Рақам 43
Дар асоси нақша 37
Намуди ҳуҷҷат Дастурамал
Ном бо забони тоҷикӣ Дастурамал "Дар бораи тартиби додани қарз ва ҳисоб кардани фоиз дар ташкилотҳои қарзӣ”
Ном бо забони русӣ Инструкция "О порядке предоставления кредита и начисления процента в кредитных организациях"
Варианти пешинаи матни лоиҳаи санади меъёрии ҳуқуқӣ (тоҷ)

Дар Вазорати адлияи Ҷумҳурии

Тоҷикистон таҳти №612 аз 10 июни соли 2011 ба қайд гирифта шудааст.

Бо қарори Раёсати Бонки миллии

Тоҷикистон таҳти №73 аз 28 апрели соли 2011 тасдиқ шудааст.

Тағйирот дар Вазорати адлияи

Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти №612 "а" 26 ноябри соли 2012 ба қайд гирифта шудааст.

Тағйирот бо қарори Раёсати Бонки миллии Тоҷикистон таҳти №255 аз 17октябри соли 2012 тасдиқ шудааст.

Тағйиру иловаҳо дар Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти №612 "б" 26 майи соли 2015 ба қайд гирифта шудааст.

Тағйиру иловаҳо бо қарори Раёсати Бонки миллии Тоҷикистон таҳти №185 аз 25 июли соли 2014 тасдиқ шудааст.

Илова дар Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти №612 "б" 26 июли соли 2016 ба қайд гирифта шудааст.

Илова бо қарори Раёсати Бонки миллии Тоҷикистон таҳти №58 аз 03 майи соли 2016 тасдиқ шудааст.

 

 

 

 

Дастурамал №186

"Дар бораи тартиби додани қарз ва ҳисоб кардани фоиз дар ташкилотҳои қарзӣ"

 

Дастурамали мазкур тибқи талаботи қисми 2 моддаи 3 ва қисми 5 моддаи 29 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи фаъолияти бонкӣ" таҳия шуда, тартиби кор бо қарз ва ҳисоб кардани фоизи қарзро дар ташкилотҳои қарзӣ муайян менамояд.

 

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

  1. Мақсади асосии Дастурамали мазкур ин муқаррар намудани ҳадди ақали талаботҳо оид ба низоми оқилонаи идоракунии хавфи қарзӣ ва тартиби ҳисоб намудани фоизи қарз дар ташкилотҳои қарзӣ мебошад.
  2. Дар Дастурамали мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

- қарз - маблағи пулие, ки аз ҷониби ташкилоти қарзӣ ба муштарӣ бо       шартҳои     мӯҳлатнокӣ,       пардохти     фоиз   ва   баргардонидан  дода мешаванд. Ӯҳдадориҳои зерин низ ба "қарз" баробар дониста мешаванд: а) кафолатҳо ва ҳамаи дигар ӯҳдадориҳои ғайритавозунии ба онҳо

 

монанд, ки ташкилотҳои қарзӣ ба шахсони дигар содир кардаанд; б) овердрафтҳо, новобаста аз сабаби пайдоиши онҳо;

в) аккредитивҳо;

г) аз ҷониби ташкилотҳои қарзӣ дарёфти ҳар гуна ҳуҷҷати қарзии шахсе, ки аз рӯи он ӯ ба сифати векселдиҳанда, трассант ё кафил (ҷавобгарӣ бар дӯш дорад) баромад мекунад;

ғ) амалиёти факторингӣ;

д) амалиёти иҷораи молиявӣ (лизинг);

е) маблағгузории аҳдҳои тиҷоратӣ, аз ҷумла форфейтингӣ;

ё) қарзҳои ипотекӣ, истеъмолӣ;

ж) кортҳои қарзии бонкӣ;

з) ҳама гуна ӯҳдадории қонунӣ оид ба додани қарз;

  • ҳудуди қарздиҳӣ - андозаи ниҳоии ҳамаи қарзҳои ба як қарзгир ва ё ба гурӯҳи қарзгирон дар маҷмӯъ додашуда мебошад. Ташкилотҳои қарзӣ метавонанд меъёрҳои иловагиро на бештар аз меъёрҳои муқаррарнамудаи Бонки миллии Тоҷикистон муқаррар намоянд;
  • хавфи қарзӣ - эҳтимолияти аз ҷониби қарздор иҷро накардани ӯҳдадориҳои қарзӣ дар назди қарздеҳ;
  • меъёри фоизи қарз - ин ифодаи фоизӣ мебошад, ки нисбат ба қарз ва барои давраи муайяни ҳисобкунии он муқаррар карда мешавад. Давраи ҳисобкунии фоизи қарз бо шартномаи байни ташкилоти қарзӣ ва муштарӣ муайян карда мешавад ва маҳдуд намебошад (яъне давра метавонад: як рӯз, як ҳафта, як моҳ, ду моҳ, семоҳа, нимсола, яксола тибқи мувофиқаи муштарӣ ва ташкилоти қарзӣ муқаррар карда шавад);
  • меъёри самараноки фоизии солона - ифодаи фоизие мебошад, ки тибқи он фоизи қарз бо назардошти тамоми пардохтҳои хизматрасонии қарз, ки аз ҷониби муштарӣ ба ташкилоти қарзӣ пардохта мешавад, ҳисоб карда мешавад;
  • маблағи фоизи қарз - ҳама маблағҳое мебошанд, ки қарзгиранда барои истифодаи қарз ба ташкилоти қарзӣ пардохт менамояд.
  1. Андозаи ниҳоии қарзҳо ба қарзгирон тибқи талаботи қонунгузории бонкӣ ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии Бонки миллии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.
  2. Ташкилоти қарзӣ уҳдадор аст, ки меъёри фоизи қарз ва меъёри самараноки фоизии солонаи қарзро дар шартнома нишон диҳад.

 

БОБИ 2. СИЁСАТИ ҚАРЗӢ ВА КУМИТАИ ҚАРЗИИ ТАШКИЛОТИ ҚАРЗӢ

  1. Санадҳои меъёрии дохилии ташкилотҳои қарзӣ, ки сиёсати қарзии онҳоро танзим менамояд, бо назардошти талаботи Дастурамали мазкур аз ҷониби Шӯрои нозирон тасдиқ карда мешаванд.
  2. Санадҳои меъёрӣ ҳамаи муқаррароти асосиеро, ки ба додани қарзҳо дахл доранд - намуди асъори қарз, меъёри фоизӣ, ҳаҷм ва мақсади қарз, вазифаҳои сиёсати қарзӣ, тақсими масъулият ва салоҳияти кормандони ташкилоти қарзӣ дар соҳаи қарздиҳӣ, сиёсат нисбат ба таснифу таҳлили сандуқи қарзӣ, ҳамчунин ҳиссаҷудокуниҳои дахлдор ба суратҳисоби захираҳо, инчунин чораҳоеро, ки ҳангоми ба миён омадани қарзҳои мушкилситон андешида мешаванд, бояд дар бар гиранд.
  3. Дар ташкилоти қарзӣ барои амалӣ намудани сиёсати қарздиҳӣ бо Қарори Шӯрои нозирон, Кумитаи қарзии Саридора дар ҳайати на камтар аз 5 нафар ташкил карда мешавад. Ба ҳайати Кумитаи қарзӣ, ки мақоми кории дастаҷамъии ташкилоти қарзӣ мебошад, намояндагони роҳбарияти ташкилоти қарзӣ, инчунин роҳбарони воҳидҳои сохтории қарзӣ, ҳуқуқ, шӯъбаи амалиёт бо муштарӣ (фронт-офис) ва дигар хадамоти ташкилоти қарзӣ дохил мешаванд.

Баррасӣ ва қабули қарор оид ба додани қарзҳои "калон", қарз ба шахсони вобаста, қарзҳои боваринок, ҳаҷми кафолатҳо танҳо ваколати истисноии Кумитаи қарзии Саридораи ташкилоти қарзӣ мебошад.

  1. Саридораи ташкилоти қарзӣ дар асоси санадҳои меъёрии дохилӣ барои филиалҳои худ кумитаҳои қарзӣ ташкил намуда, барои амалӣ намудани сиёсати қарздиҳии филиалҳо талабот муқаррар менамояд.
  2. Кумитаи қарзии Саридораро муовини Раиси Раёсати ташкилоти қарзӣ роҳбарӣ менамояд.
  3. Ҳамаи масъалаҳое, ки ба додан ва ё надодан, интиқол, фурӯш ҳамчунин аз суратҳисоб хориҷ кардани қарзҳо, кафолатҳо, ӯҳдадориҳо, супоришномаҳо ва дигар ивазкунандаҳои ба онҳо баробар алоқаманданд, дар ҷаласаҳои Кумитаи қарзӣ баррасӣ карда мешаванд.
  4. Низомномаи Кумитаи қарзиро Шӯрои нозирони ташкилоти қарзӣ тасдиқ менамояд, ки дар он салоҳият ва тақсими ваколат оид ба додани қарз, аз ҷумла ҳудуди маблағи қарз, иншунин дараҷаи пуррагии ҷавобгарӣ оид ба қарзҳои додашуда муқаррар карда мешавад.
  5. Қарзҳое, ки  додани  онҳоро  Кумитаи  қарзии  Саридора  рад

 

кардааст, ягон шахси алоҳидаи ташкилоти қарзӣ ҳуқуқи додани онҳоро надорад.

 

БОБИ 3. КОРГУЗОРӢ БО ҚАРЗҲО

  1. Ташкилоти қарзӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии Бонки миллии Тоҷикистон сабтҳои ҳуҷҷатиро дар шакли парвандаи алоҳида барои ҳар як қарзгир ба роҳ мемонад. Сабтҳои мазкур ҳамаи маълумоти зарурӣ дар бораи қарзгирон шартҳои додани қарз ва талабот дар бораи мубодилаи маълумот ба Бюрои таърихи қарзро дар бар мегирад.
  2. Оид ба ҳисобгирии маълумот дар хусуси дараҷа ва шаклҳои робитаи мутақобилаи қарзгирони ташкилоти қарзӣ, ки қарздории онҳо ҳангоми муайян кардани ҳудуди қарздиҳӣ ҷамъ карда мешаванд, ташкилоти қарзӣ дар китоби алоҳида сабт ворид менамояд.
  3. Ташкилоти қарзӣ қабл аз пешниҳоди қарз ба муштарӣ (то ба имзо расонидани шартномаи қарзӣ), бо таври хаттӣ маълумот дар бораи ҳамаи намудҳои қарзҳои додашаванда, шартҳои қарз, шартҳои пардохт (мӯҳлатҳои воқеии пардохти қарзи асосӣ ва фоиз), арзиши умумии қарз, дар бораи розигии қарзгир оид ба додани маълумот ба Бюрои таърихи қарз, намудҳои таъминоти қабулшаванда ва ғайраро пешниҳод менамояд. Маълумотномаи мазкур дар шакли варақаи деворӣ ё китобчаи ташвиқотӣ тартиб дода мешавад, ки аз ҷониби Раёсати ташкилоти қарзӣ тасдиқ мегардад.

 

БОБИ 4. БАРРАСИИ ДАРХОСТ БАРОИ ГИРИФТАНИ ҚАРЗ

  1. Кор оид ба додани қарз аз лаҳзаи қабул кардани дархост аз муштарӣ оғоз мегардад. Шахсоне, ки ба баррасии дархостҳо барои гирифтани қарз машғуланд, амалҳои зеринро анҷом медиҳанд:

а) омӯзиши қарзгир бо ҷалби маълумоти пурра дар бораи худи қарзгир ва он соҳаи иқтисод, ки вай ният дорад маблағи гирифташударо бо он истифода намояд;

б) маълумоти дахлдор аз бюрои таърихи қарз мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи таърихи қарз (кредит)" гирифта мешавад. Гурӯҳбандии қарзҳое, ки оид ба онҳо розигии қарзгир вобаста ба додани маълумот ба Бюрои таърихи қарз гирифта нашудааст, мутобиқи талаботҳои санади меъёрии ҳуқуқии Бонки миллии Тоҷикистон гузаронида мешавад;

в) гузаронидани сӯҳбат бо қарзгир ё намояндаи ваколатдори он, ки дар ҷараёни он симои ибтидоии равонии қарзгир муайян карда шуда, салоҳият ва омодагии касбии ӯ ошкор мешавад;

г) аз қарзгир дархост намудани бастаи ҳуҷҷатҳое, ки имкон медиҳанд ҳолати ӯ маълумоти пурра арзёбӣ шавад, аз ҷумла:

  • оид ба мақсад, маблағи дархостшаванда, мӯҳлат, манбаи пардохти қарз ва шартҳое, ки дар асоси онҳо қарз гирифта мешавад;
  • ҳуҷҷатҳои таъсисӣ барои шахсони ҳуқуқӣ;
  • ҳисоботи молиявӣ бо қайди мақомоти андоз;
  • нусхаи маълумотнома аз мақомоти андози ҷойи бақайдгирӣ дар хусуси надоштани қарз дар назди буҷет;
  • нақшаи корӣ;
  • пурсишномаи намунавии пуркардашуда;
  • варақа бо намунаи имзои шахсоне, ки ҳуқуқи имзои аввал ва агар пешбинӣ шуда бошад имзои дуюм;
  • дурнамои гардиши маблағҳои пулии қарзгир;
  • рӯйхати молу мулк бо нишон додани арзиш ё таъминоти дигаре, ки метавонад аз ҷониби қарзгир ба сифати таъмини бозгардонии қарз пешниҳод шаванд;
  • ҳуҷҷатҳои дигаре, ки ташкилоти қарзӣ пешниҳоди онҳоро аз қарзгир зарур мешуморад.

ғ) номгӯи ҳуҷҷатҳои дархостшаванда барои қарзгир-шахси воқеӣ ва барои қарзгир-шахси ҳуқуқӣ дар алоҳидагӣ бо санадҳои дохилии ташкилоти қарзӣ аз рӯи намуди қарз, муқаррар карда мешаванд;

д) бо тартиби ҳатмӣ ба қарзгири эҳтимолӣ дар бораи афзалият, моҳият ва оқибати пешниҳоди маълумот дар бораи таърихи қарз ба Бюрои таърихи қарз шарҳ дода шавад;

е) дар баробари ҳуҷҷатҳои пешбинишуда, дар парвандаҳои қарзии муштариён бояд маълумотнома дар ҳаҷми 1 варақ бо андозаи ҳуруфи на камтар аз 22,  ки дар он шартҳои  асосии қарз нишон  дода шудаанд, ҷойгир карда шавад. Дар маълумотнома бояд имзои муштарӣ оиди бо шартҳои қарз шинос шудани он мавҷуд бошад.

  1. Агар ба сифати таъмини қарзи гирифташаванда кафолатнома ё замонат истифода шавад, дар ин маврид омӯзиши кафил ё зомин, обрӯю эътибори касбии он, доштани қобилияти қарзадокунӣ, масъулият ва омодагияш барои иҷрои ӯҳдадориҳо муайян карда мешавад.
  2. Ҳамаи амалҳои кормандон оид ба омӯхтани қарзгир, ки дар боло номбар шуданд, дар асоси ҳуҷҷатҳои дохилии ташкилоти қарзӣ, ки

 

салоҳият  ва   ӯҳдадориҳои  вазифавии  кормандони  мазкурро  муайян мекунад, амалӣ карда мешаванд.

  1. Аз ҷониби ташкилоти қарзӣ ҳамаи дархостҳо барои гирифтани қарз, новобаста аз қарори қабулгардида оид ба дархост дар дафтари ҳисобгирӣ (дар шакли коғазӣ ё электронӣ) сабт карда мешаванд.
  2. Дар ҷараёни баррасии дархостҳо барои гирифтани қарз, ташкилоти қарзӣ бояд дар навбати аввал дархости муштариёне, ки барои ба бюрои таърихи қарз додани маълумот оид ба қарзҳояшон розигӣ додаанд, баррасӣ намояд.
  3. Баъд аз иҷро гардидани ҳамаи талаботи дар боло зикршуда, шахсоне, ки қарзгирро меомӯзанд (чун қоида, онҳо кормандоне мебошанд, ки ба сатҳи аввали шахсони масъули додани қарз дохил мешаванд), дар асоси маълумоти омодашуда оид ба додан ва ё надодани қарз ба қарзгир хулоса пешниҳод менамоянд.
  4. Қарор оид ба додан ё надодани қарз бо иштироки корманди ваколатдор дар Кумитаи қарзӣ қабул карда мешавад.
  5. Кумитаи қарзӣ метавонад ҷиҳати санҷиши иловагӣ ва пурра намудани маълумот дар бораи муштарӣ барои такмили хулоса қарор қабул намояд.
  6. Қарори оид ба додан ва ё надодани қарз ҳуҷҷати дохилибонкӣ ба шумор рафта, нусхаи он ба муштарӣ дода намешавад. Дар ҳолати мувофиқат накардани дархости қарз ба талаботи намуди қарз, ташкилоти қарзӣ ҳуқуқ дорад қарз надиҳад ё маблағ ва мӯҳлати қарзи дархостшударо кам намояд.
  7. Оид ба қарори дахлдор ба муштарӣ бо таври шифоҳӣ маълумот дода мешавад ва бо талаби муштарӣ ташкилоти қарзӣ метавонад ба ӯ маълумоти хаттӣ ирсол намояд. Мундариҷаи қарор дар намуди электронӣ сабт ёфта, нусхаи аслии қарор дар парвандаи қарзгир дӯхта мешавад.
  8. Ташкилоти қарзӣ вобаста ба андозаи қарз, мӯҳлати кор бо дархост, омӯзиши ҳуҷҷатҳо, огоҳ намудани муштарӣ дар хусуси рад кардани додани қарз ва ғайраро муқаррар менамояд, аз ҷумла:
  • дархост барои гирифтани қарз дар давоми то 5 рӯзи корӣ аз лаҳзаи ворид гардидани он баррасӣ карда мешавад;
  • таҳлили ҳуҷҷатҳо ва қабули қарор вобаста аз маблағи қарз дар ҳаҷми то 500 000 (панҷсад ҳазор) сомонӣ - дар муддати то ду ҳафта ва зиёда аз 500 000 (панҷсад ҳазор) сомонӣ - то як моҳ аз лаҳзаи пешниҳоди ҳуҷҷатҳо амалӣ мегардад;

 

  • огоҳӣ дар хусуси рад кардани додани қарз дар давоми то се рӯзи корӣ аз лаҳзаи қабули қарор амалӣ карда мешавад;
  • робитаи доимӣ бо қарзгир, ҳангоми зарурат, санҷиши истифодаи

 

қарз.

 

  1. Ташкилоти қарзӣ дар ҳуҷҷатҳои дохилии худ мӯҳлатҳои дар банди  26  Дастурамали  мазкур  пешбинишударо  вобаста  бо  андозаи қарзҳои пешниҳодшаванда дар ҳудудӣ он аниқ менамояд.
  1. Риояи раванди баррасии дархости муштарӣ дар бораи додани қарз аз ҷониби мақомоте, ки дар ташкилоти қарзӣ назорати дохилиро амалӣ менамояд, дар асоси дафтари ҳисобгирии дархостҳо ва дигар ҳуҷҷатҳои дохилӣ, мунтазам зери назорат ва санҷиш қарор мегирад.

 

БОБИ 5. БАСТАНИ ШАРТНОМАИ ҚАРЗӢ

  1. Муносибатҳои ташкилоти қарзӣ бо муштарӣ оид ба додани қарз ва баргардонидани он тибқи шартнома, қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Дастурамали мазкур танзим карда мешавад.
  2. Ҳангоми бастани шартномаи қарзӣ дар он ҳамаи шартҳое, ки мувофиқи онҳо қарз дода мешавад, пешбинӣ мегардад, аз ҷумла: маблағ, мӯҳлат, намуди асъор, меъёри фоиз, таърихи бастани шартнома, шакли додани қарз, таъминнокӣ (агар зарур дониста шаванд), тартиби додан ва манбаҳои пӯшонидани қарз, тартиби пардохти қарз дар ҳолати ба таъхир афтодани он, ё дар ҳолати азнавташкилдиҳии шахсони ҳуқуқӣ, мушаххасоти тарафҳо, маълумот оид ба пешниҳоди таърихи қарзи муштарӣ ба бюрои таърихи қарз бо розигии ӯ.
  3. Ҷадвали пардохти қарз бо тавсифи муфассали тартиб ва мӯҳлати пардохт таҳия ва якҷоя бо шартнома имзо гардида, ба шартномаи қарзӣ замима карда мешавад.
  4. Бо мақсади мутобиқати фаъолияти қарзгир ба нақшаи кории пешниҳодшуда, дурнамои гардиши маблағҳо, риоя ва назорати ҷадвали пардохти қарз, дар шартномаи қарзӣ пешниҳоди ҳисоботи молиявӣ аз ҷониби қарзгир бо нишон додани мӯҳлат, дар давраи истифодаи маблағҳои қарзӣ, пешбинӣ карда мешавад. Ташкилоти қарзӣ метавонад бо мақсади мониторинги қарз аз қарзгир ҳуҷҷатҳои дигари ба иҷрои назорат алоқамандро талаб намояд.
  5. Дар шартнома ҳамаи намудҳои ҷавобгарии тарафҳо ва чораҳое, ки дар ҳолати иҷро нагардидани ӯҳдадориҳо андешида мешаванд, мушаххас пешбинӣ ва муқаррар карда мешавад.
  6. Миқдори нусхаи шартномаи басташаванда набояд аз миқдори тарафҳое, ки онро мебанданд, камтар бошад. Ҳар як тарафи иштирокдори шартнома бояд нусхаи аслии шартномаи қарзиро, ки аз ҷониби тарафҳо ба имзо расидааст, гирад. Шартномаи қарзӣ набояд хилофи қонунгузории ҷории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии Бонки миллии Тоҷикистон бошад.
  1. Ташкилоти қарзӣ наметавонад ба қарзгире, ки талаботҳои шартномаи қарзии амалкунандаро вайрон менамояд, қарзи нав диҳад.
  2. Дар парвандаи қарзии қарзгир мазмуни мухтасар ҳамаи вохӯриву сӯҳбатҳо, гуфтушунидҳои телефонӣ бо қарзгир, натиҷаҳои он ва хулосаҳо аз рӯи санҷиши қарзгир қайд карда шуда, инчунин ҳамаи мукотиботи вобаста ба қарз замима карда мешаванд.
  3. Ҳамаи ҳисоботҳо ва ҳуҷҷатҳое, ки мутобиқи Дастурамали мазкур талаб карда мешаванд, на камтар аз 5 сол баъди баргардонидани қарз дар парвандаи қарзӣ нигаҳдорӣ мешаванд. Дар парвандаи қарзӣ нусхаи ҳуҷҷатҳои аввалиндараҷа оид ба додани қарз ва пардохти он бо фоизҳояш якҷоя бо беруннависи ин суратҳисобҳо нигаҳдорӣ карда мешаванд.

 

БОБИ 6. БА РАСМИЯТ ДАРОВАРДАНИ ТАЪМИНОТИ ҚАРЗ

  1. Иҷрои ӯҳдадориҳои қарзгир метавонад бо гарави молу мулк таъмин карда шавад. Дар ҳолати қарзро напардохтани қарзгир ташкилоти қарзӣ бояд бо тартиби муқаррарнамудаи қонун ва шартнома ба молу мулки зери гарав буда рӯёниш намуда, маблағи бадастомадаро ба пардохти қарз равона намояд.
  2. Агар ташкилоти қарзӣ қарзро таҳти гарав диҳад, ғайр аз шартномаи қарзӣ, шартномаи гарав низ баста мешавад ва минбаъд ҳамаи муносибатҳои бо гарав алоқаманди байни тарафҳо, тибқи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ипотека" ё "Дар бораи гарави амволи манқул" амалӣ мегардад.
  3. Ба шартнома рӯйхати пурраи молу мулки ба гарав гузошташуда бо нишон додани арзиши онҳо, тасдиқномаҳо, шаҳодатномаҳо ва дигар ҳуҷҷатҳои техникӣ (ҳуҷҷатҳои ҳуқуқмуайянкунандаи ҳуқуқи молумулкӣ) замима мегарданд. Шартномаи гарав бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ ба расмият дароварда мешавад.
  4. Дар ҳолати таҳти гарав додани қарз, хусусиятҳои молу мулки ба гарав гузошташуда, бо назардошти талаботи бозор ба инобат гирифта мешавад. Гарави нисбатан афзалиятнок барои ташкилоти қарзӣ коғазҳои қиматноки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва коғазҳои қиматноки Бонки миллии Тоҷикистон, инчунин пасандозҳо ба ҳисоб мераванд. Агар қарз зери чунин гарав дода шавад, ташкилоти қарзӣ месанҷад, то ки лаҳзаи пардохти коғазҳои қиматнок ва мӯҳлати пардохти пасандоз то анҷоми мӯҳлати пардохти қарз фаро нарасад.

42.Ташкилоти қарзӣ ҳангоми додани қарз таҳти гарав:

а) мансубияти молу мулки қарзгирро месанҷад ва дар сурати ба гарав гузоштани моликияти якҷояи зиёда аз як шахс (шахсони воқеӣ ё ҳуқуқӣ), розигии хаттии ҳамаи соҳибмулконро талаб менамояд;

б) қаблан ба қарздеҳи дигар ба гарав гузошта шудан ё нашудани ин молу мулкро бо истифода аз ҳама намуди феҳрастҳои бақайдгирии гарави молу мулк ва дигар маълумоти дастрастшаванда месанҷад;

в) дар ҳолати шубҳанок будани арзиши гарав, ки дар ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи он нишон дода шудааст, пешакӣ онро мустақилона баҳо диҳад ё дар мувофиқа бо қарзгир-гаравдеҳ тавассути даъвати нархгузори мустақил арзиши ҳақиқии онро муқаррар менамояд;

г) тадқиқоти маркетингии молу мулки ба гарав гузошташавандаро гузаронида, дараҷаи пардохтпазирӣ, арзиши воқеии бозорӣ ва нархи тахминии фурӯши гаравро муайян намуда, нақшаи назорат аз болои шароити нигаҳдории онро тартиб медиҳад;

ғ) дар ҳолати ҷой доштани хавфи паст шудани нархи молу мулки ба гарав гузошташуда (масалан, аз сабаби пастшавии мавсимии нарх), ташкилоти қарзиро зарур аст, ки таъмини иловагии иҷрои ӯҳдадории қарзиро талаб намояд.

  1. Дар ҳолати дар ихтиёри қарзгир гузоштани молу мулки ба гарав гузошташуда, дар  шартнома тамоми ҷузъиёти  шартҳои истифодаи чунин молу мулк, аз ҷумла ҳуқуқу вазифаҳои истифодакунанда, инчунин ба куҷо сарф шудани маблағҳое, ки ҳангоми истифодаи гарав ба даст меоянд, қайд мегардад.
  2. Ҳангоми додани қарзи бо кафолати бонкӣ ё замонат таъминшуда, ташкилоти қарзӣ онро бояд тибқи талаботи Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ба расмият дарорад.
  3. Ташкилоти қарзӣ наметавонад таҳти гарави саҳмияҳои худ ягон хел қарз, пешпардохт, кафолатнома ё қоғази қиматноки дигар диҳад ё дигар ӯҳдадориҳоро ба зимма гирад.
  4. Ташкилоти қарзӣ аз фурӯши молу мулки ба гарав гузошташуда маблағи   қарзи   асосӣ,   фоизҳои     ҳисобшуда      ва   дигар     хароҷотҳоро мепӯшонад.
  1. Иҷрои ӯҳдадориҳои қарзгир инчунин ба воситаи дигар усулҳои пешбининамудаи қонун ё шартнома таъмин карда мешаванд.

 

БОБИ 7. КОР БО ҚАРЗҲОИ ҶОРӢ

  1. Бо мақсади пешгирӣ намудани талафоти имконпазир аз рӯи қарзҳои додашуда, ташкилоти қарзӣ аз болои онҳо назорати доимӣ бурда, робитаи доимиро бо қарзгир таъмин ва мониторинги қарзро пайваста амалӣ менамояд.
  2. Корманди ваколатдори ташкилоти қарзӣ дар ҳолати ошкор кардани ягон аломати коҳишёбии ҳолати молиявии муштарӣ, фавран Кумитаи қарзиро барои андешидани чораҳои дахлдор огоҳ менамояд. Ба нишонаҳои огоҳкунанда ҳолатҳои зерин мансуб мебошанд:
  • саривақт пешниҳод накардани маълумот, пешниҳоди маълумоти нопурра дар хусуси ҳолати молиявӣ;
  • фарқият аз нишондиҳандаҳои дурнамои гардиши маблағҳои пулӣ ва нақшаи корӣ;
  • саривақт напардохтани фоизҳо;
  • хоҳиши тамдиди қарз;
  • истифодаи ғайримақсадноки қарз;
  • cаркашии қарзгир аз робита бо ташкилоти қарзӣ;
  • надоштани имконият барои санҷиши ҳуҷҷатҳои ба шартномаи қарзи алоқамандбуда;
  • иваз гардидани роҳбарияти корхонаи қарзгир ва ғайра.
  1. Бо мақсади мукамал намудани низоми қарзӣ, назорати доимии самаранок ва дастрасии иттилоот нисбати қарзҳо, ташкилоти қарзӣ ӯҳдадор аст, ки дар Саридораи худ феҳрасти ягонаи қарзҳоро (дар шакли электронӣ) тартиб дода, оид ба сандуқи қарзӣ ба Бюрои таърихи қарз маълумот пешниҳод намояд.
  2. Пардохти маблағи қарзи асосӣ аз суратҳисобҳои қарздор дар ташкилоти қарзӣ ба тарзи зайл ва дар асоси ҳуҷҷатҳои зерин рӯёнида мешавад:
  • аз суратҳисобҳои қарздор (суратҳисоби пасандозӣ, суратҳисоби амонатии дархостӣ, суратҳисоби амонатии мӯҳлатнок), музди меҳнати ҳисобкардашудаи қарздор, дар асоси фармоиши хаттӣ, агар дар шартномаи қарзӣ чунин ҳуқуқ пешбинӣ шуда бошад;
  • ба суратҳисоби ташкилоти қарзӣ ба воситаи муассисаҳои алоқа ё дигар ташкилотҳои қарзӣ дар асоси супориши хаттии он;
  • дар асоси варақаи ворида ба хазинаи ташкилоти қарзӣ қабул кардани маблағи қарзи асосӣ.

 

БОБИ 8. МОНИТОРИНГИ ҚАРЗҲОИ МУШКИЛСИТОН

  1. Барои кор бо қарзҳои мушкилситон дар ташкилоти қарзӣ воҳиди сохторӣ ташкил мегардад ва ҳамаи парвандаҳои қарзҳои мазкур ба ихтиёри он супурда мешавад. Воҳиди сохтории ташкилоти қарзӣ ҳангоми мониторинги қарзҳои мушкилситон, бояд маълумотҳои аз Бюрои таърихи қарз гирифташударо истифода барад.
  2. Дар сурати таҷдиди (реструктуризатсияи) қарзҳои мушкилситон диққати махсус бояд ба ошкор кардани тамоилҳои манфӣ дода шавад, то ки ташкилоти қарзӣ тавонад барои аз талафоти имконпазир эмин шудан чораҳои зарурӣ андешад, аз ҷумла бо роҳи таъмини пардохти қарз, зиёд намудани маблағҷудокунӣ ба захира барои пӯшонидани талафоти эҳтимолӣ (потенсиалӣ). Ҳангоми таҷдиди (реструктуризатсияи) қарз, зам кардани маблағи фоизҳои ҳисобшуда вале пардохтнашуда ба бақияи қарзи асосӣ манъ аст.
  3. Ташкилоти қарзӣ дар шартномаи қарзӣ тартиби пардохти қарзҳои батаъхирафтодаро (ҳангоми ба таъхир афтодани қарзи асосӣ аз рӯи мӯҳлатҳои муқарраркардаи шартномаи қарзӣ ё нақшаи пардохти онҳо) бояд муқаррар намояд.
  4. Ҳангоми азнавташкилдиҳии қарздор, ҳуқуқу ӯҳдадориҳои шахси ҳуқуқии азнавташкилшаванда, ки аз шартномаи қарзӣ бармеояд, дар асоси тақсимоти тавозун ё санади таҳвил тасдиқ карда мешавад.
  5. Баъдан ташкилоти қарзӣ бо мақсади фурӯши имконпазири молу мулки таҳти гарав қарордошта ба тадқиқоти маркетингӣ шурӯъ менамояд. Чунин тадқиқот ба таври доимӣ бо роҳи тезонидани чорабиниҳои марбут ба фурӯши молу мулки таҳти гарав қарордошта гузаронида мешавад.
  6. Агар таъмини баргардонидани қарз бо роҳҳои дигар, ғайр аз фурӯши молу мулки гарав имконпазир набошад, ин тадқиқот бо хулосаи муфассал дар хусуси гарав бо нишон додани дараҷаи пардохтпазирии он дар вақти ҷорӣ, тавсифи тартиби фурӯш ва ҳудуди тақрибии нархи фурӯш анҷом дода мешавад.
  7. Ҳамчунин, дар хулоса мумкин аст фикри воҳиди дахлдори ташкилоти қарзӣ оид ба кор бо қарзҳои мушкилситон дар бораи айни ҳол лозим будани фурӯши молу мулки гаравӣ ё ки интизор шудани он (то ки баъдан бо нархи баландтар фурӯхта шавад) нишон дода шавад.
  1. Бо мақсади таъмини саривақт пардохтани қарзи қарзгир, ташкилоти қарзӣ дар шартномаи қарзӣ қайд менамояд, ки пӯшонидани қарз аз ҳисоби манбаҳои дуюмдараҷа то ба охир нарасидани мӯҳлати қарз низ имкон дорад.
  2. Ташкилоти қарзӣ дар баробари чораҳои дар бандҳои 57-59 Дастурамали мазкур пешбинишуда, бо худи қарзгир низ доимо ба таври зайл кор мебарад:
  • огоҳ кардани қарзгир аз хусуси гузаштани мӯҳлати қарз ва мушкилоти имконпазири  ҷойдошта;
  • гузаронидани гуфтушунидҳо;
  • даъват кардани қарзгир ба ташкилоти қарзӣ;
  • ба бюрои таърихи қарз додани маълумот оид ба таърихи қарзи муштарӣ.
  1. Воҳиди дахлдори ташкилоти қарзӣ ҳисобот дар бораи корҳои анҷомдодашударо доимо барои баррасӣ ба роҳбарияти ташкилоти қарзӣ пешниҳод менамояд ва дар он ҳамаи чораҳоеро, ки оид ба баргардонидани қарзҳои мушкилситон андешида шудаанд, инчунин тасниф намудани сандуқи қарзиро нишон медиҳад.
  2. Дар қисмати хулосавии ҳисоботи воҳиди дахлдори ташкилоти қарзӣ ҷиҳати кори минбаъдаи қарзҳои мушкилситон таклифҳо пешниҳод карда мешаванд, ки онҳо аз ҷумла, феҳристи қарзҳоеро, ки аз рӯи онҳо бояд истеҳсолоти судӣ оғоз карда шавад, рӯйхат ва маблағи умумии қарзҳои аз суратҳисоб хориҷшаванда, тавсияҳо доир ба андешидани баъзе чораҳо нисбат ба қарзгирони алоҳида ва ғайраро дар бар мегиранд.
  3. Кормандони ташкилоти қарзӣ ҳамаи амалҳо ва муносибати худро бо муштарӣ тибқи талаботҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои меъёрии ҳуқуқии Бонки миллии Тоҷикистон ва меъёрҳои умумибашарии ахлоқ амалӣ менамоянд.

 

БОБИ 9. ТАРТИБИ ХОРИҶ КАРДАНИ ҚАРЗҲОИ  БЕЭЪТИМОД

  1. Қарзҳои беэътимод тибқи санади меъёрии ҳуқуқии дахлдори Бонки миллии Тоҷикистон аз тавозун хориҷ карда мешаванд.
  2. Дар сурати барнагардонидани қарзи беэътимод, дар асоси хулосаи воҳиди  дахлдори  ташкилоти  қарзӣ  оид  ба  кор  бо  қарзҳои мушкилситон ва Кумитаи қарзӣ, пас аз мувофиқа бо Шӯрои нозирон қарори Раёсати ташкилоти қарзӣ дар хусуси аз ҳисоби Фонди пӯшонидани талафоти имконпазир аз рӯи қарзҳо (минбаъд - ФПТИ) хориҷ ва бо тарзи ғайринизомӣ ба ҳисоб гирифтани қарз, қабул карда мешавад.
  1. Ҳамаи маблағҳое, ки баъд аз иҷрои талаботи банди 65 Дастурамали мазкур барои пардохтани қарз ворид мешаванд, мутобиқи санади меъёрии ҳуқуқии дахлдори Бонки миллии Тоҷикистон вобаста аз манбаи хориҷ кардани қарзҳо ба даромад ё фоидаи ташкилоти қарзӣ равона карда мешаванд.
  2. Баҳисобгирии қарз, ки аз суратҳисоби ФПТИ хориҷ мегардад, дар муддати на камтар аз 5 сол аз рӯзи аз ҳисоб хориҷ кардани он бо усули ғайринизомӣ пеш бурда мешавад.
  3. Баҳисобгирии назоратии ҳамаи қарзҳои дар давоми 5 соли охир аз ҳисоб хориҷшуда, ки пардохт нашудаанд, дар асоси маълумотнома дар шакли коғазӣ ва электронӣ анҷом дода мешавад. Маълумотномаи мазкур иттилооти зеринро дар бар мегирад:
  • дар хусуси ба Бюрои таърихи қарз пешниҳод кардани маълумот дар бораи аз тавозун хориҷ кардани қарзҳо;
  • қарор оид ба хориҷ кардани қарз;
  • номи Саридораи ташкилоти қарзӣ, филиал (воҳиди дигари сохторӣ);
  • таърихи хориҷ кардани қарз;
  • рақами суратҳисоби қарзӣ;
  • номи қарзгир;
  • бақияи қарзи пардохтанашуда;
  • бақияи фоизи пардохтанашуда;
  • хароҷоти пӯшониданашудаи ташкилоти қарзӣ.
  1. Хориҷ карда шуд (қарори Раёсати БМТ №255 аз 10.с.2012).
  2. Воҳиди дахлдори ҳисобгирии ташкилоти қарзӣ давра ба давра муқоисаву санҷиши ҳисобгирии назоратии қарзҳои аз суратҳисоб хориҷшуда ва варақаҳои ҳисобгирии қарзҳоро аз рӯи миқдори суратҳисобҳо ва маблағҳои аз суратҳисоб хориҷшуда амалӣ менамояд. Маълумот дар бораи қарзҳои аз суратҳисоб хориҷшуда махфӣ нигоҳ дошта мешавад.

 

БОБИ 10. КОРИ МИНБАЪДА БО ҚАРЗҲОИ АЗ ТАВОЗУН ХОРИҶШУДА

  1. Ташкилоти қарзӣ аз рӯи қарзҳои аз тавозун хориҷшуда, ки ба суратҳисоби ғайринизомӣ дохил карда шудаанд, дар давоми мӯҳлати тибқи банди 72 Дастурамали мазкур муқаррарнамуда кор мебарад.
  2. Қарзҳое, ки ба ҳисобгирии ғайринизомӣ бурда шудаанд, баъд аз гузашти 5 сол аз ҷониби воҳиди дахлдори кор бо қарзҳои мушкилситон, баррасӣ карда мешавад.
  3. Шӯрои нозирон қарзҳоеро, ки ба ҳисобгирии ғайринизомӣ дохил карда шудаанд, дар тамоми муддати баҳисобгирӣ назорат намуда, мунтазам дар назди маҷлиси саҳмиядорон (иштирокдорон) аз рӯи кор бо онҳо ҳисобот медиҳад.
  4. Дарёфти роҳҳои пардохтани қарз тавассути чорабиниҳои зерин анҷом дода мешавад:
  • мушоҳидаи доимии маводи васоити ахбори  омма бо мақсади ошкор намудани маълумоти зарурӣ дар бораи шахси қарздор, ки дар хусуси қобилияти пардохтпазирии вай шаҳодат медиҳад;
  • нигоҳ доштани алоқаи доимӣ бо хешовандони наздики шахси воқеии қарздор, дар ҳолате, ки агар барнагардонидани қарз бо сабаби набудани имконияти кофтукоби қарзгир ба амал омада бошад ва ғайра.
  1. Дар ҳолате, ки агар имкони баргардонидани қарз дар оянда пешбинӣ шуда бошад, воҳиди дахлдори ташкилоти қарзӣ оид ба кор бо қарзҳои мушкилситон мӯҳлати ҳисобгирии онро ба давраи нисбатан дарозтар тамдид менамояд. Агар ташкилоти қарзӣ тамоми имкониятҳоро истифода намуда бошад, он гоҳ воҳиди дахлдори ташкилоти қарзӣ оид ба кор бо қарзҳои мушкилситон дар хусуси имкон надоштани баргардонидани қарз қарор қабул менамояд. Дар бораи ҳамаи қарорҳои қабулнамудаи воҳиди дахлдори ташкилоти қарзӣ оид ба кор бо қарзҳои мушкилситон саривақт ба Шӯрои нозирони ташкилоти қарзӣ хаттӣ хабар дода мешавад.

 

БОБИ 11. ҲИСОБ КАРДАН ВА СИТОНИДАНИ ФОИЗИ ҚАРЗ

  1. Андоза ва мӯҳлати пардохти (ситонидани) фоизи қарз вобаста ба ҳаҷми қарзи додашуда ва мӯҳлати баргардонидани он муқаррар карда мешавад. Шартҳои тағйирёбии фоизи қарз ҳангоми дигар шудани вазъи макроиқтисодӣ (сатҳи таваррум, меъёри бозтамвил ва меъёри захираҳои ҳатмии Бонки миллии Тоҷикистон, вобаста аз тағйирёбии меъёри байналмилалии фоизӣ (LIBOR ё FIBOR), иншунин андозаи муҷозоти ҷаримавӣ барои саривақт напардохтани он мумкин аст дар шартномаи қарзӣ пешбинӣ карда шаванд.
  2. Ташкилоти қарзӣ бо муштарӣ сиёсати фоизии худро бо назардошти муҳлат, маблағ, намуди қарз ва хавфҳои қарзӣ ба таври инфиродӣ муқаррар менамояд.
  3. Меъёри самараноки фоизии солонаи қарзҳо аз рӯи баробарии зерин ҳисоб карда мешавад:

- пардохтҳо барои давраи t;

t - (1,...., N) шумораи давраҳо (рӯз, моҳ ва сол); S - маблағи қарзи додашуда;

F - хароҷотҳо барои хизматрасонӣ ҳангоми гирифтани қарз; IRR - меъёри самараноки фоизии солона.

Ҳисобкунии меъёри самараноки фоизии солона аз тарафи ташкилоти қарзӣ бо усули алгебравӣ ба воситаи  барномаҳои компютерӣ ба роҳ монда мешавад. Барои ҳисобкунии меъёри самараноки фоизии солона функсияи молиявии ВСД a -и барномаи Microsoft EXCEL (ва агар барномаи Microsoft EXCEL бо забони англисӣ бошад, функсияи IRR b ) тавсия дода мешавад. Дар Замимаи №1 ба Дастурамали мазкур намунаҳо барои ҳисоб кардани меъёри самараноки фоизии солона нишон дода шудаанд. Ҳангоми ҳисобкунии меъёри самараноки фоизии солона маблағҳои пардохташаванда ва даврияти пардохти онҳо метавонанд гуногун бошанд.

  1. Ҳисобкунии фоизи қарз танҳо аз бақияи қарз анҷом дода мешавад. Дар ҳолати пеш аз мӯҳлат пардохтани қарз ҳисоб кардани фоиз барои мӯҳлати боқимондаи он ва истифодабарии дигар усулҳои ҳисобкунии қарз манъ аст. Инчунин ситонидани ҳар гуна муҷозотҳои ҷаримавӣ барои саривақт иҷро накардани ӯҳдадорӣ (пардохти фоиз,

a агар барномаи Microsoft EXCEL бо забони русӣ бошад: Формулы=>Вставить

Функцию=>Категория: Финансовые=>Выберите  Функцию: ВСД (Внутренная  ставка  доходности) (Дар қисмати Предположение барои аниқтар шудани натиҷа рақами 0,001 гузошта шавад)

b агар барномаи Microsoft EXCEL бо забони англисӣ бошад : Formulas=>Insert Function=>Select category:Financial=> Select a function: IRR (Internal rate of return) (Дар қисматиGuessбарои аниқтар шудани натиҷа рақами 0,001гузошта шавад)

 

маблағи қарз) танҳо аз ҳисоби бақияи ӯҳдадории иҷронашуда, ҳисоб карда мешавад.

Ташкилотҳои қарзӣ баҳисобгирии шумораи рӯзҳои тақвимии солро (360 ё 365) барои ҳисоб намудани фоизи қарзҳо мувофиқ ва ё вобаста ба воситаҳои ҷалбшаванда (пасандозҳо ва ғ.) ба роҳ монда, сиёсати ягонаро ҳангоми ҳисобкунии фоизҳо вобаста ба шумораи рӯзҳои тақвимии сол бояд истифода намояд.

Формулаи ҳисоб кардани фоизи қарз:

S- маблағи фоизи ҳисобкардашудаи қарз; k- бақияи қарз;

r- меъёри фоизи солонаи қарз;

t- шумораи рӯзҳои истифодашудаи қарз;

D- шумораи рӯзҳои тақвимии сол (360 ё 365).

 

 

         БОБИ 12. ТАРТИБИ РӮЁНИДАНИ ФОИЗИ ҚАРЗ

  1. Фоизҳои аз рӯи амалиёти қарздиҳӣ гирифташуда - фоизҳое мебошанд, ки аз суратҳисобҳои қарздорон (суратҳисобҳои амонатӣ, суратҳисобҳои пасандозии ташкилоти қарзӣ, аз ҷумла аз суратҳисоби муросилотии ташкилоти қарзӣ) гирифта шудаанд ва бо тартиби муқарраршуда ба суратҳисоб ё хазинаи ташкилоти қарзӣ гузаронида мешаванд.
  2. Маблағи фоизи қарз ба тарзи зайл рӯёнида мешавад:

а) аз суратҳисобҳои қарздор (суратҳисоби пасандозӣ, суратҳисоби амонатии дархостӣ, суратҳисоби амонатии мӯҳлатнок), аз музди меҳнати ҳисобкардашудаи қарздор, дар асоси супоришномаи пардохтӣ, агар дар шартномаи қарзӣ чунин ҳуқуқ пешбинӣ шуда бошад;

б) аз суратҳисоби қарздор ба ҳисоби ташкилоти қарзӣ ба воситаи муассисаҳои алоқа ё дигар ташкилотҳои  қарзӣ дар асоси супориши хаттии он;

в) дар асоси варақаи ворида ба хазинаи ташкилоти қарзӣ қабул кардани маблағи фоизи қарз.

  1. Баҳисобгирии фоизҳои қарзи додашудаи ташкилоти қарзӣ дар

 

асоси     фармоиши   воҳиди     дахлдори   ташкилоти      қарзӣ   ба   воҳиди ҳисобдорӣ ё амалиётии ташкилоти қарзӣ, амалӣ мегардад.

  1. Дар ҳолати барҳамхӯрии шахси ҳуқуқӣ-қарзгир, ташкилоти қарзӣ ҳисобкунии минбаъдаи фоизҳоро қатъ намуда, талаботро оид ба ҳамаи ӯҳдадориҳои шахси ҳуқуқӣ-қарзгир бо назардошти фоизи қарз бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ ба комиссияи барҳамдиҳӣ пешниҳод менамояд.

 

Замимаи №1 ба Дастурамали

№186 "Дар бораи тартиби додани қарз ва ҳисоб кардани фоиз дар

ташкилотҳои қарзӣ"

 

Намунаи 1. Фоизҳои моҳонаи қарз, маблағи асосии қарз дар охири давра ва ҳаққи хизматрасонӣ дар санаи гирифтани қарз ситонида мешавад.

 

Маблағи қарз

20 000 сомонӣ

Фоизи қарз (солона)

30%

Санаи пешниҳоди қарз

15.05.2013

Муҳлати пешниҳоди қарз

1 сол

Ҳаққи хизматрасонӣ

200 сомонӣ (1% аз маблағи умумӣ)

 

 

 

Санаи пардохт

Бақияи қарз

Пардохти қарз (фоизҳо моҳона, қарзи асосӣ дар охири давра)

Дигар пардохтҳо

Ҷамъи маблағҳои пардохташуда

15.05.2013

-20 000

 

200

-19800

15.06.2013

 

500

 

500

15.07.2013

 

500

 

500

15.08.2013

 

500

 

500

15.09.2013

 

500

 

500

15.10.2013

 

500

 

500

15.11.2013

 

500

 

500

15.12.2013

 

500

 

500

15.01.2014

 

500

 

500

15.02.2014

 

500

 

500

15.03.2014

 

500

 

500

15.04.2014

 

500

 

500

15.05.2014

 

20 500

 

20 500

Фоизи самараноки солона

 

 

 

31%

 

Намунаи 2. Қарз вобаста ба муҳлат мутаносибан ба давраҳо баробар тақсим карда шуда, маблағи фоизи қарз аз бақияи қарз дар охири давра ҳисоб карда мешавад ва ҳаққи хизматрасонӣ дар санаи гирифтани қарз ситонида мешавад.

 

Маблағи қарз

20 000 сомонӣ

Фоизи қарз (солона)

30%

Санаи пешниҳоди қарз

15.05.2013

Муҳлати пешниҳоди қарз

1 сол

Ҳаққи хизматрасонӣ

200 сомонӣ (1% аз маблағи умумӣ)

 

Санаи пардохт

Бақияи қарз

Пардохти                    Дигар қарз (қарзи           пардохтҳо

асосӣ ба давраҳо тақсим карда шуда аз бақия фоиз пардохт мешавад)

Ҷамъи маблағҳои пардохташуда

15.05.2013

-20 000

 

200

-19800

15.06.2013

-18333,3

1666,7       500,0

2166,7

15.07.2013

-16666,7

1666,7       458,3

2125,0

15.08.2013

-15000,0

1666,7       416,7

2083,3

15.09.2013

-13333,3

1666,7       375,0

2041,7

15.10.2013

-11666,7

1666,7       333,3

2000,0

15.11.2013

-10000,0

1666,7       291,7

1958,3

15.12.2013

-8333,3

1666,7       250,0

1916,7

15.01.2014

-6666,7

1666,7       208,3

1875,0

15.02.2014

-5000,0

1666,7       166,7

1833,3

15.03.2014

-3333,3

1666,7       125,0

1791,7

15.04.2014

-1666,7

1666,7        83,3

1750,0

15.05.2014

0,0

1666,7        41,7

1708,3

Фоизи самараноки солона

 

 

 

32%

 

Намунаи 3. Қарз ва маблағи фоизи он ба давраҳо ба усули аннуитет тақсим карда шуда, ҳаққи хизматрасонӣ дар санаи гирифтани қарз ситонида мешавад.

 

Маблағи қарз

20 000 сомонӣ

Фоизи қарз (солона)

30%

Санаи пешниҳоди қарз

15.05.2013

Муҳлати пешниҳоди қарз

1 сол

Ҳаққи хизматрасонӣ

100 сомонӣ (1% аз маблағи умумӣ)

 

 

 

Санаи пардохт

Бақияи қарз

Пардохти қарз (қарз ва фоизҳо баробар тақсим карда шудаанд (аннуитет))

Дигар пардохтҳо

Ҷамъи маблағҳои пардохташуда

15.05.2013

-20 000

 

100

-19900

15.06.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.07.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.08.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.09.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.10.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.11.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.12.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.01.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

15.02.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

15.03.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

15.04.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

15.05.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

Фоизи самараноки солона

 

 

 

31%

 

Намунаи 4. Қарз дар чор моҳи аввал имтиёз дошта, танҳо маблағи фоизи қарз пардохт карда мешавад ва дар боқимонда давраҳо қарз ва фоизи он ба давраҳо тақсим карда шуда (усули аннуитет), ҳаққи хизматрасонӣ дар санаи гирифтани қарз ситонида мешавад.

 

Маблағи қарз

20 000 сомонӣ

Фоизи қарз (солона)

30%

Санаи пешниҳоди қарз

15.05.2013

Муҳлати пешниҳоди қарз

1 сол

Ҳаққи хизматрасонӣ

150 сомонӣ (1% аз маблағи умумӣ)

 

Санаи пардохт

Бақияи қарз

Пардохти қарз (қарз ва фоизҳо баробар тақсим карда шудаанд

(ануитет), бо 4 моҳ давраи имтиёзнок)

Дигар пардохтҳо

Ҷамъи маблағҳои пардохташуда

15.05.2013

-20 000

 

150

-19850

15.06.2013

 

500

 

500

15.07.2013

 

500

 

500

15.08.2013

 

500

 

500

15.09.2013

 

500

 

500

15.10.2013

 

2 789,3

 

2 789,3

15.11.2013

 

2 789,3

 

2 789,3

15.12.2013

 

2 789,3

 

2 789,3

15.01.2014

 

2 789,3

 

2 789,3

15.02.2014

 

2 789,3

 

2 789,3

15.03.2014

 

2 789,3

 

2 789,3

15.04.2014

 

2 789,3

 

2 789,3

15.05.2014

 

2 789,3

 

2 789,3

Фоизи самараноки солона

 

 

 

31%

 

 

 

Дар Вазорати адлияи                                                          Бо Қарори Раёсати Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти                                                                 Бонки миллии Тоҷикистон

№705 аз 28 феврали соли 2013                                       аз “29” ноябри соли 2012, №308 ба қайд гирифта шудааст.                                                                         тасдиқ шудааст.

 

Тағйироту иловаҳо дар Вазорати                           Тағйироту иловаҳо бо Қарори адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти                                                       Раёсати Бонки миллии Тоҷикистон

№ 705”а” аз 11 июни соли 2014                                 аз “7” майи соли 2014, №90 ба қайд гирифта шудааст.                                                                         тасдиқ шудааст.

 

Дастурамали № 199

“Дар бораи тартиби додани қарзи хурд дар ташкилотҳои маблағгузории хурд”

 

Дастурамали мазкур тибқи моддаҳои 20, 21 ва 23 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи ташкилотҳои маблағгузории хурд” таҳия шуда, тартиби додани қарзи хурд ва ҳисоб кардани фоизи қарзро дар ташкилотҳои маблағгузории хурд муайян менамояд.

 

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

 

  1. Дар Дастурамали мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:
  • қарзи хурд – қарзе, ки аз ҷониби ташкилотҳои маблағгузории хурд ба қарзгир бо шартҳои пардохти фоиз ва баргардонидан ба муҳлати муайян дода шудааст ва маблағи он аз андозаи муқаррарнамудаи Бонки миллии Тоҷикистон зиёд намебошад;
  • ҳудуди қарздиҳӣ - андозаи ниҳоии ҳамаи қарзҳои хурди ба як қарзгир ва ё ба гурӯҳи қарзгирон дар маҷмӯъ додашуда мебошад;
  • хавфи қарзӣ - эҳтимолияти аз ҷониби қарзгир иҷро накардани уҳдадориҳои қарзӣ дар назди қарздеҳ мебошад;
  • меъёри фоизи қарз – ифодаи фоизӣ мебошад, ки нисбат ба қарз барои давраи муайяни истифодабарии он муқаррар карда мешавад;
  • маблағи фоизи қарз – маблағе, ки қарзгиранда ба ташкилот барои истифодабарии қарз барои як давраи муайян вобаста ба меъёри фоизи қарз пардохт менамояд;
  • меъёри фоизии самараноки солона – ифодаи фоизие, ки бо назардошти пардохтҳои аз ҷониби муштарӣ барои хизматрасониҳои

 

қарз ба ташкилоти маблағгузории хурд (минбаъд-ташкилот) пардохташаванда ҳисоб карда мешавад. Меъёри фоизии самараноки солона меъёри фоизиро ба таври солона, дуруст, самаранок ва муқоисашаванда нишон медиҳад.

  1. Ташкилот уҳдадор аст, ки меъёри фоизи қарз ва меъёри фоизии самараноки солонаи қарзро дар шартнома нишон диҳад.
  2. Ташкилот метавонад меъёрҳои иловагиро оид ба ҳудуди қарздиҳӣ на бештар аз меъёрҳои муқаррарнамудаи Бонки миллии Тоҷикистон муқаррар намояд.

 

БОБИ 2. СИЁСАТИ ҚАРЗДИҲИИ ХУРД

 

  1. Ташкилот сиёсати қарздиҳии хурдро бо назардошти талаботи Дастурамали мазкур, Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи таърихи қарз” ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Бонки миллии Тоҷикистон муайян менамояд.
  2. Ташкилот барои амалӣ намудани сиёсати қарздиҳӣ вобаста ба сохтори худ метавонад Кумитаи қарзӣ ташкил намояд.
  3. Қарзҳои хурди аз тарафи ташкилот пешниҳодшаванда вобаста ба намуди фаъолияти қарзгир, мақсади қарз, таъминнокӣ (агар зарур дониста шаванд) ва соҳаҳои иқтисодиёт ҷудо карда мешаванд, ки дар санадҳои дохилии ташкилот дарҷ мегарданд.
  4. Ташкилот метавонад ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, соҳибкорони хурд ва миёна қарзҳои гурӯҳи низ пешниҳод намояд.
  5. Аз ҷониби ташкилот бояд маълумоти дахлдор оид ба сиёсати қарзӣ, маблағи қарзи пешниҳодшаванда, намудҳои қарз, фоизи он, таъминот, талабот оид ба пешниҳоди маълумот дар бораи таърихи қарзи муштарӣ ва гирифтани дархост  аз бюрои таърихии қарз ва ғайра ба муштариён тариқи воситаҳои ахбори омма, эълону рекламаҳо ва ғайра пешниҳод карда шаванд.
  6. Пеш аз пешниҳоди ариза барои гирифтани қарз ташкилот бояд муштариро бо шартҳои додани қарз шинос намояд.

 

БОБИ 3. КОР БО ҚАРЗҲОИ ХУРД

 

  1. Номгӯи ҳуҷҷатҳои дархостшаванда барои қарзгир -  шахси воқеӣ дар алоҳидагӣ бо санади меъёрии дохилии ташкилот аз рӯи намуди қарз муқаррар карда мешавад ва бояд ҳадди аққал ҳуҷҷатҳои зеринро дарбар гирад:

 

  • ариза барои гирифтани қарз;
  • нусхаи шиноснома;
  • нусхаи шиносномаи зомин, ҳангоми истифодаи замонат;
  • нусхаи ҳуҷҷати рақами мушаххаси андозсупорандаро тасдиқкунанда;
  • нусхаи шаҳодатнома, патент ва ё дигар ҳуҷҷати тасдиқкунандаи фаъолияти қарзгир – соҳибкори инфиродӣ.
  1. Аз қарзгир - шахси ҳуқуқӣ бастаи ҳуҷҷатҳои зерин талаб карда мешаванд:
  • ариза барои гирифтани қарз бо зикри маблағ, муҳлат, мақсад ва шартҳои гирифтани қарз;
  • ҳуҷҷатҳои таъсисӣ;
  • ҳисоботи молиявӣ бо қайди мақомоти андоз ва ё эъломияи андоз барои давраи охирони ҳисоботӣ;
  • нусхаи маълумотнома аз мақомоти андози ҷойи бақайдгирӣ дар хусуси надоштани қарз дар назди буҷет;
  • нақшаи тиҷоратӣ;
  • варақа бо намунаи имзои шахсоне, ки ҳуқуқи имзои аввал ва агар пешбинӣ шуда бошад имзои дуюмро доранд;
  • дурнамои гардиши маблағҳои пулӣ;
  • рӯйхати молу мулк бо нишон додани арзиш ё таъминоти дигар, ки ҳангоми додани қарз бо таъмини иҷрои уҳдадорӣ пешниҳод мешавад;
  • ҳуҷҷатҳои дигаре, ки ташкилот пешниҳоди онҳоро зарур мешуморад.
  1. Кормандони ваколатдори ташкилот, ҳангоми ворид гардидани аризаи муштарӣ барои гирифтани қарз амалҳои зеринро анҷом медиҳанд:

а) омӯзиши қарзгир бо ҷамъи маълумот дар бораи қарзгир ва мақсади истифодаи маблағи қарз (намуди фаъолияти қарзгир, маҳали кор ва зисти он, хусусиятҳои фаъолияти қарзгир ва ғайра);

б) гирифтани маълумоти дахлдор аз Бюрои таърихи қарз мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи таърихи қарз (кредит)”;

в) гузаронидани суҳбат бо қарзгир ҷиҳати муайян кардани салоҳият ва омодагии ӯ барои пардохти қарз.

 

  1. 121. Дар баробари ҳуҷҷатҳои дар бандҳои 10 ва 11 Дастурамали мазкур пешбинишуда, дар парвандаҳои қарзии муштариён бояд маълумотнома дар ҳаҷми 1 варақ бо андозаи ҳуруфи на камтар аз 22, ки дар он шартҳои асосии қарз нишон дода шудаанд, ҷойгир карда шавад. Дар маълумотнома бояд имзои муштарӣ оиди бо шартҳои қарз шинос шудани он, мавҷуд бошад.
  2. Агар ба сифати таъмини қарз кафолатнома ё замонат истифода шавад, дар ин маврид омӯзиши кафил ё зомин, обрӯю эътибори касбии он, доштани қобилияти қарзадокунӣ, масъулият ва омодагӣ барои иҷрои уҳдадориҳо муайян карда мешавад.
  3. Ҳамаи аризаҳо барои гирифтани қарз аз ҷониби ташкилот дар дафтари баҳисобгирӣ (дар шакли коғазӣ ё электронӣ) сабт карда мешаванд.
  4. Ҳангоми баррасии аризаҳо барои гирифтани қарз, ташкилот дар навбати аввал аризаи муштариёнеро, ки барои ба Бюрои таърихи қарз додани маълумот оид ба қарзҳояшон розигӣ додаанд, баррасӣ менамояд.
  5. 151. Ташкилот ба таври ҳатмӣ ба муштарии эҳтимолӣ моҳияти пешниҳоди маълумотро ба Бюрои таърихи қарз бо мақсади гирифтани розигии пешакии он мефаҳмонад.
  6. Қарор оид ба додан ё надодани қарз тибқи тартиби муқарраркардаи ташкилот дар Кумитаи қарзии он ё бо салоҳияти шахси масъул қабул карда мешавад.
  7. Қарори Кумитаи қарзии ташкилот оид ба додан ва ё надодани қарз ҳуҷҷати дохилии ташкилот ба шумор рафта, нусхаи он ба муштарӣ дода намешавад. Дар ҳолати мувофиқат накардани ариза ба талаботи намуди қарз, ташкилот ҳуқуқ дорад қарз надиҳад.
  8. Ташкилот вобаста ба андозаи қарз, муҳлати кор бо ариза, омӯзиши ҳуҷҷатҳо, муҳлати пешниҳоди қарз ва огоҳ намудани муштарӣ дар хусуси рад кардани додани қарз ва ғайраро бо санадҳои меъёрии дохилии худ муқаррар менамояд.
  9. Муносибати ташкилот бо муштарӣ оид ба додани қарз ва баргардонидани он тибқи шартнома мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Дастурамали мазкур танзим карда мешавад.
  10. Ҳангоми бастани шартномаи қарзӣ дар он ҳамаи шартҳое, ки мувофиқи онҳо қарз дода мешавад, пешбинӣ мегардад, аз ҷумла: маблағ, муҳлат, намуди асъор, меъёри фоизи қарз, меъёри фоизии самараноки солона,  таърихи  бастани  шартнома,  шакл  ва  тартиби

 

додани қарз, таъминнокӣ (ҳангоми зарурат), тартиби пардохти қарз ҳангоми ба таъхир гузоштани он ё дар ҳолати азнавташкилдиҳии шахсони ҳуқуқӣ, мушаххасоти тарафҳо, маълумот оид ба пешниҳоди таърихи қарзи муштарӣ ба Бюрои таърихи қарз бо розигии ӯ ва ҷавобгарии тарафҳо барои иҷро нагардидани уҳдадориҳо.

  1. Ҳангоми аз ҷониби муштарӣ пеш аз муҳлат пардохт намудани қарз бо шарти як моҳ пеш огоҳонидани ташкилот аз ӯ ҷаримаи аҳдшиканӣ ситонида намешавад.
  2. Ташкилот ҳуқуқи яктарафа тағйир додани шартҳои шартномаи қарзиро надорад.
  3. Ҷадвали пардохти қарз бо тавсифи муфассали тартиб ва муҳлати пардохт таҳия ва якҷоя бо шартномаи қарзӣ имзо гардида, ба он замима мегардад.
  4. Ташкилот метавонад бо мақсади мониторинги қарз, аз ҷумла назорати истифодаи мақсадноки қарз аз қарзгир ҳуҷҷатҳои дигари заруриро талаб намояд.
  5. Ташкилот наметавонад ба қарзгире, ки талаботи шартномаи қарзии амалкунандаро вайрон менамояд, қарзи нав диҳад.
  6. Ба қарзгире, ки дар ташкилот бақияи қарзи таснифшуда дорад, то пурра пардохт намудани он, қарз дода намешавад, яъне ташкилот метавонад ба шахсе қарз диҳад, ки қарзи асосӣ ва фоизи онро саривақт пардохт намудааст ва қарзгири мазкур наметавонад барои таъмини қарзи шахси дигар дар назди ташкилот ба сифати кафил ё зомин баромад намояд.
  7. 261. Ташкилот ба шахсе такроран қарз медиҳад, ки қарзи асосӣ ва фоизи онро саривақт пардохт намуда истодааст.

 

БОБИ 4. ҲИСОБ КАРДАНИ ФОИЗИ ҚАРЗ

 

  1. Андоза ва муҳлати пардохти фоизи қарзи додашуда вобаста ба ҳаҷм ва муҳлати баргардонидани қарз муқаррар карда мешавад.
  2. Ташкилот сиёсати фоизии худро нисбат ба муштарӣ бо назардошти муҳлат, маблағ, намуди қарз ва хавфҳои қарзӣ ба таври инфиродӣ муқаррар менамояд.
  3. Хориҷ карда шуд (Қарори Раёсати БМТ №90 аз 05.с.2014).
  4. Давраи ҳисобкунии фоизи қарз бо шартномаи байни ташкилот ва муштарӣ муайян карда мешавад ва маҳдуд намебошад

 

(яъне, метавонад ба як рӯз, як ҳафта, як моҳ, ду моҳ, се моҳ, ним сол, як сол муқаррар карда шавад).

  1. Ҳисобкунии фоизи қарз танҳо аз бақияи қарз анҷом дода мешавад. Ҳангоми пеш аз муҳлат пурра пардохтани қарз ҳисобкунии фоизи қарз барои муҳлати боқимондаи он ва истифодабарии дигар усулҳои ҳисобкунии фоизи қарз манъ аст.
  2. Ситонидани маблағи ҳар гуна муҷозоти ҷаримавӣ барои саривақт иҷро накардани уҳдадори (пардохти фоиз, маблағи қарз) аз бақияи қарз ва ё пардохтҳои моҳона ҳисоб карда мешавад.
  3. Ҳангоми таҷдиди қарз, зам кардани маблағи фоизҳои ҳисобшуда, вале пардохтнашуда ба бақияи қарзи асосӣ манъ аст.
  4. Маблағи фоизи қарз бо формулаи зерин ҳисоб карда мешавад:

 

S = (k * r * t )

D *100

 

S - маблағи фоизи ҳисобкардашудаи қарз;

k - бақияи қарз;

r - меъёри фоизи солонаи қарз;

t - шумораи рӯзҳои истифодашудаи қарз;

D - шумораи рӯзҳои тақвимии сол (360 ё 365).

 

  1. Меъёри фоизии      самараноки       солонаи      қарзҳо     аз    рӯи баробарии зерин ҳисоб карда мешавад:

 

 

 

 

Pt – пардохтҳо барои давраи t;

t – (1,…., N) шумораи давраҳо (рӯз, моҳ ва сол);

S – маблағи қарзи додашуда;

F – хароҷотҳо барои хизматрасонӣ ҳангоми гирифтани қарз;

IRR – меъёри фоизии самараноки солона.

 

  1. Ҳисобкунии меъёри фоизии самараноки солона аз тарафи ташкилотҳо бо усули алгебравӣ аз истифодаи барномаҳои компютерӣ ба роҳ монда мешавад. Барои ҳисобкунии меъёри фоизии самараноки

 

солона функсияи молиявии ВСД1-и барномаи Microsoft EXCEL (ва агар барномаи Microsoft EXCEL бо забони англисӣ бошад функсияи IRR2) тавсия дода мешавад. Дар Замимаи №1 ба Дастурамали мазкур намунаҳо барои ҳисоб кардани меъёри фоизии самараноки солона нишон дода шудаанд.

  1. Ҳангоми ҳисобкунии меъёри фоизии самараноки солона маблағҳои пардохташаванда ва даврияти пардохти онҳо метавонанд гуногун бошанд.

 

БОБИ 5. БАРАСМИЯТДАРОРИИ ТАЪМИНОТИ ҚАРЗ

 

  1. Иҷрои уҳдадориҳои қарзгир метавонад бо гарави молу мулк таъмин карда шавад. Дар ҳолати қарзро напардохтани қарзгир ташкилот бояд тибқи қонун ва шартнома аз арзиши молу мулки зери гаравбуда маблағи бадастомадаро ба пардохти қарз равона намояд.
  2. Ташкилот аз фурӯши молу мулки ба гарав гузошташуда маблағи қарзи асосӣ, фоизҳои ҳисобшуда ва дигар хароҷотро мепӯшонад.
  3. Ҳангоми таҳти гарав додани қарз, дар баробари шартномаи қарзӣ, шартномаи гарав низ баста шуда, он тибқи қонун ба расмият дароварда мешавад.
  4. Муносибатҳои бо гарав алоқаманди байни ташкилот ва муштарӣ, тибқи шартномаи гарав ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ипотека ва ё гарави амволи манқул амалӣ мегардад.
  5. Дар ҳолати таҳти гарав додани қарз, хусусиятҳои молу мулки ба гарав гузошташуда, бо назардошти талаботи бозор ба инобат гирифта мешаванд.
  6. Ташкилот ҳангоми таҳти гарав додани қарз:

а) мансубияти молу мулки ба гаравгузошташавандаро месанҷад ва дар сурати ба гарав гузоштани молу мулки якҷояи зиёда аз як шахс (шахсони воқеӣ ё ҳуқуқӣ), розигии хаттии ҳамаи соҳибмулконро талаб менамояд;

 

 

a

агар барномаи Microsoft EXCEL бо забони русӣ бошад: Формулы=>Вставить

Функцию=>Категория:Финансовые=>Выберите Функцию: ВСД (Внутренная ставка доходности) (Дар қисмати Предположение барои аниқтар шудани натиҷа рақами 0,001 гузошта шавад)

 

b агар барномаи Microsoft EXCEL бо забони англисӣ бошад: Formulas=>Insert Function=>Select category:Financial=> Select a function: IRR (Internal rate of return) (Дар қисмати Guess барои аниқтар шудани натиҷа рақами 0,001 гузошта шавад)

 

б) аз рӯи дигар уҳдадориҳои қарзгир таҳти гарав қарор доштани молу мулки ба гаравгузошташавандаро бо истифода аз рӯйхатҳои қайди амволи гарав ва дигар маълумоти дастрас месанҷад;

в) дар ҳолати шубҳанок будани арзиши молу мулки ба гаравгузошташаванда, ки дар ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи он нишон дода шудааст, пешакӣ онро мустақилона баҳо медиҳад ё дар мувофиқа бо қарзгир-гаравдеҳ тавассути даъвати нархгузори мустақил арзиши ҳақиқии молу мулкро муқаррар менамояд.

  1. 401. Ташкилот маснуоти заргарии ба сифати гарав барои нигоҳдорӣ қабул намударо, бояд дар халтачаҳои шаффоф нигоҳ дорад.
  2. Ҳангоми додани қарзи бо кафолат ё замонат таъминшуда, он тибқи қонун ба расмият дароварда мешавад.

 

БОБИ 6. КОР БО ҚАРЗҲОИ АМАЛКУНАНДА

 

  1. Бо мақсади пешгирӣ намудани талафоти имконпазир аз рӯи қарзҳои додашуда ташкилот аз болои онҳо назорати доимӣ бурда, робитаи доимиро бо қарзгир таъмин ва мониторинги қарзро пайваста амалӣ менамояд.
  2. Ташкилотҳои амонатии қарзии хурд бо роҳи муайян намудани хавфи қарзӣ, баҳодиҳӣ ва таснифи қарзҳо аз рӯи сифат мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Бонки миллии Тоҷикистон захира ва фонди пӯшонидани талафоти имконпазирро аз рӯи қарзҳо (минбаъд-ФПТИ) бояд ташкил намоянд.
  3. Ташкилоти қарзии хурд ва фонди қарзии хурд ҳуқуқ доранд захира ва ФПТИ ташкил намоянд.
  4. Баҳодиҳии хавфи қарзӣ бояд аз ҷониби ташкилот дар асоси таҳлили объективии ҳолати молиявӣ ва фаъолияти муштарӣ, бо назардошти ҳама гуна хавфҳо, тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Бонки миллии Тоҷикистон ба таври доимӣ гузаронида шавад.
  5. Дар ҳолатҳои зерин ташкилот нисбат ба муштарӣ чораҳои дахлдор бояд андешад:
  • саривақт ва ё пурра пешниҳод накардани маълумот оид ба ҳолати молиявӣ ва ё воситаҳои гардон;
  • саривақт напардохтани фоизҳои қарз;
  • истифодаи ғайримақсадноки қарз;
  • cаркашии қарзгир аз робита бо ташкилот.

 

  1. Бо мақсади мукаммал намудани низоми қарзӣ, назорати доимии самаранок ва дастрасии итиллоот нисбат ба қарзҳо, ташкилот уҳдадор аст, феҳрасти ягонаи қарзҳоро (дар шакли электронӣ) тартиб диҳад.

 

БОБИ 7. КОР БО ҚАРЗҲОИ МУШКИЛСИТОН

 

  1. Ташкилот бояд оид ба баргардонидани қарзҳои мушкилситони худ чораҳои зарурӣ андешад.
  2. Дар сурати таҷдиди қарзҳои мушкилситон диққати махсус бояд ба ошкор кардани тамоюлҳои манфӣ дода шавад, то ки ташкилот тавонад барои аз талафоти имконпазир эмин шудан чораҳои зарурӣ андешад, аз ҷумла бо роҳи таъмини пардохти қарз ва зиёд намудани маблағҷудокунӣ ба фонди захира ва ФПТИ.
  3. Ташкилот дар шартномаи қарзӣ тартиби пардохти қарзҳои батаъхирафтодаро (иҷро накардани уҳдадориҳо аз рӯи қарзи асосии қолабӣ ва ё фоизҳои ҳисобкардашуда тибқи шартнома) муқаррар менамояд.
  4. Ташкилот дар баробари чораҳои нисбат ба қарзгир андешидашаванда бо худи қарзгир низ доимо бояд дар тамос бошад ва оид ба пардохтҳои ҷойдошта қарзгирро огоҳ намояд, инчунин бо розигии қарзгир ба бюрои таърихи қарз маълумот оид ба таърихи қарзи қарзгир пешниҳод намояд.
  5. Воҳиди дахлдор ва ё шахси ваколатдори ташкилот ҷиҳати кори минбаъда бо қарзҳои мушкилситон ба роҳбарони ташкилот ҳисобот пешниҳод намуда, оид ба қарзҳое, ки аз рӯи онҳо бояд истеҳсолоти судӣ оғоз карда шавад, рӯйхат ва маблағи умумии қарзҳои аз ҳисоб хориҷшаванда тавсияҳо медиҳанд.

 

БОБИ 8. ТАРТИБИ АЗ ҲИСОБ ХОРИҶ КАРДАНИ ҚАРЗҲОИ БЕЭЪТИМОД

 

  1. Аз тавозуни ташкилот хориҷ кардани қарзҳои беэътимод тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Бонки миллии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
  2. Дар сурати барнагардонидани қарзи беэътимод, дар асоси хулосаи воҳиди дахлдори ташкилот оид ба кор бо қарзҳои мушкилситон ва ё Қарори Кумитаи қарзӣ, пас аз мувофиқа бо Шӯрои нозирон (парасторон)  қарори  мақоми  ваколатдори  ташкилот  дар

 

хусуси  аз  ҳисоби  ФПТИ  хориҷ  ва  бо  тарзи  ғайринизомӣ  ба  ҳисоб гирифтани қарз қабул карда мешавад.

  1. Ташкилот давра ба давра муқоисаву санҷиши ҳисобгирии назоратии қарзҳои аз ҳисоб хориҷшуда ва варақаҳои ҳисобгирии қарзҳоро аз рӯи миқдори ҳисобҳо ва маблағҳои аз ҳисоб хориҷшуда амалӣ менамояд.
  2. Маълумот дар бораи қарзҳои аз ҳисоб хориҷшуда махфӣ нигоҳ дошта мешавад.
  3. Ташкилот қарзҳоеро, ки ба тарзи ғайринизомӣ ба ҳисоб гирифта шудааст, дар муддати 5 сол назорат менамояд.

 

Замимаи №1 Ба Дастурамали №199

аз “7” майи соли 2014, №90

 

Намунаи 1. Фоизҳои қарз моҳона, маблағи асосии қарз дар охири давра ва пардохтҳо барои хизматрасониҳо дар санаи гирифтани қарз ситонида мешавад.

 

Маблағи қарз

20 000 сомонӣ

Фоизи қарз (солона)

30%

Санаи пешниҳоди қарз

15.05.2013

Муҳлати пешниҳоди қарз

1 сол

Пардохтҳо                        барои хизматрасониҳо

200 сомонӣ (1% аз маблағи умумӣ)

 

 

 

Муҳлати пардохт

Бақияи қарз

Пардохти қарз (фоизҳо моҳона, қарзи асосӣ дар охири давра)

Дигар пардохтҳо

Ҷамъи маблағҳои пардохташуда

15.05.2013

-20 000

 

200

-19800

15.06.2013

 

500

 

500

15.07.2013

 

500

 

500

15.08.2013

 

500

 

500

15.09.2013

 

500

 

500

15.10.2013

 

500

 

500

15.11.2013

 

500

 

500

15.12.2013

 

500

 

500

15.01.2014

 

500

 

500

15.02.2014

 

500

 

500

15.03.2014

 

500

 

500

15.04.2014

 

500

 

500

15.05.2014

 

20500

 

20500

Фоизи самараноки солона

 

 

 

 

31%

 

Намунаи  2.  Қарз  вобаста  ба  мӯҳлат  мутаносибан  ба  давраҳо

баробар тақсим карда шуда, маблағи фоизи қарз аз бақияи қарз дар охири давра ҳисоб карда мешавад ва пардохтҳо барои хизматрасониҳо дар санаи гирифтани қарз ситонида мешавад.

 

Маблағи қарз

20 000 сомонӣ

Фоизи қарз (солона)

30%

Санаи пешниҳоди қарз

15.05.2013

Муҳлати пешниҳоди қарз

1 сол

Пардохтҳо                          барои хизматрасониҳо

200 сомонӣ (1% аз маблағи умумӣ)

 

 

 

Муҳлати пардохт

Бақияи қарз

Пардохти қарз (қарзи асосӣ ба давраҳо тақсим карда шуда аз бақия фоиз пардохт мешавад.)

Дигар пардохтҳо

Ҷамъи маблағҳои пардохташуда

15.05.2013

-20000

 

 

200

-19800

15.06.2013

-18333,3

1666,7

500,0

 

2166,7

15.07.2013

-16666,7

1666,7

458,3

 

2125,0

15.08.2013

-15000,0

1666,7

416,7

 

2083,3

15.09.2013

-13333,3

1666,7

375,0

 

2041,7

15.10.2013

-11666,7

1666,7

333,3

 

2000,0

15.11.2013

-10000,0

1666,7

291,7

 

1958,3

15.12.2013

-8333,3

1666,7

250,0

 

1916,7

15.01.2014

-6666,7

1666,7

208,3

 

1875,0

15.02.2014

-5000,0

1666,7

166,7

 

1833,3

15.03.2014

-3333,3

1666,7

125,0

 

1791,7

15.04.2014

-1666,7

1666,7

83,3

 

1750,0

15.05.2014

0,0

1666,7

41,7

 

1708,3

Фоизи самараноки солона

 

 

 

 

 

32%

 

Намунаи 3. Қарз ва маблағи фоизи он ба давраҳо ба усули аннуитет тақсим карда шуда, пардохтҳо барои хизматрасониҳо дар санаи гирифтани қарз ситонида мешавад.

 

Маблағи қарз

20 000 сомонӣ

Фоизи қарз (солона)

30%

Санаи пешниҳоди қарз

15.05.2013

Муҳлати пешниҳоди қарз

1 сол

Пардохтҳо                          барои хизматрасониҳо

100 сомонӣ (1% аз маблағи умумӣ)

 

Муҳлати пардохт

Бақияи қарз

Пардохти қарз (қарз ва фоизҳо баробар тақсим карда шудаанд (аннуитет))

Дигар пардохтҳо

Ҷамъи маблағҳои пардохташуда

15.05.2013

-20000

 

100

-19900

15.06.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.07.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.08.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.09.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.10.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.11.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.12.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.01.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

15.02.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

15.03.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

15.04.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

15.05.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

Фоизи самараноки солона

 

 

 

 

31%

 

Намунаи 4. Қарз дар 4 моҳи аввал имтиёз дошта, танҳо маблағи фоизи қарз пардохт карда мешавад ва дар боқимонда давраҳо қарз ва фоизи он ба давраҳо тақсим карда шудаанд (усули аннуитет), инчунин пардохтҳо барои хизматрасониҳо дар санаи гирифтани қарз ситонида мешавад.

Маблағи қарз

20 000 сомонӣ

Фоизи қарз (солона)

30%

Санаи пешниҳоди қарз

15.05.2013

Муҳлати пешниҳоди қарз

1 сол

Пардохтҳо                          барои хизматрасониҳо

150 сомонӣ (1% аз маблағи умумӣ)

 

Муҳлати пардохт

Бақияи қарз

Пардохти қарз (қарз ва фоизҳо баробар тақсим карда шудаанд (ануитет), бо 4 моҳ давраи имтиёзнок))

Дигар пардохтҳо

Ҷамъи маблағҳои пардохташуда

15.05.2013

-20000

 

150

-19850

15.06.2013

 

500

 

500

15.07.2013

 

500

 

500

15.08.2013

 

500

 

500

15.09.2013

 

500

 

500

15.10.2013

 

2 789,3

 

2789,3

15.11.2013

 

2 789,3

 

2789,3

15.12.2013

 

2 789,3

 

2789,3

15.01.2014

 

2 789,3

 

2789,3

15.02.2014

 

2 789,3

 

2789,3

15.03.2014

 

2 789,3

 

2789,3

15.04.2014

 

2 789,3

 

2789,3

15.05.2014

 

2 789,3

 

2789,3

Фоизи самараноки солона

 

 

 

 

31%

 

Варианти пешинаи матни лоиҳаи санади меъёрии ҳуқуқӣ (рус)

 

“Зарегистрировано"

Министерством юстиции Республики Таджикистан за №612

от 10 июня 2011 г.

"Утверждено"

Постановлением правления Национального банка Таджикистана от 28 апреля 2011 г. за №73

" Зарегистрировано " Изменение Министерством юстиции Республики Таджикистан за №612 "а"

от 26 ноября 2012 г.

" Утверждено " Изменение Постановлением

Правления Национального банка Таджикистана за №255 от 17 октября 2012 г.

" Зарегистрировано " Изменения и дополнения

Министерством юстиции Республики Таджикистан за №612 "б" от 26 майя 2015 г.

" Утверждено " Изменения и дополнения Постановлением Правления

Национального банка Таджикистана за №185 от 25 июля 2014 г.

" Зарегистрировано " Дополенение Министерством юстиции Республики Таджикистан за №612 "б"

от 26 июля 2015 г.

" Утверждено " Дополенение Постановлением Правления Национального банка

Таджикистана за №58 от 3 майя 2016г.

 

 

 

 

 

Инструкция №186

"О порядке предоставления кредита и начисления процента в кредитных организациях"

 

Настоящая Инструкция разработана в соответствии с требованиями части 2 статьи 3 и части 5 статьи 29 Закона Республики Таджикистан "О банковской деятельности" и определяет форму работы с кредитами, начисления и взыскания процентов за кредит в кредитных организациях.

 

ГЛАВА 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

  1. Основной целью настоящей Инструкции является установление минимальных требований по разумной системе управления кредитным риском и порядка начисление процентов за кредит в кредитных организациях.

 

  1. В настоящей  Инструкции  используются  также  следующие основные понятия:

- кредит - денежные средства, выданные клиенту кредитной организацией на условиях уплаты процентов и возвратности в установленное время. Следующие обязательства считаются приравненными к понятию "кредит":

а)гарантии и все другие аналогичные внебалансовые обязательства организаций, которые кредитной организацией направлены другим лицам;

б) овердрафты, независимо от причины их возникновения; в) аккредитивы;

г) нахождение кредитными организациями кредитных любых документов доказывающих задолженность лица, по которому данное лицо выступает в качестве векселедателя, трассанта или гаранта (имеющего ответственность);

д) факторинговые операции;

е) операции финансовой аренды (лизинг);

ж) финансирование коммерческих сделок, в том числе, форфейтинговые операции;

ж) ипотечные и потребительские кредиты; з) банковские кредитные карты;

и) любые легализованные обязательства по выдаче кредита;

  • лимиты кредитования - это максимальные размеры совокупности всех кредитов одному заемщику или группе заемщиков. Кредитная организация могут определить дополнительные лимиты в пределах, не превышающих установленных Национальным банком Таджикистана нормативов;
  • кредитные риски - вероятность невыполнения кредитного обязательства со стороны зажмщика перед кредитором;
  • процентная ставка по кредиту - это процентное выражение, по отношении к сумме кредита с указанием периода по отношению к которому начисляется данный процент. Периоды начисления оплаты процентов определяются договором между клиентом и кредитной организацией и определение не ограничивается (то есть период может быть один день, одна неделя, один месяц, два месяца, квартал, полгода, год по усмотрению клиента и кредитной организации);
  • годовая эффективная процентная ставка - это процентное выражение, согласно  которому  процент  по  кредиту  начисляется  с

 

учжтом  всех  выплат  клиента  по  обслуживанию  кредита  кредитной организации;

  • сумма процентов по кредиту - это любая сумма, которая выплачивается зажмщиком кредитной организации за использование кредита;
  1. Минимальный размер кредитов зажмщикам устанавливается в соответствии с требованием банковского законодательства и нормативными правовыми актами Национального банка Таджикистана.
  2. Кредитная организация обязана указывать в договоре процентную ставку по кредиту и годовую эффективную процентную ставку по кредиту.

 

ГЛАВА 2. КРЕДИТНАЯ ПОЛИТИКА И КРЕДИТНЫЙ КОМИТЕТ КРЕДИТНОЙ ОРГАНИЗАЦИИ

  1. Внутренние нормативные акты кредитной организации, которые регулируют их кредитную политику, должны разрабатываться с учетом требования настоящей Инструкции утверждается Наблюдательным советом.
  2. Нормативные акты отражают все основные положения, касающиеся выдачи кредитов - виды валютных кредитов, процентную ставку, объжм и цели кредита, задачи кредитной политики, разделение ответственности и полномочий работников кредитной организации в области кредитования, политика в отношении классификации и анализа кредитного портфеля, а также соответствующих отчислений в резерв, меры, принимаемые в случае возникновения проблемных кредитов.
  3. Для осуществления кредитной политики Постановлением Наблюдательного Совета кредитной организации в Головном офисе создается Кредитный комитет в составе не менее 5 человек. В состав Кредитного комитета, который является рабочим коллегиальным органом кредитной организации, входят представители руководства кредитной организации, а также руководители структурных кредитных и юридических подразделений, операционного отдела, работающего с клиентами (фронт-офис) и других служб кредитной организации. Рассмотрение и принятие решения о выдаче "крупных" кредитов, кредитов связанным лицам, доверительных кредитов, а также размер гарантий является исключительным полномочием Кредитного комитета Головного офиса кредитной организации.

 

Рассмотрение и принятие решения о выдаче "крупных" кредитов, кредитов связанным лицам, доверительных кредитов, а также установление размера гарантий является исключительным правом Кредитного комитета Головного офиса кредитной организации.

  1. Головной офис кредитной организации на основании внутренних нормативных актов для своих филиалов создает Кредитный комитет и устанавливает требования для осуществления кредитной политики филиалов.
  2. Кредитным комитетом Головного офиса кредитной организации руководит заместитель Председателя Правления.
  3. Все вопросы, связанные с выдачей или отказом, переводом, продажей, а также списание кредитов со счета, гарантий, обязательств, поручений и других приравненных к ним заменителей, должны решаться на заседаниях Кредитного комитета.
  4. Наблюдательным Советом кредитной организации утверждается Положение о Кредитном комитете, где устанавливаются полномочия Кредитного комитета и предусматривается разделение компетенций по выдаче кредита, в том числе лимит кредитования и степень полной ответственности выданных им кредитов.
  5. Ни одно отдельное лицо кредитной организации не имеет право выдавать кредиты, выдача которых отказана Кредитным комитетом Головного офиса кредитной организации.

 

ГЛАВА 3. РАБОТА С КРЕДИТАМИ

  1. Кредитная организация ведет запись документов в отдельном кредитном досье каждого зажмщика в соответствии с законодательством Республики Таджикистан и нормативно-правовых актов Национального банка Таджикистана. Эти записи включают в себя всю необходимую информацию относительно зажмщиков кредитных организаций, условий выдачи кредита и требований по обмену информацией с Бюро кредитных историй.
  2. Кредитная организация вносят записи по учжту информации о степени и форме взаимосвязи зажмщиков организаций, кредиты которых накапливаются при определении лимитов кредитования, в отдельную книгу.
  3. Перед предоставлением кредита клиенту (до подписания кредитного договора) кредитная организация должна письменно предоставить  информацию   обо   всех   видах   выдаваемых   кредитов,

 

условиях кредитования, условиях погашения кредита (реальные сроки выплаты основного долга и процентов), общей стоимости кредита, о согласии заемщика на предоставление информации в Бюро кредитных историй, видах принимаемых залогов и др. Данная справка должна быть составлена в виде объявления или рекламной брошюры и утверждена Правлением кредитные организации.

 

ГЛАВА 4. РАССМОТРЕНИЕ ЗАЯВКИ НА ПОЛУЧЕНИЕ КРЕДИТА

  1. Работа по выдаче кредита начинается с момента принятия заявления клиента. Лица, занимающиеся рассмотрением заявок на получение кредита, выполняют следующие действия:

а) изучение зажмщика с привлечением полной информации как о нем самом, так и о той отрасли экономики, в которой он намеревается использовать полученные средства;

б)получение соответствующей информации от Бюро кредитных историй согласно Закону Республики Таджикистан "О кредитных историй". Классификация кредитов, по которым не было получено согласия заемщика о предоставлении информации в Бюро кредитных историй, проводится согласно требованиям нормативного правового акта Национального банка Таджикистана;

в) проведение беседы с зажмщика или его уполномоченным представителем, в ходе которой составляется первоначальный психологический портрет зажмщика, определяется его компетентность и профессиональная подготовленность;

г) запросить у зажмщика пакет документов, позволяющих более подробно в полной мере оценить его состояние, такие как:

  • заявка на получение кредита с указанием цели, требуемой суммы, срока и условий, на которых будет получен кредит;
  • учредительные документы для юридических лиц;
  • финансовый отчет с отметкой налоговых органов;
  • копия справки из налоговых органов по месту регистрации об отсутствии задолженности перед бюджетом;
  • бизнес-план;
  • заполненная типовая анкета;
  • карточки с образцами подписей лиц, имеющих право первой и если предусмотрено второй подписи;
  • прогноз движения денежных средств зажмщика;

 

  • опись имущества с указанием стоимости, либо иные обеспечения, которые могут быть предоставлены зажмщиком в виде обеспечения возврата кредита;
  • прочие документы, которые организация сочтжт необходимым затребовать у зажмщика.

д) Перечень требуемых документов для зажмщика-физического лица и для зажмщика - юридического лица в отдельности, в зависимости от вида кредита, устанавливается внутренними нормативными актами кредитной организации.

е) в обязательном порядке разъяснить потенциальному зажмщику о выгоде, сущности и последствиях предоставления информации по истории кредита в Бюро кредитных историй;

ж) наряду с предусмотренными документами, в кредитных делах клиентов должна быть вложена справка объемом в одну страницу и шрифтом не менее 22, в которой отражены основные условия кредита. В справке должна быть подпись клиента об ознакомлении с условиями кредита.

  1. Если обеспечением получаемого кредита служит гарантия или поручительство, следует провести работу по изучению гаранта или поручителя, его профессиональной репутации, платежеспособности, ответственности и готовности выполнять свои обязательства.
  2. Все вышеуказанные действия работников, изучавших зажмщика, должны производиться на основании внутренних документов кредитные организации, определяющих полномочия и функциональные обязанности данных сотрудников.
  3. Все заявки на получение кредитов в кредитных организациях, представленные на рассмотрение, регистрируются в журнале учета (в бумажном или в электронном виде), независимо от принятого по заявке решения.
  4. В процессе рассмотрения заявок на получение кредита, кредитная организация в первую очередь должна рассматривать заявки тех клиентов, которые дали согласие о представлении информации по истории кредита в бюро кредитных историй.
  5. После выполнения всех вышеуказанных требований, лица, изучавшие зажмщика (как правило это работники относящиеся к первому уровню лиц ответственных за выдачу кредита), на основании полученной информации составляют заключение о выдаче или об отказе в выдачи зажмщику кредита.

 

  1. Решение о выдаче или отказа кредита должно приниматься Кредитным комитетом с участием уполномоченного работника.
  2. Кредитный комитет с целью проведения повторного анализа и совершенствования заключения о выдаче кредита, может принять решение о запросе дополнительной информации о клиенте.
  3. Решение о выдаче или отказа кредита является внутренним документом кредитной организации и он не выдажтся клиенту. В случае несоответствия заявки с требованиями вида кредита, организация имеет право не выдавать, уменьшить сумму или сократить срок запрашиваемого кредита.
  4. О соответствующем решении Кредитного комитета клиенту сообщается в устной форме или по требованию клиента организация может предоставить уведомление в письменной форме. Содержание решения Кредитного комитет а записывается в электронном виде и оригинал подшивается в кредитном досье зажмщика.
  5. Кредитная организация в зависимости от размера кредитов устанавливает сроки регистрации работы с заявками, изучения документов, уведомления клиентов об отказе в выдаче кредита и т.д. в частности:
  • рассматриваются заявки на получение кредита в течение 5 рабочих дней с момента их поступления;
  • анализ документов и вынесение решения осуществляется в зависимости от суммы кредита в размере до 500 000 (пятьсот тысяч) сомони - в течении двух недель и свыше 500 000 (пятьсот тысяч) сомони - в течении одного месяца с момента подачи документов;
  • уведомление об отказе в выдаче кредита осуществляется в течение 3 дней с момента принятия решения;
  • постоянная связь с клиентом и проверка использования кредита по мере необходимости.
  1. Кредитная организация точно предусматривает в своих внутренних документах сроки, предусмотренные в пункте 26 настоящей Инструкции в зависимости от размера предоставляемых кредитов.
  2. Соблюдение процесса рассмотрения заявки клиента о выдаче кредита регулярно проверяется органом, осуществляющим внутренний контроль в кредитной организации на основании журнала учжта заявок и других внутренних документов.

 

ГЛАВА 5. ЗАКЛЮЧЕНИЕ КРЕДИТНОГО СОГЛАШЕНИЯ

  1. Правовые отношения кредитной организации с клиентом о выдаче и погашение кредита регулируется на основании договора, законодательством Республики Таджикистан и настоящей Инструкцией.
  2. При заключении кредитного соглашения оговариваются все условия, на которых выдается кредит, в том числе: сумма, срок, вид валюты, процентная ставка, дата заключения договора, форма выдачи кредита, обеспечение (если есть необходимость), порядок и источники погашения, порядок и погашение кредита в случае его просрочки или реорганизации юридического лица, реквизиты сторон и информации о предоставлении кредитной истории клиента в бюро кредитных истории по его согласию.
  3. График погашения задолженности с детальным описанием порядка и сроков погашения разрабатывается и утверждается совместно с кредитным договором и прилагаются к кредитному договору.
  4. С целью соответствия деятельности зажмщика с его представленным бизнес планом, прогнозом движения  денежных средств, контроль и соблюдения графика погашения в кредитном договоре, предусматривается представление финансовой отчетности со стороны зажмщика с указанием срока и периодом пользования кредитом. Кредитная организация, для целей контроля может затребовать с зажмщика другие документы.
  5. В кредитном договоре конкретно предусматривается все виды ответственности и меры, которые применяются в случаях не выполнения обязательств сторон.
  6. Количество экземпляров заключаемого соглашения должно быть не менее количества заключающих его сторон. Каждая заключающая договор сторона, должна получить подписанный всеми сторонами оригинал экземпляра кредитного договора. Кредитный договор не должен противоречить действующему законодательству Республики Таджикистан, а также нормативно правовым актам Национального банка Таджикистана.
  7. Кредитная организация может не выдавать новый кредит зажмщику, который нарушает требования действующего кредитного договора.
  8. В кредитном деле зажмщика отмечаются все встречи и беседы, телефонные разговоры с зажмщиком, результаты переговоров и заключения по проверкам, а

 

также подшивается вся корреспонденция, связанная с данным кредитом.

  1. Все отчжты, требуемые в соответствии с данной Инструкции, должны храниться в кредитном деле не менее 5 лет после возврата кредита. В кредитном деле должны храниться копии первичных документов по выдаче кредитов, и их погашение с процентами вместе с выписками по этим счетам.

 

ГЛАВА 6. ОФОРМЛЕНИЕ ОБЕСПЕЧЕНИЯ КРЕДИТА

  1. Выполнение обязательств зажмщика может быть обеспеченно имуществом. В случае не погашения кредита зажмщиком, согласно порядка установленного законом и договора о залоге, организация должна реализовать заложенное имущество и вырученную сумму направить на покрытие долга.
  2. Если кредит выдается организацией под залог, кроме кредитного договора составляется договор о залоге и в дальнейшем все отношения сторон связанные с залогом, осуществляются согласно Законов Республики Таджикистан "О ипотеке" и "О залоге недвижимого имущества".
  3. К договору прилагается полная опись закладываемого имущества с указанием стоимости, сертификаты, удостоверения и прочая техническая документация (документы удостоверяющие юридическое право на имущества). Договор о залоге оформляется согласно порядка установленным законодательством.
  4. В случае выдачи кредита под залог учитывается специфика закладываемого в залог имущества с учжтом требований рынка. Наиболее предпочтительным залогом для кредитной организации являются ценные бумаги Правительства Республики Таджикистан и ценные бумаги Национального банка Таджикистана, а также сбережения. Если кредит выдается под такой залог, кредитная организация проверяет, чтобы момент погашения ценных бумаг и срок выплаты сбережения не наступали до истечения срока погашения кредита.
  5. Кредитная организация при выдаче кредита под залог:

а) проверяет, принадлежность закладываемого имущество зажмщику, затребовать письменное согласие всех собственников (физические и юридические лица) закладываемого имущества, в случае, если собственность коллективная;

 

б) проверяет, не заложено ли это имущество ранее другому кредитору, используя всевозможные реестры по регистрации залогового имущества и другую доступную информацию;

в) в случае, если стоимость залога, указанная в подтверждающих документах, вызывает сомнения, установить свою стоимость, предварительно оценив его самостоятельно или с согласия зажмщика - залогодателя посредством привлечения независимого оценщика определяет реальную стоимость залога;

г) проводит маркетинговое исследование закладываемого имущества, определяет степень его ликвидности, реальную рыночную стоимость и определяет предположительную продажную цену возможной реализации залога и составить план контроля за условиями его содержания;

д) в случае наличия опасений по поводу снижения стоимости залогового имущества (к примеру, из-за сезонного падения цен), кредитной организации необходимо потребовать дополнительное обеспечение для выполнения своих обязательств.

  1. В случае если заложенное имущество находится в распоряжении зажмщика, то при этом в договоре детально оговариваются все условия пользования заложенным имуществом, включая права, обязанности пользователя, а также, куда будут направляться средства, вырученные при пользовании залогом.
  2. При выдаче кредита, обеспеченного банковской гарантией, или поручительством, организация обязана оформить его согласно требованиям Гражданского Кодекса Республики Таджикистан и другим нормативно-правовым актам.
  3. Кредитная организация не может под залог своих акций выдавать кредиты, предоплаты, гарантийные письма и прочие ценные бумаги или взять на себя другие обязательства.
  4. Кредитная организация за счет продажи заложенного имущества покрывает основную сумму долга, начисленные проценты и другие затраты.
  5. Выполнения обязательств заемщика, также могут быть обеспечены посредством других методов, предусмотренных законом или договором.

 

ГЛАВА 7. РАБОТА С ТЕКУЩИМИ КРЕДИТАМИ

  1. С целью предотвращения возможных потерь по выданным кредитам, организация, осуществляя постоянный контроль за ними, обеспечивает постоянную связь с заемщиком и ведет мониторинг кредита.
  2. В случае выявления признаков ухудшения финансового состояния клиента, уполномоченный сотрудник, кредитной организации, для применения соответствующих мер в срочном порядке уведомляет Кредитный комитет. К предупредительным признакам относятся:
  • несвоевременное предоставление информации, неполное предоставление информации о финансовом состоянии;
  • расхождения с представленным прогнозом движения средств и бизнес - планом;
  • несвоевременная выплата процентов;
  • просьба о пролонгации;
  • нецелевое использование кредита;
  • уклонение заемщика от контактов с кредитной организацией; отсутствие возможностей для проверки документов связанных с кредитным договором;
  • смена руководства предприятия - заемщика и т.д.
  1. В целях усовершенствования системы кредитования, непрерывного эффективного надзора и доступности информации о кредитах, кредитная организация обязана предоставлять информацию о ссудном портфеле в Бюро кредитных историй в своем Головном офисе единый реестр кредитов (в электронном виде).
  2. Погашение суммы основного долга со счета зажмщика в кредитной организации производится следующими способами и на основании следующих документов:
  • со счетов зажмщика (сберегательные счета, депозитные счета до востребования, срочные депозитные счета), с начисленной заработной платы зажмщика на основании письменного распоряжения, если в кредитном договоре предусмотрена такое право;
  • на счет кредитной организации через предприятия связи или других кредитных организаций на основании его письменного распоряжения;
  • на основании приходного ордера принять в кассу кредитной организации сумму основного долга.

 

ГЛАВА 8. МОНИТОРИНГ ПРОБЛЕМНЫХ КРЕДИТОВ

  1. Для работы с проблемными кредитами в кредитных организациях создажтся структурное подразделение и все проблемные кредитные дела передаются в его распоряжение. При мониторинге проблемных кредитов структурное подразделение кредитной организации должно использовать информацию, полученную из Бюро кредитных историй.
  2. К пролонгации (реструктуризации) проблемных кредитов следует отнестись с особенной тщательностью своевременному выявлению негативных тенденций, чтобы организация смогла вовремя застраховаться от возможных потерь, в том числе путжм обеспечения возврата кредита, соответствующим образом увеличением отчислений в резерв потенциальных потерь.

При пролонгации (реструктуризации) полученного заемщиком кредита прибавление начисленных но неуплаченных процентов на сумму основного долга, запрещено.

  1. Кредитная организация в кредитном договоре должна устанавливать порядок погашения просроченной задолженности (при просрочке основного долга по установленным кредитным договором требованиям и графиком их погашения).
  2. В случае реорганизации зажмщика, права и обязанности реорганизуемого юридического лица, вытекающее из кредитного договора, подтверждаются на основании разделения баланса или передаточного акта.
  3. Затем организация начинает маркетинговое исследование рынка с целью возможной реализации залога. Это исследование проводится постоянно, путжм форсирования мероприятий, связанных с продажей залога.
  4. Если обеспечение возвратности иными путями, кроме реализации имущества залога, не представляется возможным, это исследование завершается детальным заключением по поводу залога с указанием степени его ликвидности на текущий момент, описанием порядка реализации и примерного диапазона продажных цен.
  5. Также в заключении может быть указано мнение структурного подразделения кредитной организации по работе с проблемными кредитами о том, стоит ли реализовать залог сейчас либо имеет смысл

 

подождать (с тем, чтобы в дальнейшем продать его по более высокой цене).

  1. В целях обеспечения своевременного погашения задолженности заемщика, организация оговаривает в кредитном договоре, что погашение задолженности за счет вторичных источников возможно и до истечения срока погашения кредита.
  2. Наряду с мерами пунктов 57-59 настоящей Инструкции, кредитная организация также ведет постоянную работу с самим заемщиком таким образом:
  • уведомление заемщика о том, что срок кредита просрочен и о возможных имеющихся проблемах;
  • ведение переговоров;
  • вызов заемщика в кредитную организацию;
  • предоставление информации истории клиента в бюро кредитных историй.
  1. Соответствующее структурное подразделение кредитной организации постоянно представляет на рассмотрение руководству отчет о проделанной работе, в котором указываются все проведенные меры по возврату проблемных кредитов, а также пересмотренную классификацию кредитного портфеля.
  2. В заключительной части отчета соответствующего подразделения кредитной организации вносятся предложения по дальнейшей работе с проблемными кредитами, которые в том числе включают в себя реестр кредитов, по которым должны начинать судебное производство, список и общую сумму кредитов, подлежащих списанию со счетов, рекомендации по применению ряда мер к отдельным зажмщикам и т.д.
  3. Работники кредитной организации должны все свои действия и отношения с клиентом строить согласно законодательства Республики Таджикистан, нормативно-правовых актов Национального банка Таджикистана и в рамках общечеловеческих этических норм.

 

ГЛАВА 9. ПОРЯДОК СПИСАНИЯ БЕЗНАДЕЖНЫХ КРЕДИТОВ

  1. Безнадежные кредиты списываются с баланса согласно соответствующего нормативного правового акта Национального банка Таджикистана.

 

  1. В случае непогашения безнадежного кредита, на основании заключения соответствующего подразделения кредитной организации по работе с проблемными кредитами и Кредитного комитета, после согласования с Наблюдательным советом, Правление кредитной организации принимает решение о списании кредита за счжт Фонда покрытия возможных потерь по ссудам (далее - ФПВП) и отнесении его на внесистемный учет.
  2. Все средства, поступающие после выполнения требований пункта 68 настоящей Инструкции для погашения кредита, в соответствии с нормативно-правовыми актами Национального банка Таджикистана по потенциальным и возможным потерям в зависимости от источника списания задолженности направляются в доход или прибыль кредитной организации.
  3. Учет задолженности, которая списывается за счжт ФПВП веджтся на внесистемном учжте в течении не менее пяти лет со дня списания со счета задолженности.
  4. Контрольный учжт всех списанных ссуд производится на основании справки на бумажном и электронном носителе всех списанных ссуд в течении последних 5 лет, которые остались непогашенными. Данная справка содержит следующую информацию:
  • о предоставлении информации в Бюро кредитных историй относительно списания с баланса кредитов;
  • решение о списании кредита;
  • название Головного офиса кредитной организации, филиала (другое структурное подразделение);
  • дата списания кредита;
  • номер ссудного счета;
  • название зажмщика;
  • остаток непогашенной задолженности;
  • остаток непогашенной процентной задолженности;
  • непокрытые расходы кредитной организации.
  1. Пункт 69) исключить (Постановление Правления НБТ №255 от 10.2012г.)
  2. Соответствующее учжтное подразделение кредитной организации периодически производит сверку и проверку контрольного учжта списанных ссуд со счета и карточек по учжту кредитов, по количеству счетов и списанных со счета сумм. Сведения о списанных ссудах со счета хранятся конфиденциально.

 

ГЛАВА 10. ПОСЛЕДУЮЩАЯ РАБОТА СО СПИСАННЫМИ С БАЛАНСА КРЕДИТАМИ

  1. По списанной с баланса ссудной задолженности, которая переведена на счет внесистемного учета, кредитной организацией веджтся работа в течении установленного срока в соответствии с пунктом 72 настоящей Инструкции.
  2. Кредиты, перенесжнные на внесистемный учжт по истечении пяти лет, рассматриваются соответствующим структурным подразделением по работе с проблемными кредитами.
  3. Наблюдательный Совет контролирует кредиты выведенные на внесистемный учжт в течение всего периода учета, и регулярно отчитывается по работе с ними перед Собранием акционеров (участников).
  4. К мероприятиям, направленным на поиск путей для погашения кредита, относятся следующее:
  • постоянное отслеживание материалов СМИ с целью выявления необходимой информации о зажмщике - должнике, свидетельствующей о его платежеспособности;
  • поддержка постоянной связи с родными и близкими зажмщика (физическое лицо), в случае, если не возврат кредита произошел из-за невозможности разыскать зажмщика и др.
  1. В случае, когда у кредитной организации имеется перспектива возврата задолженности в будущем, соответствующее структурное подразделение кредитные организации продлевает срок ее учета на более длительный период. Если же организацией исчерпаны все возможности, то структурное подразделение по работе с проблемными кредитами может принять решение о невозможности возврата кредита. Все принятые решения структурного подразделения по работе с проблемными кредитами без замедления сообщаются Наблюдательному совету кредитной организации в письменном виде.

 

 

ГЛАВА 11. НАЧИСЛЕНИЕ И ВЗЫСКАНИЕ ПРОЦЕНТОВ ЗА КРЕДИТ

  1. Размер и срок погашения (взыскания) суммы процентов за кредит устанавливаются в зависимости от суммы предоставленного кредита и  срока  возврата  кредита.  Условия  изменения  процентов  за

 

кредит при изменении макроэкономической ситуации (уровня инфляции, ставки рефинансирования и норматив обязательных резервов НБТ, в зависимости от изменения международных процентных ставок (LIBOR или FIBOR), а также размер штрафов за несвоевременное погашение могут указываться в кредитном договоре.

  1. Кредитная организация с клиентом устанавливает свою процентную политику с учетом сроков, суммы, видов кредита и кредитных рисков индивидуально.
  2. Годовая эффективная процентная ставка по кредитам исчисляется следующим равенством:

 

 

    

 

 

- выплаты за период  ;

t- (1,...., N) количество периодов (день, месяц и год); S - сумма предоставленного кредита;

F - расходы связанные с обслуживанием при получении кредита; IRR - годовая эффективная процентная ставка.

Расчет годовой эффективной процентной ставки организациями обеспечивается алгебраическими методами посредством компьютерных программ.   Для    расчета   годовой  эффективной  процентной   ставки рекомендуется  использование  финансовой  функции  ВСДa  программы Microsoft  EXCEL  (и  если  программа  Microsoft  EXCEL  на  английском языке  функции  IRRb ).  В  Приложении  №1  к  настоящей  Инструкции показаны примеры расчета годовой эффективной процентной ставки. При        расчете           годовой  эффективной процентной     ставки           денежные выплаты и периодичность выплат могут быть различными.

  1. Начисление процентов по кредитам производится только на остаток основного долга. В случае преждевременного погашения основного  долга,   начисление   процентов   на   оставшийся   срок   не

 

 

a Если программа Microsoft EXCEL на русском языке: Формулы=>Вставить Функцию=>Категория:Финансовые=>Выберите  Функцию:  ВСД  (Внутренная  ставка  доходности)В части Предположение для получения более точного результата ставится число 0,001)

b Если программа Microsoft EXCEL на английском языке: Formulas=>Insert Function=>Select category:Financial=> Select a function: IRR (Internal rate of return) (В части Guess для получения более точного результата ставится число 0,001)

 

разрешается.   А    также,     взыскание   разных   штрафов      и   пений   за несвоевременное выполнение обязательств (выплата процентов, суммы кредита), разрешается только за счет остатка невыполненного обязательства.

Кредитные организации должны вести учет календарных дней в году (360 или 365) при начислении процентов по кредитам и/или привлеченным средствам (депозитам и т д.), использовать единую политику при начислении процентов согласно календарным дням в году.

 

Формула расчета процента за кредит:

 

 

                      

 

 

 

S-начисленная сумма процента по кредиту; k- остаток кредита;

r- годовая процентная ставка кредита;

t-количество использованных дней кредита;

D-количество календарных дней в году (360 или 365).

 

ГЛАВА 12. ПОРЯДОК ВЗЫСКАНИЯ ПРОЦЕНТОВ ЗА КРЕДИТ

  1. Полученные проценты по ссудным операциям - это проценты, полученные со счетов зажмщиков (депозитных счетов, сберегательных счетов кредитной организации, в том числе с корреспондентского счета кредитной организации) и зачисленные в установленном порядке на счет или в кассу кредитной организации.
  2. Сумма процентов по кредитам взимается следующими способами:

а) со счетов зажмщика (сберегательные счета, депозитные счета до востребования, срочные депозитные счета), с начисленной заработной платы зажмщика на основании письменного распоряжения, если в кредитном договоре предусмотрена такое право;

б) со счетов зажмщика на счет кредитной организации через предприятия связи или других кредитных организаций на основании его письменного распоряжения;

 

в) на основании приходного ордера принять в кассу кредитной организации сумму процента по кредиту.

  1. Учет процентов по выданным кредитам осуществляется на основании распоряжения соответствующего структурного подразделения кредитной организации структуре учета или операционной структуре.
  2. В случае ликвидации юридического лица - зажмщика, кредитная организация прекращает дальнейшее начисление процентов и предъявляет требования к ликвидационной комиссии о всех обязательствах юридического лица - зажмщика с учетом процентов по кредиту в установленном законодательством порядке.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Приложение №1 к Инструкции №186 "О порядке предоставления кредита и

 

начисления процента в кредитных организациях"

 

Пример 1. Месячные проценты по кредиту, основная сумма кредита на конец периода и выплаты за обслуживание взимаются на дату получения кредита.

 

Сумма кредита

20 000 сомони

Проценты по кредиту (годовой)

30%

Дата предоставления кредита

15.05.2013

Срок предоставления кредита

1 год

Выплаты за обслуживание

200 сомони (1% от общей суммы)

 

Дата погашения

Остаток кредита

Выплаты по кредиту (месячные проценты, основной долг на конец периода)

Другие выплаты

Общая сумма выплат

15.05.2013

-20 000

 

200

-19800

15.06.2013

 

500

 

500

15.07.2013

 

500

 

500

15.08.2013

 

500

 

500

15.09.2013

 

500

 

500

15.10.2013

 

500

 

500

15.11.2013

 

500

 

500

15.12.2013

 

500

 

500

15.01.2014

 

500

 

500

15.02.2014

 

500

 

500

15.03.2014

 

500

 

500

15.04.2014

 

500

 

500

15.05.2014

 

20 500

 

20 500

Эффективный годовой процент

 

 

 

31%

Пример 2. Кредит в зависимости от срока делится пропорционально на периоды, процент по кредиту начисляется от остатка кредита в конце периода, а выплаты за обслуживание взимаются на дату получения кредита.

 

 

Сумма кредита

20 000 сомони

Проценты по кредиту (годовой)

30%

Дата предоставления кредита

15.05.2013

Срок предоставления кредита

1 год

Выплаты за обслуживание

200 сомони (1% от общей суммы)

 

 

Дата погашения

Остаток кредита

Выплата по              Другие кредиту                 выплаты (основной

долг разделенный на периоды - процент выплачивается с остатка)

Общая сумма выплат

15.05.2013

-20 000

 

200

-19800

15.06.2013

-18333,3

1666,7        500

,0

2166,7

15.07.2013

-16666,7

1666,7        458

,3

2125,0

15.08.2013

-15000,0

1666,7        416

,7

2083,3

15.09.2013

-13333,3

1666,7        375

,0

2041,7

15.10.2013

-11666,7

1666,7        333

,3

2000,0

15.11.2013

-10000,0

1666,7        291

,7

1958,3

15.12.2013

-8333,3

1666,7        250

,0

1916,7

15.01.2014

-6666,7

1666,7        208

,3

1875,0

15.02.2014

-5000,0

1666,7        166

,7

1833,3

15.03.2014

-3333,3

1666,7        125

,0

1791,7

15.04.2014

-1666,7

1666,7         83,

3

1750,0

15.05.2014

0,0

1666,7         41,

7

1708,3

Эффективный годовой процент

 

 

 

32%

 

 

 

 

Пример 3. Кредит и проценты по нему делятся на периоды по методу аннуитета, где выплаты за обслуживание взимаются на дату получения кредита.

 

 

 

Проценты по кредиту (годовой)

30%

Дата предоставления кредита

15.05.2013

Срок предоставления кредита

1 год

Выплаты за обслуживание

100 сомони (0,5% от общей суммы)

 

Дата погашения

Остаток кредита

Выплата по кредиту (кредит и проценты распределены пропорционально (аннуитет))

Другие выплаты

Общая сумма выплат

15.05.2013

-20 000

 

100

-19900

15.06.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.07.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.08.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.09.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.10.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.11.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.12.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.01.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

15.02.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

15.03.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

15.04.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

15.05.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

Эффективный годовой процент

 

 

 

31%

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пример 4. Кредит имеет льготный период в первые четыре месяца, когда погашаются только проценты по кредиту, в остальные периоды кредит и проценты по нему распределяются на периоды (метод аннуитета), а выплаты за обслуживание взимаются на дату получения кредита.

 

 

Сумма кредита

20 000 сомони

Проценты по кредиту (годовой)

30%

Дата предоставления кредита

15.05.2013

Срок предоставления кредита

1 год

Выплаты за обслуживание

150    сомони    (0,75%      от          общей суммы)

 

Дата погашения

Остаток кредита

Выплата по кредиту (кредит и проценты распределены пропорционально (аннуитет))

Другие выплаты

Общая сумма выплат

15.05.2013

-20 000

 

150

-19850

15.06.2013

 

500

 

500

15.07.2013

 

500

 

500

15.08.2013

 

500

 

500

15.09.2013

 

500

 

500

15.10.2013

 

2789,3

 

2789,3

15.11.2013

 

2789,3

 

2789,3

15.12.2013

 

2789,3

 

2789,3

15.01.2014

 

2789,3

 

2789,3

15.02.2014

 

2789,3

 

2789,3

15.03.2014

 

2789,3

 

2789,3

15.04.2014

 

2789,3

 

2789,3

15.05.2014

 

2789,3

 

2789,3

Эффективный годовой процент

 

 

 

31%

 

 

«Зарегистрировано»                                                                    «Утверждено» Министерством юстиции                                                                                  Постановлением Правления Республики Таджикистан                                    Национального банка Таджикистана за №705 от 28 февраля 2013 г.                                              от «29» ноября 2012г. за №308

 

Изменения и дополнения                                           Изменения и дополнения зарегистрированы в Министерстве                          утверждены Постановлением

юстиции Республики                                         Правления Национального банка Таджикистан                                                                      Таджикистана

за №705 «а» от 11 июня 2014 года                                        от «7» мая 2014 г. за №90

 

 

 

Инструкция № 199

“О порядке предоставления микрокредитов в микрофинансовых организациях”

 

Настоящая Инструкция разработана в соответствии с статьями 20, 21 и 23 Закона Республики Таджикистан “О микрофинансовых организациях” и определяет порядок выдачи микрокредитов и начисления процентов за кредит в микрофинансовых организациях.

 

ГЛАВА 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

 

  1. В настоящей Инструкции используются следующие основные понятия:
  • микрокредит – кредит, предоставляемый заёмщику микрофинансовой организацией на условиях выплаты процента и возвратности в определённый срок, объем которого не превышает размер установленный Национальным банком Таджикистана;
  • лимит кредитования - это максимальные размеры совокупности всех кредитов одному заемщику или группе заемщиков;
  • кредитный риск - вероятность невыполнения кредитного обязательства со стороны заемщика перед кредитором;
  • процентная ставка по кредиту - это процентное выражение, которое устанавливается в отношении кредита для его использования в определенный период;
  • сумма процента по кредиту – сумма, которую заёмщик выплачивает организации за пользование кредитом за один определенный период времени в соответствии с процентной ставкой по этому кредиту;

 

  • годовая эффективная процентная ставка – процентное выражение, которое начисляется с учётом выплат клиента по обслуживанию кредита микрофинансовой организации (далее организация). Годовая эффективная процентная ставка показывает процентную ставку годично, правильно, эффективно и сопоставимо.
  1. Организация обязана указывать в договоре процентную ставку по кредиту и годовую эффективную процентную ставку по кредиту.
  2. Организация может устанавливать дополнительные ставки по лимиту кредитования, не превышающие ставки установленные Национальным банком Таджикистана.

 

ГЛАВА 2. ПОЛИТИКА МИКРОКРЕДИТОВАНИЯ

 

  1. Организация определяет свою микрокредитную политику с учетом требований настоящей Инструкции, Закона Республики Таджикистан ”О кредитных историях” и других нормативных правовых актов Национального банка Таджикистана.
  2. Организация для осуществления кредитной политики в зависимости от своей структуры может создать Кредитный комитет.
  3. Микрокредиты, предоставляемые организацией, разделяются в зависимости от вида деятельности заемщика, цели кредита, обеспеченности (в случаи необходимости) и сферы экономики, которые указываются во внутренних документах организации.
  4. Организация также может предоставлять групповые кредиты физическим и юридическим лицам, малым и средним предпринимателям.
  5. Кредитная организация должна предоставить клиентам соответствующую информацию о кредитной политике, размере предоставляемого кредита, видах кредита, его процентах, обеспеченности, требование о предоставление информации о кредитной истории заемщика и получение запроса из бюро кредитных историй и иную информацию посредством средств массовой информации, объявлений, рекламы и т.д.
  6. До поступления заявления на получение кредита организация должна ознакомить клиента с условиями выдачи кредита.

 

ГЛАВА 3. РАБОТА С МИКРОКРЕДИТАМИ

 

  1. Перечень требуемых документов для заемщика – физического лица в отдельности, устанавливается внутренними нормативными актами

 

организации в зависимости от вида кредита и в крайнем случае должны состоять из следующих документов:

  • заявление на получение кредита;
  • копия паспорта;
  • копия паспорта поручителя, при использовании поручительства;
  • копия документа, подтверждающего идентификационный номер налогоплательщика;
  • копия свидетельства, патента или другого документа, подтверждающего деятельность заемщика – индивидуального предпринимателя.
  1. От заемщика – юридического лица требуется пакет следующих документов:
  • заявление на получение кредита с указанием суммы, срока и условий получения кредита;
  • учредительные документы;
  • финансовый отчет с отметкой налоговых органов или налоговая декларация на последнюю отчетную дату;
  • копия справки из налоговых органов по месту регистрации об отсутствии задолженности перед бюджетом;
  • бизнес-план;
  • карточки с образцами подписей лиц, имеющих право первой и если предусмотрено второй подписи;
  • прогноз движения денежных средств;
  • опись имущества с указанием стоимости или иное обеспечение, которое предоставляется во время выдачи кредита в качестве обеспечения по обязательству;
  • прочие документы, предоставление которых организация сочтет необходимым.
  1. Уполномоченные работники      организации       при    поступлении заявления клиента на получение кредита выполняют следующие действия: а) изучение заемщика посредством сбора полной информации о нем

и цели использования кредитных  средств (вид деятельности заемщика, место работы и жительства, специфика деятельности заемщика и др.);

б) получение соответствующей информации от Бюро кредитных историй в соответствии с Законом Республики Таджикистан «О кредитных историях»;

в) проведение беседы с заемщиком для определения его компетентности и готовности для погашения кредита.

  1. 121. Наряду с документами, предусмотренными в пунктах 10 и 11 настоящей Инструкции,   в   кредитных   делах   клиентов   должна   быть

 

вложена справка объемом в одну страницу и шрифтом не менее 22, в которой отражены основные условия кредита. В справке должна быть подпись клиента об ознакомлении с условиями кредита.

  1. Если обеспечением получаемого кредита служит гарантия или поручительство, следует провести работу по изучению гаранта или поручителя, его профессиональной репутации, и определить его платежеспособность, ответственность и готовность выполнять обязательства.
  2. Все заявления на получение кредитов регистрируются организацией в журнале учета (в бумажном или в электронном виде).
  3. В процессе рассмотрения заявлений на получение кредита, организация в первую очередь рассматривает заявления тех клиентов, которые дали согласие о представлении информации по их кредитам в Бюро кредитных историй.
  4. 151. Организация в обязательном порядке разъясняет потенциальному заемщику о сущности предоставления информации в бюро кредитных историй в целях получения его предварительного согласия.
  5. Решение о выдаче или невыдаче кредита принимается кредитным комитетом или компетентным ответственным лицом в установленном организацией порядке.
  6. Решение Кредитного комитета о выдаче или об отказе в выдаче кредита является внутренним документом организации, и его копия не выдаётся клиенту. В случае несоответствия заявления требованиям вида кредита, организация имеет право не выдавать кредит.
  7. Организация в зависимости от размера кредита устанавливает сроки работы с заявками, изучения документов, сроки предоставления кредитов и уведомления клиента об отказе в выдаче кредита и другие согласно со своими внутренними нормативными актами.
  8. Отношения организации с клиентом о выдаче и погашении кредита регулируется согласно договора в соответствии с законодательством Республики Таджикистан и настоящей Инструкцией.
  9. При заключении кредитного договора оговариваются все условия, на которых выдается кредит, в том числе: сумма, срок, вид валюты, процентная ставка кредита, годовая эффективная процентная ставка, дата заключения договора, форма выдачи кредита, обеспечение (при необходимости), порядок погашения кредита, порядок погашения кредита в случае его просрочки или реорганизации юридического лица, реквизиты сторон,  информация  о  предоставлении  кредитной  истории

 

клиента в  Бюро  кредитных  историй  с   его согласия и  ответственности сторон при невыполнении обязательств.

  1. В случае досрочного погашения кредита клиентом, при условии предварительного уведомления организации, за месяц до погашения, с него не взимается неустойка.
  2. Организация не имеет право изменять условия кредитного договора в одностороннем порядке.
  3. График погашения кредита с детальным описанием порядка и сроков погашения разрабатывается и подписывается совместно с кредитным договором и прилагается к нему.
  4. Организация в целях мониторинга кредита, в том числе контроля за целевым использованием кредита может потребовать с заемщика другие необходимые документы.
  5. Кредитная организация не может выдавать новый кредит заемщику, который нарушает требования действующего кредитного договора.
  6. Заемщику, имеющего остаток классифицированного кредита в организации не выдается кредит до полного погашения кредита, или же этот заемщик не может выступать поручителем или гарантом перед организацией для обеспечения кредита другого лица.
  7. 261. Организация повторно выдает кредит лицу, которое своевременно погашает основной долг и проценты по нему.

 

ГЛАВА 4. НАЧИСЛЕНИЕ ПРОЦЕНТА ПО КРЕДИТУ

 

  1. Размер и срок погашения процента по выданному кредиту устанавливается в зависимости от объема и срока возврата кредита.
  2. Организация устанавливает свою процентную  политику по отношению к клиенту с учетом срока, суммы, вида кредита и кредитных рисков в индивидуальном порядке.
  3. Пункт 29 исключён (Постановление Правления НБТ №90 от 05.2014г.).
  4. Период начисления процента по кредиту определяется по договору между организацией и клиентом и не ограничен (то есть может устанавливается в один день, в одну неделю, в один месяц, два месяца, три месяца, шесть месяцев, один год).
  5. Начисление процентов по кредитам производится только на остаток кредита. В случае полного досрочного погашения кредита, начисление процентов на оставшийся срок и использование других методов подсчета процентов по кредиту запрещается.

 

  1. Взыскания разных штрафных санкций за несвоевременное выполнение обязательств (выплата процентов, суммы кредита), рассчитывается от остатка кредита или месячных выплат.
  2. При реструктуризации кредита прибавление суммы начисленных, но не погашенных процентов к основному долгу запрещается.
  3. Сумма процента по кредиту исчисляется по следующей формуле:

S = (k * r * t )

D *100

 

S - начисленная сумма процента по кредиту;

k - остаток кредита;

r - годовая процентная ставка кредита;

t - количество использованных дней кредита;

D - количество календарных дней в году (360 или 365).

 

  1. Годовая эффективная        процентная       ставка      по     кредитам исчисляется следующим равенством:

                                

Pt – выплаты за период t;

t – (1,…., N) количество периодов (день, месяц и год);

S – сумма предоставленного кредита;

F – расходы связанные с обслуживанием при получении кредита;

IRR – годовая эффективная процентная ставка.

  1. Расчет годовой эффективной процентной ставки организациями обеспечивается алгебраическими методами посредством компьютерных программ. Для расчета годовой эффективной процентной ставки рекомендуется использование финансовой функции ВСД1программы Microsoft EXCEL (и если программа Microsoft EXCEL на английском языке функции IRR2). В Приложении №1 к настоящей Инструкции показаны примеры расчета годовой эффективной процентной ставки.

 

 

a

если программа Microsoft EXCEL на русском языке: Формулы=>Вставить Функцию=>Категория:Финансовые=>Выберите

Функцию: ВСД (Внутренная ставка доходности) (В части Предположение для получения более точного результата ставится число 0,001)

b

если программа Microsoft EXCEL на английском языке: Formulas=>Insert Function=>Select category:Financial=> Select a

function: IRR (Internal rate of return) (В части Guess для получения более точного результата ставится число 0,001)

 

  1. При расчете годовой эффективной процентной ставки денежные выплаты и периодичность выплат могут быть различными.

 

ГЛАВА 5. ОФОРМЛЕНИЕ ОБЕСПЕЧЕНИЯ КРЕДИТА

 

  1. Исполнение обязательств заемщика может быть обеспечено имуществом. В случае не погашения кредита заемщиком, организация в соответствии с законом и договором должна направить вырученную сумму заложенного имущества на покрытие долга.
  2. Организация за счет продажи заложенного имущества покрывает основную сумму долга, начисленные проценты и другие затраты.
  3. В случае выдачи кредита под залог одновременно с кредитным договором также заключается договор о залоге и оформляется в соответствии с законом.
  4. Отношения организации и клиента, связанные с залогом осуществляются в соответствии с договором о залоге и законодательством Республики Таджикистан об ипотеке или о залоге движимого имущества.
  5. В случае выдачи кредита под залог учитывается специфика закладываемого в залог имущества с учётом требований рынка.
  6. Организация при выдаче кредита под залог:

а) проверяет принадлежность закладываемого имущества и в случае, если предоставляемое в залог общее имущество принадлежит больше чем одному лицу (физические и юридические лица) требует письменное согласие всех собственников;

б) проверяет закладываемое имущество на предмет того не заложено ли оно ранее по другим обязательствам используя Реестры по регистрации залогового имущества и другую доступную информацию;

в) в случае, если стоимость закладываемого под залог имущества, указанная в подтверждающих документах, вызывает сомнения, предварительно самостоятельно его оценивает или с согласованием с заемщиком – залогодателем, посредством привлечения независимого оценщика устанавливает реальную стоимость имущества.

  1. 401. Организация должна хранить ювелирные изделия, принятые в качестве залога в прозрачных пакетах (мешочках).
  1. При выдаче кредита, обеспеченного гарантией или поручительством, его оформление осуществляется в соответствии с законом.

 

ГЛАВА 6. РАБОТА С ДЕЙСТВУЮЩИМИ КРЕДИТАМИ

 

  1. С целью предотвращения возможных потерь по выданным кредитам, организация, осуществляя постоянный контроль за ними, обеспечивает постоянную связь с заемщиком и ведет постоянный мониторинг кредита.
  2. Микрокредитная депозитная организация путем определения кредитных рисков, оценки и классификации кредитов по качеству в соответствии с нормативными правовыми актами Национального банка Таджикистана обязана создать резерв и Фонд покрытия возможных потерь по кредитам (далее - ФПВП).
  3. Микрокредитная организация и микрокредитный фонд имеют право создать резервы и ФПВП.
  4. Оценка кредитного риска должна осуществляться организацией на основе объективного анализа финансового состояния и деятельности клиента с учетом всех рисков согласно нормативным правовым актам Национального банка Таджикистана на постоянной основе.
  5. Организация должна предпринимать соответствующие меры по отношению к клиенту в следующих случаях:
  • несвоевременное или неполное предоставление информации о финансовом состоянии и оборотных средствах;
  • несвоевременная выплата процентов по кредиту;
  • нецелевое использование кредита;
  • уклонение заемщика от контактов с организацией.
  1. С целью совершенствования системы кредитования, постоянного эффективного надзора и доступности информации о кредитах, организация обязана создать единый реестр кредитов (в электронном виде).

 

ГЛАВА 7. РАБОТА С ПРОБЛЕМНЫМИ КРЕДИТАМИ

 

  1. Организация должна предпринять необходимые меры по возврату своих проблемных кредитов.
  2. К реструктуризации проблемных кредитов следует отнестись с особенной тщательностью по выявлению негативных тенденций, чтобы организация смогла избежать возможных потерь и предпринять необходимые меры, в том числе путём обеспечения погашения кредита и увеличения отчислений в резервный фонд и ФПВП.
  3. Организация в кредитном договоре устанавливает порядок погашения просроченной задолженности (неисполнение обязательств по

 

основному  стандартному  долгу  или  начисленным  процентам  согласно договору).

  1. Организация наряду с предпринимаемыми мерами в отношении заемщика, также должна вести постоянную работу с самим заемщиком и уведомлять его о существующих погашениях, и с его согласия предоставить информацию об истории кредита в бюро кредитных историй.
  2. Структурное подразделение или же уполномоченный работник организации представляет руководству отчет о дальнейшей работе с проблемными кредитами, и дает рекомендации, а также представляет список кредитов, по которым следует начинать судебное производство, общую сумму кредитов, надлежащих к списанию.

 

  1. ПОРЯДОК СПИСАНИЯ БЕЗНАДЕЖНЫХ КРЕДИТОВ

 

  1. Списание безнадежных кредитов с баланса организации производится согласно нормативным правовым актам Национального банка Таджикистана.
  2. В случае непогашения безнадежного кредита на основании заключения структурного подразделения организации по работе с проблемными кредитами или решения Кредитного комитета, после согласования с Наблюдательном советом (совет попечителей) уполномоченный орган организации принимает решение о списании кредита за счет ФПВП и отнесении его на внесистемный учет.
  3. Организация периодически производит сверку и проверку контрольного учёта списанных кредитов и карточек по учёту кредитов, по количеству счетов и списанных сумм.
  4. Сведения о списанных кредитах хранятся конфиденциально.
  5. Контрольный учет задолженности, которая внесена на внесистемный учет, организацией ведется в течение пяти лет.

 

Приложение №1 к Инструкции №199

от “7” мая 2014 года, №90

 

Пример 1. Месячные проценты по кредиту, основная сумма кредита на конец периода и выплаты за обслуживание взимаются на дату получения кредита.

 

Сумма кредита

20 000 сомони

Проценты по кредиту (годовой)

30%

Дата предоставления кредита

15.05.2013

Срок предоставления кредита

1 год

Выплаты за обслуживание

200 сомони (1% от общей суммы)

 

 

 

Дата погашения

Остаток кредита

Выплаты по кредиту (месячные проценты, основной долг на конец периода)

Другие выплаты

Общая сумма выплат

15.05.2013

-20 000

 

200

-19800

15.06.2013

 

500

 

500

15.07.2013

 

500

 

500

15.08.2013

 

500

 

500

15.09.2013

 

500

 

500

15.10.2013

 

500

 

500

15.11.2013

 

500

 

500

15.12.2013

 

500

 

500

15.01.2014

 

500

 

500

15.02.2014

 

500

 

500

15.03.2014

 

500

 

500

15.04.2014

 

500

 

500

15.05.2014

 

20500

 

20500

Эффективный годовой процент

 

 

 

 

31%

 

Пример 2. Кредит в зависимости от срока делится пропорционально на периоды, процент по кредиту начисляется от остатка кредита в конце периода, а выплаты за обслуживание взимаются на дату получения кредита.

 

Сумма кредита

20 000 сомони

Проценты по кредиту (годовой)

30%

Дата предоставления кредита

15.05.2013

Срок предоставления кредита

1 год

Выплаты за обслуживание

200 сомони (1% от общей суммы)

 

 

 

Дата погашения

Остаток кредита

Выплата по кредиту (основной долг разделенный на периоды – процент выплачиваетс я с остатка.)

Другие выплаты

Общая сумма выплат

15.05.2013

-20000

 

 

200

-19800

15.06.2013

-18333,3

1666,7

500,0

 

2166,7

15.07.2013

-16666,7

1666,7

458,3

 

2125,0

15.08.2013

-15000,0

1666,7

416,7

 

2083,3

15.09.2013

-13333,3

1666,7

375,0

 

2041,7

15.10.2013

-11666,7

1666,7

333,3

 

2000,0

15.11.2013

-10000,0

1666,7

291,7

 

1958,3

15.12.2013

-8333,3

1666,7

250,0

 

1916,7

15.01.2014

-6666,7

1666,7

208,3

 

1875,0

15.02.2014

-5000,0

1666,7

166,7

 

1833,3

15.03.2014

-3333,3

1666,7

125,0

 

1791,7

15.04.2014

-1666,7

1666,7

83,3

 

1750,0

15.05.2014

0,0

1666,7

41,7

 

1708,3

Эффективный годовой процент

 

 

 

 

 

32%

 

Пример  3. Кредит и проценты по  нему делятся  на периоды по методу аннуитета, где выплаты за обслуживание взимаются на дату получения кредита.

 

Сумма кредита

20 000 сомони

Проценты по кредиту (годовой)

30%

Дата предоставления кредита

15.05.2013

Срок предоставления кредита

1 год

Выплаты за обслуживание

100 сомони (0,5% от общей суммы)

 

 

 

Дата погашения

Остаток кредита

Выплата по кредиту (кредит и проценты распределены пропорциональн о (аннуитет))

Другие выплаты

Общая сумма выплат

15.05.2013

-20000

 

100

-19900

15.06.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.07.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.08.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.09.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.10.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.11.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.12.2013

 

1 949,7

 

1 949,7

15.01.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

15.02.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

15.03.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

15.04.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

15.05.2014

 

1 949,7

 

1 949,7

Эффективный годовой процент

 

 

 

 

31%

 

Пример 4. Кредит имеет льготный период в первые четыре месяца, когда погашаются только проценты по кредиту, в остальные периоды кредит и проценты по нему распределяются на периоды (метод аннуитета), а выплаты за обслуживание взимаются на дату получения кредита.

 

Сумма кредита

20 000 сомони

Проценты по кредиту (годовой)

30%

Дата предоставления кредита

15.05.2013

Срок предоставления кредита

1 год

Выплаты за обслуживание

150 сомони (1% от общей суммы)

 

Дата погашения

Остаток кредита

Выплата по кредиту (кредит и проценты распределены

пропорционально (аннуитет)), и 4 месяца льготного периода

Другие выплаты

Общая сумма выплат

15.05.2013

-20000

 

150

-19850

15.06.2013

 

500

 

500

15.07.2013

 

500

 

500

15.08.2013

 

500

 

500

15.09.2013

 

500

 

500

15.10.2013

 

2 789,3

 

2789,3

15.11.2013

 

2 789,3

 

2789,3

15.12.2013

 

2 789,3

 

2789,3

15.01.2014

 

2 789,3

 

2789,3

15.02.2014

 

2 789,3

 

2789,3

15.03.2014

 

2 789,3

 

2789,3

15.04.2014

 

2 789,3

 

2789,3

15.05.2014

 

2 789,3

 

2789,3

Эффективный годовой процент

 

 

 

 

31%

 

Матни лоиҳаи санади меъёрии ҳуқуқӣ (тоҷ)

Бо қарори Раёсати

Бонки миллии Тоҷикистон

аз “ ___” ________с. 20____, №__ тасдиқ шудааст

 

 

Дастурамали № __

дар бораи тартиби додани қарз ва ҳисоб кардани фоиз

дар ташкилотҳои қарзӣ

 

Дастурамали №__  дар бораи тартиби додани қарз ва ҳисоб кардани фоиз дар ташкилотҳои қарзӣ (минбаъд – Дастурамал) тибқи талаботи қисми 2 моддаи 3 ва қисми 5 моддаи 29 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи фаъолияти бонкӣ" ва моддаҳои 20, 21, 23 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи ташкилотҳои маблағгузории хурд” таҳия шуда, тартиби кор бо қарз ва ҳисоб кардани фоизи қарзро дар ташкилотҳои қарзӣ муайян менамояд.

 

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

1.     Мақсади асосии Дастурамали мазкур муқаррар намудани  талаботҳои ҳадди ақал оид ба тартиби додани қарз  ва ҳисоб кардани фоиз дар ташкилотҳои қарзӣ мебошад.

2.     Дар Дастурамали мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

- қарз - маблағе, ки аз ҷониби ташкилоти қарзӣ ба қарзгир бо шартҳои пардохти фоиз ва баргардонидан ба муҳлати муайян дода шудааст.

          - қарзи хурд – қарзи то 500 000 (панҷсад ҳазор) сомонӣ додашавандаи бонкҳо ва қарз аз ҷониби ташкилотҳои маблағгузории хурд, кимаблағи онро санадҳои меъёрии ҳуқуқии Бонки миллии Тоҷикистон муқаррар кардаанд. Уҳдадориҳои зерини муштариён низ  ба "қарз" ва “қарзи хурд” баробар дониста мешаванд, агар ташкилоти қарзӣ ҳуқуқи гузаронидани чунин амалиётро доро бошад:

а)   кафолатҳо ва ҳамаи дигар уҳдадориҳои ғайритавозунии ба онҳо 

монанд, ки ташкилотҳои қарзӣ ба шахсони дигар содир кардаанд;

б)   овердрафтҳо, новобаста аз сабаби пайдоиши онҳо;

в)   аккредитивҳо;

г)   аз ҷониби ташкилотҳои қарзӣ дарёфти ҳар гуна ҳуҷҷати қарзии шахсе, ки аз рӯи он ӯ ба сифати векселдиҳанда, трассант ё кафил (ҷавобгарӣ бар дӯш дорад) баромад мекунад;

ғ)   амалиёти факторингӣ;

д)   амалиёти иҷораи молиявӣ (лизинг);

е)   маблағгузории аҳдҳои тиҷоратӣ, аз ҷумла форфейтингӣ;

ё)   қарзҳои ипотекӣ, истеъмолӣ;

ж)   кортҳои қарзии бонкӣ;

           з)       ҳама гуна уҳдадории қонунӣ оид ба додани қарз;

- ҳудуди қарздиҳӣ - андозаи ниҳоии ҳамаи қарзҳои ба як қарзгир ва ё ба гурӯҳи қарзгирон дар маҷмуъ додашуда мебошад. Ташкилотҳои қарзӣ метавонанд меъёрҳои иловагиро на бештар аз меъёрҳои муқаррарнамудаи Бонки миллии Тоҷикистон муқаррар намоянд;

- хавфи қарзӣ - эҳтимолияти ба амал омадани зарар дар натиҷаи аз тарафи қарзгиранда ва/ё контрагент иҷро нагардидани уҳдадориҳои он тибқи шартҳои мувофиқашуда;

- меъёри фоизи қарз - ин ифодаи фоизӣ мебошад, ки нисбат ба қарз ва барои давраи муайяни ҳисобкунии он муқаррар карда мешавад. Давраи ҳисобкунии фоизи қарз бо шартномаи байни ташкилоти қарзӣ ва муштарӣ муайян карда мешавад ва маҳдуд намебошад (яъне давра метавонад як рӯз, як ҳафта, як моҳ, ду моҳ, семоҳа, нимсола, яксола ва ғайра тибқи мувофиқаи муштарӣ ва ташкилоти қарзӣ бошад);

- меъёри самараноки фоизии солона - ифодаи фоизие мебошад, ки тибқи он фоизи қарз бо назардошти тамоми пардохтҳои хизматрасонии қарз, ки аз ҷониби муштарӣ ба ташкилоти қарзӣ пардохта мешавад, ҳисоб карда мешавад;

          - скоринги қарзӣ – ин низоми баҳогузории қобилияти қарзадокунии муштарӣ дар асоси усулҳои ададии оморӣ;

           - гарав - тарзи таъмини иҷрои уҳдадориест, ки вобаста ба он қарздеҳ оид ба уҳдадории бо гарав таъмингардида (гаравгир) ҳуқуқ дорад дар ҳолати иҷро накардани ин уҳдадорӣ аз ҷониби қарздор аз арзиши молу мулки ба гарав гузошташуда нисбат ба дигар қарздорони шахсе, ки ин молу мулк аз они ӯст (гаравдеҳ), талаботашро қонеъ гардонад, ба истиснои ҳолатҳои муқаррарнамудаи қонун;

         - мушаххаскунии фосилавии шахсияти муштарӣ – аз муштарӣ (намояндаи муштарӣ) гирифтани маълумоти мушаххаскунанда аз тарафи ташкилоти қарзӣ бо истифода аз технологияҳои иттилоотию коммуникатсионӣ.

-  шахси вобаста - мафҳуми “шахси вобаста”, ки дар Дастурамали мазкур пешбинӣ шудааст, мутобиқи тавзеҳоти ҳамин мафҳум дар Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи фаъолияти бонкӣ” муайян карда мешавад.

3.         Андозаи ниҳоии қарзҳо ба қарзгирон тибқи талаботи қонунгузории бонкӣ ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии Бонки миллии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

4.     Ташкилоти қарзӣ уҳдадор аст, ки меъёри фоизи қарз ва меъёри самараноки фоизии солонаи қарзро дар шартномаи қарзӣ нишон диҳад.

5.     Агар тартиби дигаре пешбинӣ нагардида бошад, ҳуҷҷатҳои пешбининамудаи ин Дастурамал метавонанд дар шакли электронӣ тибқи талаботҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба имзои электронӣ тартиб дода шуда, имзо ва нигоҳдорӣ  карда шаванд.

 

БОБИ 2. СИЁСАТИ ҚАРЗӢ ВА КУМИТАИ ҚАРЗИИ

ТАШКИЛОТИ ҚАРЗӢ

6.     Санадҳои меъёрии дохилии ташкилотҳои қарзӣ, ки сиёсати қарзии онҳоро танзим менамоянд, бо назардошти талаботи Дастурамали мазкур аз ҷониби Шӯрои нозирон (Шӯрои парасторон) тасдиқ карда мешаванд.

7.     Санадҳои меъёрии дохилӣ ҳамаи муқаррароти асосиеро, ки ба додани қарзҳо дахл доранд – намуд ва асъори қарз, меъёри фоизӣ, ҳаҷм ва мақсади қарз, тақсими масъулият ва салоҳияти кормандони ташкилоти қарзӣ дар самти қарздиҳӣ, сиёсат нисбат ба таснифу таҳлили сандуқи қарзӣ, ҳиссаҷудокуниҳо ба суратҳисоби захираҳо, инчунин чораҳоеро, ки ҳангоми пайдо шудани қарзҳои мушкилситон андешида мешаванд, бояд дар бар гиранд.

8.   Ташкилоти қарзӣ метавонад ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, соҳибкорони хурду миёна қарзҳои гурӯҳӣ низ пешниҳод намояд.

9.     Ташкилотҳои қарзӣ дар раванди муаррифӣ намудани маҳсулотҳои қарзии худ, аз ҷумла, маҳсулотҳои қарзии нав, иқдомҳои гуногун ва ғайра, ҳуқуқ надоранд дар воситаҳои таблиғотӣ маълумотҳои нодурусту бардурӯғро истифода намоянд, ки он ҳуқуқи истеъмолкунандагони хизматрасониҳои молиявиро поймол менамояд.

10.           Дар бонкҳо ва ташкилотҳои амонатии қарзии хурд барои амалӣ намудани сиёсати қарздиҳӣ бо қарори Шӯрои нозирон, Кумитаи қарзии Саридора дар ҳайати на камтар аз 5 нафарташкил карда мешавад. Ба ҳайати Кумитаи қарзӣ, ки мақоми кории дастаҷамъии ташкилоти қарзӣ мебошад, намояндагони роҳбарияти ташкилоти қарзӣ, инчунин роҳбарони воҳидҳои сохтории қарзӣ, ҳуқуқ, шуъбаи амалиёт бо муштарӣ (фронт-офис) ва дигар хадамоти он дохил мешаванд.

11.          Кумитаи қарзии Саридораи ташкилоти қарзиро муовини раиси Раёсат ё шахси дигари ӯро ивазкунанда, ки сарпарасти воҳиди сохтории самти қарздиҳӣ намебошад, роҳбарӣ мекунад.

12.          Баррасӣ ва қабули қарор оид ба додани қарзҳои калон, қарз ба шахсони вобаста, қарзҳои боваринок, кафолатҳо танҳо ваколати истисноии Кумитаи қарзии Саридораи ташкилоти қарзӣ мебошад.                 

13.           Саридораи бонкҳо ва ташкилотҳои амонатии қарзии хурд дар асоси санадҳои меъёрии дохилӣ барои филиалҳои худ кумитаҳои қарзӣ ташкил намуда, барои амалӣ намудани сиёсати қарздиҳии онҳо талабот муқаррар менамоянд.

Бонкҳо ва ташкилотҳои амонатии қарзии хурд фаъолияти кумитаҳои қарзии воҳидҳои сохтории худро дар доираи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ бо назардошти хавф, ҳаҷм, сатҳ, соҳа ва ҳудуди қарздиҳӣ муайян менамоянд.    

Ҳайати аъзои Кумитаи қарзии филиалҳои бонкҳо ва ташкилотҳои амонатии қарзии хурд бояд на камтар аз 3 нафарро ташкил диҳанд.

14.          Ташкилотҳои қарзии хурд ва фондҳои қарзии хурд барои амалӣ намудани сиёсати қарздиҳӣ вобаста ба сохтори худ метавонанд Кумитаи қарзӣ ташкил намоянд ва ҳайати он набояд камтар аз 3 нафар бошад.

15.  Ҳамаи масъалаҳое, ки ба додан ва ё надодани қарз, интиқол ва ё фурӯши қарз, аз суратҳисоб хориҷ кардани қарзҳо, кафолатҳо, уҳдадориҳо, супоришномаҳо ва дигар ивазкунандаҳои ба онҳо баробар алоқаманданд, дар ҷаласаҳои Кумитаи қарзӣ  баррасӣ гардида, дар ҳолатҳои дахлдор бо Шӯрои нозирон мувофиқа карда мешаванд.

16.     Низомномаи Кумитаи қарзии ташкилотҳои қарзиро Шӯрои нозирон (Шӯрои парасторон) тасдиқ менамояд, ки дар он салоҳият ва тақсими ваколат оид ба додани қарз, аз ҷумла ҳудуди маблағи қарз, инчунин дараҷаи пуррагии ҷавобгарӣ оид ба қарзҳои додашуда муқаррар карда мешавад.

17.     Ягон шахси алоҳидаи ташкилоти қарзӣ ҳуқуқи додани қарзҳоеро, ки пешниҳоди онҳоро Кумитаи қарзии Саридора рад кардааст,  надорад.

 

БОБИ 3. КОРГУЗОРӢ БО ҚАРЗҲО

18.         Ташкилоти қарзӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии Бонки миллии Тоҷикистон сабтҳои ҳуҷҷатӣ ва  электрониро дар шакли парвандаи алоҳида барои ҳар як қарзгир ба роҳ мемонад. Сабтҳои мазкур ҳамаи маълумоти заруриро дар бораи қарзгирон, шартҳои додани қарз ва талабот дар бораи табодули маълумот бо Бюрои таърихи қарз дар бар мегирад.

19. Ташкилоти қарзӣ оиди баҳисобгирии маълумот дар бораи дараҷа ва шакли алоқамандии қарзгирони ташкилотҳое, ки қарзҳояшон ҳангоми муайян намудани ҳудуди қарздиҳӣ ҷамъ мешаванд, дар китоби алоҳида сабт ворид менамояд.

20.  Ташкилоти қарзӣ қабл аз пешниҳоди қарз ба муштарӣ (то ба имзо расонидани шартномаи қарзӣ), бо таври хаттӣ ё электронӣ маълумот дар бораи ҳамаи намудҳои қарзҳои додашаванда, шартҳои қарз, шартҳои пардохт (муҳлатҳои воқеии пардохти қарзи асосӣ ва фоиз), арзиши умумии қарз, огоҳӣ дар бораи додани маълумот ба Бюрои таърихи қарз, намудҳои таъминоти қабулшаванда ва ғайраро пешниҳод менамояд. Маълумотномаи мазкур дар шакли варақаи деворӣ, китобчаи ташвиқотӣ ё дар шакли электронӣ тартиб дода мешавад, ки аз ҷониби Раёсати (роҳбари) ташкилоти қарзӣ тасдиқ мегардад.

 

БОБИ 4. БАРРАСИИ ДАРХОСТ БАРОИ ГИРИФТАНИ ҚАРЗ

21. Кор оид ба додани қарз аз лаҳзаи қабул кардани дархост аз муштарӣ оғоз мегардад. Шахсоне, ки ба баррасии дархостҳо барои гирифтани қарз машғуланд, амалҳои зеринро анҷом медиҳанд:

а)  омӯзиши қарзгир бо ҷалби маълумоти пурра дар бораи худи қарзгир ва он соҳаи иқтисод, ки вай ният дорад маблағи гирифташударо ба он истифода намояд;

б)  маълумоти дахлдор аз Бюрои таърихи қарз мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи таърихи қарз (кредит)" гирифта мешавад;

в)  гузаронидани суҳбат (гуфтугӯи телефонӣ) бо қарзгир ё намояндаи ваколатдори он, ки дар ҷараёни он симои ибтидоии равонии қарзгир муайян карда шуда, салоҳият ва омодагии касбии ӯ ошкор мешавад.

22.  Бастаи ҳуҷҷатҳои дархостшаванда барои қарзгир-шахси воқеӣ ва шахси ҳуқуқӣ дар алоҳидагӣ муқаррар карда мешавад:

а)  аз қарзгир - шахси ҳуқуқӣ  дархост намудани бастаи ҳуҷҷатҳое, ки имкон медиҳанд ҳолати ӯ муфассал ва пурра арзёбӣ шавад, аз ҷумла:

        - дархост барои гирифтани қарз бо қайди мақсад, маблағи дархостшаванда, муҳлат, манбаи пардохти қарз ва шартҳое, ки дар асоси онҳо қарз гирифта мешавад;

       - ҳуҷҷатҳои таъсисии шахсони ҳуқуқӣ;

       - ҳисоботи тавозунӣ, ҳисоботи фоидаву зиён ва гардиши маблағҳои пулӣ бо қайди мақомоти андоз;

-     нусхаи маълумотнома аз мақомоти андози ҷойи бақайдгирӣ дар хусуси надоштани қарз дар назди буҷет;

-    нақшаи фаъолият (бо дарназардошти  дурнамои фаъолияти қарзгир);

-    пурсишномаи намунавии пуркардашуда;

-    варақа бо намунаи имзои шахсоне, ки ҳуқуқи имзои аввал ва агар пешбинӣ шуда бошад, ҳуқуқи имзои дуюмро доранд;

-      рӯйхати молу мулк бо нишон додани арзиш ё таъминоти дигаре, ки метавонад аз ҷониби қарзгир ба сифати таъмини бозгардонии қарз пешниҳод шавад;

-      ҳуҷҷатҳои дигаре, ки ташкилоти қарзӣ пешниҳоди онҳоро аз қарзгир бо санадҳои дохилӣ муқаррар  намудааст.

б) аз қарзгир – шахси воқеӣ дархост намудани ҳадди ақали ҳуҷҷатҳои зерин:

- ариза барои гирифтани қарз бо зикри мақсад, маблағи дархостшаванда, муҳлат, манбаи пардохти қарз ва шартҳое, ки дар асоси онҳо қарз гирифта мешавад;

- нусхаи шиноснома;

- нусхаи шиносномаи зомин, ҳангоми истифодаи замонат;

- нусхаи ҳуҷҷати рақами мушаххаси андозсупорандаро тасдиқкунанда;

- нусхаи шаҳодатнома, патент ва ё дигар ҳуҷҷати тасдиқкунандаи кору фаъолияти қарзгир, ҳангоми пешниҳоди қарз ба соҳибкорон;

- нақшаи тиҷоратӣ, ҳангоми пешниҳоди қарз ба соҳибкори инфиродӣ;

- рӯйхати молу мулк бо нишон додани арзиш ё таъминоти дигаре, ки метавонад аз ҷониби қарзгир ба сифати таъмини бозгардонии қарз пешниҳод шавад;

- ҳуҷҷатҳои дигаре, ки ташкилоти қарзӣ пешниҳоди онҳоро аз қарзгир  бо санадҳои дохилӣ муқаррар намудааст.

23. Дар баробари ҳуҷҷатҳои пешбинишуда, дар парвандаҳои қарзии муштариён бояд маълумотнома дар ҳаҷми 1 варақ бо андозаи ҳуруфи на камтар аз 22, ки дар он шартҳои асосии қарз нишон дода шудаанд, ҷойгир карда шавад. Дар маълумотнома бояд имзои муштарӣ оиди бо шартҳои қарз шинос шудани он мавҷуд бошад.

Маълумотномаи мазкур метавонад дар шакли электронӣ нигоҳ дошта шуда, бо тартиби муқарраргардидаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда шавад.

24.  Дар ҳолати мавҷуд будани модели скоринги қарзӣ барои қарзҳои хурд, ки аз ҷониби мақоми дахлдор (Шӯрои нозирон/парасторон) ё кумитаи қарзии ташкилоти қарзӣ тасдиқ шудааст, онҳо метавонанд баъди ба расмият даровардани ҳуҷҷатҳои дахлдор, қарор дар бораи додан ё рад кардани қарзҳои хурдро қабул намоянд;

25.   Агар ба сифати таъмини қарзи гирифташаванда кафолатнома ё замонат истифода шавад, дар ин маврид омӯзиши кафил ё зомин, обрӯю эътибори касбии он, доштани қобилияти қарзадокунӣ, масъулият ва омодагияш барои иҷрои уҳдадориҳо анҷом дода мешавад.

26.   Ҳамаи амалҳои кормандон оид ба омӯхтани қарзгир, ки дар боло номбар шуданд, дар асоси ҳуҷҷатҳои дохилии ташкилоти қарзӣ, ки салоҳият ва уҳдадориҳои вазифавии кормандони мазкурро муайян мекунад, амалӣ карда мешаванд.

27.   Аз ҷониби ташкилоти қарзӣ ҳамаи дархостҳо барои гирифтани қарз, новобаста аз қарори қабулгардида оид ба дархост дар дафтари ҳисобгирӣ (дар шакли коғазӣ ё электронӣ) сабт карда мешаванд.

28.   Баъд аз иҷро гардидани ҳамаи талаботи дар боло зикршуда, шахсоне, ки қарзгирро меомӯзанд (чун қоида, онҳо кормандоне мебошанд, ки ба сатҳи аввали шахсони масъули додани қарз дохил мешаванд), дар асоси маълумоти омодашуда оид ба додан ва ё надодани қарз ба қарзгир хулоса (хабарнома, аз ҷумла дар намуди СМС-паём) пешниҳод менамоянд.

29.   Кумитаи қарзӣ метавонад ҷиҳати санҷиши иловагӣ ва гирифтани маълумоти иловагӣ дар бораи муштарӣ барои такмили хулоса қарор қабул намояд.

30.   Қарор оид ба додан ва ё надодани қарз ҳуҷҷати дохилибонкӣ ба шумор рафта, нусхаи он ба муштарӣ дода намешавад. Дар ҳолати мувофиқат накардани дархости қарз ба талаботи намуди қарз, ташкилоти қарзӣ ҳуқуқ дорад қарз надиҳад ё маблағ ва муҳлати қарзи дархостшударо кам намояд.

31.   Оид ба қарори дахлдор ба муштарӣ ба таври шифоҳӣ ва ё электронӣ маълумот дода мешавад ва бо талаби муштарӣ ташкилоти қарзӣ метавонад ба ӯ маълумоти хаттӣ пешниҳод намояд. Мундариҷаи қарор дар намуди электронӣ сабт ёфта, нусхаи аслии қарор дар парвандаи қарзгир нигоҳдорӣ мешавад.

32.   Ташкилоти қарзӣ вобаста ба андозаи қарз, муҳлати кор бо дархост, омӯзиши ҳуҷҷатҳо, огоҳ намудани муштарӣ дар хусуси рад кардани додани қарз ва ғайраро муқаррар менамояд, аз ҷумла:

-   дархостҳо барои гирифтани қарз дар давоми 5 рӯзи корӣ аз лаҳзаи ворид гардидани онҳо баррасӣ карда мешаванд;

-   таҳлили ҳуҷҷатҳо ва қабули қарор вобаста аз маблағи қарз дар бонкҳо то 500 000 (панҷсад ҳазор) сомонӣ - дар муддати ду ҳафта ва зиёда аз 500 000 (панҷсад ҳазор) сомонӣ - то як моҳ аз лаҳзаи пешниҳоди ҳуҷҷатҳо амалӣ мегардад;

-               таҳлили ҳуҷҷатҳо ва қабули қарор вобаста аз маблағи қарз дар ташкилотҳои маблағгузории хурд то 100 000 (сад ҳазор) сомонӣ - дар муддати ду ҳафта ва зиёда аз 100 000 (сад ҳазор) сомонӣ - то як моҳ аз лаҳзаи пешниҳоди ҳуҷҷатҳо амалӣ мегардад;

-               огоҳӣ дар хусуси рад кардани додани қарз дар давоми то се рӯзи корӣ аз лаҳзаи қабули қарор амалӣ карда мешавад;

-               таъмин намудани робитаи доимӣ бо қарзгир, ҳангоми зарурат, санҷиши истифодаи мақсадноки қарз.

33.   Ташкилоти қарзӣ дар ҳуҷҷатҳои дохилӣ муҳлатҳои дар банди 32 Дастурамали мазкур пешбинишударо вобаста бо андозаи қарзҳои пешниҳодшаванда дар ҳудуди он муқаррар менамояд.

34.   Риояи раванди баррасии дархости муштарӣ дар бораи додани қарз аз ҷониби мақоме, ки дар ташкилоти қарзӣ назорати дохилиро амалӣ менамояд, дар асоси дафтари ҳисобгирии дархостҳо ва дигар ҳуҷҷатҳои дохилӣ, мунтазам зери назорат ва санҷиш қарор мегирад.

 

БОБИ 5. БАСТАНИ ШАРТНОМАИ ҚАРЗӢ

35.   Муносибатҳои ташкилоти қарзӣ бо муштарӣ оид ба додани қарз ва баргардонидани он тибқи шартнома, қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Дастурамали мазкур танзим карда мешавад.

36.   Ҳангоми бастани шартномаи қарзӣ (аз ҷумла дар шакли электронӣ) дар он ҳамаи шартҳое, ки мувофиқи онҳо қарз дода мешавад, пешбинӣ мегардад, аз ҷумла:  намуд ва асъори қарз, маблағ, муҳлат,  меъёри фоиз, таърихи бастани шартнома, тартиби додан, тамдид ва таҷдиди қарз, таъминнокӣ (агар зарур бошад), тартиби додан ва манбаҳои пӯшонидани қарз, тартиби пардохти қарз дар ҳолати ба таъхир афтодани он, ё дар ҳолати азнавташкилдиҳии шахсони ҳуқуқӣ, мушаххасоти тарафҳо, маълумот оид ба пешниҳоди таърихи қарзи муштарӣ ба Бюрои таърихи қарз бо огоҳ намудани ӯ.

37.   Бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва бо истифода аз усулҳои мушаххаскунии фосилавии шахсияти муштарӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, шартномаи қарзӣ метавонад дар шакли электронӣ ва бидуни иштироки бевоситаи (мустақими) муштарӣ бо риояи талаботи банди 36 Дастурамали мазкур баста шавад.Дар ин ҳолат ташкилоти қарзӣ бояд имконияти ба таври дахлдор санҷидани дурустии ҳуҷҷатҳои пешниҳодшударо бо истифода аз таҷҳизоту технологияҳои иттилоотию комуникатсионӣ дошта бошад.

38.   Ҷадвали пардохти қарз бо тавсифи муфассали тартиб ва муҳлати пардохт таҳия ва якҷоя бо шартнома имзо гардида, ба шартномаи қарзӣ замима карда мешавад. Ташкилоти қарзӣ метавонад талаботи мазкурро ба таври электронӣ низ амалӣ намояд.

39.   Бо мақсади мутобиқати фаъолияти қарзгир ба нақшаи кории пешниҳодшуда, дурнамои гардиши маблағҳо, риоя ва назорати ҷадвали пардохти қарз дар шартномаи қарзӣ, пешниҳоди ҳисоботи молиявӣ аз ҷониби қарзгир бо нишон додани муҳлат, дар давраи истифодаи маблағҳои қарзӣ пешбинӣ карда мешавад. Ташкилоти қарзӣ метавонад бо мақсади мониторинги қарз аз қарзгир ҳуҷҷатҳои дигари ба иҷрои назорат алоқамандро талаб намояд.

40.   Дар шартнома ҳамаи намудҳои ҷавобгарии тарафҳо ва чораҳое, ки дар ҳолати иҷро нагардидани уҳдадориҳо андешида мешаванд, мушаххас пешбинӣ ва муқаррар карда мешавад.

41.   Миқдори нусхаи шартномаи басташаванда набояд аз миқдори тарафҳое, ки онро мебанданд, камтар бошад. Ҳар як тарафи иштирокдори шартнома бояд нусхаи аслии шартномаи қарзиро, ки аз ҷониби тарафҳо ба таври коғазӣ ва ё электронӣ ба имзо расидааст, гирад. Шартномаи қарзӣ набояд хилофи қонунгузории ҷории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои меъёрии хуқуқии Бонки миллии Тоҷикистон бошад.

42.   Ташкилоти қарзӣ ҳуқуқи яктарафа тағйир додани шартҳои шартномаи қарзиро надорад, ба истиснои ҳолатҳое, ки қонунгузорӣ пешбинӣ кардааст.

43.   Маблағи қарзи пешниҳодшаванда бояд ба ҳамон асъоре, ки дар шартномаи қарзӣ пешбинӣ гардидааст, ба қарзгир дода шавад. Дар ҳолати зарурӣ қарз метавонад бо мувофиқаи тарафҳо бо дигар асъор дар асоси созишномаи иловагӣ ба қарзгир дода шавад.

44.   Аз тарафи ташкилоти қарзӣ  истифода бурдани як қисми  маблағи қарзи асосӣ ҳамчун захира ё амонати суғуртавӣ манъ аст.

45.    Ташкилоти қарзӣ наметавонад ба қарзгире, ки талаботи шартномаи қарзии амалкунандаро вайрон менамояд, қарзи нав диҳад.

46.    Дар парвандаи қарзии қарзгир мазмуни мухтасари ҳамаи вохӯриву суҳбатҳо, гуфтушунидҳои телефонӣ бо қарзгир, натиҷаҳои он ва хулосаҳо аз рӯи санҷиши қарзгир қайд карда шуда, инчунин ҳамаи мукотиботи вобаста ба қарз замима карда мешаванд.

47.    Ҳамаи ҳисоботҳо ва хуҷҷатҳое, ки мутобиқи Дастурамали мазкур талаб карда мешаванд, на камтар аз 5 сол баъди баргардонидани қарз дар ҳамин парвандаи қарзӣ нигаҳдорӣ мешаванд. Дар парвандаи қарзӣ нусхаи ҳуҷҷатҳои аввалиндараҷа оид ба додани қарз ва пардохти он бо фоизҳояш якҷоя бо беруннависи ин суратҳисобҳо нигаҳдорӣ карда мешаванд.

 

БОБИ 6. БА РАСМИЯТ ДАРОВАРДАНИ
ТАЪМИНОТИ ҚАРЗ

48.    Иҷрои уҳдадориҳои қарзгир метавонад бо гарави молу мулк таъмин карда шавад. Дар ҳолати қарзро напардохтани қарзгир ташкилоти қарзӣ бояд бо тартиби муқаррарнамудаи қонун ва шартнома ба молу мулки зери гарав буда рӯёниш намуда, маблағи бадастомадаро ба пардохти  уҳдадории иҷронашудаи қарздор равона намояд.

49.    Агар ташкилоти қарзӣ қарзро таҳти гарав диҳад, ғайр аз шартномаи қарзӣ, шартномаи гарав низ баста мешавад ва минбаъд ҳамаи муносибатҳои бо гарав алоқаманди байни тарафҳо тибқи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ипотека" ё "Дар бораи гарави амволи манқул ва бақайдгирии уҳдадориҳои таъминшуда" амалӣ мегардад.

50.          Ба шартнома рӯйхати пурраи молу мулки ба гарав гузошташуда бо нишон додани арзиши онҳо, тасдиқномаҳо, шаҳодатномаҳо ва дигар ҳуҷҷатҳои техникӣ (ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи  ҳуқуқи молумулкӣ) замима мегарданд. Шартномаи гарав бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ ба расмият дароварда мешавад.

51.          Дар ҳолати таҳти гарав додани қарз, хусусиятҳои молу мулки ба гарав гузошташуда бо назардошти талаботи бозор ба инобат гирифта мешавад. Гарави нисбатан афзалиятнок барои ташкилоти қарзӣ коғазҳои қиматноки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва коғазҳои қиматноки Бонки миллии Тоҷикистон, инчунин пасандозҳо ба ҳисоб мераванд. Агар қарз зери чунин гарав дода шавад, ташкилоти қарзӣ месанҷад, ки лаҳзаи пардохти қоғазҳои қиматнок ва муҳлати пардохти пасандоз то анҷоми муҳлати пардохти қарз фаро нарасад.

52.          Ташкилоти қарзӣ метавонад бо риояи талаботи қонунгузории амалкунанда ба сифати гарав ҳуқуқи истифодабарии заминро бо ҳуқуқи бегона намудани он низ қабул намояд.

53.    Ташкилоти қарзӣ ҳангоми додани қарз таҳти гарав корҳои зайлро иҷро менамояд:

а)  мансубияти молу мулки қарзгирро месанҷад ва дар сурати ба гарав гузоштани моликияти якҷояи зиёда аз як шахс (шахсони воқеӣ ё хуқуқӣ), розигии хаттии ҳамаи соҳибмулконро талаб менамояд;

б)  қаблан ба қарздеҳи дигар ба гарав гузошта шудан ё нашудани ин молу мулкро бо истифода аз ҳама намуди феҳрастҳои бақайдгирии гарави молу мулк ва дигар маълумоти дастрасшаванда месанҷад;

в)  дар ҳолати шубҳанок будани арзиши гарав, ки дар ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи он нишон дода шудааст, пешакӣ онро мустақилона баҳо диҳад ё дар мувофиқа бо қарзгир-гаравдеҳ тавассути даъвати нархгузори мустақил арзиши ҳақиқии онро муқаррар менамояд;

г)  тадқиқоти маркетингии молу мулки ба гарав гузошташавандаро гузаронида, дараҷаи пардохтпазирӣ, арзиши воқеии бозорӣ ва нархи тахминии фурӯши гаравро муайян намуда, нақшаи назорат аз болои шароити нигаҳдории онро тартиб медиҳад;

ғ) дар ҳолати ҷой доштани хавфи паст шудани нархи молу мулки ба гарав гузошташуда (масалан, аз сабаби пастшавии мавсимии нарх), ташкилоти қарзиро зарур аст, ки таъмини иловагии иҷрои ухдадории қарзиро талаб намояд.

54.  Дар ҳолати дар ихтиёри қарзгир гузоштани молу мулки ба гарав гузошташуда, дар шартнома тамоми ҷузъиёти шартҳои истифодаи чунин молу мулк, аз ҷумла ҳуқуқу вазифаҳои истифодакунанда, инчунин ба куҷо сарф шудани маблағҳое, ки ҳангоми истифодаи гарав ба даст меоянд, қайд мегардад.

55.  Ташкилоти қарзӣ маснуоти заргарии ба сифати гарав барои нигоҳдорӣ қабулнамударо бояд дар халтачаҳои шаффоф, ки дорои тамғаи сурбӣ (пломба) мебошанд,  нигоҳ дорад.

56.        Ҳангоми додани қарзи бо кафолати бонкӣ ё замонат таъминшуда, ташкилоти қарзӣ онро бояд тибқи талаботи Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар санадҳои меъёрии хуқуқӣ ба расмият дарорад.

57.   Ташкилоти қарзӣ наметавонад таҳти гарави саҳмияҳои худ қарз, пешпардохт, кафолатнома ё коғази қиматноки дигар диҳад ё дигар уҳдадориҳоро ба зимма гирад.

58.   Ташкилоти қарзӣ аз фурӯши молу мулки ба гарав гузошташуда аввал маблағи қарзи асосӣ, фоизҳои ҳисобшуда ва дигар хароҷотҳоро мепӯшонад.

59.    Иҷрои уҳдадориҳои қарзгир инчунин ба воситаи дигар усулҳои пешбининамудаи қонун ё шартнома таъмин карда мешавад.

 

БОБИ 7. КОР БО ҚАРЗҲОИ ҶОРӢ

60.    Бо мақсади пешгирӣ намудани талафоти имконпазир аз рӯи қарзҳои додашуда, ташкилоти қарзӣ аз болои онҳо назорати доимӣ бурда, робитаи доимиро бо қарзгир таъмин ва мониторинги қарзро пайваста амалӣ менамояд.

61.    Корманди ваколатдори ташкилоти қарзӣ дар ҳолати ошкор кардани ягон аломати бадшавии ҳолати молиявии муштарӣ, фавран Кумитаи қарзӣ ва ё шахси масъулро барои андешидани чораҳои дахлдор огоҳ менамояд. Ба нишонаҳои огоҳкунанда ҳолатҳои зерин мансуб мебошанд:

-     саривақт пешниҳод накардани маълумот, пешниҳоди маълумоти нопурра дар хусуси ҳолати молиявӣ;

-     тамоюли манфӣ доштани нишондиҳандаҳои дурнамои фаъолият;

-     саривақт напардохтани фоизҳо;

-     хоҳиши тамдиди қарз;

-     истифодаи ғайримақсадноки қарз;

-     саркашии қарзгир аз робита бо ташкилоти қарзӣ;

-     надоштани имконият барои санҷиши ҳуҷҷатҳои ба шартномаи қарзӣ алоқамандбуда;

-     иваз гардидани роҳбарияти корхонаи қарзгир ва ғайра.

62.    Бо мақсади мукаммал намудани низоми қарзӣ, назорати доимии самаранок ва дастрасии иттилоот доир ба қарзҳо, ташкилоти қарзӣ уҳдадор аст, ки дар Саридораи худ феҳрасти ягонаи қарзҳоро (дар шакли электронӣ) тартиб дода, оид ба сандуқи қарзӣ ба Бюрои таърихи қарз маълумот пешниҳод намояд.

63.    Пардохти уҳдадориҳои қарзӣ ба таври зайл ва дар асоси ҳуҷҷатҳои зерин анҷом дода шавад:

-     аз суратҳисобҳои қарздор (суратҳисоби пасандозӣ, суратҳисоби амонатии дархостӣ, суратҳисоби амонатии муҳлатнок), музди меҳнати ҳисобкардашудаи қарздор дар асоси фармоиши хаттӣ, агар дар шартномаи қарзӣ чунин ҳуқуқ пешбинӣ шуда бошад;

-     ба суратҳисоби ташкилоти қарзӣ ба воситаи муассисаҳои алоқа ё дигар ташкилотҳои қарзӣ дар асоси супориши хаттии қарздор;

- дар асоси варақаи ворида ба хазинаи ташкилоти қарзӣ қабул кардани маблағи уҳдадориҳои қарзӣ;

- дар асоси фармоиши пардохтӣ бо истифода аз воситаҳои электронии пардохтӣ, аз ҷумла корти пардохтии бонкӣ ва ҳамёни электронии мушаххасшуда.

 

БОБИ 8. МОНИТОРИНГИ ҚАРЗҲОИ МУШКИЛСИТОН

64.    Барои кор бо қарзҳои мушкилситон дар ташкилоти қарзӣ воҳиди сохторӣ ташкил мегардад ва ҳамаи парвандаҳои қарзҳои мазкур ба ихтиёри он супурда мешавад. Агар ташкилоти қарзӣ дорои имконияти ташкили чунин воҳиди сохторӣ набошад, он гоҳ барои пешбурди фаъолияти мазкуршахси масъул таъин мегардад. Воҳиди сохтории ташкилоти қарзӣ ҳангоми мониторинги қарзҳои мушкилситон бояд маълумотҳои аз Бюрои таърихи қарз гирифташударо истифода барад.

65.             Дар сурати тамдиди (таҷдиди) қарзҳои мушкилситон диққати махсус бояд ба ошкор кардани тамоилҳои манфӣ дода шавад, то ки ташкилоти қарзӣ тавонад барои аз талафоти имконпазир эмин шудан чораҳои зарурӣ андешад, аз ҷумла бо роҳи таъмини пардохти қарз, зиёд намудани маблағҷудокунӣ ба захира барои пӯшонидани талафоти эҳтимолӣ (потенсиалӣ). Ҳангоми тамдиди (таҷдиди) қарз, зам кардани маблағи фоизҳои ҳисобшуда, вале пардохтнашуда ба бақияи қарзи асосӣ манъ аст.

66.    Ташкилоти қарзӣ дар шартномаи қарзӣ тартиби пардохти қарзҳои батаъхирафтодаро (ҳангоми ба таъхир афтодани қарзи асосӣ аз рӯи муҳлатҳои муқарраркардаи шартномаи қарзӣ ё нақшаи пардохти он) бояд муқаррар намояд.

67.    Ҳангоми азнавташкилдиҳии қарздор, ҳуқуқу уҳдадориҳои шахси ҳуқуқии азнавташкилшаванда, ки аз шартномаи қарзӣ бармеоянд, дар асоси тақсимоти тавозун ё санади таҳвил тасдиқ карда мешаванд.

68.    Баъдан ташкилоти қарзӣ бо мақсади фурӯши имконпазири молу мулки таҳти гарав қарордошта ба тадқиқоти маркетингӣ шуруъ менамояд. Чунин тадқиқот ба таври доимӣ бо роҳи тезонидани чорабиниҳои марбут ба фурӯши молу мулки таҳти гарав қарордошта гузаронида мешавад.

69.    Агар таъмини баргардонидани қарз бо роҳҳои дигар, ғайр аз фурӯши молу мулки гарав имконпазир набошад, ин тадқиқот бо хулосаи муфассал дар хусуси гарав бо нишон додани дараҷаи пардохтпазирии он дар вақти ҷорӣ, тавсифи тартиби фурӯш ва ҳудуди тақрибии нархи фурӯш анҷом дода мешавад.

70.    Ҳамчунин, дар хулоса мумкин аст фикри воҳиди сохтории дахлдори ташкилоти қарзӣ оид ба кор бо қарзҳои мушкилситон дар бораи айни ҳол лозим будани фурӯши молу мулки гаравӣ ё ки интизор шудани он (то ки баъдан бо нархи баландтар фурӯхта шавад) нишон дода шавад.

71.   Бо мақсади таъмини саривақт пардохтани қарзи қарзгир, ташкилоти қарзӣ дар шартномаи қарзӣ қайд менамояд, ки пӯшонидани қарз аз ҳисоби манбаъҳои дуюмдараҷа то ба охир расидани муҳлати қарз низ имкон дорад.

72.   Ташкилоти қарзӣ дар баробари чораҳои дар бандҳои 69-71 Дастурамали мазкур пешбинишуда, бо худи қарзгир низ доимо ба таври зайл кор мебарад:

-    огоҳ кардани қарзгир аз хусуси гузаштани муҳлати қарз ва мушкилоти имконпазири ҷойдошта;

-    гузаронидани гуфтушунидҳо;

-    даъват кардани қарзгир ба ташкилоти қарзӣ;

-    ба Бюрои таърихи қарз додани маълумот оид ба таърихи қарзи муштарӣ.

73.   Воҳиди сохтории дахлдори ташкилоти қарзӣ ҳисобот дар бораи корҳои анҷомдодашударо доимо барои баррасӣ ба роҳбарияти ташкилоти қарзӣ пешниҳод менамояд ва дар он ҳамаи чораҳоеро, ки оид ба баргардонидани қарзҳои мушкилситон андешида шудаанд, инчунин тасниф намудани сандуқи қарзиро нишон медиҳад.

74.   Дар қисмати хулосавии ҳисоботи воҳиди сохториидахлдори ташкилоти қарзӣ ҷиҳати кори минбаъдаи қарзҳои мушкилситон таклифҳо пешниҳод карда мешаванд, ки онҳо аз ҷумла, феҳристи қарзҳоеро, ки аз рӯи онҳо бояд истеҳсолоти судӣ оғоз карда шавад, рӯйхат ва маблағи умумии қарзҳои аз суратҳисоб хориҷшаванда, тавсияҳо доир ба андешидани баъзе чораҳо нисбат ба қарзгирони алоҳида ва ғайраро дар бар мегиранд.

75.   Кормандони ташкилоти қарзӣ ҳамаи амалҳо ва муносибати худро бо муштарӣ тибқи талаботҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои меъёрии ҳуқуқии Бонки миллии Тоҷикистон ва меъёрҳои умумибашарии ахлоқ амалӣ менамоянд.

БОБИ 9. ТАРТИБИ ХОРИҶ КАРДАНИ
ҚАРЗҲОИ БЕЭЪТИМОД

76.   Қарзҳои беэътимод тибқи санади меъёрии ҳуқуқии дахлдори Бонки миллии Тоҷикистон аз тавозун хориҷ карда мешаванд.

77.   Дар сурати барнагардонидани қарзи беэътимод, дар асоси хулосаи воҳиди сохтории дахлдори ташкилоти қарзӣ оид ба кор бо қарзҳои мушкилситон ва Кумитаи қарзӣ, пас аз мувофиқа бо Шӯрои нозирон (Шӯрои парасторон) қарори Раёсати ташкилоти қарзӣ дар хусуси аз ҳисоби Фонди пӯшонидани талафоти имконпазир аз рӯи қарзҳо (минбаъд - ФПТИ) хориҷ ва берун аз низом ба ҳисоб гирифтани қарз қабул карда мешавад.

78.    Ҳамаи маблағҳое, ки баъд аз иҷрои талаботи банди 77 Дастурамали мазкур барои пардохтани қарз ворид мешаванд, мутобиқи санади меъёрии хуқуқии дахлдори Бонки миллии Тоҷикистон вобаста аз манбаи хориҷ кардани қарзҳо ба даромад ё фоидаи ташкилоти қарзӣ равона карда мешаванд.

79.    Баҳисобгирии қарз, ки аз суратҳисоби ФПТИ хориҷ мегардад, дар муддати на камтар аз 5 сол аз рӯзи аз ҳисоб хориҷ кардани он бо усули ҳисобгирии берун аз низом пеш бурда мешавад.

80.   Баҳисобгирии назоратии ҳамаи қарзҳои дар давоми 5 соли охир аз ҳисоб хориҷшуда, ки пардохт нашудаанд, дар асоси маълумотнома дар шакли коғазӣ ва электронӣ анҷом дода мешавад. Маълумотномаи мазкур иттилооти зеринро дар бар мегирад:

-     дар хусуси ба Бюрои таърихи қарз пешниҳод кардани маълумот дар бораи аз тавозун хориҷ кардани қарзҳо;

-     қарор оид ба хориҷ кардани қарз;

-    номи Саридораи ташкилоти қарзӣ, филиал (воҳиди дигари сохторӣ);

-     таърихи хориҷ кардани қарз;

-     рақами суратҳисоби қарзӣ;

-     номи қарзгир;

-     бақияи қарзи пардохтанашуда;

-     бақияи фоизи пардохтанашуда;

-     хароҷоти пӯшониданашудаи ташкилоти қарзӣ.

81.   Воҳиди сохтории дахлдори ҳисобгирии ташкилоти қарзӣ давра ба давра муқоисаву санҷиши ҳисобгирии назоратии қарзҳои аз суратҳисоб хориҷшуда ва варақаҳои ҳисобгирии қарзҳоро аз рӯи миқдори суратҳисобҳо ва маблағҳои аз суратҳисоб хориҷшуда амалӣ менамояд. Маълумот дар бораи қарзҳои аз суратҳисоб хориҷшуда махфӣ нигоҳ дошта мешавад.

 

БОБИ 10. КОРИ МИНБАЪДА БО ҚАРЗҲОИ

АЗ ТАВОЗУН ХОРИҶШУДА

82.  Ташкилоти қарзӣ аз рӯи қарзҳои аз тавозун хориҷшуда, ки ба суратҳисоби ҳисобгирии берун аз низом дохил карда шудаанд, дар давоми муҳлати тибқи банди 83 Дастурамали мазкур муқаррарнамуда кор мебарад.

83.  Қарзҳое, ки ба ҳисобгирии берун аз низом бурда шудаанд, баъд аз гузашти 5 сол аз ҷониби воҳиди сохтории дахлдори кор бо қарзҳои мушкилситон баррасӣ карда мешаванд.

84.   Шӯрои нозирон (Шӯрои парасторон) қарзҳоеро, ки ба ҳисобгирии берун аз низом дохил карда шудаанд, дар тамоми муддати баҳисобгирӣ назорат намуда, мунтазам дар назди маҷлиси саҳмиядорон (иштирокдорон) аз рӯи кор бо онҳо ҳисобот медиҳад.

85.  Дарёфти роҳҳои пардохтани қарз тавассути чорабиниҳои зерин анҷом дода мешавад:

-    мушоҳидаи доимии маводи васоити ахбори омма бо мақсади ошкор намудани маълумоти зарурӣ дар бораи шахси қарздор, ки дар хусуси қобилияти пардохтпазирии вай шаҳодат медиҳад;

-    нигоҳ доштани алоқаи доимӣ бо хешовандони наздики шахси воқеии қарздор, дар ҳолате, ки агар барнагардонидани қарз бо сабаби набудани имконияти кофтукоби қарзгир ба амал омада бошад ва ғайра.

86.   Дар ҳолате, ки агар имкони баргардонидани қарз дар оянда пешбинӣ шуда бошад, воҳиди сохтории дахлдори ташкилоти қарзӣ оид ба кор бо қарзҳои мушкилситон муҳлати ҳисобгирии онро ба давраи нисбатан дарозтар тамдид менамояд. Агар ташкилоти қарзӣ тамоми имкониятҳоро истифода намуда бошад, он гоҳ воҳиди сохтории дахлдори ташкилоти қарзӣ оид ба кор бо қарзҳои мушкилситон дар хусуси имкон надоштани баргардонидани қарз қарор қабул менамояд. Дар бораи ҳамаи қарорҳои қабулнамудаи воҳиди сохтории дахлдори ташкилоти қарзӣ оид ба кор бо қарзҳои мушкилситон саривақт ба Шӯрои нозирон (Шӯрои парасторон)-и ташкилоти қарзӣ ба таври хаттӣ хабар дода мешавад.   

 

БОБИ 11. ҲИСОБ КАРДАН ВА

 СИТОНИДАНИ ФОИЗИ ҚАРЗ

87.  Андоза ва муҳлати пардохти (ситонидани) фоизи қарз вобаста ба ҳаҷми қарзи додашуда ва муҳлати баргардонидани он муқаррар карда мешавад. Шартҳои тағйирёбии фоизи қарз ҳангоми дигар шудани вазъи макроиқтисодӣ (сатҳи таваррум, меъёри бозтамвил ва меъёри захираҳои ҳатмии Бонки миллии Тоҷикистон, вобаста аз тағйирёбии меъёри байналмилалии фоизӣ “LIBOR ё FIBOR”), инчунин андозаи ҷаримаҳо барои саривақт напардохтани он мумкин аст дар шартномаи қарзӣ нишон дода шаванд.

88.   Ташкилоти қарзӣ бо муштарӣ сиёсати фоизии худро бо назардошти муҳлат, маблағ, намуди қарз ва хавфҳои қарзӣ ба таври инфиродӣ муқаррар  менамояд ва муштарӣ бояд бо чор усули тартиби ҳисоби қарз ва фоизҳои он шинос шуда, яке аз онҳоро интихоб ва бо имзои худ тасдиқ намояд.

89.   Меъёри самараноки фоизии солонаи қарзҳо аз рӯи баробарии зерин ҳисоб карда мешавад:

 
   

 

 

Рt- пардохтҳо барои давраи t;

t - (1,...., N) шумораи давраҳо (рӯз, моҳ ва сол);

S - маблағи қарзи додашуда;

Ғ - хароҷотҳо барои хизматрасонӣ ҳангоми гирифтани қарз;

IRR - меъёри самараноки фоизии солона.

 

          Ҳисобкунии меъёри самараноки фоизии солона аз тарафи ташкилоти қарзӣ бо усули алгебравӣ ба воситаи барномаҳои компютерӣ ба роҳ монда мешавад. Барои ҳисобкунии меъёри самараноки фоизии солона функсияи молиявии ВСДa -и барномаи Microsoft EXCEL (ва агар барномаи Microsoft EXCEL бо забони англисӣ бошад, функсияи IRRb) тавсия дода мешавад. Дар Замима ба Дастурамали мазкур намунаҳо барои ҳисоб кардани меъёри самараноки фоизии солона нишон дода шудаанд. Ҳангоми ҳисобкунии меъёри самараноки фоизии солона маблағҳои пардохташаванда ва даврияти пардохти онҳо метавонанд гуногун бошанд.

90.    Ҳисобкунии фоизи қарз танҳо аз бақияи қарз анҷом дода мешавад. Дар ҳолати пеш аз муҳлат пардохтани қарз ҳисоб кардани фоиз барои муҳлати боқимондаи он ва истифодабарии дигар усулҳои ҳисобкунии қарз манъ аст. Инчунин ситонидани ҳар гуна музоҷоти ҷаримавӣ барои саривақт иҷро накардани уҳдадорӣ (пардохти фоиз, маблағи қарз) танҳо аз ҳисоби бақияи уҳдадории иҷронашуда, ҳисоб карда мешавад.

 

----------------------------------------

aАгар барномаи Microsoft EXCEL бо забони русӣ бошад: Формулы=>Вставить Функцию=>Категория: Финансовые=>Выберите Функцию: ВСД (Внутренняя ставка доходности) (Дар қисмати Предположение барои аниқтар шудани натиҷа рақами 0,001 гузошта мешавад)

b Агар барномаи Microsoft EXCEL бо забони англисӣ бошад: Formulas=>Insert Function=>Select category:Financial=> Select a function: IRR (Internal rate of return) (Дар қисмати Guess барои аниқтар шудани натиҷа рақами 0,001гузошта мешавад)

 

91.          Ташкилотҳои қарзӣ баҳисобгирии шумораи рӯзҳои тақвимии солро (360 ё 365) барои ҳисоб намудани фоизи қарзҳо мувофиқ ва ё вобаста ба воситаҳои ҷалбшаванда (пасандозҳо ва ғ.) ба роҳ монда, сиёсати ягонаро ҳангоми ҳисобкунии фоизҳо вобаста ба шумораи рӯзҳои тақвимии сол бояд истифода намоянд.

Формулаи ҳисоб кардани фоизи қарз:

  (k * r * t)

S =   -----------------   

         D * 100

 

S- маблағи фоизи ҳисобкардашудаи қарз;

k- бақияи қарз;

r- меъёри фоизи солонаи қарз;

t- шумораи рӯзҳои истифодашудаи қарз;

D- шумораи рӯзҳои тақвимии сол (360 ё 365).

 

БОБИ 12. ТАРТИБИ РӮЁНИДАНИ ФОИЗИ ҚАРЗ

92.    Фоизҳои аз рӯи амалиёти қарздиҳӣ гирифташуда - фоизҳое мебошанд, ки аз суратҳисобҳои қарздорон (суратҳисобҳои амонатӣ, суратҳисобҳои пасандозии ташкилоти қарзӣ, аз ҷумла суратҳисоби муросилотии ташкилоти қарзӣ) гирифта шудаанд ва бо тартиби муқарраршуда ба суратҳисоб ё хазинаи ташкилоти қарзӣ гузаронида мешаванд.

93.    Маблағҳои  фоизи қарз ба таври зайл пардохт карда мешаванд:

а)  аз суратҳисобҳои қарздор (суратҳисоби пасандозӣ, суратҳисоби амонатии дархостӣ, суратҳисоби амонатии муҳлатнок), аз музди меҳнати ҳисобкардашудаи қарздор, дар асоси супоришномаи пардохтӣ, агар дар шартномаи қарзӣ чунин ҳуқуқ пешбинӣ шуда бошад;

б)  аз суратҳисобҳои қарздор ба ҳисоби ташкилоти қарзӣ ба воситаи муассисаи алоқа ё дигар ташкилотҳои қарзӣ дар асоси супориши хаттии он;

в)  дар асоси варақаи ворида ба хазинаи ташкилоти қарзӣ қабул кардани маблағи фоизи қарз;

г)  дар асоси фармоиши пардохтии воҳиди сохтории дахлдори ташкилоти қарзӣ бо истифода аз воситаҳои электронии пардохтӣ, аз ҷумла корти пардохтии бонкӣ ва ҳамёни электронии мушаххасшуда.

94.    Баҳисобгирии фоизҳои қарзи додашудаи ташкилоти қарзӣ дар асоси фармоиши воҳиди дахлдори ташкилоти қарзӣ ба воҳиди ҳисобдорӣ ё амалиётии ташкилоти қарзӣ амалӣ мегардад.

95.    Дар ҳолати барҳамхӯрии шахси ҳуқуқӣ-қарзгир, ташкилоти қарзӣ ҳисобкунии минбаъдаи фоизҳоро қатъ намуда, талаботро оид ба ҳамаи уҳдадориҳои шахси ҳуқуқӣ-қарзгир бо назардошти фоизи қарз бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ ба комиссияи барҳамдиҳӣ пешниҳод менамояд.

96.    Дар ҳолати фавти муштарӣ, қабули қарори суд оид ба вафотёфта эълон намудан ва ё  ғайри қобили амал донистани ӯ (бо пешниҳоди ҳуҷҷатҳои тасдиқкунанда), ташкилоти қарзӣ ҳисобкунии минбаъдаи фоизҳоро қатъ намуда, талаботро оид ба ҳамаи уҳдадориҳои шахси воқеӣ - қарзгир бо назардошти фоизи ҳисобшудаи қарз бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ ба Кумитаи қарзӣ ва дигар мақомоти идоракунии ташкилоти қарзӣ (Раёсат, Шӯрои нозирон, Шӯрои парасторон) пешниҳод менамояд.

 

 

 

Замима ба Дастурамали № ___ дар бораи

тартиби додани қарз ва ҳисоб кардани фоиз дар ташкилотҳои қарзӣ

 

Намунаи 1. Фоизҳои моҳонаи қарз ҳармоҳа, маблағи асосии қарз дар охири давра ва ҳаққи хизматрасонӣ дар санаи гирифтани қарз ситонида мешавад.

 

Маблағи қарз

20000

cомонӣ

Фоизи қарз

24%

солона

Муҳлати қарз

12

моҳ

Санаи додани қарз

01.06.2021

сол

Ҳаққи хизматрасонӣ

200 сомонӣ (1% аз маблағи умумӣ)

 

       

Р/т

Сана

Бақияи қарз

Ҷамъи пардохти қарз ва фоизи он (ҳармоҳа)

Пардохти қарзи асоси

Пардохти фоизи қарз

Ҳаққи хизматрасонӣ

 

01.06.2021

-20 000

-19 800

 

 

200

1

01.07.2021

20 000

400

0

400

 

2

01.08.2021

20 000

400

0

400

 

3

01.09.2021

20 000

400

0

400

 

4

01.10.2021

20 000

400

0

400

 

5

01.11.2021

20 000

400

0

400

 

6

01.12.2021

20 000

400

0

400

 

7

01.01.2022

20 000

400

0

400

 

8

01.02.2022

20 000

400

0

400

 

9

01.03.2022

20 000

400

0

400

 

10

01.04.2022

20 000

400

0

400

 

11

01.05.2022

20 000

400

0

400

 

12

01.06.2022

 

20 400

20 000

400

 

Меъёри самараноки фоизи солона

25%

 

 

 

 

 

 

Намунаи 2. Қарз вобаста ба муҳлат мутаносибан ба давраҳо баробар тақсим карда шуда, маблағи фоизи қарз аз бақияи қарз дар охири давра ҳисоб карда мешавад ва ҳаққи хизматрасонӣ дар санаи гирифтани қарз ситонида мешавад.

 

Маблағи қарз

20000

cомонӣ

Фоизи қарз

24%

солона

Муҳлати қарз

12

моҳ

Санаи додани қарз

01.06.2021

сол

Ҳаққи хизматрасонӣ

200 сомонӣ (1% аз маблағи умумӣ)

         

Р/т

Сана

Бақияи қарз

Ҷамъи пардохти қарз ва фоизи он (ҳармоҳа)

Пардохти фоизи қарз

Пардохти қарзи асоси

Ҳаққи хизматрасонӣ

 

01.06.2021

-20 000,0

-19 800,0

 

 

200

1

01.07.2021

-18 333,3

2 066,7

400,0

1 666,7

 

2

01.08.2021

-16 666,7

2 033,3

366,7

1 666,7

 

3

01.09.2021

-15 000,0

2 000,0

333,3

1 666,7

 

4

01.10.2021

-13 333,3

1 966,7

300,0

1 666,7

 

5

01.11.2021

-11 666,7

1 933,3

266,7

1 666,7

 

6

01.12.2021

-10 000,0

1 900,0

233,3

1 666,7

 

7

01.01.2022

-8 333,3

1 866,7

200,0

1 666,7

 

8

01.02.2022

-6 666,6

1 833,3

166,7

1 666,7

 

9

01.03.2022

-5 000,0

1 800,0

133,3

1 666,7

 

10

01.04.2022

-3 333,3

1 766,7

100,0

1 666,7

 

11

01.05.2022

-1 666,6

1 733,3

66,7

1 666,7

 

12

01.06.2022

0,0

1 700,0

33,3

1 666,7

 

Меъёри самараноки фоизи солона

26%

 

 

 

 

 

 

 

 

Намунаи 3. Қарз ва маблағи фоизи он ба давраҳо ба усули аннуитет тақсим карда шуда, ҳаққи хизматрасонӣ дар санаи гирифтани қарз ситонида мешавад.

 

Маблағи қарз

20000

cомонӣ

Фоизи қарз

24%

солона

Муҳлати қарз

12

моҳ

Санаи додани қарз

01.06.2021

сол

Ҳаққи хизматрасонӣ

100 сомонӣ (0,5% аз маблағи умумӣ)

         

Р/т

Сана

Бақияи қарз

Ҷамъи пардохти қарз ва фоизи он (ҳармоҳа)

Пардохти фоизи қарз

Пардохти қарзи асоси

Ҳаққи хизматрасонӣ

 

01.06.2021

20 000,0

-19 900,0

 

 

100

1

01.07.2021

18 508,8

1 891,2

400,0

1 491,2

 

2

01.08.2021

16 987,8

1 891,2

370,2

1 521,0

 

3

01.09.2021

15 436,4

1 891,2

339,8

1 551,4

 

4

01.10.2021

13 853,9

1 891,2

308,7

1 582,5

 

5

01.11.2021

12 239,8

1 891,2

277,1

1 614,1

 

6

01.12.2021

10 593,4

1 891,2

244,8

1 646,4

 

7

01.01.2022

8 914,1

1 891,2

211,9

1 679,3

 

8

01.02.2022

7 201,1

1 891,2

178,3

1 712,9

 

9

01.03.2022

5 454,0

1 891,2

144,0

1 747,2

 

10

01.04.2022

3 671,9

1 891,2

109,1

1 782,1

 

11

01.05.2022

1 854,1

1 891,2

73,4

1 817,8

 

12

01.06.2022

0,0

1 891,2

37,1

1 854,1

 

 

Меъёри самараноки фоизи солона

25%

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Намунаи 4. Қарз дар чор моҳи аввал имтиёз дошта, танҳо маблағи фоизи қарз пардохт карда мешавад ва дар боқимонда давраҳо қарз ва фоизи он ба давраҳо тақсим карда шуда (усули аннуитет), ситонидамешавад.

 

Маблағи қарз

20 000

cомонӣ

Фоизи қарз

24%

солона

Муҳлати қарз

12

моҳ

Санаи додани қарз

01.06.2021

сол

Ҳаққи хизматрасонӣ

 

             

Р/т

Сана

Бақияи қарз

Ҷамъи пардохти қарз ва фоизи он (ҳармоҳа)

Пардохти фоизи қарз

Пардохти қарзи асоси

Ҳаққи хизматрасонӣ

 

01.06.2021

20 000,0

-20 000,0

 

 

 

1

01.07.2021

20 000,0

400,0

400,0

0,0

 

2

01.08.2021

20 000,0

400,0

400,0

0,0

 

3

01.09.2021

20 000,0

400,0

400,0

0,0

 

4

01.10.2021

20 000,0

400,0

400,0

0,0

 

5

01.11.2021

17 669,8

2 730,2

400,0

2 330,2

 

6

01.12.2021

15 293,0

2 730,2

353,4

2 376,8

 

7

01.01.2022

12 868,7

2 730,2

305,9

2 424,3

 

8

01.02.2022

10 395,8

2 730,2

257,4

2 472,8

 

9

01.03.2022

7 873,6

2 730,2

207,9

2 522,3

 

10

01.04.2022

5 300,8

2 730,2

157,5

2 572,7

 

11

01.05.2022

2 676,7

2 730,2

106,0

2 624,2

 

12

01.06.2022

0,0

2 730,2

53,5

2 676,7

 

Меъёри самараноки фоизи солона

24%

 

 

 

 

 

Матни лоиҳаи санади меъёрии ҳуқуқӣ (рус)

 Утверждено

 постановлением

 Правления Национального

  банка Таджикистана

                                                           от «____»___________20___года, №____

 

 

Инструкции №_____

о порядке предоставления кредита и начисления процента в

кредитных организациях

 

Инструкции №_____ о порядке предоставления кредита и начисления процента в кредитных организациях (далее – Инструкция) разработана в соответствии с требованиями части 2 статьи 3 и части 5 статьи 29 Закона Республики Таджикистан "О банковской деятельности", статьями 20, 21, 23 Закона Республики Таджикистан "О микрофинансовых организациях” и определяет порядок работы с кредитами, начисления и взыскания процентов за кредит в кредитных организациях.

 

ГЛАВА 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

  1. Основной целью настоящей Инструкции является установление минимальных требований по порядку предоставления кредита и начисления процентов в кредитных организациях.

           2.В настоящей Инструкции используются следующие основные понятия:

  - кредит –денежные средства, предоставляемые заёмщику кредитной организацией на условиях выплаты процента и возвратности в определенный срок;

- микрокредит – кредит, выдаваемый банками до 500 000 (пятисот тысяч) сомони и микрофинансовыми организациями на основе нормативных правовых актов, устанавливаемых Национальным банком Таджикистана; Следующие обязательства клиентов считаются приравненными к понятию "кредит" и “микрокредит”, если кредитная организация имеет право проводить данные операции:

              а) гарантии и все другие аналогичные внебалансовые обязательства организаций, которые кредитной организацией направлены другим лицам;

             б)  овердрафты, независимо от причины их возникновения;

             в)   аккредитивы;

             г)   нахождение кредитными организациями любого кредитного документа лица, по которому оно выступает в качестве векселедателя, трассанта или гаранта (имеющего ответственность);

             д)  факторинговые операции;

      е)   операции финансовой аренды (лизинг);

    ё) финансирование коммерческих сделок, в том числе, форфейтинговые операции;

ж)  ипотечные и потребительские кредиты;

з)   банковские кредитные карты;

и)  любые легализованные обязательства по выдаче кредита;

-лимиты кредитования –максимальный размер совокупности всех кредитов одному заемщику или группе заемщиков. Кредитные организации могут установить дополнительные лимиты в пределах, не превышающих установленных Национальным банком Таджикистана нормативов;

  • кредитный риск – это вероятность возникновения потерь, возникающих вследствие невыполнения заемщиком и/или контрагентом своих обязательств в соответствии с оговоренными условиями;
  • процентная ставка по кредиту — это процентное выражение, установленное по отношении к кредитуи определенному периодуего начисления.Период начисления процентов по кредиту определяется договором между кредитной организацией и клиентом и не ограничивается (то есть период может быть один день, одна неделя, один месяц, два месяца, квартал, полгода, год и так далее по усмотрению клиента и кредитной организации);
  • годовая эффективная процентная ставка –это процентное выражение, согласно которому процент по кредиту начисляется с учётом всех выплат клиента по обслуживанию кредита кредитной организации;

- кредитный скоринг-это система оценки кредитоспособности клиента, основанная на численных статистических методах.

-залог - способ обеспечения исполнения обязательства, в связи с которым кредитор по обеспеченному залогом обязательству (залогодержатель) имеет право в случае неисполнения должником этого обязательства получить удовлетворение из стоимости заложенного имущества преимущественно перед другими кредиторами лица, которому принадлежит это имущество (залогодателя), за исключением случаев, установленных законом;

- дистанционная идентификация клиента - получение кредитной организацией идентифицирующей информации от клиента (представителя клиента) с использованием информационно-коммуникационных технологий.

  • связанное лицо – понятие “связанное лицо” предусмотренное в данной Инструкции, определяется в соответствии с разъяснением данного понятия в Законе Республики Таджикистан «О банковской деятельности»

              3.Минимальный размер кредитов зажмщикам устанавливается в соответствии с требованием банковского законодательства и нормативными правовыми актами Национального банка Таджикистана.

              4.Кредитная организация обязана указывать в кредитном договоре процентную ставку по кредиту и годовую эффективную процентную ставку по кредиту.

       5.Если иное правило не предусмотрено, документы, указанные в настоящей Инструкции, могут оформляться, подписываться и храниться в электронной форме в соответствии с требованиями законодательства Республики Таджикистан об электронной подписи.

 

ГЛАВА 2. КРЕДИТНАЯ ПОЛИТИКА И КРЕДИТНЫЙ КОМИТЕТ

КРЕДИТНОЙ ОРГАНИЗАЦИИ

      6.Внутренние нормативные акты кредитных организаций, которые регулируют их кредитную политику, утверждаются с учетом требования настоящей Инструкции Наблюдательным советом (Советом попечителей).

   7.Внутренные нормативные акты отражают все основные положения, касающиеся выдачи кредитов - виды и валюта кредитов, процентная ставка, объем и цели кредита, разделение ответственности и полномочий работников кредитной организации в области кредитования, политика в отношении классификации и анализа кредитного портфеля, отчислений в счет резервов, а также меры, принимаемые в случае возникновения проблемных кредитов.

  8.Кредитные организации также могут предоставлять групповые кредиты физическим и юридическим лицам, малым и средним предпринимателям.

  9.Кредитные организации в процессе внедрения своих кредитных продуктов, в том числе новых кредитных продуктов, различных инициатив и т.п., не вправе использовать в рекламе недостоверную и вводящую в заблуждение информацию, нарушающую права потребителей финансовых услуг.

  1. 1 В банках и микродепозитных кредитных организациях для осуществления кредитной политикипостановлением Наблюдательного Совета создается Кредитный комитет головного офиса в составе не менее 5 человек. В состав Кредитного комитета, который является рабочим коллегиальным органом кредитной организации, входят представители руководства кредитной организации, а также руководители структурных кредитных и юридических подразделений, операционного отдела, работающего с клиентами (фронт-офис) и других служб кредитной организации.
  2. Кредитный комитет головного офиса кредитной организации возглавляет заместитель Председателя Правления или лицо, заменяющее его, не являющеесякуратором структурного подразделения в области кредитования.
  3. Рассмотрение и принятие решения о выдаче крупных кредитов, кредитов связанным лицам, доверительных кредитов, гарантий является исключительным полномочием Кредитного комитета головного офиса кредитной организации.
  4. Головной офис банков и микрокредитных депозитных организацийкредитной организации на основании внутренних нормативных актов для своих филиалов создает кредитный комитет и устанавливает требования для осуществления кредитной политики филиалов.

         Банки и микрокредитные депозитные организации определяют деятельность кредитных комитетов своих структурных подразделений в рамках нормативных правовых актов с учетом риска, объема, уровня, отрасли и лимитов кредитования.

      Члены Кредитного комитета филиалов банков и микрокредитных депозитных организаций должны быть не менее 3 человек.

           14.В зависимости от своей структуры микрокредитные организации и микрокредитные фонды могут создавать Кредитный комитет, состав которого не должен быть менее 3 человек.

  1. Все вопросы, связанные с выдачей или отказом кредита, переводом или продажей кредита, а также списание кредитов со счета, гарантий, обязательств, поручений и других приравненных к ним заменителей, решаются на заседаниях Кредитного комитета, при необходимостис соглашения Наблюдательного Совета
  2. Наблюдательным Советом (Советом попечителей)кредитных организаций утверждается Положение о Кредитном комитете, где устанавливаются полномочия Кредитного комитета, разделение компетенций по выдаче кредита, в том числе лимит кредитования и степень полной ответственности выданных кредитов.
  3. Ни одно отдельное лицо кредитной организации не имеет право выдавать кредиты, выдача которых отказана Кредитным комитетом головного офиса кредитной организации.

 

ГЛАВА 3. РАБОТА С КРЕДИТАМИ

  1. Кредитная организация ведет запись документов и в электронном виде в отдельном кредитном досье каждого заёмщика в соответствии с законодательством Республики Таджикистан и нормативными правовыми актами Национального банка Таджикистана. Эти записи включают в себя всю необходимую информацию относительно заёмщиков, условий выдачи кредита и требований по обмену информацией с Бюро кредитных историй.
  2. Кредитная организация ведет учет в отдельном журнале учета сведений о степени и форме взаимосвязи заемщиков организаций, задолженность которых накапливается при определении лимитов кредитования.

         20.Перед предоставлением кредита клиенту (до подписания кредитного договора) кредитная организация письменно или в электронном виде предоставляет информацию обо всех видах выдаваемых кредитов, условиях кредитования, условиях погашения кредита (реальные сроки выплаты основного долга и процентов), общей стоимости кредита, обизвещении заемщика на предоставление информации в Бюро кредитных историй, видах принимаемых залогов и др. Данная справка составляется в виде объявления или рекламной брошюры или в электронном виде и утверждается Правлением (руководством) кредитной организации.

 

ГЛАВА 4. РАССМОТРЕНИЕ ЗАЯВКИНА ПОЛУЧЕНИЕ КРЕДИТА

 21.Работа по выдаче кредита начинается с момента принятия заявления клиента. Лица, занимающиеся рассмотрением заявок на получение кредита, выполняют следующие действия:

а)        изучение заёмщика с привлечением полной информации как о нем самом, так и о той отрасли экономики, в которой он намеревается использовать полученные средства;

б) соответствующая информация будет получена от Бюро кредитных историй в соответствии с Законом Республики Таджикистан «О кредитной истории»;

в)      проведение беседы (телефонный разговор) с заёмщиком или его уполномоченным представителем, в ходе которой составляется первоначальный психологический портрет заёмщика, определяется его компетентность и профессиональная подготовленность;

22.Пакет запрашиваемых документов для заемщика-физического и юридического лица устанавливается отдельно:

а)      запросить у заёмщика - юридического лица пакет документов, позволяющих более подробно в полной мере оценить его состояние, таких как:

         - кредитная заявка с указанием цели, запрашиваемой суммы, срока, источника погашения кредита и условий, на которых предоставляется кредит;

  • учредительные документы для юридических лиц;

 - балансовый отчет, отчет о прибылях и убытках и движении денежных средств с постановкой на учет в налоговых органах;

  • копия справки из налоговых органов по месту регистрации об отсутствии задолженности перед бюджетом;

- бизнес-план (с учетом бизнес-перспектив заемщика);

  • заполненная типовая анкета;
  • карточки с образцами подписей лиц, имеющих право первой и если предусмотрено второй подписи;
  • опись имущества с указанием стоимости, либо иные обеспечения, которые могут быть предоставлены заёмщиком в виде обеспечения возврата кредита;

- иные документы, предоставление которых заемщиком установлено кредитной организацией в соответствии с внутренними документами.

б) запросить у заемщика - физического лица как минимум следующие документы:

- заявление на получение кредита с указанием цели, запрашиваемой суммы, срока, источника погашения кредита и условий, на которых предоставляется кредит;

- копия паспорта;

- копия паспорта гаранта при использовании гарантии;

- копия документа, подтверждающего идентификационный номер налогоплательщика;

- копия свидетельства, патента или иного документа, подтверждающего работу заемщика при предоставлении кредита предпринимателям;

- бизнес-план при предоставлении кредита индивидуальному предпринимателю;

- перечень имущества с указанием стоимости или иного залога, который может быть предоставлен заемщиком в качестве залога по кредиту;

 - иные документы, предоставление которых заемщиком установлено кредитной организацией в соответствии с внутренними документами.

23.Наряду с предусмотренными документами, в кредитных делах клиентов должна быть вложена справка объемом в одну страницу и шрифтом не менее 22, в которой отражены основные условия кредита. В справке должна быть подпись клиента об ознакомлении с условиями кредита.

Данная информация может храниться в электронном виде и утверждаться в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

        24.При наличии кредитной скоринговой модели микрозаймов, утвержденной соответствующим органом (Наблюдательным/попечительским советом) или кредитным комитетом кредитной организации, они могут принять решение о выдаче или отказе в предоставлении микрозаймов после оформления соответствующих документов для принятия;

           25.Если обеспечением получаемого кредита служит гарантия или поручительство, следует провести работу по изучению гаранта или поручителя, его профессиональной репутации, платежеспособности, ответственности и готовности выполнять свои обязательства.

           26.Все вышеуказанные действия работников, изучавших заёмщика, должны производиться на основании внутренних документов кредитной организации, определяющих полномочия и функциональные обязанности данных сотрудников.

      27.Все заявки на получение кредитов в кредитной организации, представленные на рассмотрение, регистрируются в журнале учета (в бумажном или в электронном виде), независимо от принятого по заявке решения.

  1. После выполнения всех вышеуказанных требований, лица, изучавшие заёмщика (как правило это работники относящиеся к первому уровню лиц, ответственных за выдачу кредита), на основании подготовленной информации составляют заключение(оповещение, в том числе в виде SMS-сообщения) о выдаче или об отказе в выдаче заёмщику кредита.

      29.Кредитный комитет с целью проведения повторной проверки и получения дополнительной информации о клиенте о выдаче кредита, может принять решение о совершенствовании заключения.

  1. Решение о выдаче или отказе кредита является внутрибанковским документом кредитной организации,дубликаткоторого не выдаётся клиенту. В случае несоответствия кредитной заявки требованиям вида кредита, кредитная организация имеет право не выдавать, уменьшить сумму или сократить срок запрашиваемого кредита.

31.О соответствующем решении клиенту сообщается в устной и/или электронной форме и по требованию клиента кредитная организация может предоставить уведомление в письменной форме. Содержание решения записывается в электронном виде и оригинал подшивается в кредитном досье заёмщика.

           32.Кредитная организация в зависимости от размеракредитов устанавливает сроки работы с заявками, изучения документов, уведомления клиента об отказе в выдаче кредита и т.д. в частности:

  • рассматриваются заявки на получение кредита в течение 5рабочих дней с момента их поступления;
  • анализ документов и вынесение решения осуществляется в зависимости от суммы кредита в банках в размере до 500 000 (пятисот тысяч) сомони - в течении двух недель и свыше 500 000 (пятисот тысяч) сомони - в течении одного месяца с момента подачи документов;
  • анализ документов и принятие решения в зависимости от суммы займа в микрофинансовых организациях до 100 000 (ста тысяч) сомони - до двух недель и свыше 100 000 (ста тысяч) сомони - до одного месяца с даты подачи документов;
  • уведомление об отказе в выдаче кредита осуществляется в течение 3 дней с момента принятия решения;
  • обеспечиватьпостоянную связь с заемщиком и проверка целевого использования кредита по мере необходимости.

  33.Кредитная организация устанавливает в своих внутренних документах сроки, предусмотренные в пункте 32 настоящей Инструкции в зависимости от размера предоставляемых кредитов.

  34.Соблюдение процесса рассмотрения заявки клиента о выдаче кредита регулярно проверяется органом, осуществляющим внутренний контроль в кредитной организации на основании журнала учёта заявок и других внутренних документов.

 

ГЛАВА 5. ЗАКЛЮЧЕНИЕ КРЕДИТНОГО СОГЛАШЕНИЯ

  35.Отношения кредитной организации с клиентом о выдаче и погашении кредита регулируются договором, законодательством Республики Таджикистан и настоящей Инструкцией.

36.При заключении кредитного договора (в том числе в электронном виде) оговариваются все условия, на которых выдается кредит, в том числе: вид и валюта кредита, сумма, срок, процентная ставка, дата заключения договора, порядок выдачи, пролонгация  и реструктуризация, обеспечение (если есть необходимость), порядок и источники погашения, порядок погашения кредита в случае его просрочки или реорганизации юридических лиц, реквизиты сторон и информация о предоставлении кредитной истории клиента в Бюро кредитных истории с его уведомлением.

  1. В соответствии с порядком, установленным законодательством Республики Таджикистан и с использованием способов дистанционной идентификации клиента, установленных законодательством Республики Таджикистан, кредитный договор может быть заключен в электронной форме и без непосредственного участия клиента с соблюдением требований пункта36 настоящей Инструкции.При этом кредитная организация должна иметь возможность надлежащим образом проверить достоверность представленных документов с использованием информационно-коммуникационных средств и технологий.

 38.График погашения задолженности с детальным описанием порядка и сроков погашения разрабатывается и утверждается совместно с договором и прилагаются к кредитному договору. Кредитная организация также может выполнить это требование в электронной форме.

  1. С целью соответствия деятельности заёмщика с представленным бизнес-планом, прогнозом движения денежных средств, контроля и соблюдения графика погашения в кредитном договоре, предусматривается представление финансовой отчетности со стороны заёмщика с указанием срока и периода пользования кредитом. Кредитная организация, для целей мониторинга кредита может затребовать с заёмщика другие документы, связанные с исполнением контроля.

40.В договоре конкретно предусматривается и устанавливаются все виды ответственности и меры, которые применяются в случаях невыполнения обязательств сторон.

41.Количество экземпляров заключаемого договора должно быть не менее количества заключающих его сторон. Каждая заключающая договор сторона должна получить подписанный всеми сторонами в письменном или в электронном виде оригинал экземпляра кредитного договора. Кредитный договор не должен противоречить действующему законодательству Республики Таджикистан, а также нормативным правовым актам Национального банка Таджикистана.

  1. Кредитная организация не вправе в одностороннем порядке изменять условия кредитного договора, за исключением случаев, предусмотренных законодательством.
  2. Сумма кредита предоставляется заемщику в валюте, указанной в кредитном договоре.При необходимости кредит может быть предоставлен заемщику по соглашению сторон в иной валюте на основании дополнительного соглашения.
  3. Кредитной организации запрещается использовать часть основного долга в качестве резерва или страхового депозита.

 45.Кредитная организация может не выдавать новый кредит заёмщику, который нарушает требования действующего кредитного договора.

  1. В кредитном деле заёмщика отмечаются краткое содержание всех встреч и бесед, телефонные разговоры с заёмщиком, результаты переговоров и заключения по проверкам, а также подшивается вся корреспонденция, связанная с данным кредитом.

   47.Все отчёты и документы, требуемые в соответствии с данной Инструкции, должны храниться в даном кредитном деле не менее 5 лет после возврата кредита. В кредитном деле должны храниться копии первичных документов по выдаче кредитов и их погашение с процентами вместе с выписками по этим счетам.

 

ГЛАВА 6. ОФОРМЛЕНИЕ ОБЕСПЕЧЕНИЯ КРЕДИТА

 48.Выполнение обязательств заёмщика может быть обеспечено имуществом. В случае непогашения кредита заёмщиком, согласно порядку, установленному законом и договором о залоге, кредитная организация должна обратить взыскание на заложенное имущество и вырученную сумму направить на покрытие неисполненного обязательства должника.

49.Если кредит выдается кредитной организацией под залог, кроме кредитного договора составляется договор о залоге и в дальнейшем все отношения сторон, связанные с залогом, осуществляются согласно законам Республики Таджикистан "Об ипотеке" или "Озалоге движимого имущества и регистрации обеспеченных обязательств".

50.К договору прилагается полная опись закладываемого имущества с указанием стоимости, сертификатов, удостоверений и прочей технической документации (документы, удостоверяющие юридическое право на имущества). Договор о залоге оформляется согласно порядку, установленному законодательством.

51.В случае выдачи кредита под залог учитывается специфика закладываемого в залог имущества с учётом требований рынка. Наиболее предпочтительным залогом для кредитной организации являются ценные бумаги Правительства Республики Таджикистан и ценные бумаги Национального банка Таджикистана, а также сбережения. Если кредит выдается под такой залог, кредитная организация проверяет, чтобы момент погашения ценных бумаг и срок выплаты сбережения не наступали до истечения срока погашения кредита.

  1. Кредитная организация может принять в качестве залога право землепользования с правом отчуждения и соблюдением требований действующего законодательства.

          53.Кредитная организация при выдаче кредита под залог осуществляет следующие действия:

а)    проверяет принадлежность закладываемого имущество заёмщику, потребует письменное согласие всех собственников (физических и юридических лиц) закладываемого имущества в случае, если собственность коллективная;

б)      проверяет, не заложено ли это имущество ранее другому кредитору, используя всевозможные реестры по регистрации залогового имущества и другую доступную информацию;

в)   в случае, если стоимость залога, указанная в подтверждающих документах, вызывает сомнения, установить свою стоимость, предварительно оценив его самостоятельно или с согласия заёмщика - залогодателя посредством привлечения независимого оценщика определяет реальную стоимость залога;

г)      проводит маркетинговое исследование закладываемого имущества, определяет степень его ликвидности, реальную рыночную стоимость и определяет предположительную продажную цену возможной реализации залога и составляет план контроля за условиями его содержания;

д)  в случае наличия опасений по поводу снижения стоимости залогового имущества (к примеру, из-за сезонного падения цен), кредитной организации необходимо потребовать дополнительное обеспечение для выполнения кредитных обязательств.

          54.В случае если заложенное имущество находится в распоряжении заёмщика, то при этом в договоре детально оговариваются все условия пользования заложенным имуществом, включая права, обязанности пользователя, а также, куда будут направляться средства, вырученные при пользовании залогом.

         55.Кредитная организация обязана хранить ювелирные изделия, принятые в залог на хранение, в прозрачных пакетах скрепленной сургучной  (пломба) печатью.

         56.При выдаче кредита, обеспеченного банковской гарантией или поручительством, кредитная организация обязана оформить его согласно требованиям Гражданского Кодекса Республики Таджикистан и другим нормативным правовым актам.

  1. Кредитная организация не может под залог своих акций выдавать кредиты, предоплаты, гарантийные письма и прочие ценные бумаги или взять на себя другие обязательства.
  2. Кредитная организация за счет продажи заложенного имущества покрывает в начале основную сумму долга, начисленные проценты и другие затраты.
  3. Выполнение обязательств заемщика, также может быть обеспечено посредством других методов, предусмотренных законом или договором.

 

ГЛАВА 7. РАБОТА С ТЕКУЩИМИ КРЕДИТАМИ

  1. С целью предотвращения возможных потерь по выданным кредитам, кредитная организация, осуществляя постоянный контроль за ними, обеспечивает постоянную связь с заемщиком и ведет мониторинг кредита.
  2. В случае выявления признаков ухудшения финансового состояния клиента, уполномоченный сотрудник кредитной организации для применения соответствующих мер в срочном порядке уведомляет Кредитный комитет или ответственное лицо. К предупредительным признакам относятся:
  • несвоевременное предоставление информации, неполное предоставление информации о финансовом состоянии;
  • отрицательная тенденция прогнозных показателей деятельности;
  • несвоевременная выплата процентов;
  • просьба о пролонгации;
  • нецелевое использование кредита;
  • уклонение заемщика от контактов с кредитной организацией;
  • отсутствие возможностей для проверки документов, связанных с кредитным договором;
  • смена руководства предприятия - заемщика и т.д.
  1. В целях усовершенствования системы кредитования, непрерывного эффективного надзора и доступности информации о кредитах, кредитная организация обязана в своем Головном офисе формировать единый реестр кредитов (в электронном виде) и предоставлять информацию о ссудном портфеле в Бюро кредитных историй.

         63.Оплата кредитных обязательств должна производиться в следующем порядке и на основании следующих документов:

  • со счетов заёмщика (сберегательные счета, депозитные счета до востребования, срочные депозитные счета), с начисленной заработной платы заёмщика на основании письменного распоряжения, если в кредитном договоре предусмотрено такое право;
  • на счет кредитной организации через предприятия связи или других кредитных организаций на основании письменного распоряжения кредитора;

       - на основании приходного ордера принять в кассу кредитной организации сумму обязательства долга;

        - на основании платежного поручения с использованием электронных платежных инструментов, в том числе банковской платежной карты и указанного электронного кошелька.

 

ГЛАВА 8. МОНИТОРИНГ ПРОБЛЕМНЫХ КРЕДИТОВ

  1. Для работы с проблемными кредитами в кредитных организациях создаётся структурное подразделение и все проблемные кредитные дела передаются в его распоряжение.Если кредитная организация не имеет возможности создать такое структурное подразделение, то назначается лицо, ответственное за осуществление этой деятельности.При мониторинге проблемных кредитов структурное подразделение кредитной организации должно использовать информацию, полученную из Бюро кредитных историй.

         65.К пролонгации (реструктуризации) проблемных кредитов следует отнестись с особенной тщательностью своевременному выявлению негативных тенденций, чтобы кредитная организация смогла вовремя застраховаться от возможных потерь, в том числе путём обеспечения возврата кредита, соответствующим образом увеличением отчислений в резерв потенциальных потерь.

При пролонгации (реструктуризации) кредита прибавление начисленных,но неуплаченных процентов на сумму основного долга, запрещено.

  1. Кредитная организация в кредитном договоре должна устанавливать порядок погашения просроченной задолженности (при просрочке основного долга по установленным кредитным договором требованиям и графиком их погашения).

          67.В случае реорганизации заёмщика, права и обязанности реорганизуемого юридического лица, вытекающее из кредитного договора, подтверждаются на основании разделения баланса или передаточного акта.

          68.Затем кредитная организация начинает маркетинговое исследование рынка с целью возможной реализации заложенногоимущества. Этоисследование проводится постоянно, путём форсирования мероприятий, связанных с продажей заложенного имущества.

  1. Если обеспечение возвратности иными путями, кроме реализации имущества залога, не представляется возможным, это исследование завершается детальным заключением по поводу залога с указанием степени его ликвидности на текущий момент, описанием порядка реализации и примерного диапазона продажных цен.

70.Также в заключении может быть указано мнениесоответствующего структурного подразделения кредитной организации по работе с проблемными кредитами о том, стоит ли реализовать залог сейчас либо имеет смысл подождать (с тем, чтобы в дальнейшем продать его по более высокой цене).

  1. 71. В целях обеспечения своевременного погашения задолженности заемщика, кредитная организация оговаривает в кредитном договоре, что погашение задолженности за счет вторичных источников возможно и до истечения срока погашения кредита.

         72.Наряду с мерами пунктов 69-71 настоящей Инструкции, кредитная организация также ведет постоянную работу с самим заемщиком таким образом:

  • уведомление заемщика о том, что срок кредита просрочен и о возможных имеющихся проблемах;
  • ведение переговоров;
  • вызов заемщика в кредитную организацию;
  • предоставление информации истории клиента в Бюро кредитных историй.

    73.Соответствующее структурное подразделение кредитной организации постоянно представляет на рассмотрение руководству отчет о проделанной работе, в котором указываются все проведенные меры по возврату проблемных кредитов, а также классификацию кредитного портфеля.

74. В заключительной части отчета соответствующего структурного подразделения кредитной организации вносятся предложения по дальнейшей работе с проблемными кредитами, которые в том числе включают в себя реестр кредитов, по которым должны начинать судебное производство, список и общую сумму кредитов, подлежащих списанию со счетов, рекомендации по применению ряда мер к отдельным заёмщикам и т.д.

        75.Работники кредитной организации должны все свои действия и отношения с клиентом строить согласно законодательству Республики Таджикистан, нормативным правовым актам Национального банка Таджикистана и в рамках общечеловеческих этических норм.

 

ГЛАВА 9. ПОРЯДОК СПИСАНИЯ БЕЗНАДЕЖНЫХ

КРЕДИТОВ

  1. Безнадежные кредиты списываются с баланса согласно соответствующему нормативному правовому акту Национального банка Таджикистана.

77.В случае непогашения безнадежного кредита, на основании заключения соответствующегоструктурного подразделения кредитной организации по работе с проблемными кредитами и Кредитного комитета, после согласования с Наблюдательным советом(Советом попечителей). Правление кредитной организации принимает решение о списании кредита за счёт Фонда покрытия возможных потерь по ссудам (далее - ФПВП) и отнесении его на внесистемный учет.

  1. Все средства, поступающие после выполнения требований пункта 77настоящей Инструкции для погашения кредита, в соответствии с нормативным правовым актом Национального банка Таджикистана в зависимости от источника списания задолженности направляются в доход или прибыль кредитной организации.
  2. Учет задолженности, которая списывается за счёт ФПВП,ведётся на внесистемном учёте в течении не менее пяти лет со дня списания со счета задолженности.
  3.  Контрольный учёт всех списанных ссуд производится на основании справки на бумажном и электронном носителе всех списанных ссуд в течении последних 5 лет, которые остались непогашенными. Данная справка содержит следующую информацию:
  • о предоставлении информации в Бюро кредитных историй относительно списания с баланса кредитов;
  • решение о списании кредита;
  • название головного офиса кредитной организации, филиала (другое структурное подразделение);
  • дата списания кредита;
  • номер ссудного счета;
  • название заёмщика;
  • остаток непогашенной задолженности;
  • остаток непогашенной процентной задолженности;
  • непокрытые расходы кредитной организации.
  1. Соответствующее учётное структурного подразделение кредитной организации периодически производит сверку и проверку контрольного учёта списанных ссуд со счета и карточек по учёту кредитов, по количеству счетов и списанных со счета сумм. Сведения о списанных ссудах со счета хранятся конфиденциально.

 

ГЛАВА 10. ПОСЛЕДУЮЩАЯ РАБОТА СО СПИСАННЫМИ С

БАЛАНСА КРЕДИТАМИ

          82.По списанной с баланса ссудной задолженности, которая переведена на счет внесистемного учета, кредитной организацией ведётся работа в течении установленного срока в соответствии с пунктом 83 настоящей Инструкции.

  1. Кредиты, перенесённые на внесистемный учёт, по истечении 5 лет рассматриваются соответствующим структурным подразделением по работе с проблемными кредитами.
  2. Наблюдательный совет (Попечительский совет)контролирует кредиты, выведенные на внесистемный учёт в течение всего периода учета, и регулярно отчитывается по работе с ними перед собранием акционеров (участников).
  3. К мероприятиям, направленным на поиск путей для погашения кредита, относятся следующее:
  • постоянное отслеживание материалов СМИ с целью выявления необходимой информации о заёмщике - должнике, свидетельствующей о его платежеспособности;
  • поддержка постоянной связи с родными и близкими заёмщика- физического лица в случае, если не возврат кредита произошел из-за невозможности разыскать заёмщика и др.

          86.В случае, когда имеется перспектива возврата задолженности в будущем, соответствующее структурное подразделение кредитной организации продлевает срок ее учета на более длительный период. Если же кредитной организацией исчерпаны все возможности, то структурное подразделение по работе с проблемными кредитами может принять решение о невозможности возврата кредита. Все принятые решения структурного подразделения по работе с проблемными кредитами без замедления сообщаются Наблюдательному совету (Совету попечителей) кредитной организации в письменном виде.

 

ГЛАВА 11. НАЧИСЛЕНИЕ И ВЗЫСКАНИЕ
ПРОЦЕНТОВ ЗА КРЕДИТ

  1. Размер и срок погашения (взыскания) суммы процентов за кредит устанавливаются в зависимости от суммы предоставленного кредита и срока возврата кредита. Условия изменения процентов за кредит при изменении макроэкономической ситуации (уровня инфляции, ставки рефинансирования и норматива обязательных резервов Национального банка Таджикистана, в зависимости от изменения международных процентных ставок (LIBOR или FIBOR), а также размер штрафных санкций за несвоевременное погашение могут указываться в кредитном договоре.
  2. Кредитная организация устанавливает свою процентную политику с клиентом индивидуально с учетом срока, суммы, вида кредита и кредитных рисков, при этом клиент должен ознакомиться с четырьмя методами расчета кредита и процентными ставками и выбрать один из них и заверить свою подпись.
 
   


89.Годовая эффективная процентная ставка по кредитам исчисляется следующим равенством:

 

Pt - выплаты за период t;

t- (1,...., N) количество периодов (день, месяц и год);

S - сумма предоставленного кредита;

F – расходы, связанные с обслуживанием при получении кредита;

IRR - годовая эффективная процентная ставка.

 

Расчет годовой эффективной процентной ставки кредитной организациейобеспечивается алгебраическими методами посредством компьютерных программ. Для расчета годовой эффективной процентной ставки рекомендуется использование финансовой функции ВСДa программы Microsoft EXCEL (и если программа Microsoft EXCEL на английском языке функции IRRb). В Приложении к настоящей Инструкции показаны примеры расчета годовой эффективной процентной ставки. При расчете годовой эффективной процентной ставки денежные выплаты и периодичность выплат могут быть различными.

 

a Если программа MicrosoftEXCEL на русском языке: Формулы=>Вставить

Функцию=>Категория:Финансовые=>Выберите Функцию: ВСД (Внутренняя ставка доходности)(В части Предположение для получения более точного результата ставится число 0,001)

b Если программа MicrosoftEXCEL на английском языке: Formulas=>InsertFunction=>Selectcategory:Financial=>Selectafunction: IRR (Internalrateofreturn) (В части Guess для получения более точного результата ставится число 0,001)

 

90.Начисление процентов по кредитам производится только на остаток основного долга. В случае преждевременного погашения основного долга, начисление процентов на оставшийся срок и использование других методов начисления кредита не разрешается. А также, взыскание разных штрафов и пений за несвоевременное выполнение обязательств (выплата процентов, суммы кредита), разрешается только за счет остатка невыполненного обязательства.

  1. Кредитные организации должны вести учет календарных дней в году (360 или 365) при начислении процентов по кредитам и/или привлеченным средствам (депозитам и т д.), использовать единую политику при начислении процентов согласно календарным дням в году.

Формула расчета процента за кредит:

 

(k * r * t)

S = ------------------

       D * 100

 

S-начисленная сумма процента по кредиту;

k- остаток кредита;

г- годовая процентная ставка кредита;

t-количество использованных дней кредита;

D-количество календарных дней в году (360 или 365).

 

ГЛАВА 12. ПОРЯДОК ВЗЫСКАНИЯ ПРОЦЕНТОВЗАКРЕДИТ

  1. Полученные проценты по ссудным операциям - это проценты, полученные со счетов заёмщиков (депозитных счетов, сберегательных счетов кредитной организации, в том числе с корреспондентского счета кредитной организации) и зачисленные в установленном порядке на счет или в кассу кредитной организации.

93.Проценты по кредиту погашаются следующим образом:

а)  со счетов заёмщика (сберегательные счета, депозитные счета до востребования, срочные депозитные счета), с начисленной заработной платы заёмщика на основании письменного распоряжения, если в кредитном договоре предусмотрено такое право;

б) со счетов заёмщика на счет кредитной организации через учреждения связи или других кредитных организаций на основании его письменного распоряжения;

в)  на основании приходного ордера принять в кассу кредитной организации сумму процента по кредиту;

г) на основании платежного поручения соответствующего структурного подразделения кредитной организации с использованием электронных средств платежа, в том числе банковской платежной карты и указанного электронного кошелька.

  1. Учет процентов по выданным кредитам кредитной организации осуществляется на основании распоряжения соответствующего структурного подразделения кредитной организации структуре учета или операционной структуре кредитной организации.
  2. В случае ликвидации юридического лица - заёмщика, кредитная организация прекращает дальнейшее начисление процентов и предъявляет требования к ликвидационной комиссии о всех обязательствах юридического лица - заёмщика с учетом процентов по кредиту в установленном законодательством порядке.
  3. В случае смерти клиента, принятия решения суда о признании его умершим или недееспособным (при представлении подтверждающих документов) кредитная организация прекращает дальнейшее начисление процентов и требований по всем обязательствам заемщика-физического лица – с учетом начисленных процентов в установленном законодательством порядке подается на рассмотрение Кредитного комитета и иных органов управления кредитной организации (правление, наблюдательный совет, попечительский совет).

 

Приложение

к Инструкции №__ о порядке предоставления кредита и

начисления процента в кредитных организациях

 

 

Пример 1. Месячные проценты по кредиту, основная сумма кредита на конец периода и выплаты за обслуживание взимаются на дату получения кредита.

Сумма кредита

20000

cомони

 

Проценты по кредиту

30%

годовой

 

Срок предоставления кредита

12

месяц

 

Дата предоставления кредита

01.06.2021

год

 

Выплаты за обслуживание

200 сомони (1% от общей суммы)

 

       

 

П/н

Дата

погашения

Остаток

кредита

Общая сумма выплаты кредита и процентов за него (ежемесячно)

Выплата основного долга

Выплата процентов

Выплата за обслуживание

 

01.06.2021

-20 000

-19 800

 

 

200

1

01.07.2021

20 000

400

0

400

 

2

01.08.2021

20 000

400

0

400

 

3

01.09.2021

20 000

400

0

400

 

4

01.10.2021

20 000

400

0

400

 

5

01.11.2021

20 000

400

0

400

 

6

01.12.2021

20 000

400

0

400

 

7

01.01.2022

20 000

400

0

400

 

8

01.02.2022

20 000

400

0

400

 

9

01.03.2022

20 000

400

0

400

 

10

01.04.2022

20 000

400

0

400

 

11

01.05.2022

20 000

400

0

400

 

12

01.06.2022

 

20 400

20 000

400

 

Эффективный

годовой процент

25%

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пример 2. Кредит в зависимости от срока делится пропорционально на периоды, процент по кредиту начисляется от остатка кредита в конце периода, а выплаты за обслуживание взимаются на дату получения кредита.

 

Сумма кредита

20 000

cомони

 

Проценты по кредиту

24%

годовой

 

Срок предоставления кредита

12

месяц

 

Дата предоставления кредита

01.06.2021

год

 

Выплаты за обслуживание

200 сомони (1% от общей суммы)

 

         

п/н

Дата

погашения

Остаток

кредита

Общая сумма выплаты кредита и процентов за него (ежемесячно)

Выплата процентов

Выплата основного долга

Выплата за обслуживание

 

01.06.2021

-20 000,0

-19 800,0

 

 

200

1

01.07.2021

-18 333,3

2 066,7

400,0

1 666,7

 

2

01.08.2021

-16 666,7

2 033,3

366,7

1 666,7

 

3

01.09.2021

-15 000,0

2 000,0

333,3

1 666,7

 

4

01.10.2021

-13 333,3

1 966,7

300,0

1 666,7

 

5

01.11.2021

-11 666,7

1 933,3

266,7

1 666,7

 

6

01.12.2021

-10 000,0

1 900,0

233,3

1 666,7

 

7

01.01.2022

-8 333,3

1 866,7

200,0

1 666,7

 

8

01.02.2022

-6 666,6

1 833,3

166,7

1 666,7

 

9

01.03.2022

-5 000,0

1 800,0

133,3

1 666,7

 

10

01.04.2022

-3 333,3

1 766,7

100,0

1 666,7

 

11

01.05.2022

-1 666,6

1 733,3

66,7

1 666,7

 

12

01.06.2022

0,0

1 700,0

33,3

1 666,7

 

Эффективный

годовой процент

26%

 

 

 

               

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пример 3. Кредит и проценты по нему делятся на периоды по методу аннуитета, где выплаты за обслуживание взимаются на дату получения кредита.

 

Сумма кредита

20 000

cомони

Проценты по кредиту

24%

годовой

Срок предоставления кредита

12

месяц

Дата предоставления кредита

01.06.2021

год

Выплаты за обслуживание

100 сомони (0,5% от общей суммы)

         

п/н

Дата

погашения

Остаток

кредита

Общая сумма выплаты кредита и процентов за него (ежемесячно)

Выплата процентов

Выплата основного долга

Выплата за обслуживание

 

01.06.2021

20 000,0

-19 900,0

 

 

100

1

01.07.2021

18 508,8

1 891,2

400,0

1 491,2

 

2

01.08.2021

16 987,8

1 891,2

370,2

1 521,0

 

3

01.09.2021

15 436,4

1 891,2

339,8

1 551,4

 

4

01.10.2021

13 853,9

1 891,2

308,7

1 582,5

 

5

01.11.2021

12 239,8

1 891,2

277,1

1 614,1

 

6

01.12.2021

10 593,4

1 891,2

244,8

1 646,4

 

7

01.01.2022

8 914,1

1 891,2

211,9

1 679,3

 

8

01.02.2022

7 201,1

1 891,2

178,3

1 712,9

 

9

01.03.2022

5 454,0

1 891,2

144,0

1 747,2

 

10

01.04.2022

3 671,9

1 891,2

109,1

1 782,1

 

11

01.05.2022

1 854,1

1 891,2

73,4

1 817,8

 

12

01.06.2022

0,0

1 891,2

37,1

1 854,1

 

Эффективный

годовой процент

25%

 

 

 

 

 

 

Пример 4. Кредит имеет льготный период в первые четыре месяца, когда погашаются только проценты по кредиту, в остальные периоды кредит и проценты по нему распределяются на периоды (метод аннуитета), а выплаты за обслуживание взимаются на дату получения кредита.

 

Сумма кредита

20 000

cомони

Проценты по кредиту

24%

годовой

Срок предоставления кредита

12

месяц

Дата предоставления кредита

01.06.2021

год

Выплаты за обслуживание

 

             

п/н

Дата

погашения

Остаток

кредита

Общая сумма выплаты кредита и процентов за него (ежемесячно)

Выплата процентов

Выплата основного долга

Выплата за обслуживание

 

01.06.2021

20 000,0

-20 000,0

 

 

 

1

01.07.2021

20 000,0

400,0

400,0

0,0

 

2

01.08.2021

20 000,0

400,0

400,0

0,0

 

3

01.09.2021

20 000,0

400,0

400,0

0,0

 

4

01.10.2021

20 000,0

400,0

400,0

0,0

 

5

01.11.2021

17 669,8

2 730,2

400,0

2 330,2

 

6

01.12.2021

15 293,0

2 730,2

353,4

2 376,8

 

7

01.01.2022

12 868,7

2 730,2

305,9

2 424,3

 

8

01.02.2022

10 395,8

2 730,2

257,4

2 472,8

 

9

01.03.2022

7 873,6

2 730,2

207,9

2 522,3

 

10

01.04.2022

5 300,8

2 730,2

157,5

2 572,7

 

11

01.05.2022

2 676,7

2 730,2

106,0

2 624,2

 

12

01.06.2022

0,0

2 730,2

53,5

2 676,7

 

Эффективный

годовой процент

24%

 

 

 

Ҳуҷҷатҳои иловагӣ L00043-HI-186.pdf
Таҳлили таъсири танзимкунӣ вобаста ба муносибатҳои санади меъёрии ҳуқуқӣ L00043-TTT-186.pdf
Санаи оғози машварати оммавӣ 17.06.2022
Мӯҳлати қабули пешниҳодҳо 17.07.2022
Дастрас он-лайн
Хулосаи мақоми ваколатдор оид ба ТТТ L00043-MMK-#43Hulosa-TTT.pdf
Қабул шуд Дар барраси
Мутасаддӣ оид ба таҳияи лоиҳаи лоиҳаи санади меъёрии ҳуқуқӣ Бонки миллии Точикистон
Нусхаи ниҳоӣ
Санаи нусхаи ниҳоӣ 10.08.2022
Санаи ворид 17.06.2022
Админ 0