональному спортсмену другим профессиональным спортсменом в результате грубого нарушения спортивных норм и правил (совершённое умышленно или по неосторожности) во время подготовки к спортивным соревнованиям или непосредственно во время участия в них, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Таджикистан за счёт вредителя.
  2. Не подлежит возмещению вред, причинённый профессиональному спортсмену другим профессиональным спортсменом во время подготовки к спортивным соревнованиям или непосредственно во время участия в них, если установлено, что он был нанесён в рамках спортивных норм и правил. 
  3. Не подлежит возмещению вред, причинённый профессиональному спортсмену, а также профессиональному спортивному клубу, который возник вследствие принятия решения профессионального спортивного судьи, в соответствии со спортивными правилами.

 

ГЛАВА 7. АНТИДОПИНГОВОЕ, КАДРОВОЕ, ФИНАНСОВОЕ, МЕДИЦИНСКОЕ И ИНОЕ ОБЕСПЕЧЕНИЕВ ОБЛАСТИ ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЫ И СПОРТА

 

Статья 49. Предотвращение допинга в спорте и борьба с ним

 

  1. В Республике Таджикистан предотвращение использование стимуляторов и допинговых веществ в спорте и борьба с ним осуществляются в соответствии с антидопинговыми правилами, утвержденными международными антидопинговыми организациями.
  2. Допингом в спорте признается нарушение антидопингового правила. Нарушением антидопингового правила в спорте означает одно или несколько следующих нарушений:

- использование или попытка использования стимуляторов и допинговых веществ;

- наличие запрещенных стимуляторов и допинговых веществ или её метаболитов, или маркеров в пробе, взятой в соревновательный период или во вне соревновательный период из организма спортсмена, а также из организма животного, участвующего в спортивном соревновании;

- отказ спортсмена явиться на взятие пробы, неявка спортсмена на взятие пробы без уважительных причин после получения уведомления в соответствии с действующими антидопинговыми правилами или уклонение иным образом спортсмена от взятия пробы;

- нарушение действующих требований антидопинговых правил, касающихся доступности спортсмена для вне соревновательного тестирования, включая не предоставление требуемой информации о его местонахождении и его неявку для тестирования;

- фальсификация или попытка фальсификации на любом этапе допинг-контроля;

- обладание запрещенными стимуляторами и допинговыми веществами;

- распространение запрещенных стимуляторов и допинговых веществ;

- введение или попытка введения запрещенных стимуляторов и допинговых веществ любому спортсмену или применение, или попытка применения в отношении него запрещенных стимуляторов и допинговых веществ, или же помощь, поощрение, содействие, подстрекательство, сокрытие или соучастие в любой иной форме, связанные с нарушением или любой попыткой нарушения антидопингового правила.

  1. Обладание запрещенными стимуляторами и допинговыми веществами, использование или попытка использования стимуляторов и допинговых веществ спортсменом или в отношении спортсмена не означает нарушение антидопингового правила, если на момент их совершения имелось разрешение на терапевтическое использование запрещенного стимулятора или допингового вещество, выданное в соответствии с Международным стандартом по терапевтическому использованию стимуляторов и допинговых веществ Всемирного антидопингового агентства, либо существовали предусмотренные этим международным стандартом обстоятельства, позволяющие выдать такое разрешение после совершения указанных действий.
  2. Не допускаются нарушение антидопинговых правил спортсменами, тренерами, специалистами по спортивной медицине, иными специалистами в области физической культуры и спорта, а также использование запрещенных стимуляторов и допинговых веществ в отношении животных, участвующих в спортивном соревновании по правилам вида спорта. Факт использования запрещенного стимулятора или допингового вещества, подтверждается только результатами исследований, проведенных в аккредитованных лабораториях допинг-контроля.
  3. Допинг-контроль означает процесс, включающий в себя планирование проведения тестов, взятие проб и обращение с ними, лабораторный анализ, послетестовые процедуры, слушания и рассмотрение апелляций.
  4. Тестирование представляет собой части процесса допинг-контроля, включающий в себя планирование проведения тестов, взятие проб, их хранение и транспортировку в аккредитованные лаборатории допинг-контроля. Тестирование осуществляется как в соревновательный период, так и во вне соревновательный период. Под соревновательным периодом понимается период, связанный с участием спортсмена и (или) животного в конкретном соревновании, если правилами международной спортивной федерации по соответствующему виду спорта или иной международной антидопинговой организацией не предусмотрено иное. Время, не включенное в соревновательный период, является вне соревновательным периодом.

 

Статья 50. Предотвращение противоправного влияния на результаты официальных спортивных соревнований и борьба с ним

 

  1. Противоправным влиянием на результат официального спортивного соревнования признается деяние, совершенное в целях достижения заранее определенного результата. Также одно из следующих деяний признается противоправным влиянием на результат официального спортивного соревнования:

- подкуп спортсменов, спортивных судей, тренеров, руководителей спортивных команд, других участников или организаторов официального спортивного соревнования (в том числе их работников), принуждение или склонение указанных лиц к оказанию такого влияния или совершение этих действий по предварительному сговору;

- получение спортсменами, спортивными судьями, тренерами, руководителями спортивных команд, другими участниками или организаторами официального спортивного соревнования (в том числе их работниками) денег, ценных бумаг, иного имущества, пользование указанными лицами услугами имущественного характера, извлечение ими других выгод и преимуществ или их предварительный сговор по оказанию противоправного влияния.

  1. Противоправное влияние на результаты официальных спортивных соревнований не допускается.
  2. Предотвращение противоправного влияния на результаты официальных спортивных соревнований и борьба с ним осуществляются в соответствии с настоящим Законом, другими нормативными правовыми актами Республики Таджикистан, а также в соответствии с нормами, утвержденными общереспубликанскими спортивными федерациями и (или) профессиональными спортивными лигами.
  3. Меры по предотвращению противоправного влияния на результаты официальных спортивных соревнований и борьбе с ним включают в себя:

- установление ответственности за противоправное влияние на результаты официальных спортивных соревнований;

- применение спортивной дисквалификации;

- применение федерациями спортивной санкции к другим участникам официальных спортивных соревнований за противоправное влияние на результаты этих соревнований;

- установление запрета на участие в азартных играх в букмекерской конторе и тотализаторе путем заключения пари на официальные спортивные соревнования (для спортсменов - на официальные спортивные соревнования по виду или видам спорта, по которым они участвуют, для спортивных судей - на официальные спортивные соревнования по виду или видам спорта, по которым они осуществляют судейство, для тренеров - на официальные спортивные соревнования по виду или видам спорта, по которым они осуществляют тренерскую деятельность, для руководителей спортивных команд - на официальные спортивные соревнования по виду или видам спорта, по которым руководимые ими спортивные команды участвуют в таких соревнованиях, для спортивных агентов - на официальные спортивные соревнования по виду спорта, в котором они осуществляют свою деятельность), а также применение спортивными федерациями санкций за нарушение этого запрета;

- включение в дополнительные образовательные программы образовательных учреждений, осуществляющих деятельность в области физической культуры и спорта, уроков о предотвращении противоправного влияния на результаты официальных спортивных соревнований и об ответственности за такое противоправное влияние;

- проведение в средствах массовой информации пропаганды, направленной на предотвращение противоправного влияния на результаты официальных спортивных соревнований и борьбу с ним;

- взаимодействие субъектов физической культуры и спорта в целях предотвращения противоправного влияния на результаты официальных спортивных соревнований и борьбы с ним;

- осуществление международного сотрудничества в области предотвращения противоправного влияния на результаты официальных спортивных соревнований и борьбы с ним.

  1. Государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта в целях предотвращения противоправного влияния на результаты официальных спортивных соревнований и борьбы с ним осуществляет следующие действия:

- приостанавливает или прекращает в установленном порядке действие государственной аккредитации общереспубликанской спортивной федерации в случае невыполнения ею обязанностей;

- принимает в установленном порядке решение об исключении республиканской спортивной федерации, из Реестра спортивных федераций в Республики Таджикистан;

- осуществляет иные полномочия в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

  1. Общереспубликанские спортивные федерации и профессиональные спортивные лиги в целях предотвращения противоправного влияния на результаты официальных спортивных соревнований и борьбы с ним обязаны:

- проводить в пределах своей компетенции мероприятия, направленные на предотвращение противоправного влияния на результаты официальных спортивных соревнований и борьбу с ним;

- не допускать к участию в официальных спортивных соревнованиях спортсменов, спортивных судей, тренеров, руководителей спортивных команд и других участников, соответствующих официальных спортивных соревнований, в случае определения их противоправного влияния на результат официального спортивного соревнования;

- применять в пределах своей компетенции спортивную санкцию, в том числе спортивную дисквалификацию за противоправное влияние на результаты официальных спортивных соревнований, а также за нарушение запрета на участие в азартных играх в букмекерской конторе и тотализаторе;

- информировать государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта о выявленных фактах противоправного влияния на результаты официальных спортивных соревнований;

- информировать международную спортивную федерацию по соответствующему виду спорта и государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта о санкциях, которые были применены за противоправное влияние на результаты официальных спортивных соревнований;

- выполнять другие требования настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Таджикистан, направленных на предотвращение противоправного влияния на результаты официальных спортивных соревнований и борьбу с ним.

  1. Организаторы официальных спортивных соревнований в целях предотвращения противоправного влияния на результаты официальных спортивных соревнований и борьбы с ним обязаны включать в положения об официальных спортивных соревнованиях:

- требования о запрете на противоправное влияние на результаты таких соревнований;

- требования о запрете на участие в азартных играх в букмекерских конторах и тотализаторах путем заключения пари на официальные спортивные соревнования.

 

Статья 51. Трудовая деятельность в сфере физической культуры и спорта
 
  1. Трудовые отношения работников и спортсменов в области физической культуры и спорта регулируются законодательством о труде Республики Таджикистан.
  2. К трудовой деятельности в области физической культуры и спорта допускаются лица, имеющие установленную законодательством Республики Таджикистан спортивную, профессиональную квалификацию и спортивные звания. Перечень должностей таких работников устанавливается Правительством Республики Таджикистан.
  3. Работники физкультурно-спортивных организаций приобщают граждан, независимо от возраста, к занятиям физической культурой и спорта, способствуют увеличению количества занимающихся в спортивных группах, секциях и командах по видам спорта, организуют конкретную физкультурно-оздоровительную и спортивно-педагогическую работу, выступают инициатором внедрения производственной гимнастики в режиме труда, обеспечивают подготовку спортсменов высших разрядов, формируют у граждан, занимающихся физической культурой и спортсменов такие качества, как нравственная гражданская позиция, патриотизм, умение трудиться, соблюдать дисциплину и правила спортивных соревнований.
  4. За успешную, многолетнюю и плодотворную деятельность в области физической культуры и спорта применяются меры поощрения, а за ненадлежащее исполнение возложенных на работника обязанностей - дисциплинарные взыскания, в соответствии с законодательством о труде Республики Таджикистан.

 

Статья 52. Подготовка специалистов в области физической культуры и спорта

 

  1. Подготовка специалистов в области физической культуры и спорта осуществляется в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
  2. Обучение специалистов в образовательных учреждениях, осуществляющих деятельность в области физической культуры и спорта осуществляется за счет соответствующих бюджетных средств, средств спонсоров, добровольных взносов, и других, не запрещенных законодательством источников.
  3. В целях получения углубленных знаний и профессиональных навыков, усвоения новых профессий и специальностей в соответствии с законодательством Республики Таджикистан периодически бесплатно или на основе договора за плату осуществляются повышение квалификации и переподготовка тренеров и специалистов сферы физической культуры и спорта.
  4. К тренерской в физкультурно-спортивных организациях независимо от форм собственности допускаются лица, имеющие соответствующее среднее профессиональное образование или высшее профессиональное образование и прошедшие аттестацию в установленном порядке. Как исключения к тренерской деятельности по согласованию с государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта допускаются действующие тренеры, а также победители и призеры олимпийских игр, имеющие среднее профессиональное или высшее профессиональное образование, стаж работы не менее пяти лет, спортивное звание и спортивный разряд, прошедшие аттестацию в установленном порядке.
  5. Тренеры, которые совершили действие, не соответствующее дальнейшему продолжению тренерской деятельности, освобождаются от должности тренера согласно законодательству Республики Таджикистан.

 

Статья 53. Объекты спорта

 

  1. Объекты спорта относятся к объектам социальной инфраструктуры.
  2. Объекты спорта подразделяются на республиканского и местного назначения и могут принадлежать государственному уполномоченному органу в области физической культуры и спорта, местным исполнительным органам государственной власти, самоуправления посёлков и сел, физкультурно-спортивным профсоюзным и молодежным организациям, иным организациям, а также физическим лицам
  3. Государство принимает участие в финансировании строительства, реконструкции и эксплуатации спортивных объектов, и в этих целях привлекает физических и юридических лиц.
  4. Потребности в обеспеченности территориальных зон объектами спорта определяются на основании правил землепользования и застройки. Предоставления земельных участков для строительства спортивных объектов производится в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан. Размещение объектов спорта осуществляется в соответствии с документами территориального планирования и инструкции по градостроительству. Проектирование и строительство объектов спорта осуществляются с соблюдением требований об обеспечении беспрепятственного доступа инвалидов к объектам спорта.
  5. Не допускается строительство новых образовательных учреждений всех типов без спортивных сооружений, а также ликвидация имеющихся сооружений, находящихся в республиканской или коммунальной собственности, пока на данной территории не будет созданы равнозначные сооружения.
  6. Содержание спортивных объектов по месту жительства граждан, в том числе их ремонт, организация спортивных массовых мероприятий, оплата труда работников физкультурно-спортивных организаций, проводящих занятия с местными жителями, осуществляется в порядке, определенном правовыми актами местных исполнительных органов государственной власти. Указанные мероприятия могут финансироваться также за счет внебюджетных фондов развития городов и районов, добровольных взносов и других, не запрещенных Законом источников.
  7. Спортивные сооружения, находящиеся в государственной собственности, приватизации не подлежат, за исключением случаев, установленных законодательством Республики Таджикистан.
  8. За государственными образовательными учреждениями и учреждениями спортивной подготовки закрепляются на право оперативного управления объекты спорта и другое необходимое имущество социального, культурного и иного назначения, в постоянное пользование. Использование спортивных сооружений разрешается только для проведения физкультурных мероприятий, спортивных мероприятий, культурных мероприятий и для обслуживания указанных мероприятий. В спортивных объектах запрещается осуществления религиозных обрядов.
  9. Средства от сдачи в аренду спортивных объектов, кроме государственных объектов учреждений и организаций, не используемых при осуществлении основной деятельности в области физической культуры и спорта, расходуются организациями, на балансе которых они находятся, исключительно на покрытие затрат, связанных с организацией и проведением занятий в учреждениях спортивной подготовки, содержанием, ремонтом и развитием материально-технической базы спортивных объектов.
  10. Спортивные объекты для проведения международных спортивных мероприятий и официальных физкультурных мероприятий, и спортивных мероприятий в распоряжения государственного уполномоченного органа в области физической культуры и спорта возлагаются безвозмездно.
  11. Спортивные объекты, которые являются центрами подготовки сборных команд Республики Таджикистан, центрами олимпийской подготовки, содержатся за счет средств республиканского бюджета и других не запрещенных законодательством источников. Спортивным сооружениям в соответствии с законодательством Республики Таджикистан устанавливаются преимущества и льготы на электрическую и тепловую энергию тарифы.

 

Статья 54. Финансирование физической культуры и спорта

 

  1. Финансирование физической культуры и спорта осуществляется за счет государственного бюджета и других источников, не запрещенных законодательством Республики Таджикистан.
  2. К государственным расходам в области физической культуры и спорта относятся:

- материально-техническое обеспечение, в том числе обеспечение спортивной экипировкой, научно-методическое, медико-биологическое, медицинское и антидопинговое обеспечение спортивных делегаций Республики Таджикистан, спортивных сборных команд Республики Таджикистан (за исключением медицинского обеспечения), а также участие в подготовке спортивных сборных команд Республики Таджикистан (за исключением медицинского обеспечения) к международным спортивным соревнованиям, олимпийским играм и обеспечение участия спортивных делегаций Республики Таджикистан на международных спортивных мероприятиях;

- обеспечение спортивных сборных команд Республики Таджикистан спортсменов-инвалидов, в том числе финансирование их подготовки к официальным спортивным соревнованиям и международным спортивным соревнованиям, паралимпийским, сурдлимпийским играм, всемирным специальным олимпийским играм и участия в таких соревнованиях;

- организация и проведение официальных физкультурных и спортивных мероприятий;

- обеспечение условий для реализации национальной нормы физической культуры населения;

- осуществление мер по предотвращению использования стимуляторов и допинговых веществ в спорте и борьба с ним членами спортивных сборных команд Республики Таджикистан;

- обеспечение деятельности учреждений спортивной подготовки, научных учреждений и научных организаций в области физической культуры и спорта;

- пропаганда здорового образа жизни, физкультурных, оздоровительных и спортивных мероприятий;

- реализация программ развития физической культуры и спорта в Республики Таджикистан, в том числе строительство и реконструкция объектов спорта;

- осуществление иных мероприятий и программ, в том числе предусмотренных законодательством Республики Таджикистан.

  1. Государственная поддержка физической культуры и спорта осуществляется в соответствии с государственными и местными программами развитии физической культуры и спорта.

 

Статья 55. Медицинское обеспечение в области физической культуры и спорта

 

  1. Медицинское обеспечение лиц, занимающихся физической культурой и спортом, включает в себя:

- систематический контроль за состоянием здоровья;

- оценку адекватности физических нагрузок состоянию здоровья;

- профилактику и лечение заболеваний, полученных травм и медицинскую реабилитацию;

- восстановление здоровья средствами и методами, используемыми при занятиях физической культурой и спортом.

  1. Лицо, желающее заниматься физической культурой и спортом, может быть принято в учреждении спортивной подготовки, иную физкультурно-спортивную организацию для занятий физической культурой и спортом и (или) допущено к выполнению нормативов испытаний национальной нормы физической культуры населения только при наличии документов, подтверждающих прохождение медицинского осмотра.
  2. Организаторы физкультурных мероприятий и спортивных мероприятий принимают меры по организацию оказания медицинской помощи их участников.
  3. Организация оказания медицинской помощи лицам, занимающимся физической культурой и спортом, в том числе при подготовке и проведении физкультурных и спортивных мероприятий, медицинский осмотр лиц, желающих пройти спортивную подготовку, заниматься физической культурой и спортом в организациях и (или) выполнить нормативы испытаний (тестов) национальной нормы физической культуры населения, медицинское обеспечение лиц, занимающихся физической культурой и спортом, медико-биологическое обеспечение спортсменов спортивных сборных команд Республики Таджикистан осуществляются в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
  4. Государственный уполномоченный орган в сфере физической культуры и спорта, вправе прекратить проведение физкультурных и спортивных мероприятий, если в указанных мероприятиях не организовано оказание медицинской помощи.

 

Статья 56. Благотворительность в области физической культуры и спорта

 

  1. Физические и юридические лица могут в соответствии с законодательством Республики Таджикистан для развития физической культуры и спорта строить спортивные объекты, комплектовать их необходимым оборудованием, принадлежностями, выделять им в качестве благотворительности имущество и денежные средства. Для таких физических и юридических лиц устанавливаются льготы, порядок и размеры которых определяются законодательством Республики Таджикистан.
  2. Физическим и юридическим лицам, строящим в порядке благотворительности спортивные объекты и безвозмездно передающим их в государственную собственность, в соответствии с законодательством Республики Таджикистан устанавливаются дополнительные льготы.
  3. Физкультурно-спортивные организации, учреждении спортивной подготовки используют пожертвования, полученные за счет благотворителей, в целях совершенствования материально-технической базы учреждения и улучшения процесса физической культуры и спорта.

 

Статья 57. Спонсорство и предпринимательская деятельность в области физической культуры и спорта

 

  1. Спонсорами сферы физической культуры и спорта могут быть физические и юридические лица.
  2. Отношения между спонсорами и физкультурно-спортивными организациями, командами, организаторами физкультурных мероприятий и спортивных соревнований, за исключением случаев, установленных законодательством Республики Таджикистан, устанавливаются на договорной основе.
  3. Спонсоры, финансируя спортивные мероприятия, в соответствии с законодательством Республики Таджикистан получают право на их проведение под знаком (эмблемой) спонсоров или их продукции, а также на рекламирование своих продукций на этих мероприятиях.
  4. В соответствии с законодательством Республики Таджикистан физические и юридические лица могут заниматься предпринимательской деятельностью по оказанию услуг физкультурно-спортивным организациям и отдельным спортсменам, производить физкультурно-спортивные и сопутствующие товары, использовать физическую культуру и спорт в рекламной деятельности.

 

ГЛАВА 8. ГОСУДАРСВЕННАЯ РЕГИСТРАЦИЯ ОБЩЕСТВЕННЫХ ФИЗКУЛЬТУРНО-СПОРТИВНЫХ ОРГАНИЗАЦИЙ

 

 

Статья 58. Государственная регистрация общественных физкультурно-спортивных организаций

 

  1. Общественные физкультурно-спортивные организации, которые в соответствии законодательство создаются как юридическое лицо для осуществления деятельности в области физической культуры и спорта должны пройти государственную регистрацию.
  2. Государственная регистрация общественных физкультурно-спортивных организаций с образованием юридического лица осуществляются государственным уполномоченным органом в области физической культуры и спорта в установленном порядке законодательство Республики Таджикистан.
  3. Государственная регистрация, перерегистрация и отказ в государственной регистрации осуществляется в течение не более одного месяца со дня представления полного перечня учредительных документов, указанных в настоящей статье и до трёх месяцев - в случаях необходимости проведения дополнительных контрольно-аналитических процедур.
  4. Для государственной регистрации общественных физкультурно-спортивной организаций с образованием юридического лица в государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта представляются следующие документы:

- заявление, подписанное членами руководящего органа общественной физкультурно-спортивной организации с указанием их фамилий, имен, отчеств, места жительства, контактных телефонов и гражданство;

- сведения о членстве общественной физкультурно-спортивной организации в международном объедении (в случае если является членом);

- сведения о виде спорта и действующие правила вида спорта;

- программа развития вида спорта, утвержденная руководящем органом общественной физкультурно-спортивной организацией;

- программа спортивной подготовки по виду спорта;

- сведения о составе работников и тренеров, в том числе об образовании, стаж работы, спортивной звании, спортивных разрядов и квалификационных категорий;

- источник дохода и финансирования;

- устав общественной физкультурно-спортивной организации в двух экземплярах на государственном языке и по желанию организации в двух экземплярах на языке межнационального общения;

- выписка из протокола съезда, конференции, общего или учредительного собрания, содержащая сведения о создании общественной физкультурно-спортивной организации, об утверждении устава и о формировании руководящих и контрольно-ревизионных органов;

- сведения об учредителях общественной физкультурно-спортивной организации: для физических лиц - фамилия, имя, отчество, год рождения, место жительства, гражданство (заверяются их подписью) и копия паспорта или иного документа, удостоверяющего личность; для общественной физкультурно-спортивной организации при организации ассоциации, союза общественной физкультурно-спортивной организации - копия свидетельства о государственной регистрации устава этих организаций, выписка из протокола заседания руководящего органа общественной физкультурно-спортивной организации, решение о создании ассоциации, союза общественной физкультурно-спортивной организации, а также копия учредительного договора;

- документ об уплате государственной пошлины;

- документ об адресе (месте нахождения) постоянно действующего руководящего органа общественной физкультурно-спортивной организации;

- сведения о спортивном сооружении для осуществления деятельности (полное наименование, место нахождения, соответствие объектов спорта требованиям безопасности при проведении физкультурных и спортивных мероприятий, установленным в соответствии с законодательством Республики Таджикистан);

- протоколы съездов, конференций, общих или учредительных собраний структурных подразделений для республиканских и международных общественных физкультурно-спортивных организаций.

  1. Изменения и дополнения к уставу общественных физкультурно-спортивных организаций, подлежат государственной регистрации в том же порядке и в те же сроки установленными настоящей статьи и приобретают юридическую силу с момента такой регистрации.
  2. За государственную регистрацию общественных физкультурно-спортивных организаций, а также внесения изменений и дополнений в его устав, взимается государственная пошлина в порядке и в размерах, установленных законодательством Республики Таджикистан.
  3. Общественные физкультурно-спортивные организации приобретает статус юридического лица с момента государственной регистрации и получения свидетельства.
  4. В случае потери свидетельства о государственной регистрации общественной физкультурно-спортивной организации на основе совместного заявления учредителей общественной физкультурно-спортивной организации государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта в течение 10 рабочих дней выдаёт его копию (дубликат). К заявлению прилагается объявление о признании недействительным свидетельства о государственной регистрации общественной физкультурно-спортивной организации, опубликованное в одном из республиканских средств массовой информации.
  5. Государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта имеет следующие полномочия по государственной регистрации общественной физкультурно-спортивных организаций:

- осуществляет правовую проверку учредительных документов общественных физкультурно-спортивных организаций, расположенных на территории Республики Таджикистан;

- осуществляет правовую проверку учредительных документов представительств и филиалов общественных физкультурно-спортивных организаций, расположенных на территории республики, международных общественных физкультурно-спортивных организаций иностранных государств в Республике Таджикистан и международных общественных физкультурно-спортивных организаций, расположенных на территории Республики Таджикистан, а также их учетную регистрацию;

- выдаёт свидетельство о государственной регистрации общественных физкультурно-спортивных организаций;

- выдаёт выписки из Единого государственного реестра общественных физкультурно-спортивных организаций и учетной регистрации представительств и филиалов международных физкультурно-спортивных организаций иностранных государств в Республике Таджикистан и международных общественных объединений, расположенных на территории Республики Таджикистан;

- ведет Единый государственный реестр общественных физкультурно-спортивных организаций;

- ведет учетную регистрацию представительств и филиалов общественных физкультурно-спортивных организаций;

- определяет порядок ведения Единого государственного реестра общественных физкультурно-спортивных организаций и порядок учетной регистрации представительств и филиалов общественных физкультурно-спортивных организаций;

- осуществляет иные полномочия, предусмотренные законодательством Республики Таджикистан.

 

Статья 59. Отказ в регистрации общественных физкультурно-спортивных организаций

 

  1. Общественным физкультурно-спортивным организациям может быть отказано в государственной регистрации по следующим основаниям:

- если устав общественной физкультурно-спортивной организации противоречит Конституции Республики Таджикистан, настоящему Закону и другим нормативным правовым актам Республики Таджикистан;

- если не представлен полный перечень учредительных документов;

- если в представленных документах содержатся недостоверные сведения;

- в других случаях, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан.

  1. Отказ в регистрации общественных физкультурно-спортивных организаций может быть обжалован в суд.

 

Статья 60. Устав общественных физкультурно-спортивных организаций

 

  1. Общественные физкультурно-спортивные организации с образованием юридического лица осуществляют деятельность на основании устава утвержденным учредителем.
  2. Устав общественных физкультурно-спортивных организаций должны содержать следующие сведения:

 - наименование общественной физкультурно-спортивные организации и ее организационно-правовую форму;

- цели и задачи, права и обязанности и основные формы деятельности общественных физкультурно-спортивных организаций;

- вид (виды) спорта, развитие которых осуществляется общественной физкультурно-спортивной организацией;

- условия и порядок приобретения и утраты членства в общественной физкультурно-спортивной организации, права и обязанности членов;

- структура общественных физкультурно-спортивных организаций, ее руководящие и контрольно-ревизионный органы;

- компетенцию и порядок формирования руководящих органов общественных физкультурно-спортивных организаций, сроки их полномочий (для спортивных федераций по виду или видам спорта, включенным в программу олимпийских игр, паралимпийских игр, с учетом требований, предусмотренных пунктом 3 настоящей статьи);

- территорию, в пределах которой общественная физкультурно-спортивная организация осуществляет свою деятельность;

- порядок проведения общественной физкультурно-спортивной организацией спортивных мероприятий и обеспечение спортсменов на такие мероприятия;

- порядок уплаты вступительных и членских взносов;

- порядок и условии отбора спортсменов для включения их в состав спортивной сборной команды Республики Таджикистан, формируемой общественной физкультурно-спортивной организацией (с учетом направления деятельности);

- источники формирования денежных средств и иного имущества, права общественных физкультурно-спортивных организаций и ее структурных подразделений на управление имуществом физкультурно-спортивной организации;

- порядок реорганизации и ликвидации общественных физкультурно-спортивных организаций;

- порядок приостановления и прекращения деятельности общественных физкультурно-спортивных организаций;

- порядок внесения изменений и дополнений в устав общественной физкультурно-спортивных организаций;

- иные не противоречащие законодательству Республики Таджикистан положения.

  1. Выборы руководителей и (или) руководящих органов спортивных федераций по виду (видам) спорта, включенным в программу олимпийских игр, паралимпийских игр, проводится один раз в четыре года. При этом такие выборы должны быть проведены не позднее шести месяцев после дня окончания соответственно олимпийских игр, паралимпийских игр.

 

Статья 61. Ликвидация общественных физкультурно-спортивных организаций

 

  1. Общественные физкультурно-спортивные организации ликвидируются в соответствии с его уставом или по решению суда.
  2. Основаниями для ликвидации общественных физкультурно-спортивных организаций являются:

- нарушение прав и свобод человека и гражданина;

- нарушение Конституции Республики Таджикистан, законов и других нормативных правовых актов Республики Таджикистан, а также осуществление общественной физкультурно-спортивной организацией деятельности, противоречащей целям и задачам, предписанным его уставом;

- не устранение общественными физкультурно-спортивными организациями нарушений, указанных в решении государственного уполномоченного в области физической культуры и спорта.

  1. Государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта вправе обратиться в суд с заявлением о ликвидации общественных физкультурно-спортивных организаций.
  2. Если суд не удовлетворит заявление о ликвидации общественной физкультурно-спортивной организаций, общественная физкультурно-спортивная организация продолжает свою деятельность после вступления в силу решения суда.
  3. Ликвидация общественной физкультурно-спортивной организации по решению суда означает, что деятельность общественной физкультурно-спортивной организации запрещена, независимо от его регистрации.
  4. При расформировании учредителями общественных физкультурно-спортивных организаций дальнейшее предназначение их недвижимого имущества указывается в протоколе собрания учредителей. В случае расформирования общественных физкультурно-спортивных организаций по судебному решению, предназначение их недвижимого имущества разрешается в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

 

Статья 62. Государственная регистрация общественных физкультурно-спортивных организаций, созданных до введения в действие настоящего Закона

 

  1. Положения настоящего Закона о государственной регистрации общественных физкультурно-спортивных организаций, также распространяются на общественных физкультурно-спортивных организаций, созданные до введения в действие настоящего Закона.
  2. Уставы и иные учредительные документы общественных физкультурно-спортивных организаций, созданных до введения в действие настоящего Закона, подлежат приведению в соответствие с настоящим Законом. До приведения уставов и иных учредительных документов в соответствие с настоящим Законом они действуют лишь в той части, которая не противоречит настоящему Закону.
  3. Государственная перерегистрация общественных физкультурно-спортивных организаций, созданных до введения в действие настоящего Закона, должна быть проведена не позднее одного года после принятия настоящего Закона с освобождением от уплаты государственной пошлины.
  4. Общественные физкультурно-спортивные организации, не прошедшие в установленный настоящей статьей срок официальную перерегистрацию, теряют статус юридического лица, и свидетельства об их регистрации по решению регистрирующего органа считаются недействительными.

 

ГЛАВА 9. МЕЖДУНАРОДНАЯ СПОРТИВНАЯ

ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ

 

Статья 63. Международное сотрудничество в области физической культуры и спорта

 

  1. Международное сотрудничество Республики Таджикистан в области физической культуры и спорта осуществляется в соответствии с международными договорами Республики Таджикистан и законодательством Республики Таджикистан.
  2. Физкультурно-спортивные организации Республики Таджикистан в отношениях со спортивными организациями иностранных государств соблюдают регламенты и требования, утвержденные международными спортивными организациями, и международные договоры Республики Таджикистан.
  3. На территории Республики Таджикистан могут создаваться международные физкультурно-спортивные организации, а также филиалы и представительства международных физкультурно-спортивных организаций в установленном законодательством Республики Таджикистан порядке.
  4. Государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта, местные исполнительные органы государственной власти и физкультурно-спортивные общественные организации участвуют в международном сотрудничестве по вопросам физической культуры и спорта, имеют право проводить совместные физкультурные и спортивные мероприятия в порядке, установленном законодательством.
  5. Государственный уполномоченный орган в области физической культуры и спорта, Национальный олимпийский комитет, Паралимпийский комитет Таджикистана, физкультурно-спортивные организации, признанные соответствующими международными спортивными организациями по видам спорта, представляют интересы Республики Таджикистан в международных спортивных организациях, а также в спортивных и иных мероприятиях, проводимых международными спортивными организациями.
  6. Иностранные граждане и лица без гражданства, проживающие на территории Республики Таджикистан, пользуются правами на занятиях физической культурой и спортом в полном объеме, предусмотренном настоящим Законом, за исключением права выступать в составах сборной национальной команды Республики Таджикистан в международных соревнованиях.

 

ГЛАВА 10. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

 

Статья 64. Ответственность за нарушение настоящего Закона

 
Физические и юридические лица за нарушение настоящего Закона привлекаются к ответственности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

 

Статья 65. О признании утратившими силу некоторых законодательных актов Республики Таджикистан

 

Признать утратившими силу следующие законодательные акты Республики Таджикистан:

- Закон Республики Таджикистан от 5 марта 2007 года «О физической культуре и спорте» (Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан, 2007 г., №3, ст.176; 16.04.2012 года, №825);

- Закон Республики Таджикистан от 1 августа 2003 года «О детско-юношеском спорте» (Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан, 2003 г., №8, ст.451; 2009 г., №3, ст.95, 2013 г., №7, ст.533).

 

Статья 65. Порядок введения в действие настоящего Закона

 

Настоящий Закон ввести в действие после его официального опубликования.

 

 

 

           Президент

Республики Таджикистан

 

Ҳуҷҷатҳои иловагӣ L00001-HI-.pdf
Таҳлили таъсири танзимкунӣ вобаста ба муносибатҳои санади меъёрии ҳуқуқӣ L00001-TTT-imzoi_rais_pdf-sjatyiy_3_raz-min_(1).pdf
Санаи оғози машварати оммавӣ 22.07.2019
Мӯҳлати қабули пешниҳодҳо 22.08.2019
Дастрас он-лайн
Хулосаи мақоми ваколатдор оид ба ТТТ L00001-MMK-TTT_oid_ba_loihai_konun.pdf
Қабул шуд
Мутасаддӣ оид ба таҳияи лоиҳаи лоиҳаи санади меъёрии ҳуқуқӣ Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон
Нусхаи ниҳоӣ
Санаи нусхаи ниҳоӣ 23.08.2019
Санаи ворид 08.07.2019
Админ 0